Stamboom Hobers » Hillegonda (Hilletje) Oudenheuvel (1763-1842)

Persoonlijke gegevens Hillegonda (Hilletje) Oudenheuvel 

• Ze werd gedoopt op 16 november 1763 in Amsterdam.Bron 1

  Hillegonda wordt vernoemd naar haar grootmoeder van vaders kant: Hillegonda Hobers
  Hillegonda wordt gedoopt door pastor Johannes Calkoen in de Zuiderkerk
  Getuigen: "Dirk Hoobers" (oom) en "Hillegonda Hoobers" (grootmoeder)

• Vermelding: Informatie over haar leven; zie bij "Notities".
• Vermelding: Relatie met de familie Hobers; zie bij "Notities".
• Woonachtig:
• in het jaar 1769: Amsterdam "achter de Cathuijserstraat"..Bron 2
• in het jaar 1784: Amsterdam "op de Keisersgragt".Bron 2
• van 3 augustus 1785 tot 3 juli 1785: Amsterdam "de Brandenwijn Steeg opde haarlemmerdijk".Bron 3
• van oktober 1839 tot 1842: Amsterdam "Gereformeerd Oude Mannen en Vrouwenhuis".Bron 4
• Zij is overleden op 6 april 1842 in Amsterdam.Bron 4

  "des namiddags ten drie ure, in het huis staande Amstel Kanton 1 No 4895"

  
  Dit is het Gereformeerd oude mannen- en vrouwenhuis; de huidige Hermitage.
  Ze werd 78 jaar oud.

• Een kind van Johannes (Jan) Oudenheuvel en Maria Masso
• Deze gegevens zijn voor het laatst bijgewerkt op 20 november 2023.

Gezin van Hillegonda (Hilletje) Oudenheuvel

Zij is getrouwd met Jan Kueser.

Toestemming voor het huwelijk is 23 oktober 1784 verkregen te Amsterdam.Bron 2

Ondertrouwakte:

"den 23 oktober 1784;
Jan Kueser van Amsterdam, Geref. oud 26 Jaar op de Prinsegragt Geads. met zijn vader Jurriaan Kueser
Hillegonda Oudenheuvel van Amsterdam Gereform. oud 21 Jaar op de Keisersgragt Geadst met haar moeder Maria Masso"

Ze kunnen beiden naamtekenen: "Jan Kuser ........ hellegonda oudenheuvel"

Notities over Hillegonda (Hilletje) Oudenheuvel

Haar jeugd in de Binnen Visserstraat
Hillegonda heeft haar vader nooit gekend. Al vanaf het moment dat ze geboren is woont ze in een voor haar onveilige situatie. Vader Jan Oudenheuvel heeft, net als zijn eigen vader Barend Oudenheuvel, een groot drankprobleem. Het Notarieel Archief Amsterdam beschrijft:
Net als zijn vader Barend is Hillletjes vader Jan Oudenheuvel vrijwel dagelijks dronken. Ook hij bedreigt, net als vader moeder Hillegonda Hobers bedreigde, zijn vrouw. Het loopt de spuigaten uit en moeder Maria meldt zich met haar schoonmoeder Hillegonda Hobers en haar schoonzus Christina Oudenheuvel en buurman Jan Engelbert bij notaris Van Hoorn om te laten noteren hoe echtgenoot / zoon / zwager Jan zich misdraagt.

"Op heden den 26 Januarij 1764 compareerden voor mij Mr. Hendrik Daniel van Hoorn Notaris bij den Edele Hove van Holland geadmitteert, binnen Amsterdam residerende ..."

De notaris vermeldt eerst de namen en adressen van de vier 'getuigen'. Ze wonen allen "inde Binnen Visserstraat". Moeder Hillegonda Hobers woont naast haar dochter Christina. In de kelder onder het huis van Hillegonda woont haar zoon Jan met zijn vrouw Maria Masso. Het moet voor alle vrouwen moeilijk geweest zijn aangifte te doen tegen hun zoon / echtgenoot Jan. Moeder Hilegonda Hobers heeft ervaring; jaren geleden legde ze ook een verklaring af over haar eigen man Barend die ook met een enorm drankprobleem kampte. (Lees dat verhaal bij moeder Hillegonda Hobers)

