Genealogie Kuijper » Klaas Jansz (Claas Janse) Kuijper (FAMILIETAK I.) (± 1717-± 1794)

Persoonlijke gegevens Klaas Jansz (Claas Janse) Kuijper (FAMILIETAK I.) 

• Hij is geboren rond 1717 in Bergen, Noord-Holland, Nederland.

  Schatting, geen bron.
  ***
  Waarschijnlijk is Claas geboren te Bergen N-H ergens tussen 2-aug-1711 (dat is 9 maanden na het huwelijk van zijn ouders d.d. 2-nov-1710) en 24-jan-1721 (aanvang RK-doopboek).
  
  Afkomstig uit Bergen N-H
  Bij zijn trouwen is Claas vermeld als "Jongm: op Zanegeest". We mogen dus aannemen dat hij geboren is te Bergen N-H. Als dat anders was geweest, dan zou de alternatieve geboorteplaats vermeld zijn in het Schepen(en)trouwboek, zie de vergelijking met omliggende akten. Claas' vader Jan Kuijper was werkzaam te Bergen N-H (standplaatsgebondenheid). Claas' ouders zijn getrouwd in deze plaats en Claas' jongere broers en zussen zijn eveneens aantoonbaar geboren te Bergen N-H.
  
  Claas' geboortejaar is hier voorlopig bepaald aan de hand van zijn bekende levensloop (zijn huwelijk, de geboorte van zijn kinderen) en zijn overlijden. Het overgeleverde RK-kerkregister van Bergen is bruikbaar vanaf 24-jan-1721 en daar staat Claas' doop niet in. Claas zal geboren zijn vóór 24-jan-1721 (RK-doopboek, vangt aan op 24 januari 1721 en daar staat Claas niet in).

• Beroep: dagloner van beroep, wellicht arbeidde Claas in de primaire sector en/of de opkomende secundaire sector van de economie der Verenigde Nederlanden, zoals de meeste mensen in die dagen: beredeneerde gok (...).Bron 1

  vermeld in overlijdensakte uit 1827 van zoon Pieter

• Vermelding op 18 oktober 1751: verhuizing.Bron 2

  het gezin is omstreeks 1750 verhuist naar Huiswaard-Noord (Koedijk).
  Vanaf deze datum laten zij hun kinderen te Oudorp dopen, i.p.v. te Bergen: dat was dichterbij.
  zie overlijden zoon Dirk (nog) opt Zanegeest: d.d. 28-02-1750
  zie doop tweede dochter Anna per Huijsweert d.d. 18-10-1751

• Vermelding op 14 juni 1762: aangever overlijden Arie Fredriksz.Bron 3

  Klaas Kuijper geeft
  aan 't lijk van Arie
  Fredriksz: in de classe
  van . . . (f) 3,--
  (Arie Frederiksz was een buurman. mogelijk een broer van Claas latere, tweede vrouw Neeltje Fredriks met wie weduwnaar Claas trouwde in 1769)

• Geloof: Rooms Cath..Bron 4
• Woonachtig:
• op 10 juni 1719: --, opt Saenegeest (voorm. buurtschap Bergen, NH), Bergen NH.Bron 5

  (als kind) ten tijde van het overlijden van zijn broertje genaamd Dirk (tweede? van die naam). Bron 2, d.d. 07-12-1729) (als kind) ten tijde van het overlijden van zijn jongste broertje Aerjen

• van 1735 tot 1741: Groene Dijk, ca 400m ten NO van de Schapenlaan, tussen de Molensloot en de Banscheidingsloot, Oudburger molen, Oudburger polder, Bergen NH.Bron 6

  World Geodetic System 1984 (WGS84) coördinaten (degrees): N:52.685832 O:4.720845 ||| R(ijks)D(riehoeks)coördinaten: X:109942 Y:522252

• van 1742 tot 1762: Aan de Molen Sloot van Suijervens Polder (voor de bocht naar de Baakmeer Dijck) tegenover Ooster Dijck 1 op ca 100 m, Zuurvenspoldermolen, Zuurvenspolder, Bergen NH.Bron 7

