Stamboom Snoeij-van den Donker-Elich-Sundermeijer-Martens » Jan Baptist Martens (1818-1888)

Persoonlijke gegevens Jan Baptist Martens 

• Hij is geboren op 3 mei 1818 in Made.
• Beroep: Molenaar.

  Molen de Hoop te Waspik.
  Meer informatie
  over de molenTen Bruggencatenummer 04146 h

• Feit: Militaire dienst.

  Jan Baptist Martens is ingeschreven voor de Nationale Militie voor de lichting van het jaar 1837. Bij de loting is hem nummer 55 ten deel gevallen, dat niet is opgeroepen en hem niet tot dienst heeft verplicht.

• Hij is overleden op 4 augustus 1888 in Waspik, hij was toen 70 jaar oud.

  30 augustus 1889: In Capelle compareren de weduwe en de kinderen van Jan Baptist Martens om over te gaan tot scheiding en verdeling van de gemeenschap. Cornelis Korste, gehuwd met Maria Martens, weigert mee te werken aan deze scheiding. Bij vonnis van de rechtbank van 19 april 1889 treedt een neutrale derde in zijn plaats. Uitgangspunt van de verdeling is dat Jan Baptist Martens aan zijn vrouw de onroerende goederen heeft gelegateerd, waartegenover zij de waarde van het legaat inbrengt in de nalatenschap. Verder heeft zij het vruchtgebruik gekregen van de gehele nalatenschap. Er volgt een gedetailleerde specificatie van activa en passiva. Alle comparanten ondertekenen de akte.
  [245 - Bron: Gemeente Archief Waalwijk, Capelle, Notarieel Archief, inv no 320, acte 176, dd 30 augustus 1889.]
  
  Enige tijd later wordt de memorie van aangifte ingediend. De ongedateerde verklaring vermeldt als erfgenamen de kinderen uit beide huwelijken en het legaat aan zijn echtgenote.
  [246 - Bron: Rijksarchief Noord-Brabant, Memories van successie, kantoor Waalwijk, inv no 87, no 4/1597.]
  
  De nalatenschap bestaat uit:
  - Roerende lichamelijke goederen geschat op f 1.979,90
  - Contant geld ten bedrage van f 518,07
  - Aandelen Baltische Spoorweg Mij/Frans-Afrikaanse Spoorweg Mij / obligaties Portugal, Rusland en Oostenrijk inclusief intrest f 6.737,19
  - Vorderingen wegens maalloon en meelleverantie f 989,69
  - Schuldvordering op Maria Korste-Martens, op Pieter Brands te Kaatsheuvel en een renteloos voorschot aan Cornelis Poppelier voor aankoop van een schip f 2.843,33
  - Onroerend goed onder Waspik: bouwland, huis, schuur en erf alsmede een molen en erf, geschat op f 10.875,=
  - Uitgaven voor werkzaamheden molen, winkeliers, pacht, hout, bier en gedistilleerd minus f 382,22
  - Begrafeniskosten minus f 165,57
  De totale waarde van de nalatenschap bedraagt f 23.395,39
  Het aandeel van echtgenote bedraagt f 11.780,48
  De negen kinderen erven ieder 1/9 gedeelte ad f 1.180,27 is totaal f 10.622,43

• Een kind van Adrianus Adriani Martens en Maria van Rosmalen
• Deze gegevens zijn voor het laatst bijgewerkt op 7 april 2021.

Gezin van Jan Baptist Martens

(1) Hij is getrouwd met Catharina van der Westen.

Zij zijn getrouwd op 22 augustus 1840 te Made en Drimmelen, hij was toen 22 jaar oud.

Kind(eren):

1. Adrianus Martens  1840-1861
2. Goverdina Martens  1842-1898
3. Maria Martens  1845-1929
4. Simon Johannes Martens  1847-1848
5. Helena Adriana Martens  1849-1924 

(2) Hij is getrouwd met Clasina Speekenbrink.

Zij zijn getrouwd op 5 januari 1855 te Waspik, hij was toen 36 jaar oud.

Kind(eren):

1. Wilhelmus Adrianus Martens  1856-1856
2. Cornelia Catharina Martens  1857-1894
3. Wilhelmus Adrianus Martens  1859-1945 
4. Catharina Anna Martens  1860-1860
5. Jacobus Adrianus Martens  1860-1860
6. Catharina Adriana Martens  1861-1953 
7. Adrianus Martens  1862-1863
8. Adrianus Martens  1864-1922 
9. Jacoba Adriana Martens  1865-1943
10. Jan Baptist Martens  1867-1867
11. Adriana Maria Martens  1868-1949
12. Anna Maria Martens  1869-1870
13. Jan Baptist Martens  1873-1873

Notities over Jan Baptist Martens

20 augustus 1840: Bij de huwelijksaangifte kan Jan Baptist Martens geen acte van geboorte overleggen. Om zich te kunnen legitimeren wordt een acte van bekendheid opgemaakt door de kantonrechter van Oosterhout. Vier respectabele lieden verklaren dat zij Jan Baptist Martens zeer wel kennen enz. De kosten voor deze acte zijn f 8 - 31 1/2.

