Stamboom Donders-Antonis » Adrianus Josephus "Ad" Donders (1921-2010)

Afbeelding(en) Adrianus Josephus "Ad" Donders

Verwantschap Adrianus Josephus "Ad" Donders

• Adrianus Josephus Donders is de achter(x16)kleinzoon van Jan Sberen van Belver:
  Jan Sberen van BelverWouter Jan de BeerJan Wouters de BeerGherijt Jan Wouters de BeerWillem Gerrits de BeerHenrick Willem de BeerCornelis Henrick Willem de BeerAntonis Cornelis Henrick de BeerPeter Antonis Cornelis Hendrick de BeerCornelius DondersCornelius DondersFranciscus DondersCornelius DondersAntonius DondersPetrus DondersAntonie DondersLaurentius Adriaan DondersAlphonsus Maria DondersAdrianus Josephus Donders

Bronnen

1. Bevolkingsregister-Gezinskaart 1921-1939 Tilburg, BR000001, 5 mei 1921
2. Het Tilburgse Geslacht Donders, Boek000001, 293, GS 495

   GS betekent: Gezinsstaat.
   In 2007 is een nieuwe herziene en uitgebreide uitgave verschenen bij Stichting Familiearchief Donders, waarnaar eventueel verwezen wordt met "uitg. 2007".

   
3. BS Huwelijk, BSH000180
4. Over de Cartonnagefabriek Gebr. Donders in Oisterwijk, ART000010

   AD, ANTON EN DE CARTONNAGEFABRIEK GEBR. DONDERS
   
   Ad (GS 495) en Anton (GS 496), zoons van Alphons Donders (GS 494), een gewone wollenstoffenwever in Tilburg, traden evenmin als hun twee andere broers in de voetsporen van hun vader. Zij verbraken de weverstraditie die sinds hun betovergrootvaders vader bestond door respectievelijk boekbinder en boekhouder te worden.
   
   In de periode van de wederopbouw van ons land na de oorlog kregen zij de ambitie samen iets voor zichzelf te beginnen. Ad was in 1946 reeds twee jaar bedrijfsleider van een boekbinderij, zodat hun aandacht in de eerste plaats uitging naar de boekbinderijbranche. Omdat er in Tilburg reeds veel boekbinderijen bestonden moesten zij daarvoor uitwijken naar elders. In Oisterwijk konden zij zogenaamd een deel van een pand aan de Tilburgseweg huren van een kennis. Zij hadden dit nodig om (in maart 1946) een vestigingsvergunning te kunnen aanvragen voor een boekbinderij én cartonnagefabriek. Volgens aantekeningen uit die tijd dachten zij bindwerk te gaan verrichten, alsmede fabricage van luxe dozen... "voor export". Ze hadden dus grootse plannen en kochten daarom allerlei machines voor boekbinden en cartonnage.
   Toch kregen zij géén vergunning voor de cartonnage. De "Firma Gebr. Donders" kreeg op 12 september 1946 van de minister van Economische Zaken wél een vestigingsvergunning voor een boekbinderij in Oisterwijk, die een dikke maand later daadwerkelijk startte in een gehuurd deel van een schuurtje aan de Kerkstraat. Anton miste dit echter; hij zat toen nét als soldaat op de boot naar Nederlands-Indië. Al zijn pogingen om daar onderuit te komen waren mislukt, maar in Indië werd de soldaat "tandarts-assistent" "ziek", zodat hij het bedrijf slechts een jaar hoefde te missen.
   
   Nog vóór Antons terugkeer was de fabriek verhuisd naar een grotere ruimte, namelijk naar een oude koperslagerij achter Bouman in de Dorpsstraat. Ook daar zaten de gebroeders slechts kort, om spoedig door te gaan naar de oude gasfabriek aan de Almystraat. De gemeente hoopte als verhuurder dat de broers het dak van de oude gasfabriek zouden repareren. Bij de geringste wind vlogen de pannen van het dak en was er het risico van waterschade. Vanwege dat slechte dak moesten Ad en Anton herhaaldelijk 's nachts hun bed uit om de boel in de gaten te houden. Maar de huur was wél laag... In 1949 werd de vennootschap onder firma een commanditaire vennootschap met Ad als beherend en Anton als commanditair vennoot. Doel hiervan was om Anton ook als vertegenwoordiger van een Groningse kartonfabriek te kunnen laten optreden. De zaak zelf leverde nog onvoldoende inkomsten op zodat alle zeilen moesten worden bijgezet. In feite veranderde er niets; Ad bleef de productie leiden en Anton bleef verkoopleider en boekhouder. In die beginjaren ging Anton op de fiets de klanten en leveranciers af. Ergens begin jaren vijftig kocht hij echter een auto, een Morris, vooral "voor de zaak".
   
   Ondertussen waren de broers zich ook gaan bezighouden met de productie en de verkoop van doosjes, zoals zij reeds in 1946 van plan waren. Bij de aankoop van een stansmachine, een machine om doosjes uit een plaat karton te drukken, bleek dat daartoe een vestigingsvergunning voor het voeren van een cartonnagebedrijf vereist was. Met het argument dat in het verleden reeds een exportvergunning voor een paar duizend doosjes naar Antwerpen was verleend, kon het ministerie van Economische Zaken toestemming niet meer weigeren.
   
   Het cartonnagegedeelte ging al spoedig het boekbinderijgedeelte overvleugelen. Dit bleek ook uit de naam die in 1949 veranderde van "Firma Gebr. Donders Boekbinderij en Cartonnagebedrijf" in "Gebr. Donders Cartonnagebedrijf en Boekbinderij c.v.", die op oudejaarsdag 1954 uitmondde in de naamloze vennootschap "Cartonnagefabriek Gebr. Donders N.V.", die begin jaren zeventig een B.V. werd. Na enige twijfel over de vraag of zij een groothandel in dozen of een goed ingerichte cartonnagefabriek zouden voortzetten, kozen Ad en Anton voor de cartonnage.
   
