Genealogy John Muijsers » Frederik Hendrik van Oranje-Nassau (1584-1647)

Personal data Frederik Hendrik van Oranje-Nassau 

• He was born on January 29, 1584 in Delft, Zuid-Holland, Nederland.
• Profession: graaf van Nassau, was stadhouder, kapitein-generaal en admiraal-generaal van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden..
• He died on March 14, 1647 in Den Haag, Zuid-Holland, Nederland, he was 63 years old.
• A child of Willem de Zwijger and Louise de Coligny

Household of Frederik Hendrik van Oranje-Nassau

He is married to Amalia van Solms.

They got married.

Child(ren):

1. Willem ii van Oranje  1626-1650 
2. Louise Henriëtte van Nassau  1627-1667 
3. Albertine Agnes van Nassau  1634-1696 
4. Henriette Catharina van Oranje - Nassau  1637-1708 
5. Maria van Oranje-Nassau  1642-1688

Notes about Frederik Hendrik van Oranje-Nassau

Frederik Hendrik (Delft, 29 januari 1584 – Den Haag, 14 maart 1647), prins van Oranje en graaf van Nassau, was stadhouder, kapitein-generaal en admiraal-generaal van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. Vanwege zijn succesvolle belegeringen kreeg hij de bijnaam 'stedendwinger'.

In 1625 volgde hij zijn overleden halfbroer Maurits van Oranje op als stadhouder van de soevereine provincies Holland, Zeeland, Utrecht, Gelderland en Overijssel en als opperbevelhebber van het Staatse leger. Het stadhouderschap over Landschap Drenthe en Stad en Lande verwierf hij in 1640. De Republiek was tijdens zijn gehele leven verwikkeld in de Tachtigjarige Oorlog met het Spaanse Leger van Vlaanderen.

Als legeraanvoerder gaf hij, evenals Maurits, de voorkeur aan het belegeren van steden en het mijden van veldslagen. De geduchte veldheer veroverde op die manier onder andere Groenlo, Maastricht, Schenkenschans, Breda en Hulst. Zijn grootste overwinning was die van 's-Hertogenbosch in 1629.

Als staatsman had hij te maken met het in de tijd van Maurits ontstane binnenlands conflict tussen de remonstranten en de contraremonstranten, dat protestanten in het hele land verdeelde. Behendig bleef hij een positie in het midden innemen om beide partijen afhankelijk van hem te houden en verschilde hierin met zijn voorganger. Na het beleg van Breda in 1637 kregen de remonstranten de overhand in Holland en door de op handen zijnde vrede werd het voor de stadhouder moeilijker de oorlog gefinancierd te krijgen. Een jaar na zijn dood kwam met de Vrede van Münster een eind aan de oorlog met Spanje.

Op persoonlijk vlak vond hij het belangrijk zijn prestige en vorstelijke allure in Europa te verhogen. Hij liet grootse paleizen bouwen, had een uitgebreide kunstverzameling en hield uitbundige feesten.

Frederik Hendrik werd geboren op 29 januari 1584 in Delft, waar hij op 12 juni in de Nieuwe Kerk werd gedoopt. Zijn ouders waren Willem van Oranje en diens vierde en laatste echtgenote, de Française Louise de Coligny. Zijn moeder was een hugenoot, weduwe van Charles de Téligny en een dochter van de Franse admiraal Gaspard de Coligny, die beiden in 1572 tijdens de Bartholomeusnacht werden vermoord. Willem van Oranje, voormalig adviseur van de koning, was een van de leiders van de Nederlandse Opstand en om die reden vogelvrij verklaard.

Frederik Hendrik werd geboren als graaf van Nassau. Zijn voornamen waren afkomstig van zijn peetooms; de koningen Frederik II van Denemarken en Hendrik III van Navarra.[1] De Staten van Holland waren als instituut eveneens peetoom. Toen hij bijna een half jaar oud was, werd zijn vader in het Prinsenhof vermoord.

Louise voedde haar zoon Franstalig op, volgens verfijnde Franse manieren. Zij stelde Fransen aan die hielpen bij de opvoeding van Mooi Heintje, zoals Frederik Hendrik in zijn kinderjaren liefkozend genoemd werd. Inmiddels was zijn halfbroer Maurits van Oranje stadhouder van Holland, Zeeland, Utrecht, Gelre en Overijssel geworden.

Na een aantal jaren in Zeeland verhuisden ze in 1591 naar Den Haag, waar ze hun intrek namen in Paleis Noordeinde. Frederik Hendrik werd er onderwezen door Louise's predikant Johannes Uytenbogaert. Deze leerde hem Latijn en gaf hem godsdienstles.[2] Tweeënhalf jaar later ging Frederik Hendrik naar Leiden om wiskunde en landmeetkunde te studeren. Hij woonde er op het Rapenburg. Hij is dan tien jaar oud en wordt, om in zijn kosten te voorzien, benoemd tot kolonel van twintig vendels voetvolk. Hiervoor krijgt hij maandelijks per vendel twintig vlaamse pond uitgekeerd.

