Genealogie Kuijper » Jan Jansz (Joannes Jansz alias Jan Cuijper de Jongh) Kuijper (FAMILIETAK III.) (± 1723-± 1776)

Persoonlijke gegevens Jan Jansz (Joannes Jansz alias Jan Cuijper de Jongh) Kuijper (FAMILIETAK III.) 

• Hij is geboren rond 16 februari 1723 in Bergen, Noord-Holland, Nederland.

  ~ Doop 16-2-1723 ~
  Joannes (dopeling)
  Jan Dirkzen (vader) (Kuijper)
  Antie Dirks (moeder)
  Trijn Dirkz (doopgetuige)
  
  dagelijkse naam Jan Jansz
  (eigen interpretatie)
  woonplaats niet vermeld
  (Bron: Rooms Katholiek doopboeken Bergen NH 1721-1802 (3a) en 1802-1811 (4a))
  
  ***
  aanvankelijk schatting, geen bron
  tot dan deze doopregistratie opdook.

• Hij werd gedoopt op 16 februari 1723 in Bergen, Noord-Holland, Nederland.Bron 1
• Beroep: tot rond 21 juni 1776 watermolenaar.Bron 2

  Jan is watermolenaar op de Sluismolen (Koedijk), grondzeiler (1575-2001, herbouw 2002) Dat is de molen van de Sluispolder. De poldermolen stond bij de voorm. Pettemervaart (daarvoor rivier De Reker(e), nu NH-kanaal), in Bergen NH, Koedijk (nu: gemeente Alkmaar, in het dorp Koedijk). De molen is er nog. Hij is na de brand in 2001 herbouwd, maalvaardig en staat ten oosten van Bergen NH aan het Noordhollandsch Kanaal, bij de Koedijkervlotbrug. Meer informatie
  over de molenTen Bruggencatenummer 00312(zie afbeeldingen) Het is een watermolen. World Geodetic System 1984 WGS84 coördinaten (degrees): N 52.659765 E 4.744593 ||| R(ijks)D(riehoeks)coördinaten: X:111522 Y:519337
  
  Huidig adres: Oude Helderseweg 87, 1817 BB Alkmaar.

• Vermelding in het jaar 1754: aankoop "Het Berger Veerhuis" voor 202 guldens.Bron 3

  verkoop in 1794 door de erven van zijn weduwe Guurtje Pieters Kok, na haar overlijden t.b.v. hun minderjarige verweesde kinderen. (adres: Oude Bergerweg 71)

• Vermelding op 22 mei 1771: aanstelling tot watermolenaar op de Sluismolen.Bron 2
• Geloof: Rooms Cath..Bron 4
• Woonachtig:
• op 7 december 1729: opt Saenegeest (voorm. buurtschap Bergen, NH).Bron 5

  (als kind) ten tijde van het overlijden van jongste broertje Aerjen

• van 1735 tot 1741: Groene Dijk, ca 400m ten NO van de Schapenlaan, tussen de Molensloot en de Banscheidingsloot, Oudburger molen, Oudburger polder, Bergen NH.Bron 6

  World Geodetic System 1984 (WGS84) coördinaten (degrees): N:52.685832 O:4.720845 ||| R(ijks)D(riehoeks)coördinaten: X:109942 Y:522252

• in het jaar 1742: Aan de Molen Sloot van Suijervens Polder (voor de bocht naar de Baakmeer Dijck) tegenover Ooster Dijck 1 op ca 100 m, Zuurvenspoldermolen, Zuurvenspolder, Bergen NH.Bron 7

  World Geodetic System 1984 WGS84 coördinaten (degrees): N 52.671324 E 4.739856 ||| R(ijks)D(riehoeks)coördinaten: X:111213 Y:520626

• op 16 februari 1749: Oostdorp (voorm. Buurtschap Bergen NH).Bron 8

  (bij zijn trouwen)

• in het jaar 1764: Oostdorp (voorm. Buurtschap Bergen NH).Bron 9
• Hij is overleden rond 21 juni 1776 in Oostdorp, Bergen,, Noord-Holland, Nederland.Bron 10

  Overleden ter zake van een val van de as van de Sluismolen aldaer (Koedijk).
  In juni 1776 viel molenaar Jan Jansz. Kuijper dood door een val van de as van de Sluismolen. Naar aanleiding van dit ongeval belegden de molenmeesters een extra vergadering van de ingelanden. Zij benoemden een andere molenaar en meteen werd besloten in de molen een woning te laten timmeren. Overeenkomstig het archief van de Sluispolder:
  (archiefbewaarplaats: Regionaal Archief Alkmaar, inv.nr. 1, 8-7-1776; inv.nr. 42, rekening 1776.)
  