   Daartoe kocht de firma het oude wasserijgebouw van Groenland aan de Rode Brugstraat waarheen de fabriek verhuisde. Dit gebouw lag aan de Voorste Stroom, die eind jaren zestig gekanaliseerd en verlegd werd. Tot die tijd was er regelmatig sprake van overstromingen, waardoor er water achterin de fabriek stond. De broers stonden dan ook regelmatig te hozen, en er werd menige keer waterschade aan het karton en de dozen geleden.
   De cartonnagefabriek floreerde in die jaren. In 1958 en 1960 werden er uitbreidingen gepleegd, enerzijds door een expeditieruimte onder de nieuw gebouwde "directeurswoning", en anderzijds door de voorgevel van de oude fabriek over de gehele lengte en hoogte naar voren te trekken.
   
   Amper vijf jaar later begon een hoop gedonder. Op 17 juni 1964 liet de gemeente per brief weten dat zij de fabriek wilde aankopen op grond van een uitbreidingsplan. Ze wilde op die grond woningen realiseren, en wilde de fabriek daarom verplaatsen naar het industrieterrein. Ze verzocht daartoe medewerking om zodoende een onteigening te voorkomen.
   De broers moesten daarom met als het ware het mes op de keel onderhandelen. Zij wisten een goed resultaat te boeken. De Gemeenteraad stemde na ampele overwegingen met het voorlopig koopcontract van 10 augustus 1964 in, maar Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant verleenden geen toestemming. Zij vonden de prijs te hoog en de aankoop te vroeg, daar het bestemmingsplan nog slechts in ontwerp was. Vervolgens kwam in juli 1967 een bestemmingsplan tot stand waarin een nieuwe weg (de Baerdijk, die de Hoogstraat met de Kerkstraat en de bossen zou gaan verbinden) dóór de oude fabriek heen werd geprojecteerd. De fabriek moest en zou verplaatst worden. Onderhandelingen tussen de gemeente en de broers leidden tot een nieuwe overeenkomst, waarbij de prijs ƒ 12.000,- lager uitkwam. Het was ondertussen begin 1969. Maar toen stemde de Gemeenteraad tegen het voorstel van Burgemeester en Wethouders. De aankoopprijs van ƒ 200,- per vierkante meter voor een te slopen gebouw was te hoog.
   
   In die jaren steeg de nood bij Ad en Anton, omdat zij dringend uitbreiding nodig hadden. Gelukkig kwamen B. en W. de broers tegemoet, door spoedig daarna een grondruil van 88 vierkante meter voor te stellen, waarbij aan de vóórkant van de fabriek een uitbreiding tot stand zou kunnen komen en aan de achterkant een nieuwe weg zou kunnen worden gerealiseerd. De Gemeenteraad morde wel wat over het toestaan van een uitbreiding aan een fabriek in strijd met het bestemmingsplan, maar ging toch akkoord. De burgemeester schreef blij te zijn; eindelijk "geen gedonder meer met Donders". Het gevolg is dat tot op heden de Cartonnage Donders in het centrum van Oisterwijk ligt.
   
   In 1970 werd uiteindelijk een nieuw magazijn aan de fabriek gebouwd, juist vóór het zilveren jubileum. Dat was ook nog juist voor de grote opkomst van Italiaanse schoenen en de vele sluitingen van schoenenfabrieken in onze streek. In 1973/1974 gingen enkele grote klanten failliet, waarbij niet zozeer de grote verliezen als wel de beperking van de afzet het grootste gevaar voor het voortbestaan van de zaak was. Enkele regionaal bekende afnemers waren Avang, Berkelmans, Van Kemmeren en Renata.
   Ad en Anton zochten naar een uitweg door bijvoorbeeld luxe doosjes voor Unilever en dozen met gaatjes voor friet te gaan maken. Ook werden een tijdlang eenvoudige kinderpuzzels geproduceerd. Zo redden zij de zaak, hoewel veel werknemers in de loop der jaren afvloeiden, zodat slechts zo'n vijf (van de pakweg 25) arbeidsplaatsen overbleven. Eind jaren zestig werd Anton ziek. Als hartpatiënt moest hij oppassen. Toch werkte hij door tot Ad begon te denken aan "vervroegd pensioen". In 1983 werd een opvolger gezocht. Helaas was in de naaste familie niemand geïnteresseerd in overname van de zaak, zodat de aandelen op 15 maart 1984 werden verkocht aan een bedrijfsleider van een concurrent. Op die datum werd het levenswerk van Ad en Anton na bijna 38 jaar in handen gelegd van niet-Dondersen. Na het overlijden van de opvolger werd de zaak in het jaar 2000 beëindigd.
   
   Dominique Donders (GS 494)
   
   (Artikel in "Het Tilburgse Geslacht Donders", uitgave Tilburg 1996, blz. 294;
   GS = Gezinsstaatnummer)

Historische gebeurtenissen

• Geboortedag 5 mei 1921
• Trouwdag 5 december 1946
• Dag van overlijden 15 juli 2010

Dezelfde geboorte/sterftedag

• Ook geboren op 5 mei
• Ook overleden op 15 juli

Over de familienaam Donders

• Bekijk de informatie die Genealogie Online heeft over de familienaam Donders.
• Bekijk de informatie die Open Archieven heeft over Donders.
• Bekijk in het Wie (onder)zoekt wie? register wie de familienaam Donders (onder)zoekt.