Stamboom Hans Meijer » Prins Willem V van Oranje-Nassau (1748-1806)

Persoonlijke gegevens Prins Willem V van Oranje-Nassau 

• Alternatieve naam: Prins Willem Batavus van Oranje-Nassau
• Hij is geboren op 8 maart 1748 in 's-Gravenhage.
• (Adelijke titel) in het jaar 1800.

  Prins van Oranje, vorst van Nassau-Dietz, enerfstadhoudervan de Republiek der Verenigde Nederlanden.

• (tekst) in het jaar 1805.

  Van Willem V wordt gezegd dat hij een goed geheugen hadengoed van aard was, echter ook besluiteloos, legalistischendetaillistisch. Hij was een stevige drinker, liep mankenmiste waarschijnlijk een of twee voortanden, nadat hijvanzijn paard was gevallen.
  
  Willem V begon met voorstellen tot verkleining vandevroedschappen in de Friese steden Stavoren (1768),Workum(1772) en Bolsward (1773). De stadhouder beschikteovergoede contacten ("premiers") in Friesland, onderdeelvanhet stadhouderlijk stelsel. Ook in Gelderland enOverijsselhadden kleine steden moeite om hunvroedschapszetels op tevullen en waren aanpassingengewenst. De voorstellen diewillekeurig kunnen wordengenoemd, omdat hij niet overalover dezelfde bevoegdheden eninvloed beschikte, werden hemniet in dank afgenomen. Nogvoor de patriottentijd inBolsward, toen een klein stadjemet 2600 inwoners, maar meteen aanzienlijke katholiekebevolking (30%), ontstond in1778 protest, waarop destadhouder besloot het voorstel telaten rusten.
  
  De patriottentijd
  In 1781 - de Republiek was in oorlog met deEngelsen,vanwege wapensmokkel naar de opstandige VerenigdeStaten -kwam er steeds meer kritiek op het functioneren vanWillemV, die beschuldigd werd van een affaire metfreuleConstantia van Lynden. Het pamflet "Aan het VolkvanNederland" waarin een aantal zaken op een rijtjewarengezet vond gretig aftrek. Willem V werd beschuldigdvanheulen met de vijand: zijn oom George III, de koningvanEngeland. In Overijssel had baron Joan Derk vanderCapellen tot den Pol, de schrijver van het pamflet,zichuitgesproken voor steun aan de opstandige VerenigdeStatenen voor versterking van de verwaarloosde vloot.
  
  Van der Capellen tot den Pol was in 1778 alsafgevaardigdeuit de Provinciale Staten gezet, maar wisteind 1782opnieuw een zetel te behalen. Tot zijn doodinspireerde derepublikein Van der Capellen tot den Pol depatriotten. DeVierde Engels-Nederlandse Oorlog wasdesastreus verlopen,op de Slag bij de Doggersbank na, en alin 1783 is eenwapenstilstand gesloten. De in het slopgeraakte economiewerd bedreigd toen Jozef II, en heer vande ZuidelijkeNederlanden, opening van de Schelde eiste. DeKeteloorlogdie daarop volgde was aanleiding voor depatriotten tot hetoprichten van nog meerexercitiegenootschappen.
  
  De patriotten bij monde van Pieter Paulus steldeninmiddelsvoor een raad in te stellen, waarin ook zijnvrouw, die hemal sinds 1776 terzijde stond inzake politiekekwestieszitting zou hebben. De besluiteloze prins lietniets vanzich horen of voerde een beleid dat uitging vanhandhavingvan de oude, gevestigde posities. Begin september1785enkele dagen nadat het dragen van oranje wasverbodenverloor Willem V zijn militaire positie in 'sGravenhage.De stadhouder raakte in een steeds zwaarderecrisis endronk veel wijn. Een wanhopige Willem vertrok naarde grensbij Breda om de troepen te inspecteren. Het liefsthad hijechter afstand gedaan en zich teruggetrokken op eenvanzijn Duitse bezittingen. Hij schreef: "Ik wenschte datikdood waere, dat mijn vader nimmer stadhouder wasgeworden.Ik voel ik ben daertoe niet bekwaem. 't Hooftloopt mij om."
  
  Twee weken later reisde Willem V af naar Friesland,zijnvrouw en de stadhouderlijke spruiten achterna, die alwarenvertrokken om aanwezig te zijn bij hettweehonderdjarigbestaan van de Universiteit van Franeker.Onder de regentenen aristocraten sloeg de stemming om,velen kozen nu voorde stadhouder om het land van deondergang te redden: deregeringsreglementen zouden inFriesland wordenaangescherpt. Via Groningen trok destadhouder naar hetjachtverblijf Het Loo bij Apeldoorn.
  
