Stamboom Mons » Nikus "De Oude Veertiger" Mons (1861-1940)

Persoonlijke gegevens Nikus "De Oude Veertiger" Mons 

• Roepnaam is De Oude Veertiger.
• Hij is geboren op 10 september 1861 in Harderwijk.
• Beroepen:
• visser.
• vishandel.
• Geloof: Ned. Herv..
• (deceased) .
• Hij is overleden op 25 november 1940 in Harderwijk, hij was toen 79 jaar oud.
• Een kind van Ni(e)kus Mons en Maria Hendrika Foppen
• Deze gegevens zijn voor het laatst bijgewerkt op 18 april 2010.

Gezin van Nikus "De Oude Veertiger" Mons

Hij is getrouwd met Petertje Riphagen.

Uit het Overveluwsch Weekblad van 2 februari 1895 (Bron: boek: Foppen vissen in 400 jaar Familiegeschiedenis):
De visschers E. Veerman en J. Kieft uit Volendam zijn donderdag alhier aangekomen ten einde hulp te verzoeken tot opsporing de visschers Jan en KlaasMol, zoons van den Volendammer Havenmeester, die met hunne schuiten vermoedelijk ten N.N.W. van onze gemeente zijn ingevroren. Nadat voor dit doeldoor den heer Burgemeester onmiddellijk de ijsschuit beschikbaar was gesteld, en al datgene wat in dezen dienstig konden zijn, waren spoedig genoegvan onze kloek en ervaren visschers bereid om het opsporings- en naar gehoopt wordt het reddingswerk te beproeven. Onder leiding van de visscher MartenFoppen Kzn. vertrokken vrijdagmorgen omstreeks 9 uur de ijsschuit, waarop zich voorts bevonden Hendrik Tromp Ezn., NIKUS MONS NZN., Hendrik BruininkWzn., Rolof Foppen Kzn., Kars Foppen Azn., Beert Riphagen Gzn., Aart Foppen Nzn., Peter Bruinink Wzn., Goossen Foppen Wzn., Bartus Groothuis, JanJanssen Jzn. en Peter de Boer, allenmannen, die zich vrijwillig hadden aangemeld om koude ongemakken en gevaar trotseerende, een werk te doen, datgeroemd mag worden, n.l. een waarachtig blijk geven van liefde tot den naaste. De gunstige verwachting welke men koesterde is echter niet beveredigdgeworden, daar de ijsschuit deze nacht omstreeks 1 ure is terug gekomen, omdat het onmogelijk en te gevaarlijk was zich verder te wagen. Niettegenstaandede gevaren en moeilijkheden, waarmede de opsporing te kampen had, zijn zij zoover doorgedrongen totdat het torentje van Leek, nabij Broekerhaven,in zicht was.

Petertje werd ook wel 'Zwarte Pietje' genoemd vanwege haar donkere uiterlijk.

Het volgende verhaal is geschreven door Niek Mons, een kleinzoon van Nikus.
Herinneringen aan mijn grootvader, De oude veertiger.

In het vissershuisje in Harderwijk stond in de achterkamer een oude wankele trap, naast de potkachel, die naar het zoldertje leidde. Opa Nikus schiepgraag een waas van geheimzinnigheid rond het zoldertje. Hij strekte bij ons bezoek zijn hand naar boven, zoals een kapitein naar de brug van zijnschip wijst. 'Daar boven staat een grote koffer, die mijn oom mee had tijdens de tocht naar Rusland, toen hij onder Napoleon diende. Ook zijn trommelligt er nog, die prachtig blinkt in het zonlicht. Hij was trommelslager. Zijn uniform hangt erbij met zilveren knopen en gouden tressen'. Dat alleswerd met veel gebaren verteld.
Toen ik enkele passen deed in de richting van het laddertje, weerde oma Pietje me af. Haar kanten muts schudde tegelijk met haar wijsvinger heen enweer. Het gesprek ging alweer over iets anders, namelijk de afnemende visserij in Harderwijk. De bel ging en opa en oma gingen naar de deur. Ik gingsnel het laddertje op, naar de schatten uit Rusland kijken. Alleen een scheepskist was er te zien. Waarschijnlijk van een van zijn zoons, die bijde marine had gediend.

Opa Nikus had nogal wat fantasie en als hij zo'n bui had en er waren kleinkinderen op bezoek, trommelde hij alle kinderen uit de straat er ook bij.De jeugd werd in een cirkel gezet en dan kwamen de verhalen los. Favoriet was wel het sprookje van de schipbreuk op de Zuiderzee. Een schipper kwamtijdens een storm in nood. Zijn vrouw en kinderen waren ook op het schip. Toen het schip bijna gezonken was, kwam er een pannenkoek aandrijven, diedoor een reuzenechtpaar in Friesland was gebakken. Bij het omgooien van de pannenkoek was hij te water geraakt. Het hele gezin kon er op drijven.Door de honger gedreven moesten ze er wel van eten. Toen er bijna niets meer over was werden ze op het nippertje gered.

Als oud visser had hij grote belangstelling voor de scheepswerf, de helling zoals hij die noemde. Tijdens een wandeling gaf hij druk pratend zijn commentaarover de goede en slechte eigenschappen van de vissersschepen in aanbouw. Op mij als kleine jongen kwam hij heel deskundig over.