  World Geodetic System 1984 WGS84 coördinaten (degrees): N 52.671324 E 4.739856 ||| R(ijks)D(riehoeks)coördinaten: X:111213 Y:520626

• rond 25 januari 1744: op het Zanegeest (voorm. buurtschap Bergen NH).Bron 4

  (bij zijn trouwen)

• rond 28 februari 1750: Zanegeest (voorm. buurtschap Bergen NH).Bron 8

  (ten tijde van het overlijden van zoontje Dirk)

• op 18 oktober 1751: Huiswaard (Koedijk).Bron 9

  (kanttekening 'Huijsweert/Koedijk' bij de doop van tweede dochter genaamd Antje)

• vanaf voor 13 december 1751: Huiswaard (Koedijk).Bron 8

  verhuizing naar Huiswaard, Koedijk (nu: gemeente Alkmaar)

• in het jaar 1794: Huiswaard (Koedijk).Bron 10

  zie overlijdensbericht: "in leeven gewoond hebbende te Huiswaard onder de Jurisdictie van Koedijk" ('Huyswaert' was een gehucht tussen de stad Alkmaar en het dorp Koedijk, red.)

• Hij is overleden rond 4 maart 1794 in Huiswaard, Koedijk (nu: Alkmaar).Bron 3

  Hij is dan circa 75 jaar oud, althans: dat is hem vergund (dit blijft immers een schatting).
  
  Een dure begrafenis!
  Begraafbelasting moest dubbel (!) betaald, te Koedijk (plaats v overlijden) en te Bergen N-H (begraafplaats)
  (1.) In Koedijk de eerste melding:
  register van de impost op het begraven Koedijk 1794:
  4 maart: Klaas Jansz. Kuiper f 3,--
  
  P.S. er was geen RK-begrafenis in Koedijk mogelijk! Dit verklaart de dubbele registratie.
  
  XV. Die geene, die de dooden sullen willen vervoeren om buijten de plaetse haerder residentie begraven
  te werden, sullen het voorsz recht tweemael betalen, eens daer gestorven zijn, ende eens daer begraven werden.
  (Bron: Ordonnatie van het middel op het trouwen en begraven, 's Gravenhage 26 October, 1695)
  
  (2.). En daarna in Bergen eveneens een melding:
  D.D. 6 maart 1794 is gemeentelijke belasting betaald in belastingbox Classe IV, ad fl 3,-- .
  Citaat uit het belastingregister:
  "1794. 6 maart Gaf Klaas Klaasz Kuiper (comparant/zijn zoon), aan (belastingaangifte) 't lijk van desselfs vader Klaas Jansz Kuiper, in leeven gewoond hebbende te Huiswaard onder de Jurisdictie van Koedijk en aldaar overleeden, dog alhier (te Bergen NH) zullende werden begraaven, als gehoorende onder de Classe (belastingbox) van ++++ f. 3,-,- (fl 3,--)".

• Hij is begraven op 6 maart 1794 in Bergen, NH.Bron 11
• Een kind van Jan (alias Jan Dirkzen) Kuijper (STAMVADER) en Anna (Antie) Dircxs
• Anne Klaas (Anna Claas Antje Claas) Groot is zijn
• Theodorus (Dirk Klaasz) "alias Dirk?" Kuijper is zijn
• Joannes Mosch is zijn petekind
• Anna Opdam is zijn petekind
• Lucia (Sijtje) Opdam is zijn petekind
• Andreas (Arie) Mosch is zijn petekind
• Deze gegevens zijn voor het laatst bijgewerkt op 2 februari 2018.

Gezin van Klaas Jansz (Claas Janse) Kuijper (FAMILIETAK I.)

(1) Hij is getrouwd met Anne Klaas (Anna Claas Antje Claas) Groot.