  21-6-1776 Cornelis Kuiper (comparant/zoon)
  vader Jan Kuiper
  Oostdorp
  alhier ter zake van een val van de as van de sluis molen aldaer overleeden
  Onvermogend fl 0

  Oorzaak: bedrijfsongeval

• Registratie van overlijden op 21 juni 1776.Bron 11
• Hij is begraven op 21 juni 1776 in Bergen, NH.Bron 12
• Een kind van Jan (alias Jan Dirkzen) Kuijper (STAMVADER) en Anna (Antie) Dircxs
• Aaltje Jans (Alijda Jans Cuijper) Kuijper is zijn
• Anna Jans Kuijper is zijn
• Joannes Mosch is zijn
• Lijsbet Pieters Mosch is zijn petekind
• Joannes Janse Kuiper is zijn
• Cornelius Opdam is zijn petekind
• Catharina (Trijntje) Kuijper is zijn
• Deze gegevens zijn voor het laatst bijgewerkt op 2 februari 2018.

Gezin van Jan Jansz (Joannes Jansz alias Jan Cuijper de Jongh) Kuijper (FAMILIETAK III.)

(1) Hij is getrouwd met Aarjaantje Krelis.

Toestemming voor het huwelijk is 31 januari 1749 verkregen te Bergen, NH.Bron 8

woonplaats: O.D. (Oostdorp, voorm. buurtschap Bergen NH, red.)

~ kerk 16-2-1749 ~
* Jan Jansz Kuijper
* Arijaentje Krelis
OD.

gemeentetrouw 16-2-1749 ~
* Jan Jansz Kuijper Jongman
* Aarjaantje Cornelis J:D:r
beijde alhier
was getekend:
Gerrit Sumerij, schout
Cornelis Waterbal en Dirk van Ulsen, schepenen
Adriaan Haring, secretaris

impost 31-1-1749 ~
* Jan Jansz Kuijper Jongman Pro Deo
* Aarjaantje Cornelis Jonge dogter beijde alhier (...)
Cornelis Garbrandsz in qualiteit als voogd over Pro Deo
(Bron: Bergen NH impost trouwen)

8-10-1730 Cornelis Isbrantsz
Cornelis Ranke Collaterael (...) [Comparant]
alhier opt wout
III (f. 6,-,-) fl 12

Dit huwelijk bleef kinderloos.

(2) Hij is getrouwd met Trijntje (Trijntje Krelis) Cornelis.

Toestemming voor het huwelijk is 1 mei 1751 verkregen te Bergen, Noord-Holland, Nederland.Bron 14

woonplaats: O.D. (Oostdorp, voorm. buurtschap Bergen NH)

~ kerk 16-5-1751 ~
* Jan Jansz Kuijper
* Trijntje Krelis
OD

~ gemeentetrouw 16-5-1751 ~
* Jan Jansz Cuijper de Jonge Weduwn:r
* Trijntje Cornelis Wed: te S:t Pancras
was getekend:
Gerrit Sumerij, schout
Jan Vink en Cornelis Waterbal, schepenen
Adriaan Haring, secretaris

~ impost 1-5-1751 ~
* Jan Jansz Cuijper de Jonge Wed:(uwnaar) alhier Pro Deo
* Trijntje Cornelis Wed:(uwe) te S:t Pancras
(Bron: Bergen NH impost trouwen)

Uit dit huwelijk zijn zes kinderen bekend.

PS Trijntje Krelis is zeer vermoedelijk een zus van Jans eerste vrouw Aarjaantje Krelis.
In die tijd was het niet ongewoon om bij overlijden een zus of broer te trouwen.

Kind(eren):

1. Anna Jans Kuijper  ± 1752-± 1753
2. Cornelis Jansz (Krelis) Kuiper  ± 1753-> 1787
3. Anna Jans Kuiper  ± 1755-± 1789 
4. Joannes Janse Kuiper  ± 1758-± 1758
5. Joannes Janse Kuiper  ± 1760-????
6. Catharina (Trijntje) Kuiper  ± 1764-± 1764

(3) Hij is getrouwd met Gertrudis (Guurtje) Pieters Kok.

Toestemming voor het huwelijk is 1 april 1769 verkregen te Bergen, Noord-Holland, Nederland.Bron 14

woonplaats: O.D. (Oostdorp, voorm. buurtschap Bergen NH, red.)