"1 ste getuijge Hillegonda Hoberts Huijsvr(ouw) van Barend Oudenheuvel inde binnevisserstraat
2de Christina Oudenheuvel Huijsvr(ouw) van Sieuwert de Boer wonagtig naast de 1ste getuijge
3de Maria Masso Huijsvr(ouw) van Jan Oudenheuvel wonagtig onder haar 1ste getuijge
4de Jan Engelbert insgelijkz inde binne visserstraat wonagtig
.... dat sij get(uijgen) alle seer wel kennen den bovengem(elde) Jan Oudenheuvel sijnde de man van haar 3 getuijge, de soon van haar 1 getuijge en de broeder van haar 2 getuijge. Dat sij getuijgen alle ook zeer wel weten dat dezelve Jan Oudenheuvel sig zeedert divertse Jaaren inde sterken drank is tebuijten gegaan. Het wel van tijd tot tijd erger wordende thans zo verre is gekomen dat hij Jan Oudenheuvel zeer dikwils dronken en geheel onbekwaam is. Dat Jan Oudenheuvel ook in sijne dronkenschap zodanig kwaadaardig en verwoed is zo tegens haar 3 getuijge als tegens haar 1 & 2 getuijge. Dat hij haar 3 getuijge menigmaal onder vloekwoorden en verwensing met een ontbloot mes heeft gedrijgt ..."

Echtgenote Maria Masso en buurman Jan beschrijven dan gedetailleerd dat ze op maandagavond 16 januari 1764 Jan Oudenheuvel om de hoek van de Binnen Visserstraat, in een "bierhuijs" op de Haarlemmerdijk zeer beschonken aantreffen. Maria neemt haar man mee naar huis, maar als ze bij hun kelder onder het huis van Hillegonda Hobers aankomen, trekt Jan een mes en bedreigt hij zijn vrouw, waarop Maria "haar kelder invlugte". Enige buren proberen het mes te ontfutselen, wat ze niet lukt. Jan achtervolgt ze met het ontblote mes. Dan verschijnen enige "Dienaars van Justitie" die er wel in slagen het mes "uijt de handen" te slaan.

Ook de dag erna "sijnde dingsdag de 17e" is het weer mis. Maria Masso is bij haar schoonmoeder Hillegonda Hobers op bezoek als buren haar komen waarschuwen dat haar man weer met ontbloot mes door de straat loopt en naar haar op zoek is en "bedreijght haer t leven te benemen". Maria vlucht door een raam vanuit het huis van haar "moeder" naar het huis van haar schoonzus Chistina Oudenheuvel, om vervolgens "Dienaars vande Justitie te haalen tot adsistentie, dewelke met haar mede gekomen sijnde naar haar man, die intussen bij get. 1 (zijn moeder Hillegonda Hobers) in huijs was gekomen, hebben aangerat en in verzeekering gebragt"

Als deze verklaring is voorgelezen door de notaris zetten de getuigen hun handtekening of een "kruisje" eronder: "helegonda hobers; christina oude heveul" . Aan de manier van schrijven is te zien dat ze vermoedelijk niet meer kunnen schrijven dan hun naam. Maria kan helemaal niet schrijven:"dit merk + is gesteld door Maria Masso". Jan is dus hiermee onder druk gezet en zal gestraft worden. Er is echter een manier om zijn straf te ontlopen. Hij meldt zich aan bij de VOC. Al een paar maanden later op 17 mei 1764 zeilt hij het zeegat bij Den Helder uit. Een reis waarvan hij nooit zal terugkomen. Hilletje heeft haar vader nooit gekend.

Het gezin Kueser - Oudenheuvel
Jan en Hillegonda krijgen (tenminste) drie kinderen, allen gedoopt in Amsterdam:

Doop 16 maart 1785: "Maria Chatrina dochter van Jan Kueser en Hilgonda Oudenhöesel" wordt gedoopt door pastor Herman Hubert in de Noorderkerk
Getuigen: "Daniel Paradijs" (stiefopa) en "Maria Marsigal" (lees Masso, oma)

Doop 27 april 1788: Johanna Hendrika wordt gedoopt door pastor Wilhelmus Jabes Calkoen in de Nieuwe Kerk
Getuigen: "Willem Claver" (oom) en "Engeltje Kuser" (tante)

Doop 11 juli 1790: Daniel zoon van "Jan Kuser" en "Hilletje Oudenheuvel" wordt gedoopt door pastor Johannes Smits in de Nieuwe Kerk
Getuigen: "Daniel Paradijs" (stiefopa) en "Maria Marson" (grootmoeder).
Daniël trouwt op 28 januari 1818 met Maria van Dijk. Moeder "Hilletje" is daarbij aanwezig en geeft "hare toestemming tot het voorschreven huwelijk". Metselaar Daniël woont in 1822 in de Elandstraat No 31 Kanton 5.