Toestemming voor het huwelijk is rond 25 januari 1744 verkregen te Bergen, NH.Bron 12

woonplaats Zanegeest (buurtschap Bergen NH)

~ Kerkelijk huwelijk ~ 1744. februari. Den 9. ~
in facie ecclesiae (ten overstaan van de kerk):
* Claas Janse Kuijper (bruidegom)
* Anne Claas Groot (bruid)

~ Gemeentetrouw 9-2-1744 ~
* Klaas Jansz(oon) Kuyper Jong(e)m:(an) op Zanegeest
compareerde Bruydegom: tegenwoordigh ter eenre zijden (bruidegom) &
* Anne Klaas Jonged:(ochter) tot Oostdorp
compareerde Bruyt: tegenwoordigh ter andre zijden (bruid).
(opmerking: de uitdrukking jong(e)man/jongedochter J:M:/J:D zegt niets over de leeftijd van de gehuwden, maar geeft aan dat beiden hier voor het eerst een huwelijk aangaan, red.)
was getekend:
Gerrit Sumerij, schout
Jacob Pietersz Groot en Gerrit van der Mate, schepenen
Klaas Zuijdscherwoude, secretaris

~ ondertrouw 25-1-1744 ~
* Klaas Jansz Kuijper Jongman op Zanegeest tot Bergen Memorie
* Anna Klaas Jongedogter tot Bergen op Oostdorp (...) Gerrit Klaasz voor zijn zuster Memorie
[Oostdorp is een voorm. buurtschap van Bergen NH]
(Bron: Bergen NH impost trouwen)

Waarom er twee keer getrouwd werd, voor de kerk en civiel, valt te lezen in onderstaande notitie, die daar.

Uit dit huwelijk kwamen zes kinderen voort, Klaas, Antje, Dirk, Antje, Pieter en Dirk,
waaronder de oudste Nicolaus Claasz (Klaas), volgt -->>>>>

~ hun kroost ~

Uit dit huwelijk zijn zes kinderen bekend. Hun dagelijkse namen zijn (doopnaam):
De oudste 3 kinderen zijn geboren te Zanegeest, Bergen N-H.
De jongste 3 kinderen zijn geboren te Huiswaard, Koedijk.
~ betekent gedoopt, de jongste twee kinderen zijn gedoopt te Oudorp
1. Claas (Nicolaus) geb. 1744 Zanegeest ~ te Bergen NH - ovl. 1809
2. Antje (Anna) geb. 1746 Zanegeest ~ te Bergen NH - ovl. 1746
3. Dirk (Theodorus) geb. 1747 Zanegeest ~ te Bergen N-H - ovl. 1750
4. Antje (bis: Anna) geb. 1751 Huiswaard* ~ te Bergen N-H - ovl. 1751
5. Piet (Petrus) geb. 1753 Huiswaard ~ te Oudorp - ovl. 1827
6. Dirk (bis: Theodorus) geb. 1755 Huiswaard ~ te Oudorp - ovl. 1755
* de pastoor te Bergen N-H heeft de geboorteplaats Huiswaard in 1751 genoteerd in het doopboek

~ Oudorp RK ~

De Rooms-Katholieken van Oudorp vormden tezamen met parochianen uit omliggende plaatsen (zoals Heerhugowaard, Huiswaard, Oterleek, Rustenburg, de Schermeer en Sint Pancras) de statie Oudorp. Deze statie was gewijd aan St. Laurens en werd opgericht na de droogmaking van de Heerhugowaard in 1632; in 1640 kwam de eerste pastoor. De kerk stond te Oudorp, terwijl van circa 1640 tot 1650 een boerderij genaamd "de Jagerplaats" dienst deed als kerk. Die boerderij stond te Heerhugowaard (bron: Van Papier Naar Digitaal)

Dat dochter Anna Kuijper in 1751 is geboren te Huiswaard (onder Koedijk) maar gedoopt te Bergen komt omdat er te Koedijk geen RK kerk was om in te dopen, men week dan uit naar de plaats waar wel een kerk was. Zo ook met de zonen die na Anna zijn beschreven.
Deze zoontjes die eveneens werden geboren te Huiswaard (onder Koedijk) zijn echter niet gedoopt te Bergen maar te Oudorp. Oudorp was nl. nog dichter bij Huiswaard dan Bergen!