~ kerk 9-4-1769 ~
* Jan Kuijper
* Geertrudis Kok
Oostd.

~ gemeentetrouw 16-4-1769 ~
* Jan Jansz Kuijper Weduwenaar
* Guurtje Pietersd:r Kok Jongedogter
was getekend:
Gerrit Sumerij, schout
Cornelis Waterbal en Aarjen Visser, schepenen
Willem Lodewijk Ivangh, secretaris

Betoog bruid
"ingevolge 't betoog ten opzigte der Bruijd daarvan aan ons Schout en Schepenen vertoond"

~ impost 1-4-1769 ~
* Jan Jansz Kuijper Weduwenaer alhier op Oostdorp Drie gulden
* Guurtje Pieters Kok Jonge dogter van Koedijk
(Bron: Bergen NH impost trouwen)

Uit dit huwelijk zijn vier kinderen bekend.

Opmerking. Datering kerkelijk huwelijk (9 april) voor datum civiel huwelijk (16 april).
Betoog = Formulier van Betoog om zig elders in den Huwelijken Staat te doen inzeegenen.

Kind(eren):

1. Catharina (Trijntje) Kuijper  ± 1769-± 1771
2. Petrus (Pieter) Kuijper  ± 1772-± 1798
3. Simon Jansz Kuijper  ± 1774-1855 

Notities over Jan Jansz (Joannes Jansz alias Jan Cuijper de Jongh) Kuijper (FAMILIETAK III.)

naamsvarianten (jaartal) instantie, rol: <---->
Joannes Jansz (1753) rk, dopeling
Jan Jansz Kuijper (1749) civiel, bruidegom 1e maal <----> (1749) rk, bruidegom 1e maal (1749) civiel ondertrouw, a.s. bruidegom 1e maal
-idem dito (1751) rk, bruidegom 2e maal (1752) rk, vader (1769) civiel, bruidegom 3e maal (weduwnaar)
-idem dito (1769) civiel ondertrouw, a.s. bruidegom 3e maal (weduwnaar)
Jan Jansz (!) Cuijper de Jonge (!) (1751) civiel, bruidegom 2e maal (weduwnaar) (1751) civiel ondertrouw, a.s. bruidegom 2e maal (weduwnaar)
Jan Jansz Cuijper (1752) civiel begraven, aangever (oom)
Jan Kuiper (1753) rk, vader (1754) rk, peter (1755) rk, vader (1758) rk, vader (1760) rk, vader (1760) rk, peter (1764) rk, vader (1764) civiel begraven, aangever (vader)
Jan Cuijper de Jong (1753) civiel begraven, aangever (vader)
Jan Kuijper de Jongh (1758) civiel begraven, aangever (vader)
Jan Kuijper (1769) rk, bruidegom 3e maal (1769) rk, vader (1770) civiel begraven, aangever (broer) (1770) civiel begraven, aangever (vader)
-idem dito (1771) civiel begraven, aangever (vader) (1772) rk, vader (1774) rk, vader

uitleg van de toevoeging "de Jong(e)/(h)".
zie: Jan Jansz (!) Cuijper de Jonge (!), in 1751
zie: Jan Cuijper de Jong, in 1753
zie: Jan Kuijper de Jongh, in 1758
Dit is geen dubbele achternaam: toevoeging 'de Jong(e)' werd bij meer families gebruikt. Dit was bedoeld om een zoon te kunnen onderscheiden van diens gelijknamige vader. Vergelijkbaar met het tegenwoordige gebruik van de toevoeging 'junior'.
Jan (Jansz) Cuijper/Kuijper de Jong(e)/(h) staat zo te boek vóór 1762 toen zijn vader nog leefde, red.

opmerking: de vermelding Jan "Jansz" Cuijper "de Jonge" is apart. Het is hier een (!) schijnbaar pleonasme (!). Kijk maar:
De eigenschap "de Jonge" is in 1751 zo al onlosmakelijk verbonden aan het begrip van de eigennaam "Jan Jansz Cuijper",
want een Jan Jansz Cuijper "de Oude" is immers onbekend? (Alleen is er tot april 1762 diens vader Jan (Dircxsz) Cuijper .. )
Waarom er hier meer woorden worden gebruikt dan noodzakelijk ('twee keer hetzelfde zeggen') is de vraag.
De toevoeging "de Jonge" lijkt in dit verband overbodig. Is het denkbaar dat de schrijver deze stijlfiguur bewust heeft toegepast?
Zou de klerk "de Jonge" als pleonasme hebben gebruikt om extra nadruk te leggen op het "de-zoon-van"-zijn van de bruidegom, in verhouding tot zijn gelijknamige vader Jan Kuijper, alias Jan Dircxzs? (..)