18 december 1840: Twee acten passeren waarin Jan Baptist Martens erkent geld geleend te hebben van Josephus Kerremans, broodbakker in Oosterhout. Per acte 3000 gulden tegen een rente van 4 1/2%. Bij de ene lening krijgt de geldschieter zijn zekerheid in de borgstelling door weduwe Maria Martens-van Rosmalen / Jan Comelis van der Wegen, echtgenoot van Adriana Martens, timmerman te Tilburg / Willem Martens, molenaar onder Made en door Adrianus Martens, broodbakker te Breda. De tweede lening wordt gewaarborgd door Simon van der Westen, broodbakker te Made, onder medeverbinding met bijzondere hypotheek van enkele percelen bouwland en een huis met aanhorigheden.
[242 - Bron: Regionaal Archief West-Brabant, Oosterhout, Notarieel Archief, inv no 5648, acte 146 en 147, dd 18 december 1840. ]

28 mei 1860: Op tweede pinksterdag begint de stoomboot De Langstraat, varende van Capelle op Rotterdam, bij matig weer aan zijn terugreis. In Dordrecht staat een zeer hevige storm. Ondanks het gevaar besluit de kapitein tot doorvaren. Woedende golven slaan tegen het schip dat stuurloos raakt en op een zandbank loopt. De noodsignalen worden wel gezien maar er kan geen hulp worden geboden en 48 personen verdrinken. Niet meer dan 10 personen weten zich te redden door zich vast te klampen aan de mast en/of de scheepsschoorsteen. Onder de geredden is Jan Baptist Martens.
[244 - Bron: Almanak A.D. 1930, Korte Kronijk; periodiek Heemkundekring Op 't goede spoor in Waspik, 2003-24.]

De molens van Jan Baptist Martens in Waspik.
In tegenstelling tot de omliggende plaatsen wordt in Waspik pas in 1700 een windkorenmolen opgericht en wel op de Stadhoudersdijk. De eerste molenaar is Thomas Molenschot, zoon van Adriaan Molenschot, molenaar uit 's Gravenmoer. Na 1719 wisselt de molen met ruime tussenpozen van eigenaar. Omstreeks 1830 wordt de molen gekocht door Sebastiaan van Bragt, die maar relatief kort maalwerkzaamheden verricht. In 1840 is de koper van de molen, tevens eigenaar en molenaar, Jan Baptist Martens, die dan pas 22 jaar en net getrouwd is. Na enkele jaren van exploitatie komt Jan Baptist Martens tot de overtuiging dat zijn standaardmolen moet worden vervangen door een molen met meer vermogen en mogelijkheden. En in 1851 dient hij bij het gemeentebestuur van Waspik een aanvraag in voor het mogen bouwen van een nieuwe stellingmolen aan de Benedenkerkstraat. Op het bouwplan worden bezwaren ingebracht en de raad van Waspik is niet ongevoelig voor die bezwaren, immers de molen is een risico bij blikseminslag en storm, welke ook een gevaar opleveren voor de belendende woningen. Toch wordt door de raad met de kleinst mogelijke meerderheid, vijf stemmen voor en vier stemmen tegen, de bouwvergunning aan Jan Baptist Martens verleend. In het jaarverslag van de gemeente Waspik kan dan worden gemeld: den molenaar J.B. Martens stichtte krachtens vergunning een steenen wind korenmolen en brak den ouden standaardmolen af. De oppositie tegen Jan Baptist is echter niet over en in een later stadium kaarten zij een andere zaak aan. De molen en het molenhuis komen aan de Hoofdstraat te liggen, een provinciale weg, waarop een tol gevestigd is. Jan Baptist pacht de tol en probeert deze nabij het molenhuis annex herberg te plaatsen en niet op de grens met Hendrik Luijten Ambacht. Het provinciebestuur wijst het verzoek af en staat aan de kant van de bezwaarmakers, onder wie herbergier De Bonth. Dat de aanwezigheid van de molen voor gevaar kan zorgen is niet ongegrond. Een storm in de nacht van 2 op 3 oktober 1856 veroorzaakt grote schade aan de molen en het woonhuis, welke wordt geschat op f 650,=. Wanneer in Waspik een tweede bierbrouwerij wordt gevestigd, vraagt Jan Baptist een vergunning aan om zijn molen te mogen uitrusten met een moutpletter, welke ook wordt verleend. Na het overlijden van Jan Baptist in 1888 wordt het molenbedrijf overgenomen door de zoon Adrianus Martens, terwijl zijn weduwe aan molen en herberg verbonden blijft.
[252 - Bron: Tijdschrift De Klopkei, Heemkundekring De Erstelinghe in Waalwijk jaargang 20, 2e kwartaal 1996.]