~ Kindersterfte over het algemeen hoog ~

Van de zes kinderen van Claas en Anne zijn er uiteindelijk slechts twee opgegroeid naar een volwassen leeftijd. Het ouderpaar moesten dus accepteren hoe vier van hun nog jonge kinderen, op een leeftijd dat ze nét leuk begonnen te worden qua ontwikkeling (eerstje lachje; 's nachts doorslapen; 'rolfase'; staan; eerste stapjes), alweer bij hen weg gingen. Hetzelfde zagen zij echter regelmatig ook gebeuren in hun omgeving. Meer ouders moesten van hun nog jonge kinderen afscheid nemen. Dat dit een algemeen gegeven was, valt af te lezen aan het plaatselijke begraafregister. De kindersterfte was in die tijd over het algemeen hoog (Bron: Bergen NH registratie van de impost op het begraven). Dit gegeven doet vermoeden dat de komst van een nieuwe baby in die tijd met enige gelatenheid werd afgewacht, maar dat is eigen interpretatie van de bron. Zeker is dat de mensen in die tijd geloviger waren dan nu, althans ze waren meer in de ban van de kerk. Volgens de leer van de RK-kerk zouden de zielen van onschuldige kinderen rechtsreeks de hemel ingaan. Hopelijk gaf dat de verslagen ouders enige troost bij hun verlies. Per saldo waren er trouwens veel meer kinderen dan nu, ook de kerk juichde dat toe als doel van het huwelijk. Voorbehoedsmiddelen waren nog niet uitgevonden, wat geboorteplanning bemoeilijkte. Ook mensen die niet van kinderen hielden, kregen gewoon kinderen. Het hebben van kinderen was vroeger ook een oudedagsvoorziening. Wanneer oude ouders niet meer konden werken dan zouden hun kinderen mooi voor hen kunnen zorgen.

~ Verhuizing rond 1750 ~
(ergens tussen overlijden Dirk-1 te Zanegeest op 28-02-1750 en geboorte Antje-2 te Huiswaard 18-10-1751)

Van Claas en zijn vrouw Anne Groot (ca. 1717-1762) is bekend dat ze, rond het zevende jaar van hun huwelijk, verkassen met hun gezin. Ze verhuizen omstreeks 1750 van Zanegeest naar Huiswaard. T/m 30-9-1972 viel het noordelijk deel van deze polder - waar zij gingen wonen - onder de gemeente Koedijk, het zuidelijk deel onder de gemeente Alkmaar. Het is een nieuwe woonomgeving, ook voor hun overgebleven dan bijna 7-jarige zoon Klaas Klaaszn (1744-1809). Zijn zusje en broertje, Antje (1746-1746) en Dirk (1747-1750), bleken "komend" en al op jonge leeftijd weer (heen)"gaand". In Huiswaard worden van Claas en Anne nog drie kinderen geboren: Antje (bis 1751-1751), Pieter (1753-1827) en Dirk (bis 1755-1755). Van de laatsten bereikte Piet de volwassen leeftijd. Ook Klaas junior werd groot, zie Nicolaus Claasz (Klaas Klaasz) Kuijper (1744-1809), volgt ->>>>

~ Onderwijs ~

In het Bergen en Koedijk van die tijd ontvingen kinderen van rijke ouders meer scholing. Omdat hun ouders niet rijk waren, hoefden Claas en Piet waarschijnlijk niet veel naar school. Wel staat vast dat Pieter Klaese de schrijfkunst machtig was. Of Claas Claasz kon schrijven, kon niet met een bewijsstuk worden vastgesteld (hij is overleden voor de invoering van de Burgerlijke Stand, nl. in 1809).

Kind(eren):

1. Nicolaus Claasz (Klaas Klaasz) Kuijper  ± 1744-1809 
2. Anna (Antje Klaas) Kuijper  ± 1746-± 1746
3. Theodorus (Dirk Klaasz) Kuijper  ± 1749-± 1750
4. Anna (Antje Klaas) Kuijper  ± 1751-± 1751
5. Petrus Klaese (Pieter) Kuijper  ± 1753-1827 
6. Theodorus (Dirk) Kuijper  ± 1755-± 1755

(2) Hij is getrouwd met Neeltje Fredriks.

