https://allefriezen.nl/zoeken/persons?sa=%7B%22person_1%22:%7B%22search_t_voornaam%22:%22jan%22,%22search_t_geslachtsnaam%22:%22zandbergen%22%7D%7D&sort=%7B%22order_s_type_title%22:%22asc%22%7D&page=5
Tijdstip: 18:00
https://allefriezen.nl/zoeken/persons?sa=%7B%22person_1%22:%7B%22search_t_voornaam%22:%22jan%22,%22search_t_geslachtsnaam%22:%22zandbergen%22%7D%7D&sort=%7B%22order_s_type_title%22:%22asc%22%7D&page=4
Tijdstip: 04:00
Hij is getrouwd met Aafke Wijbenga.
Zij zijn getrouwd op 19 mei 1892 te het bildt , hij was toen 25 jaar oud.
ZANDBERGEN, Klaas van (* Sint Annaparochie 24-11-1866, † Leeuwarden 28-1-
1917), letterzetter, politicus en bestuurder. Zoon van Jan van Zand-bergen (1830-?),
kastelein, later boer, en Martentje Post (1829-1898), naaister. Klaas van Zandbergen
trouwde (het Bildt 19-5-1892) met Aafke Wijbenga (1865-1923). Ze kregen 1 dochter.
Klaas van Zandbergen groeide als jongste kind op boven het vroegere Rechthuis van ’t Bildt. Toen
hij twaalf was, verdween zijn vader spoorloos. In 1869 werd Jan van Zandbergen bij verstek failliet
verklaard, maar na de executieveiling kon zijn moeder het café voortzetten. Toen Klaas in 1892
trouwde, was zijn vader volgens de huwelijksakte boer in het Amerikaanse La Crosse.
Klaas werd letterzetter bij boekdrukker *Kuiken. Hij was bevriend met Kuikens zoon Johannes,
die zijn vaders Bildtsche Courant voortzette en de arbeidersbeweging was toegedaan. In 1889 werd
Van Zandbergen secretaris van de afdeling Sint Annaparochie van de landarbeidersvakbond
Broedertrouw, die in 1892 opging in de landelijke Sociaaldemocratische Bond. Deze partij werd in
1893 verboden, maar de ermee verwante Bond voor Algemeen Kies- en Stemrecht (BAKS) niet.
In 1895 kwamen Kuiken en Van Zandbergen voor de BAKS in de Bildtse gemeenteraad.
In 1894 richtte de Sneker advocaat mr. Pieter Troelstra (1860-1930) een nieuwe ‘rode’ partij op: de
Sociaaldemocratische Arbeiderspartij (SDAP). Mede dankzij zijn verdediging van de ten onrechte
veroordeelde broers Hogerhuis (‘klassenjustitie’) kreeg hij veel aanhang in Friesland. Van
Zandbergen werd SDAP-er, maar Kuiken niet. Hij was als ondernemer tegen de geleide economie
die Troelstra wilde. Na het verdwijnen van de BAKS bleef hij partijloos raadslid.
Van Zandbergen vormde in 1899 samen met burgemeester *Hesselink, secretaris *Brandsma en
drie anderen het bestuur van een bankcoöperatie in Sint Annaparochie, die in 1911 opging in de
Coöperatieve Voorschotbank het Bildt (later: de Bildtse Bank). In 1910 pleitte hij voor een
gemeentelijke gasfabriek. In 1911 werd dit plan tegen de zin van de meeste liberalen – die vonden
dat dit geen overheidszaak was – aangenomen. Ook Johannes Kuiken stemde voor het plan .
Van 1913 tot 1917 combineerde Van Zandbergen zijn raadslidmaatschap met een zetel in de Friese
Staten. Hij voerde er onder meer het woord over de oprichting van een provinciale drukkerij en de
provinciale subsidies aan ziekenhuizen. Hij overleed in januari 1917, kort voor de eerste
gemeenteraadsverkiezingen waaraan zowel rijke als arme mannen mochten meedoen – het
‘kroonjuweel’ van de oude BAKS. In 1969 is in Sint Annaparochie een straat naar hem genoemd.
Literatuur: LC (17-9-1869); LC (31-12-1869); Sannes; Frieswijk; BWSA; Straatnameboek.
https://bildtsaigene.nl/wp-content/uploads/2019/12/Van-Aartsma-tot-Zwalua-deel-1.pdf
Dr Kees Kuiken (Leeuwarden 1954)
schreef deze 99 biografische schetsen.
Ze zijn onder meer gebaseerd op zijn boeken
Het Bildt is geen eiland (2013) en Van
Broedertrouw tot Bildtweb (2014)
en stonden vanaf 2015 in de Bildtse Post.
Voor het Bildts Dokumentasysintrum* en
Tresoar** bracht hij ze samen in dit bestand,
compleet met de nodige bronvermeldingen.
Kuiken woont en werkt*** in Haren
bij Groningen, maar zijn familie
boerde vanaf 1527 op ’t Bildt
Klaas van Zandbergen | ||||||||||||||||||
1892 | ||||||||||||||||||
Aafke Wijbenga |