In de eerste helft van de veertiende eeuw werden er in bijna alle (ambachts)heerlijkheden van de Langstraat molens gebouwd.
De ambachtsheren verkregen het recht van de wind en derhalve de mogelijkheid, met technische hulp, de windkorenmolen op te richten. Zo'n molen moest wel de wind in de zeilen hebben, vandaar dat ze veelal buiten de bebouwde kom stonden en er geen houtopslag mocht zijn (recht van windvang). De bevolking van de plaats werd ook vaak verplicht op de molen van de heer het koren te laten malen (banmolen). Voor Raamsdonk dat al rond 1319 een windkorenmolen had, golden de genoemde rechten en plichten. De molen te Raamsdonk, hij stond vlakbij de Herv.Kerk, was lange tijd de molen waar de Waspikse bevolking het graan liet malen.
Voor Waspik was er bovendien ook de molen in 's Grevelduin-Capelle. Een en ander bracht mede dat het weinig aantrekkelijk was in Waspik een molen te vestigen. Toch kwam die er, zij het pas in 1700. Molenschot, molenaar uit 's-Gravenmoer, bouwde hem (een standerdmolen) voor zijn zoon, die trouwde met de dochter van de Waspikse schout. Als molenaar Martens, rond 1850 de standerdmolen koopt, breekt hij hem af en bouwt een grote stenen stellingmolen. De zoon van molenaar Martens is ook nog molenaar geweest op de nog bestaande molen 'De Onvermoeide'van Raamsdonk, die in 1890 werd gebouwd. Op 6-11-1921 werden door een storm kap en wieken afgerukt. In 1923 kwam de molen in handen van Nol van Gorp (uit Alphen NBr).
Op 3 oktober 1923 brandde de molen uit. De 35 meter (!) hoge molen leek volgens de krant een vuurspuwende berg.
Op 17 november 1923 stond in de krant dat de muren van de molen tot op ongeveer de helft werden afgebroken. De huidige eigenaar is A. van Gorp-Teurling B.V. (Mengvoederbedrijf).

Onderstaande krantenartikelen zijn afkomstig van de heer Jacques van Gorp welke een extra bron van informatie zijn over het lot wat deze molen onderging destijds.

krantenartikel:
Dagblad De Stem
DAGBLAD VAN NOORD-BRABANT BREDA

Waspik, 7 November 1921 —
Alhier is gisteren de graanmolen der firma Timmers omgewaaid. Een ruïne van belang.
-----
Waspik, 3 October 1923 —

Grote Brand.
Hedennacht om ongeveer half een ontstond brand in de graan- , schors- en houtzaagmolen van de heer A. van Gorp. De motorbrandspuit was spoedig ter plaatse en wierp eerst ontzagelijk veel water op de belendende gebouwen, welke hier voor een groot deel met riet gedekt zijn. Gelukkig was het bladstil, zodat alleen de molen en het pakhuis een prooi van de vlammen werden. De gehele inhoud graan, veevoeder en hout ging verloren. De schade is aanzienlijk. De brand woedde tot ongeveer half vijf hedenmorgen voort. De oorzaak is tot heden onbekend. De motorspuit werkte uitstekend.
-----
Waspik, 6 October 1923 —

Gevaarlijk aangewakkerd door de felle noordenwind, begonnen gisteren de zware halfverkoolde balken onder de molen weer lustig te branden. De buren, bevreesd voor verder brandgevaar, verzochten de burgemeester om het gebruik van de motorspuit, welke gisteravond nog in werking werd gesteld en uitbreiding van de brand wist te voorkomen.
-----
Waspik, 17 November 1923 —

De muren van den eens zoo trotsche graanmolen, die onlangs door brand venield werd, worden tot op ongeveer de helft afgebroken. Het overige gedeelte wordt weer voor het malen van graan ingericht. De houtzagerij wordt niet meer voortgezet.
-----
BRABANTS DAGBLAD