Toen Frederik Hendrik rond de vijfentwintig jaar was, vond zijn moeder het tijd worden dat hij in het huwelijk trad. Inmiddels was het duidelijk dat zijn oudere halfbroer Filips Willem van Oranje, al enkele jaren getrouwd, geen kinderen ging krijgen. Ook van de eeuwige vrijgezel Maurits waren geen wettige erfgenamen te verwachten. Filips Willem had Maurits als enige erfgenaam benoemd. Na Maurits' dood zouden de bezittingen naar Frederik Hendrik gaan. Om de eigendommen in de familie te houden, was het van belang dat de rokkenjager Frederik Hendrik trouwde en kinderen kreeg.

Bijna was hij in 1616 in het huwelijk getreden met de dochter van landgraaf Maurits van Hessen-Kassel, de twintigjarige Elisabeth. Dat ging op het laatste moment niet door omdat hij de huwelijkse voorwaarden ongunstig vond, ondanks druk die op hem werd uitgeoefend.[9]

Toen Maurits in maart 1625 op sterven lag, was Frederik Hendrik 41 jaar oud en nog steeds ongehuwd. Wel was hij vader geworden. Hij had namelijk bij de burgemeestersdochter Margaretha Catharina Bruyns de bastaardzoon Frederik van Nassau-Zuylestein verwekt. Omdat Maurits altijd vrijgezel is gebleven, zette hij zijn halfbroer ter wille van de voortzetting van de dynastie onder druk om meteen te trouwen. Zou hij weigeren, dan zou hij niet zijn erfgenaam worden. De Duitse Amalia van Solms kwam daarop in beeld, een dochter van een volle neef en met wie hij sinds omstreeks 1622 een amoureuze relatie onderhield.[10] Het huwelijk werd vliegensvlug geregeld. Op 23 maart keerde Frederik Hendrik in Den Haag terug op verzoek van Maurits. Zes dagen later vroeg hij de Staten-Generaal toestemming om Amalia te mogen trouwen, die hem dezelfde dag verleend werd. Frederik Hendrik en Amalia trouwden op 4 april. Maurits stierf op 23 april. Op de dag van zijn overlijden werd Frederik Hendrik door de Staten-Generaal benoemd tot kapitein-generaal van het Staatse leger en admiraal-generaal van de vloot.

Frederik Hendrik en Amalia wisten voor hun kinderen voorname huwelijken te sluiten. Het hoogtepunt in dynastiek opzicht werd het huwelijk van hun toen veertienjarige zoon Willem met de negenjarige prinses Mary Stuart, de oudste dochter van Karel I.

Spanje wilde in zijn strijd tegen de Republiek de banden met Engeland verbeteren en een huwelijk tussen Mary Stuart en de Spaanse kroonprins Baltasar Carlos zou dat moeten bevestigen. Voor de Republiek waren deze nauwere banden tussen Engeland en Spanje een bedreiging. In opdracht van Frederik Hendrik werd daarom geprobeerd een huwelijk te sluiten tussen Willem met eveneens een Engelse prinses. Karel I bood in eerste instantie zijn tweede dochter aan, zodat de oudste beschikbaar bleef voor de Spaanse kroonprins. Frederik Hendrik ging akkoord, omdat dit voor zijn prestige toch een verbetering inhield én ook op strategisch gebied voor de Republiek.[34] De huwelijksonderhandelingen met Spanje verliepen echter zo moeizaam dat deze mislukten en Karel alsnog zijn oudste dochter afstond aan Willem.

Het paar trouwde op 12 mei 1641. Voor de Engelse koning was de uithuwelijking aan iemand van lagere stand een aanzienlijke concessie, maar hij hoopte ermee meer steun te krijgen van het parlement, waarmee hij constant overhoop lag, onder meer omdat hij de rooms-katholieken in Engeland te veel vrijheid zou geven. Door een van zijn dochters met een protestantse erfopvolger te laten trouwen, hoopte hij die kritiek te pareren. De politieke situatie in Engeland verslechterde gedurende de Engelse Burgeroorlog echter zodanig dat de Engelse koningin naar de Republiek vluchtte. Zij zocht bij Frederik Hendrik steun voor haar echtgenoot, maar de stadhouder stelde zich niet erg toeschietelijk op en wilde uiteindelijk alleen helpen, omdat hij zich daartoe gedwongen voelde door het huwelijksverdrag.[35] In plaats van een gewapende strijd zag hij met de Staten-Generaal meer heil in een bemiddelingspoging tussen de koning en het parlement, maar uiteindelijk werd Karel I gevangengenomen en onthoofd.