  Escalatie
  De Amsterdamse burgemeester Joachim Rendorp legde op1februari 1786 de Staten van Holland een plan voorwaarmeede terugkeer van de prins naar Den Haag weermogelijk zouworden, maar het plan leed schipbreuk. Depatriotten in destad Utrecht gingen nu op 2 augustus 1786over tot het zelfop democratische wijze benoemen vannieuwevroedschapsleden, d.w.z. dan maar zonder degoedkeuring vande stadhouder. De prinsgezinde statenledenverlegden daaropde vergaderingen naar Amersfoort. Daarmeewaren deProvinciale Staten van Utrecht opgedeeld. Op 27augustus1786 besloten de Staten van Holland met eenkrappemeerderheid (negen tegen tien stemmen) de prinsdefinitiefhet commando over het Haags garnizoen teontnemen. Beginseptember 1786 werd een poging gedaan om depatriotten eenhalt toe te roepen, want er dreigde eenburgeroorlog teontstaan. Hattem en Elburg, waar de24-jarige H.W. Daendelshet excercitiegenootschap aanvoerdeen zijn benoeming in devroedschap opeiste, werden enigedagen bezet doorstadhouderlijke troepen. Enkele weken laterwerd het aan deexercitiegenootschappen en de vrijkorpsen inGelderland enFriesland verboden petities in te dienen enelkaar steun tebieden. In november 1786 verhuisde destadhouderlijkefamilie van Apeldoorn naar Nijmegen, om ingeval vanlijfelijke bedreiging over de grens naar Pruisentevluchten.
  
  De vlucht naar Engeland
  Bij aankomst van de Franse troepen onder PichegruvluchtteWillem V op 18 januari 1795 naar Engeland. InScheveningenlag de pink 'Johanna Hoogenraaddë' van rederijMichel deHeijer klaar om hem mee te nemen. Over deScheveningse wegreden achttien vrachtwagens met porselein,schilderijen,zilver, kunstvoorwerpen en kisten met goudnaar het strand,om de vissersschepen te bevoorraden die destadhouderzouden begeleiden. Op zondag 18 januari 1795voeren deschepen naar Engeland; de stadhouder, met tweezwartebedienden in zijn gevolg, was in ballingschap.
  
  De periode na 1795
  De gevluchte stadhouder nam eerst voor enkele wekenzijnintrek in Kew Palace (ook wel Dutch House genoemd).Vrijwelzijn eerste actie was de uitvaardiging van debrieven vanKew (7 februari 1795). Volgens sommigen gebeurdedat opadvies van de Britse premier William Pitt. AlleHollandsekoloniale bezittingen werden nu onder Britsebescherminggesteld. Hij beval de bestuurders zich over tegeven aan deBritten, waarna Britse militaire bezettingvolgde. Ditleidde uiteraard tot grote woede van zijntegenstanders inde Bataafse Republiek. Het latereKoninkrijk derNederlanden kreeg na 1815 een aantal van dein 1795 onderBritse bescherming gestelde gebieden nooitmeer terug. DeKaapprovincie en Ceylon bleven Britskoloniaal bezit; Javawerd door de Britten met grote moeiteweer teruggegeven,evenals Sumatra. Nadat Willem V dezebrieven haduitgevaardigd namen de Fransen deprivébezittingen vanWillem in beslag.
  
  Willem V verhuisde naar Hampton Court Palace. Toen hijsamenmet zijn zoon, de erfprins, in augustus 1799 eenproclamatieuitvaardigde waarin de Nederlanders werdenopgewekt steun tegeven aan de Engels-Russische landingleidde dit tot groteverontwaardiging in de BataafseRepubliek. De militaireinval mislukte. Na 1801 trok WillemBatavus zich terug opzijn Duitse buitenplaats Oraniensteinbij Dietz. Dit paleiswas al ruim een eeuw in bezit van deOranjes. In decembervan dat jaar schreef Willem V debrieven van Oranienstein,waarin hij de Bataafse Republiekals wettig erkende. Hiermeedeed hij afstand van al zijnrechten als erfstadhouder envoldeed de stadhouder aan dedoor Napoleon Bonapartegestelde voorwaarden voor hetverkrijgen van eenschadeloosstelling. De erfprins WillemFrederik aanvaarddevan Napoleon de soevereiniteit overFulda en Corvey alsschadeloosstelling voor de in 1795toegepasteverbeurdverklaringen in de Nederlanden. Willem Vdeed datpas na lange aarzeling.

• (begrafenis) op 28 april 1958 in Delft.

  Tijdens zijn jaarlijkse bezoek aan zijn dochterLouiseoverleed Willem V in Brunswijk en werd daar begraven.Hetstoffelijk overschot is op 28 april 1958 bijgezet indeNieuwe Kerk (Delft). De voormalige koninginWilhelminaweigerde aanwezig te zijn: achter zo'n "sufferd"die hetland ontvluchtte wilde zij - naar eigen zeggen -nietaanlopen en de laatste groet brengen.

• Hij is overleden op 9 april 1806 in Brunswijk, Duitsland, hij was toen 58 jaar oud.
• Hij is begraven op 28 april 1958 in Nieuwe Kerk, Delft.
• Een kind van Willem IV van Oranje-Nassau en Anna van Hannover
• Deze gegevens zijn voor het laatst bijgewerkt op 5 april 2010.

Gezin van Prins Willem V van Oranje-Nassau

Hij is getrouwd met Frederica Sophia Wilhelmina van Pruisen.

Zij zijn getrouwd op 4 oktober 1767 te Berlijn, Duitsland, hij was toen 19 jaar oud.

Kind(eren):

1. Frederica Louise Wilhelmina van Oranje-Nassau  1770-1819
2. Willem I der Nederlanden  1772-1843 
3. Willem George Frederik van Oranje-Nassau  1774-1799

Heeft u aanvullingen, correcties of vragen met betrekking tot Prins Willem V van Oranje-Nassau?
De auteur van deze publicatie hoort het graag van u!

Tijdbalk Prins Willem V van Oranje-Nassau

Klik op de namen voor meer informatie. Gebruikte symbolen:  grootouders    ouders    broers/zussen    kinderen