familienaam: Kuijper <---->
ook: Cuijper de Jonge, Cuijper, Kuiper, Cuijper de Jong, Kuijper de Jongh

doopnaam: Joannes

patroniem: Jansz

roepnaam: Jan

toevoeging: de Jonge, de Jong, de Jongh

alias: Jan (C)/(K)uijper de Jong(e)/(h)

***
Rond 1700 was in alle polders rust aan het loonfront van de molenaars gekomen. De inkomens van de molenaars bleven vervolgens gedurende meer dan anderhalve eeuw vrijwel ongewijzigd. Het loon verschilde wel per molen. Het molenaarschap van de Sluismolen bracht een stabiel inkomen met zich mee. Jan Kuijper ontving circa 75 gulden per jaar voor zijn werkzaamheden.

Zonder risico was het molenaarsvak niet. Zo waren de open draaiende raderen in de molen nog niet met hekwerken afgeschermd. Ook raakt het gevlucht (de wieken) bij een grondzeiler zo al bijna de grond. Jan Jansz Kuijper viel in 1776 dood van de as van de Sluismolen. Voor zover bekend was dit het enige ongeval met dodelijk afloop uit de Bergense molenhistorie. Het overlijden van de kostwinner vormde voor de achterblijvende gezinsleden natuurlijk een ramp.

(Aanvullende bron: Bergense Kroniek, Themanummer 6, 1 april 2006, artikel "Alle winters onder waetter, grepen uit de geschiedenis van de Bergense polders" door Diederik Aten, met name blz. 20 en blz 22 incl. tabel 4, geraadpleegd 2016)

Het voortbestaan van de Sluismolen hing in 2001 ook even aan een zijden draadje toen deze in de nacht van 16 op 17 november afbrandde. Gelukkig bleek restauratie mogelijk en het waterschap Het Lange Rond begon hier voortvarend mee. Ook werden verschillende acties georganiseerd om de molen weer met een scheprad uit te rusten. Dit lukte en aan het einde van 2002 stond de molen er weer maalvaardig bij. Maar de molen was gedurende jaren nogal ingegroeid geraakt. In 2005 is ook de biotoop van de molen verbeterd, met name aan de Oostkant, zodat deze beter in het landschap tot zijn recht komt.
(Aanvullende bron: Bergense Kroniek, Themanummer 6, 1 april 2006, artikel "Alle winters onder waetter, grepen uit de geschiedenis van de Bergense polders" door Diederik Aten, blz 25, geraadpleegd 2016)

zie AFBEELDING. Meer informatie
over de molenTen Bruggencatenummer 00312. De Sluismolen is gebouwd in 1575 en herbouwd in 2002. Hij staat aan de Oude Heldersweg 85A in Alkmaar. Het is een grote poldermolen van het type grondzeiler, een achtkante bovenkruier. Hij is vernoemd naar de polder die hij kan bemalen. Hiervoor was de molen van de Sluispolder voorzien van een houten scheprad om het lager gelegen polderwater uit te slaan in de hoger gelegen boezem. Het apparaat is nu toegerust met een ijzeren scheprad van 4,60 meter en 40 cm breed. De molen heeft een binnenkruirad en een vlucht/rad van 21,20 meter. Het eiken achtkant is met riet gedekt, op lage voet. De onderste circa twee meter gedekt met gepotdekselde geteerde planken. De Sluismolen was in de nacht van 16 op 17 november 2001 zwaar beschadigd geraakt door brandstichting maar is daarna herbouwd. Sinds december 2002 is de molen weer maalvaardig.
(Bron: Nederlandse Molendatabase, website geraadpleegd 2016)

Heeft u aanvullingen, correcties of vragen met betrekking tot Jan Jansz (Joannes Jansz alias Jan Cuijper de Jongh) Kuijper (FAMILIETAK III.)?
De auteur van deze publicatie hoort het graag van u!

Tijdbalk Jan Jansz (Joannes Jansz alias Jan Cuijper de Jongh) Kuijper (FAMILIETAK III.)

Klik op de namen voor meer informatie. Gebruikte symbolen:  grootouders    ouders    broers/zussen    kinderen