Zij zijn getrouwd op 6 januari 1769 te Koedijk.Bron 14

1769. Janu:(ari) 6
Claas Jansz:(oon) Kuijper, weduwnaar, en
Neeltje Fredriks, weduwe,
beijde te Huijswaart,
in de 4: classe voor beijde f 6,--
(bron: impost trouwen Koedijk)

De trouwakte zelf is niet overgeleverd. In Koedijk is een hiaat in de civiele trouwakten tussen 1762-1779. (bron: trouwboek voor Schout en Schepenen van de Ambagsheerlijkheijt Koedijk)

Bruid is weduwe, sinds 17-mei-1765, van Pieter Jacobsz Decker (huwelijk Koedijk 19-nov-1747).

Waarschijnlijk hebben Klaas Kuijper en Neeltje Fredriks elkaar leren kennen doordat zij buren waren.
Op 14juni1762 geeft weduwnaar Klaas nl. te Koedijk de begrafenis aan van ene Arie Fredriksz: (waarschijnlijk Neeltjes broer).

Notities over Klaas Jansz (Claas Janse) Kuijper (FAMILIETAK I.)

naamsvarianten (jaartal) instantie, rol:
Klaas Jansz Kuijper (1744) civiel, bruidegom <----> (1744) civiel ondertrouw, a.s. bruidegom (1752) rk, peter
Claas Janse Kuyper (1744) rk, bruidegom (1744) rk, vader
Claas Janze Kuijper (1746) rk doop, vader
Klaes Janze Kuijper (1749) rk doop, vader (1751) rk, vader
Klaas Jansz Cuijper (1750) civiel begraven, getuige (vader overledene)
Klaes Janzen (1753) rk, peter (1753) rk, peter (tweeling)
Claas Janze (1753) rk, vader
Claas Kuiper (1755) rk, vader
Klaes Janze (1761) rk, peter
Claas Kuijper (1762) civiel begraven, getuige (vrouw overleden)
Klaas Jansz Kuiper (1794) civiel begraven, overledene

familienaam: Kuijper <---->
ook: Cuijper, Kuiper

mogelijke doopnaam: Nicolaus?
patroniem: Jans(z)/(s)(e)(n)

roepnaam: Klaas
ook: Claas, Klaes

Van Klaas Jansz (ca.1717-1794) ben ik nergens een handtekening tegengekomen, hij overleed vóór de invoering van de Burgerlijke Stand in 1811. Voor 1811 tekenden de comparanten niet zelf in de bronnen Schepentrouwboek en RK-registers.
Wel staat vast dat Klaas' zoon Pieter (1753-1827) de schrijfkunst verstond.

~ Naam- en tijdgenoten in Koedijk, niet verwant ~

* Naam- en tijdgenoten in Koedijk van een andere familie met de naam Kuijper zijn: Gerrit Jansz Cuijper (ook Kluft genoemd) ovl na 1728, Maartje Jans, Ariën Jansz Baas (!) ovl 1717 en Bartholomeus Jansz Kuijper, evenals Jan Gerritsz Kuijper getrouwd in 1723 en Trijntje Gerrits Kuijper, ovl na 1767. (Bron: Historische Vereniging Koedijk, geraadpleegd 2017).
* Idem dito Arien Cornelisz Kuijper, trouwt 24febr1726 te Koedijk met Aaltje Cornelis. Ariën is een zoon van ene Cornelis Kuijper en N.N. en geboren in "Suijdscharwoud op Langedijk". Aaltje is geboren "op de Vronergeest in de ban van Koedijk" (Bron: Koedijk huwelijken gereformeerd 1657-1823).

Laastgenoemden zijn geen van allen familie van ons, althans de relatie is niet aangetoond.

