Stamboom Ten Hagen » Jan de Bas (1718-1770)

Persoonlijke gegevens Jan de Bas 

• Hij is geboren op 27 november 1718 in Amsterdam.
• Hij is overleden op 31 oktober 1770 in Baambrugge (Utrecht), hij was toen 51 jaar oud.
• Hij is begraven in Abcoude.
• Een kind van Lodewijk de Bas en Cornelia Eliana Reael
• Deze gegevens zijn voor het laatst bijgewerkt op 20 mei 2012.

Gezin van Jan de Bas

Hij is getrouwd met Maria Jacoba de Surmont van Vlooswijk.

Zij zijn getrouwd op 29 juli 1748 te Amsterdam, hij was toen 29 jaar oud.

Kind(eren):

1. de Surmont van Vlooswijk  1750-????
2. Anna Sara de Surmont de Bas  1752-1793 
3. Theodorus Johannes Baptista de Surmont de Bas  1755-1806 

Notities over Jan de Bas

Ook genoemd: Jan Mr. de Bas. Mr. Jan de Bas stamde uit een bijna even aanzienlijk geslacht als zijn vrouw (katholiek), maar hij was protestant.
Titel: Mr.
Secretaris van Amsterdam. Secretaris van de weeskamer 1749.
Beroep: Koopman en bankier te Amsterdam
Woonde op 29-jarige leeftijd in: de Sint Luciënsteeg
Woonde aan de Herengracht en Keizersgracht en aan de Amstel bij de halvemaansteeg. Later als eigenaar op Bassenhof, Baambrugge.

==
Beschrijving familie de Surmont de Bas: te downloaden via:
http://www.scribd.com/doc/74888550/Beschrijving-Familie-de-Bas-en-de-Surmont-de-Bas-1600-1800-Plaat-96

Dit document is een kopie uit het boek: A.A. Vorsterman van Oijen, Stam- en Wapenboek van aanzienlijke Nederlandsche Familiën met genealogische en heraldische aantekeningen, deel 3, 1890, p373 en 374 (aanvullingen op de eerste 2 delen). Familiewapen staat op Plaat 96 in het boek.
==
Bron: http://www.kasteleninutrecht.eu/Bassenhof.htm

Een half jaar voor het overlijden van Lodewijk de Bas, verkoopt zijn oudste zoon, met toestemming van zijn vader, voor f. 30000,- Bassenhoff aan zijn jongere broer Jan. Deze Jan had in Leiden de meestersgraad behaald en wilde graag met Maria Jacoba de Surmont van Vlooswijk trouwen. Het probleem hierbij was, dat hij Hervormd was en Maria Jacoba Rooms. Haar moeder was dan ook fel tegen het huwelijk, maar ondanks haar felle verzet, werden er geen wettige reden gevonden en Jan en Maria Jacoba trouwden in 1748. Haar moeder, Margaretha Cromhout, Vrouwe van Vlooswijk, weduwe van de heer Gillis Surmont, werd door de Amsterdamse kroniekschrijver Bicker Raye in 1755 omschreven als "sijnde in haar leven sonder weerga brutaal en kwaataardig geweesd".
Het huwelijk van Jan en Maria Jacoba is heel slecht geweest. Uit verschillende erfenissen erfden zij veel geld, zoals uit de boedelscheiding van hun (schoon)moeder, Margaretha Cromhout, f. 243.096,-. Maria Jacoba gaf heel veel geld uit; in de archieven is melding gemaakt dat ze eens in heel korte tijd alleen maar voor 'opschik' f. 10000,- had uitgegeven. Ze hadden heel veel ruzie, waarbij zij hem voor o.a. "schelm, bedrieger, kaale jakhals" uitmaakte en hem bedreigde van het leven te beroeven. Door alle problemen raakte Jan verslaafd aan de drank. In 1766 was de ruzie zo hoog opgelopen, dat Jan aan de Schepenen verzocht of zijn vrouw in "het Beterhuis" kon worden opgenomen. De Schepenen gaven toestemming en Maria Jacoba zou voor 4 jaar worden opgenomen.
Jan was net als zijn vader een goedig man en al naar 4 maanden vroeg hij toestemming of zijn vrouw weer uit het Beterhuis mocht komen. Er werd een schikking getroffen, waarbij alle schulden van zijn vrouw werden afgelost; hun 2 kinderen zouden verder door Jan worden opgevoed en voor zijn vrouw werd een woning gezocht. Zo kwam zij op Buitenrust aan de Gein te wonen. Maria Jacoba mocht niet zonder toestemming op Bassenhoff komen, maar niet lang daarna woonde ze er toch al weer. Met Jan ging het steeds slechter en in oktober 1770 overleed hij, slechts 52 jaar oud.