Frederik Hendriks dochter Louise trouwde met keurvorst Frederik Willem I van Brandenburg. Albertine huwde haar achterneef, de stadhouder van Friesland, Groningen en Drenthe, Willem Frederik van Nassau-Dietz. Vanwege de familiebanden werden Engeland en Brandenburg onder de latere stadhouder Willem III van Oranje belangrijke bondgenoten van de Republiek.

Al jaren voor zijn overlijden leed Frederik Hendrik aan hevige jichtaanvallen. Langzaam takelde hij af, wat hem niet weerhield met het leger op campagne te gaan. In de zomer van 1646 kreeg hij een beroerte, waarschijnlijk twee binnen vijf dagen, die hem tijdelijk het spreken belette.[43] Volgens een brief van Willem Frederik van Nassau-Dietz van 4 juli 1646 gedroeg Frederik Hendrik zich aan het eind van zijn leven kinderlijk tegenover zijn echtgenote. Constantijn Huygens liet dat jaar aan Amalia van Solms weten dat haar man ziekelijk en zwak is, lastig in de omgang en regelmatig geestelijk instabiel.[44] Een staaltje van dat laatste geeft de Franse maarschalk Antoine III de Gramont in zijn memoires als hij schrijft dat hij in 1646 bij Frederik Hendrik op bezoek ging om te praten over een aanval op de Spaanse Nederlanden en in plaats daarvan door de prins bij de hand genomen werd, zwijgend door de kamer werd geleid en het voorstel kreeg met de prins een allemande te dansen, omdat de Fransman die kans nooit meer met hem zou krijgen.[45][46] Toch dacht de prins er niet aan het opperbevel over te laten dragen aan zijn zoon Willem. Hun opvattingen lagen daarvoor te ver uit elkaar.

Op 15 januari 1646 werden afgevaardigden uit de Republiek naar Münster gezonden, waar onderhandeld werd over het beëindigen van de Tachtigjarige Oorlog. Een van hen was Johan de Knuyt, die met de Spaanse koning ook een overeenkomst moest sluiten over de bezittingen van de prins in de Zuidelijke Nederlanden. Tegen de tijd dat de afgevaardigden vertrokken, is Frederik Hendrik geen voorstander van vrede. Amalia is inmiddels voor en mede door haar werd Frederik Hendrik vanaf juli-augustus dat jaar ook een voorstander van het definitief beëindigen van de oorlog.

In februari 1647 is de prins inmiddels te zwak om naar de kerk te gaan en kwam er een predikant langs. Een maand later is hij stervende en kwamen afgevaardigden van de Staten afscheid nemen. Frederik Hendrik overleed op 14 maart op 63-jarige leeftijd, een jaar voor de Vrede van Münster. Zijn stoffelijk overschot werd op 10 mei dat jaar bijgezet in de Grafkelder van Oranje-Nassau in de Nieuwe Kerk te Delft. Zijn zoon Willem volgde hem op als stadhouder en kapitein-generaal. Tijdens diens korte stadhouderschap stortte hij het land in de grootste crisis sinds 1618.

Bij zijn vriendin Margaretha Catharina Bruyns verwekte hij:

Frederik van Nassau-Zuylestein (1624 – 's-Gravesloot, 12 oktober 1672), huwde Mary Killigrew
Frederik Hendrik en Amalia van Solms kregen negen kinderen, van wie er vier erg jong stierven:

Willem II van Oranje (27 mei 1626 - 6 november 1650), huwde Mary Stuart
Louise Henriëtte van Nassau (7 december 1627 - 18 juni 1667), gehuwd met keurvorst Frederik Willem I van Brandenburg
Henriëtte Amalia van Nassau (26 oktober 1628 - december 1628)
Elisabeth van Nassau (4 augustus 1630 - 4 augustus 1630)
Isabella Charlotte van Nassau (28 april 1632 - april 1642)
Albertine Agnes van Nassau (9 april 1634 - 24 mei 1696), trouwde Willem Frederik van Nassau-Dietz
Henriëtte Catharina van Nassau (10 februari 1637 - 3 november 1708), huwde Johan George II van Anhalt-Dessau
Hendrik Lodewijk van Nassau (30 november 1639 - 29 december 1639)
Maria van Nassau (5 september 1642 - 20 maart 1688), getrouwd met Lodewijk Hendrik Maurits van Palts-Simmern
Henriëtte Catharina verloofde zich op vijfjarige leeftijd met de toen negenjarige graaf Enno Lodewijk van Oost-Friesland. Zij verbrak de verbintenis toen zij zeventien jaar oud was. Via zijn dochters Albertine en Henriëtte Catharina, beiden grootmoeder van prins Johan Willem Friso van Nassau-Dietz, is Frederik Hendrik een rechtstreekse voorvader van de huidige koning Willem-Alexander der Nederlanden.

Do you have supplementary information, corrections or questions with regards to Frederik Hendrik van Oranje-Nassau?
The author of this publication would love to hear from you!

Timeline Frederik Hendrik van Oranje-Nassau

Click on the names for more info. Symbols used:  grandparents    parents    brothers/sisters    children