~ Oudorp RK ~

De Rooms-Katholieken van Oudorp vormden tezamen met parochianen uit omliggende plaatsen (zoals Heerhugowaard, Huiswaard, Oterleek, Rustenburg, de Schermeer en Sint Pancras) de statie Oudorp. Deze statie was gewijd aan St. Laurens en werd opgericht na de droogmaking van de Heerhugowaard in 1632; in 1640 kwam de eerste pastoor. De kerk stond te Oudorp, terwijl van circa 1640 tot 1650 een boerderij genaamd "de Jagerplaats" dienst deed als kerk. Die boerderij stond te Heerhugowaard (bron: Van Papier Naar Digitaal)

Dat Anna Kuijper in 1751 is geboren te Huiswaard (onder Koedijk) maar gedoopt te Bergen komt omdat er te Koedijk geen RK kerk was om in te
dopen, men week dan uit naar de dichtstbijzijnde plaats waar wel een kerk was. Zo ook met een aantal kinderen die na haar zijn beschreven.
Zij werden geboren te Huiswaard (onder Koedijk) en gedoopt te Oudorp. Oudorp was nl. nog dichter bij Huiswaard dan bv Bergen.

Dat Pieter Kuijper in 1782 is geboren te Huiswaard (onder Koedijk) maar gedoopt te Oudorp komt omdat er te Koedijk geen RK kerk was om in te
dopen, men week dan uit naar de dichtstbijzijnde plaats waar wel een kerk was. Zo ook met nog een kind die na hem is beschreven.
Zij werden geboren te Huiswaard (onder Koedijk) en gedoopt te Oudorp. Oudorp was nl. nog dichter bij Huiswaard dan bv Bergen.

~ VERVOLG Gemeentetrouw ~

In het Nederland van 1744 was geen godsdienstvrijheid. De Gereformeerde kerk was de staatskerk. Trouwde je daar dan was het klaar: huwelijk rechtsgeldig .. echt ;) Wilde men in een andere kerk trouwen dan de bevoorrechte kerk, dan diende men zich eerst te vervoegen bij de plaatseljike overheid. Ook in de Heerlijkheid Bergen hielden schout en schepenen, het dageljiks bestuur ter plaatse, zich onledig met het sluiten van huwelijken. Omdat Claes Kuijper en Anna Groot van geloof Rooms-Katholiek (RK) zijn, bestaan van hen twee trouwregistraties: die van de RK-kerk en die in het schepentrouwboek (gemeentetrouw).
(Bron: Regionaal Archief Alkmaar)

~ Beroep ~ kleinschalige industrie, ambacht of boerenbedrijf?

Pas in 1827, dus met terugwerkende kracht, is eenmalig vermeld dat Klaas' beroep "dagloner" was. De overlijdensakte van zijn jongste zoon Pieter vermeld namelijk "zoon van Klaas Kuiper in leven dagloner". Wat Klaas' werk precies inhield staat er helaas niet bij. Wel staat vast dat Klaas vanaf omstreeks 1751 met zijn gezin ging wonen in Huiswaard. Een landelijk gebied onder Koedijk vlak boven Alkmaar en Oudorp, geleden ten oosten van de Rekere, met in het westen de Bergermeerpolder/Bergen en in het oosten de Vroonermeerpolder/Sint Pancras. Hoogst waarschijnlijk was daar Klaas werkzaam n de agrarische sector. Huiswaard was qua inwoneraantal een kleine buurtschap en is tot in de twintigste eeuw klein gebleven. Nog tot in 1930 telde het slechts 18 huizen. In 1815 waren de buren van de familie Pieter Klaasz. Kuijper, IJsbrand Briefjes l43 jr. een boer en Maarten Huisman, 67 jr. een landman. Beide buren waren dus landbouwer van beroep (bron: overlijdensakte Grietje Jans Kuijper-Streuer).

verworpen hypothese.
Wat Claas Jansz. Kuijper beroepsmatig uitvoerde weten we niet. Het onderzoek daarnaar loopt nog. Aan de hand van vier voor de hand liggende mogelijkheden kunnen we speculeren over zijn beroepsmatige oriëntatie.