Vrij snel na het overlijden van Jan gaat zijn weduwe over tot de verkoop van Bassenhoff en de er tegenover gelegen boerderij. Op de veiling bracht het geheel minder op dan de totale hypotheek van f. 12000,-.
==
Bron: http://gw5.geneanet.org/tondhwr?lang=nl;p=jan+mr.;n=de+bas

In 1742 dichtte Jan de Bas op het huwelijk van zijn neef Jan
Hooft en Maria Margaretha Corver een vers:
,,Kon oyt de liefde wel door trouw aen een verbinden,
Twee stammen, zoo gelijk, en zuilen voor de staat ?
Die door geen snood bedrog haar dÆoogen laaten blinden,
Maar ondersteunen stadt en landt, met dierbaarÆ raad.ö
Bij zijn eigen huwelijk, zes jaar later, zouden dit wel de laatste
woorden zijn geweest om te herhalen. Hoe bruid en bruidegom
elkaar hadden leren kennen, kan ik niet zeggen, maar wel, dat
hun huwelijk voor beide families een ongewenste onderneming
moet zijn geweest. Er was niet alleen het verschil in geloof,
maar - erger nog ! - de overeenkomst in aanleg. De latere
geschiedenis toont ons, hoe twee zwakke karakters tot een uiterst
droevige combinatie werden. En als hij alles, wat er zou gaan
gebeuren, had kunnen voorzien, had vader de Bas zeker maar
niet zo zijn toestemming gegeven.
Op 31 oktober stierf Jan de Bas en ik zal weer Bicker Raye
aan het woord laten: ,,Is de Wel Edl Ges. Heer Mr. Jan de Bas,
tweede sekretaris op de weeskamer en commissaris van de nagt-werkers,
in den ouderdom van 52 op desselfs buyteplaats tot
Baambrug, genaampt Bassenhof, seer ellendig overleeden, hebbende
sig uyt disperatie, omdat hij so slegt met sijn finantie stondt, en
dagelijks van sijn crediteuren om gelt lastig gevallen wier, van
tijd tot tijd, doodgesoopen, æs morgens in fijne liceur en æs middags
en æs nags in de roode wijn, waardoor hij sig so lang smoor dronken
hiuw, tot hij so ongelukkig is gestorven en te Abkou maar stil
in de kerk is bijgeset.

godsdienst: NH

===
De kroniekschrijver Jacob Bicker Raye vertelt in zijn dagboek (1732-1772) het volgende:

[18 mei] p156
De jongste heer Jan de Bas was verloofd met de oudste juffrouw van Vlooswijk,
maar de moeder van het meisje was zeer tegen het huwelijk. De Vlooswijks waren n.l. weer tot het katholieke geloof overgegaan en de
heer de Bas was gereformeerd. Toen zijn aanstaande schoonmoeder het hem zoo
lastig maakte, wist de vrijer niets beters te doen dan er met zijn meisje vandoor te
gaan. Een probaat middel, om wat al te lastige schoonmoeders te dwingen hun
toestemming te geven.

[30 Juli] p 159
De jonge Joan de Bas (zie blz. 157) had succes gehad. De oude mevrouw Vlooswijk
was wel verplicht geweest, nu de bruigom tot zulke krasse maatregelen zijn toevlucht
had genomen en er eenvoudig met de jonge dame vandoor was gegaan, haar
toestemming tot het huwelijk te geven, dat op 30 Juli voltrokken werd.

Anno 1755

[2 Mei] p302
Mr. Jan de Bas, ze secretaris van de Weeskamer, was indertijd getrouwd met een
juffrouw van Vlooswijk. Het huwelijk had, zooals we reeds vroeger vernomen hebben,
nog al wat moeilijkheden gehad, en Jan de Bas was zelfs met zijn bruid ‘deurgeloope’,
teneinde haar moeder te dwingen haar toestemming te geven. Het huwelijk was echter
zeer ongelukkig. Tenslotte werd de toestand onhoudbaar en op 2 Mei schrijft Bicker
Raye, dat ‘mevrouw van Vlooswijk, huisvrouwe van den Heer Mr. Jan de Bas,
Tweede secretaris van de Weeskamer en Commissaris van 't Comptoir der
Nachtwerkers, door den onderschout Burgers, met een mooi praatje, uit haar huis is
gelokt, in een koets gezet, en naar het Verbeterhuis getransporteerd, om haar kwaat
gedrag, soo van ongehoorde verkwisting, dronk en mishandeling etc. etc. aan haar
man begaan’.