Huiszittenhuis
Hilletje heeft het na het overlijden van haar man niet breed; ze moet gebruik maken van de armenzorg. Ze laat zich inschrijven in van het 'Huiszittenhuis'. De Huiszittenhuizen zijn de huizen van waaruit de bedeling aan 'huiszittende armen' plaatsvond. Dat zijn arme mensen die niet in een gasthuis of tehuis waren gehuisvest, maar nog in hun eigen huis woonden. Deze vorm van armenzorg is ontstaan uit de armenzorg van de kerk en kwam in de 17de eeuw onder de hoede van het stadsbestuur.
't Criterium om in aanmerking te komen was gerelateerd aan inkomen en aan kosten (voeding, ziekte). Afhankelijk van de situatie kreeg je dan zomer- en/of winterhulp. De reden dat Hilletje armlastig is, heeft wellicht te maken met haar gezondheidstoestand: ze heeft "Zware toevallen". Vanaf 1807 krijgt ze steun in de vorm van 'winterhulp'; Hilletje krijgt dan bv. extra brood, maar ze mag ook wat turf halen. Vanaf 1809 krijgt ze ook zomerhulp. Als je ook in de zomer hulp nodig hebt, is het niet best... Meer dan 20 jaar wordt Hilletje op deze manier ondersteund.

De inschrijving (afbeelding) van het gezin van weduwe Hilletje Oudenheuvel geeft ons een inkijkje in het wel en wee van dit gezin. Vader Jan Kueser is in 1800 overleden. De armlastige Hilletje draait dus alleen voor het gezin op:

De bedeling van het gezin begint met winterhulp in het jaar 1807:

"Oudenheuvel / Hillegonda / van Amsterdam oud 44 jaar
Wed. Jan Kuser"

Uit de laatste kolom blijkt dat het gezin van 1807 t/m 1828 in de winter ondersteuning heeft gehad en van 1809 t/m 1823 ook in de zomer.

De stad Amsterdam maakt veel kosten voor de steun die via de Huiszittenhuizen gegeven wordt en het is er haar dus veel aan gelegen mensen te kunnen doorsturen naar de Diaconie. Die laatste was niet rijk en nam bv geen "jongeren" op (niet beneden 55 jaar). Maar als je wél aan de criteria voldeed én je was lidmaat, dan stuurde de stad je met zachte aandrang door naar de Diaconie en royeerde het lidmaat wegens de overgang naar diaconale steun. Dit is bij Hilletje het geval als ze in oktober 1839 geroyeerd wordt. Ze is dan 76 jaar oud. "In Octobr 1839 Geroijd als Lidmt.".
Hilletje verhuist naar het "Gereformeerd Oude Mannen en Vrouwenhuis" aan de Amstel. Hier zal de de laatste jaren van haar leven verzorgd worden en overlijden. Het mag een wonder heten dat ze nog zo oud is geworden.

Relatie met de familie Hobers
Hillegonda's vader Jan Oudenheuvel is de zoon van Hillegonda Hobers;
Zowel haar vader Jan als haar grootvader Barend Oudenheuvel zijn overleden op een reis met de VOC.

Leestip
Grootvader Barend, soldaat bij de VOC, vermist in Samarang
Klik op grootvader Barend Oudenheuvel *1709.

Vader Jan, provoost bij de VOC, krijgt een zeemansgraf:
Klik op vader Jan Oudenheuvel *1742.

Heeft u aanvullingen, correcties of vragen met betrekking tot Hillegonda (Hilletje) Oudenheuvel?
De auteur van deze publicatie hoort het graag van u!

Tijdbalk Hillegonda (Hilletje) Oudenheuvel

Klik op de namen voor meer informatie. Gebruikte symbolen:  grootouders    ouders    broers/zussen    kinderen