Van Claas is bekend dat hij uit een familie van watermolenaars stamt. Zijn vader Jan de Oude oefende dat vak uit, net als zijn broer Jan de Jonge, zijn andere broer Dirk, zijn neef Cor en ook zijn zwager Pieter Mos. Van het watermolenaarsberoep is bekend dat de opleiding vaak in de familierelatie gebeurde. Het is denkelijk dat Claas van huis uit iets van het vak van watermolenaar heeft meegekregen. De mogelijkheid dat Claas in zo'n betrekking werkzaam was, is voor de hand liggend, en is dan ook onderzocht, maar er is geen bewijs voor gevonden, dus verworpen.

- wordt vervolgd -

Bij nader inzien. Klaas' vader was aanvankelijk bevrachter. Hij vervoerde vrachten, waarschijnlijk over het water. Watermolenaar werd pas later het beroep van Klaas' vader (en Klaas' broers kozen die bezigheid later ook). Echter tegen de tijd dat Klaas' vader in 1735 de Oudburger watermolen verkoos als woon-werkterrein, zal Klaas - als de oudste van het gezin - al zelfstandig zijn geweest. Klaas zal toen (jaar of 18?), reeds een ander beroep hebben gehad, anders dan watermolenaar? (Bron: Archief van de Oudburgerpolder, jaarrekeningen 1735 t/m 1741).

~ de woning van de familie Kuijper te Huiswaard ~
een haard met turf, een watergaring, het sekreet en de bedstee

Hoe het huis van de familie Kuijper te Huiswaard Koedijk er precies uitzag is niet bekend. Hun huis zou een eenvoudig, verdiepingloos pandje kunnen zijn geweest. Meer opgetrokken uit hout en gedekt met riet dan gemaakt van steen en met dakpannen.
In elk geval was er een haardstede en de brandstof was turf. Een schoorsteengat in hun woning voerde de rook af van de haard of van het koken. Vensters waren toen nog klein, en veel zal het huis er niet van hebben gehad. Meestal was er geen aparte keuken. Het vaatwerk en keukengerei in 1700 was van (roodbakkend) aardewerk met tin en van hout: ketels, kannetjes, schotels, bekers, boterdoos. Ook had men glazen.
Ook zal er vast een watergaring bij het huis zijn geweest. Een watergaring is de opvang van regenwater in een ton of put. Ook zal er zeker een sekreet bij hebben gehoord. Een sekreet is een privaat of toilet. Het toilet was indertijd buiten. In Koedijk was dat vaak een houten huisje boven de sloot (boven een beerput kwam minder vaak voor). Ook de was zal in Koedijk door hen gedaan zijn in de sloot. Er was waarschijnlijk een waterstoep in de nabijheid van het huis. Een waterstoep was een houten of stenen stoep(je) of steiger(tje) aan de slootkant, dat onder andere werd gebruikt als wasplaats of spoelplaats van b.v. kleding, melkemmers e.d. Kleren werden desgewenst gebleekt, bv op de werf of in de wei. Een aparte badkamer zal hun huis zeker niet hebben gehad. Men waste zich op het handje en men poetste nooit zijn tanden (tanden poetsen is een uitvinding uit de tweede helft van de twintigste eeuw, red.).
Of misschien woonden zij met meerdere gezinnen tesamen in een groter pand, een boerderij? Een boerderij met b.v. een voorhuis en een achterhuis kan in meerdere delen zijn bewoond met kamer(s) annex. Op de koestal had men een karn en weivaten. In de schuur melkemmers, tobbes, vlaskam en hooivork.
Vaak had men een schuitje voor vervoer over het vele water. Paarden en grote honden werden gebruikt voor het werk, bv het verplaatsen van karren.
Aan het eind van de dag ging men slapen in een bedstee. (Bron: werkgroep Koedijker Verleden, geraadpleegd 2017).