[31 Oktober]
Mr. Jan de Bas, die zoo ongelukkig getrouwd was en wiens vrouw eenige jaren
geleden in het Verbeterhuis was geplaatst, stierf op 31 October.
‘d.d. 31 Oct. is de WelEdl. Gestr. Heer Mr. Jan de Bas, tweede sikretaris op de
Weeskamer en Commissaris van de Nagtwerkers, in den ouderdom van 52 jaren, op
deszelfs buitenplaats tot Baambrugge, genaamd Bassenhof, zeer ellendig overleeden,
hebbende sich uit disperatie, omdat hij zoo slegt met zijn finantiën stond en dagelijks
van sijn crediteuren om gelt werd lastig gevallen, van tijd tot tijd doodgesopen, 's
morgens in fijne liceur en 's middags en 's nagts in de roode wijn, waardoor hij sig
soo lang smoordronken hiew, tot hij so ongelukkig is gestorven en te Abkou maar
stil in de kerk is bijgeset. Hij was getroud met de outste juffrouw van Vlooswijk,
waarbij hij een zoon en een dochter nalaat en welke vrouw in allen deele nog slegter
als haar man was, is.’

Bron: Jacob Bicker-Raye, Het dagboek van Jacob Bicker Raye 1732-1772 (F. Beijerinck en M.G. de Boer, 1935)
==
Jan de Bas was in 1749, een jaar na zijn trouwen, tot tweede
secretaris van de weeskamer benoemd. Daardoor kunnen wij in
de herenboekjes precies volgen, waar het echtpaar, dat blijkbaar
nogal wispelturig was, precies woonde. Ik zal de vier eerste adressen
op Heren- en Keizersgracht niet noemen, maar mij beperken tot
het vijfde, wat minder gebruikelijke, de Amstel bij de Halvemaan
steeg, waar het echtpaar nog niet lang gewoond zal hebben, toen
er op 30 maart 1766 een vreselijke scène plaats vond, die we uit
een akte van notaris Geniets van 22 april van dat jaar leren kennen.
De 26-jarige Antje Smith en de 34-jarige Henricus ten Hagrijs
verklaarden toen ten verzoeke van Mr. Jan de Bas, dat zij op die
dag, de paaszondag. middagmaal bij hem hadden gehouden en
hadden meegemaakt, dat zijn vrouw hem uitschold voor ,,schurk,
schelm, bedriger, kaale jakhals etc.”. trachtte weg te lopen, maar
was teruggehaald en toen haar man was aangevallen onder bedrei
ging hem eerst te zullen vergeven en dan zich zelf, waarop ze
weer het huis was uitgelopen.
Hoe de vork precies in de steel zat en wat aan die scène vooraf
was gegaan, blijkt uit het rekwest, dat Mr. Jan de Bas tezamen
met zijn zwager van Hompesch en echtgenote tot schepenen richtte.
met verzoek zijn vrouw in het Beterhuis te mogen doen opnemen,
die ,,vergetende alle eer en schaamte haar zodanig met zekere
Hendrik Schultz, bij deselve Mr. Jan de Bas en Maria Jacoba de
Surmont van Vlooswijk als koetsier gewoond hebbende, ten tijde van
desselvs inwoning heeft gefamiliariseert dat zij haar niet heeft
ontzien aen deselve te passeren de schriftelijke trouwbeloften ten
desen annex, en nadat de eerste supp. de gcm. Hendrik Schultz
uyt zijn dienst hadde ontslagen, met deselve te houden eerstelijk
ten huyse van anderen binnen dese stadt een onordentelijke
conversatie, vervolgens met denselven te treden in ene briefwisseling
na zijn vertrek uyt dese stadt, uytwijzcns de originele brieven ten
dezen annex, en welkers inhoud haar onordentelijk gedrag met
deselve op de allerimpudenste wijze in deselve uytgedrukt zodanig
manifesteert, dat de eerbied voor dezen rechter niet soude toelaten
deselve uytdrukkingen of enige van dien in dese te insereren.”

==
Centraal Bureau voor Genealogie: Wapen de Bas:
Naam: Bas, de
Bron: Lakzegelbank
Wapen: gevierendeeld: I een omgewende leeuw; II en III een lelie; IV een schuinlinks geplaatste bas.
==
Wapenschild: http://www.euraldic.com/blas_ba7.html (Rietstap)
Bas (de) Écartelé: au 1, de gueules, au lion contourné d'or; aux 2 et 3, de sable, à la fleur-de-lis d'or; au 4, de gueules, à une contrebasse d'or, posée en barre (Quelquefois pour surtout un écusson d'azur, ch. d'un agneau passant d'or).
==
Bron: De neergang van een voornaam geslacht - I. H. van Eeghen - Jaarboek CBG 1967. Te downloaden via:
http://www.scribd.com/doc/75454322/De-Neergang-Van-Een-Voornaam-Geslacht-Door-Een-Ongelukkig-Depensief-Naturel-I-H-Van-Eeghen-Jaarboek-CBG-1967

Heeft u aanvullingen, correcties of vragen met betrekking tot Jan de Bas?
De auteur van deze publicatie hoort het graag van u!

Tijdbalk Jan de Bas

Klik op de namen voor meer informatie. Gebruikte symbolen:  grootouders    ouders    broers/zussen    kinderen