Als voorzitter van de Zuiderzee vereniging te Harderwijk werd hij eens uitgenodigd voor een vergadering in Krasnapolsky in Amsterdam. Ingenieur Lelywilde met andere autoriteiten een plan opstellen voor de gevolgen van de aanleg van de Afsluitdijk. Voor de aanvang van het diner stond opa Mons opom zijn excuses te maken. 'Heren, ik hoop dat u het niet kwalijk zult nemen als onze eetgewoonten niet hetzelfde zijn als die van u'.

Behalve als visser heeft hij ook als beurtschipper gevaren tussen Harderwijk en Amsterdam. Hij mocht ook graag handelen in vis, die hij van familieledenmaar ook van de veiling betrok. Daar zaten de mannen dan achter de knoppen, en probeerden elkaar de loef af te steken. Met één vinger bij de knopen één oog op de veilingklok gingen ze moppen vertellen om elkaar af te leiden en toch net op tijd af te drukken.Dan ging opa met zijn handkar metdubbele bodem uitventen. Aan het eind van de middag werden er telkens een paar vissen naar boven gehaald. Hij belde aan. 'Mevrouwtje, voor u heb ikspeciaal nog wat lekkere vissen bewaard. Het zijn de laatsten'.
Dat 'mevrouwtje' hoorde bij hem, hij zei overal 'tje' achter. Dat kwam misschien omdat zijn vrouw Pietje heette. Dan bleef hij daarmee doorgaan. Zovan: 'Mijn Godje, wat gaan we vandaag weer beleven'.

Op een dag kwam opa op bezoek bij mijn vader die toen in Zevenaar woonde waar hij bij de douane werkte. Op het perron ziet hij een pastoor staan wachten.Die zal hij in het protestantse Harderwijk niet veel gezien hebben. Hij stapt op hem toe: 'Zeg man, wat doe je nou als kerel met zo'n rok aan?'. Depastoor werd even kwaad, maar naderhand werden ze grote vrienden.
Ruzie om een geloofsovertuiging was trouwens niets voor opa. Als één van zijn kinderen verkering kreeg met iemand van een andere kerkelijke richting,dan werd er een muntstuk opgegooid. Kop is gereformeerd, Munt is hervormd. Het lot besliste zo de godsdienst van het koppel.

Bij bepaalde geledenheden in mijn leven moest ik soms sterk terugdenken aan hem. Bijvoorbeeld bij het lezen van 'The old man and the sea' geschrevendoor E. Hemmingway. Door de sterke verhalen.

Ook bij het zien van de musical 'Fiddler on the roof'. Lex goudsmit als hoofdrolspeler zit bij de aanvang van het stuk met zijn viool boven op hetdak te spelen. Niet dat opa viool kon spelen (waar zou hij het geld vandaan hebben moeten halen om er een te kopen...). Wat uiterlijk betreft echter,leek hij er sterk op: een wat donker zuiderlijk type.
In de musical blijft Lex, zijn vrouw vragen: 'Hou je van me'. Zij antwoord ontwijkend: 'Ik heb 40 jaar je kleren gewassen en je sokken getopt. Watwil je nou?'. Lex: Dat vraag ik niet. Hou je van me?'. Zij: 'Ik heb jaren voor je kinderen gezorgd en je verhalen aangehoord, wat wil je nou?'.
Niet dat er twijfel was over houden van bij opa en oma, die waren rustig honderd jaar bij elkaar gebleven. Maar de bravour vermengd met die onzekerheidmeende ik ook bij opa te herkennen.

Dit verhaal geschreven door de jongste kleinzoon (inmiddels ook al 64) zou waarschijnlijk door oudere kleinkinderen aan te vullen zijn, maar ja, éénmoet er een begin maken.

P.s. de naam oude veertiger, die als bijnaam werd gebruikt is mij ook niet helemaal duidelijk. Misschien had hij een schuitnummer 40, ook is het mogelijkdat hij er op oudere leeftijd nog steeds zo jong uitzag als 40.

Niek Mons.

*** E-mail van Jan Mons uit Nijkerk ***
De bijnaam "De oude veertiger" is volgens mijn nog in leven zijnde vader gebaseerd op het feit dat de man op 40 jarige leeftijd stopte met vissen.Dat wekte de nodige irritatie om al zo jong te stoppen met werken en vandaar dat hij op die leeftijd als oud bestempeld werd.

Zij zijn getrouwd op 1 november 1882 te Harderwijk, hij was toen 21 jaar oud.

Kind(eren):

1. Hendrika Maria Mons  1883-1961 
2. Gerrit Mons  1884-1885
3. Gerrit Mons  1885-1970 
4. Nikus Mons  1888-1971 
5. Elizabeth Hendrika Mons  1891-1977 
6. Jan Mons  1893-1980 
7. Maasje Mons  1896-1972 
8. Johanna Catharina Geertruida Mons  1897-1975 
9. Naamloos Mons  1899-1899
10. Naamloos Mons  1900-1900
11. Beert Mons  1902-1979 
12. Andries Mons  1905-1905

Heeft u aanvullingen, correcties of vragen met betrekking tot Nikus "De Oude Veertiger" Mons?
De auteur van deze publicatie hoort het graag van u!

Tijdbalk Nikus "De Oude Veertiger" Mons

Klik op de namen voor meer informatie. Gebruikte symbolen:  grootouders    ouders    broers/zussen    kinderen