~ eten en drinken in de 18e eeuw ~
stamppot, bonen-met-spek, pap en snert en vader rookte een pijp

Het eten in de achttiende eeuw was eenvoudig doch voedzaam. Eenpansgerechten, met weinig afwisseling in het menu. Veel gedroogd, gepekeld, en gerookt voedsel dat altijd gaargekookt werd, waaronder vele soorten erwten en bonen. Bij gebrek aan verse groenten at men ingezouten groenten. Vlees werd over het algemeen niet vers ingeslagen maar gepekeld en gerookt. In het vleesnat werden koolsoorten, wortelen, rapen, pastinaken, uien, appels en peren gekookt en soms rijst en gort. Pas aan het einde van de eeuw kwam de aardappel algemeen in gebruik.
Grote kans dat de familie Kuijper op zondag soep at, zoals het gros van de burger- en boerenstand. Die soep maakte men van schapen- en kalfs- of rundervlees met rijst en groenten. Doordeweeks bestond het avondmaal waarschijnlijk uit spek met peen of bonen, later in de eeuw met aardappelen. Of uit brij, gekookt van melk of karnemelk, met gort of meel en stroop, warm of koud gegeten. Daarbij een snee roggebrood met boter of kaas. Wittebrood alleen met Pasen en met Kerstmis. Ook ingewanden werden wel gegeten, verwerkt tot balkenbrij. (Bieten)suiker werd halverwege de eeuw algemeen verkrijgbaar, men ging vruchten inmaken en zoete koeken waren erg in trek.
Men dronk vanouds bier met een laag alcoholgehalte, (mineraal)water, (karne)melk en wijn. In de 18e eeuw kwamen daarbij thee, koffie en jenever.
De mannen rookten pijp.
(Bron 1: Burema, L., 1977. 58 Miljoen Nederlanders en hun voedsel (aflevering 4 van verzamelwerk 58 Miljoen Nederlanders ). Uitgeverij Amsterdam Boek b.v., Amsterdam, Nederland) (Bron 2: Laan, C., Drank & drinkgerei: een archeologisch en cultuurhistorisch onderzoek naar de alledaagse drinkcultuur van de 18de-eeuwse Hollanders (2002)).

Koedijk ~

Koedijk was een Ambachtsheerlijkheid, welke in 1730 door de Staten van Holland en West-Friesland verkocht werd aan de heren burgemeesteren en regeerders der stad Alkmaar. (bron: Archief Gem. Alkmaar, no. 2019).

In Koedijk woonde trouwens nog een familie die Kuijper heette. Zij woonden aan de Kanaaldijk 143, huis van kuipers en boeren.
Zij waren kuiper van beroep. Daarnaast deden zij ook andere zaken om hun brood te verdienen.
Zij hadden een boerenbedrijf(je) en waren leverancier van riet aan het dorp en kregen hiervoor betaald.
Het waren geen arme mensen. Gerryt Jansz Cuijper (ook geschreven: Cuyper, (de) Kuijper en Kuiper) was al overleden rond 1683.
Diens zoon Jan Gerritsz Cuijper was schepen en weesmeester van Koedijk en liet bij zijn overlijden in 1700 vier kinderen na:
Gerrit Jansz Cuijper (ook Kluft genoemd) ovl na 1728, Maartje Jans, Ariën Jansz Baas (!) ovl 1717 en Bartelmies Jansz Kuijper.
De eerste drie waren oudere tijdgenoten van "onze" Jan Dirksz. Kuijper. De laatste was een tijdgenoot van "onze" Klaas Jansz. Kuijper.
Evenals Trijntje Gerrits Kuijper, ovl na 1767. (Bron: Historische Vereniging Koedijk, geraadpleegd 2017).

P.S. er was geen RK-doop of -begrafenis in Koedijk mogelijk!

Heeft u aanvullingen, correcties of vragen met betrekking tot Klaas Jansz (Claas Janse) Kuijper (FAMILIETAK I.)?
De auteur van deze publicatie hoort het graag van u!

Tijdbalk Klaas Jansz (Claas Janse) Kuijper (FAMILIETAK I.)

Klik op de namen voor meer informatie. Gebruikte symbolen:  grootouders    ouders    broers/zussen    kinderen