Waspik 3 October 1923 —

De brand in den nacht van Dinsdag op Woensdag leverde een fantastisch schouwspel, dat uren in den omtrek gezien kon worden. De ongeveer 35 M. hooge molen geleek een vuurspuwende berg uit welks ramen de vlammen als vurige tongen zich een uitweg baanden en hoog oplaaiden, terwijl een regen van vonken knetterend uiteenspatte in de hel verlichte ruimte. Aanvankelijk meende men dat belendende gebouwen, waarvan velen met riet gedekt, een prooi der vlammen zouden worden. Gelukkig was het bladstil en konden enkele rappe mannen, waaronder de familie A. van den Wassenberg zich bijzonder onderscheidde, met gaarden en stokken gewapend, het rieten dak der boerderij van mej. de Wed. Bink beklimmen, welke het meest van den vuurregen te lijden had. De familie van den Wassenberg mag voor dit heldhaftig optreden tegen het vernielende element, waardoor de wijk Benedenkerk met haar groote boerderijen vooral voor een ernstigen ramp gespaard bleef; een woord van lof niet onthouden worden. Later, toen de brand reeds geruimen tijd gewoed had, kwam de Waspiksche motorspuit ter hulp en werd door het nat houden der daken, verder gevaar voor uitbreiding voorkomen. De spuitgasten, onder leiding van den burgemeester, die zeer spoedig ter plaatse was, kweten zich uitmuntend van hunne zware taak en de motorspuit, die reusachtige hoeveelheden water in den brand wist te werpen, heeft thans vooral hare buitengewoon hooge waarde doen gevoelen. Ongeveer half vijf was de brand, die circa half een uitbrak, gebluscht. Van den molen is niets overgebleven dan de kale muren, terwijl het pakhuis eveneens totaal is vernield. De eens zoo trotsche molen biedt dan ook een treurigen aanblik.
Omtrent de oorzaak van den brand tast men nog steeds in bet duister, ofschoon het vermoeden steeds meer veld wint, dat deze moet worden toegeschreven aan het broeien van schors.

Waspik krijgt stukje geschiedenis terug
door Sander van Mersbergen, BN De Stem
Zaterdag 8 december 2007 - WASPIK - Het jaar 2007 is het Jaar van de Molens én het jaar dat het dorp Waspik zijn 750-jarige bestaan viert. Juist in dit jaar wordt een relatief onbekende, historische Waspikse molenromp weer zichtbaar voor het publiek.
Zie de overzichtsfoto, vermoedelijk gemaakt in de jaren 30 of 40 van de vorige eeuw. De nieuwe eigenaren streven ernaar deze indeling van het terrein zoveel mogelijk terug te brengen.
De molen, een oude stellingmolen waarin vroeger graan werd gemalen, staat op het terrein aan de Benedenkerkstraat waar tot voor kort Van Gorp Veevoeders gevestigd was. Van de molen is alleen nog een romp over. Die verkeert in slechte staat.
De molen is nu onttrokken aan het zicht, omdat het pakhuis en de veevoederfabriek van Van Gorp er in de loop der jaren omheen zijn gebouwd.
Wim Kools en Ans de Hond hebben de grond rond de molenromp gekocht. Kools: "Op het terrein bevinden zich een huis, een pakhuis en de molenromp. In eerste instantie wilden we alleen de romp laten staan en restaureren, maar bij nadere inspectie bleek dat we met het pakhuis en het huis ook nog wel iets konden."
Kools en De Hond willen het woonhuis, dat de laatste tijd gebruikt werd als kantoorruimte, in de oude staat herstellen. "We halen de huidige buitenmuur weg. Daarachter zit de oude buitenmuur. Op die manier krijgt het huis zijn oorspronkelijke uitstraling terug." Ook het pakhuis krijgt een restauratiebeurt.
Een informatiebord aan de straat moet duidelijk maken wat het paar wil en passanten bewustmaken van de historie van de molen. Een oude molen aan de Benedenkerkstraat in Waspik, die de laatste decennia 'ingepakt' was door Van Gorp Diervoeders, is binnenkort weer zichtbaar.

Molendatabase Nr 930
De Hoop
Benedenkerkstraat 77
Locatie RD X 123656 Y 410824
N 51.685326 O 4.933947
Waspik
Gemeente Waalwijk
Provincie Noord-Brabant
Verdwenen 1923 verbrand
Stellingmolen
Stenen molen
Aandrijving windmolen
Categorie restant
Functie Koren-, schors- en zaagmolen
Nog waarneembaar stenen romp tot de luizolder/merendeels ingebouwd in bedrijfsruimte

bron: http://www.molendatabase.org/molendb.php?step=details&formpw=&session==&nummer=930

Heeft u aanvullingen, correcties of vragen met betrekking tot Jan Baptist Martens?
De auteur van deze publicatie hoort het graag van u!

Tijdbalk Jan Baptist Martens

Klik op de namen voor meer informatie. Gebruikte symbolen:  grootouders    ouders    broers/zussen    kinderen