ús heit en ús mem » Evert (aukesz) (1726-1802)

Personal data Evert (aukesz) 

• He was born on February 5, 1726 in Kimswerd gedoopt.
• Profession: zeevarende.
• He died on December 11, 1802 in Kimswerd, , he was 76 years old.

  lidmatenboek

• A child of Aucke (everts) and Siouk (doedes)
• This information was last updated on June 9, 2023.

Household of Evert (aukesz)

He is married to Johanna Sophia v. Straussen (ook wel Jantje Jurjens).

Referentienummer: MH:F500022

They got married on August 2, 1756 at Koningsbergen Oost Pruisen Konigsberg, he was 30 years old.

Child(ren):

1. Trijntje Everts  1757-1842 
2. Auke Evertsz.  1762-????
3. Marijke Everts  1764-1829
4. Jurjen Evertsz (de Vries)  1771-1802 
5. Sjoukje Everts  1774-???? 
6. Regina Everts  1777-1815 

Notes about Evert (aukesz)

Oostzeehandel 1450-1800

De eeuwenoude handelsbanden met Denemarken en andere landen rond de Oostzee werd in ons land aangeduid als Oostzeehandel of moedernegotie. In de 16de eeuw verloor de Duitse Hanze geleidelijk zijn leidende positie aan de Friese en Hollandse vrachtvaarders, met Amsterdam als knooppunt. In de 18de eeuw passeerden er jaarlijks tussen de 1000 en 2000 Nederlandse schepen de Sont. De schepen brachten wijn, haring, boter, kaas, zout, specerijen, bakstenen en dakpannen (als ballast) en keerden terug met hout, ijzer, huiden, vlas en graan. De handelscontacten tussen de betrokken landen zijn vanuit het economische perspectief van groot belang geweest en de sporen van de culturele uitwisseling die daarvan het gevolg was, zijn nog altijd zichtbaar in de fameuze havens in het Oostzee-gebied, zoals Gdansk, Riga, Koningsbergen en Narva.
Er is geen reden om aan te nemen dat Evert Aukes zijn schoonvader, Jurriaan van Straussen niet van Nederlandse afkomst was, de naam Jurriaan is duidelijk Nederlands. Hij was schipper in Koningsbergen. Evert Aukes was zeeman (o.a. VOC 1750-1751) en is op een van zijn reizen Johanna Straussen tegen gekomen in Koningsbergen. Daar met haar getrouwd 14 augustus 1756 en Trijntje Everts is er geboren (1756), wellicht aan boord van het schip van haar grootouders.

Terwijl de imposante Oost-Indievaarders van de VOC exotische waren naar Nederlandse havens brachten, lag het fundament voor de Hollandse rijkdom in de Oostzee. Geschiedkundigen die onderzoek doen naar de handel op de Oostzee verkeren in een relatief luxe positie: de handelroute naar de Oostzee is een der best gedocumenteerden uit de geschiedenis.

Referentienummer: MH:I500044

Het leven aan boord van een VOC-schip was, voornamelijk voor de matrozen en soldaten, een gevaarlijke onderneming. Schepen moesten stormen en plunderingen doorstaan en de kans op ziekte was groot. Hoge officieren hadden meer kans een reis te overleven dan zij die laag in rang stonden.

Het ronselen van bemanning zielenkopers

De kapitein van een VOC-schip werd gekozen door de bewindhebbers en het college van bestuur. In eerste instantie zocht de kapitein zelf zijn bemanning bij elkaar, maar in de loop van de zeventiende eeuw kwam er verandering in dit systeem. Er ontstonden nu vaste wervingsdagen, waarbij werkzoekenden zich konden aanmelden in het Oost-Indisch Huis in Amsterdam.

Deze wervingsdagen trokken vele nieuwsgierigen naar de stad. De aanloop van relatief laag volk leidde tot het ontstaan van vele bordelen, kroegen en logementen. Eigenaren van dergelijke logementen maakten handig gebruik van de toestroom aan scheepslieden.Zij lieten mannen gratis in hun logementen logeren, maar brachten de lieden op deze manier in diepe schulden. Het loon dat de matrozen zouden verdienen op het VOC-schip moesten zij bij terugkomst dus direct afstaan aan de logementhouders, die om deze reden zielenverkopers werden genoemd.

Achter de mast, het leven van de hoge rangen

Aan boord van het schip bestond er een groot verschil tussen het leven achter de mast en het leven voor de mast. Het ruim achter de mast was de leefomgeving van de rijken, de hogen in rang en de gasten. Zij hadden beschikking over kleine, maar comfortabele hutten en kregen veel en afwisselend voedsel te eten. Tevens vonden er hier toneel- en muziekavonden plaats ter vermaak.

Achter de mast leefden onder andere de kapitein, de opperkoopman en de opperstuurman. De kapitein had de hoogste positie; hij moest de orde bewaren aan boord van het schip. Hij werd ondersteund door stuurlieden, kooplieden en een boekhouder. De opperkoopman zorgde voor de lading aan boord en de opperstuurman was verantwoordelijk voor de koers en de navigatie. Wanneer de kapitein afwezig was, kreeg de opperstuurman het hoogste bevel over het schip.

De scheepskok en het scheepsdieet

De scheepskok behoorde tot de onderofficieren, wat betekende dat hij hoger in rang stond dan de matrozen en de soldaten. Zijn taak was het bereiden van voedsel voor de gehele bemanning.

Het scheepsvolk at gescheiden van de officieren. De bemanning voor de mast at met zeker zeven personen uit dezelfde bak. Het dieet bevatte weinig vitamine C, omdat dergelijke producten snel bedierven. Het slechte eten had vele ziektes tot gevolg en ook ondervoeding was een veelvoorkomend probleem. De officieren kregen anderhalf keer meer te eten dan het scheepsvolk.

De chirurgijn, ervaring belangrijker dan opleiding?

Ook de opperchirurgijn behoorde tot de onderofficieren. Hij had geen opleiding genoten, maar wel praktijkervaring opgedaan in de chirurgijnsgilde. Zijn taak was het verzorgen van de zieken en gewonden aan boord. Lang werd aangenomen dat de chirurgijn maarheel weinig kon en dat hij eigenlijk geen mensen beter kon maken, als gevolg van een gebrek aan opleiding. In sommige gevallen was dit inderdaad het geval, maar gemiddeld hadden de chirurgijnen zeker zes jaar ervaring en konden ze wel degelijk mensen genezen. De chirurchijnen liepen zelf ook een groot risico; een derde van hen stierf binnen vijf jaar nadat ze voor het eerst op een schip meegingen.

Ziekte en verwondingen aan boord

De chirurgijn kreeg voornamelijk te maken met slachtoffers van scheurbuik. Deze ziekte ontstond als gevolg van een tekort aan vitamine C. Daarnaast kwamen rodeloop en vlektyfus veel voor.

Er gebeurden veel ongelukken aan boord, als gevolg van het zware werk dat de matrozen soms moesten verrichten. Het behandelen van botbreuken als gevolg van scheepswerk werd vergoed. Wanneer een matroos gewond raakte door toedoen van een onderling gevecht,moest het slachtoffer zijn behandeling zelf bekostigen.

Tenslotte zorgde ongedierte aan boord voor ziekten en vooral ook voor pijn; schorpioenen, duizendpoten en ratten konden lelijk bijten of steken.

Laag in rang: matrozen en soldaten

De matrozen en soldaten stonden het laagst in rang. Zij sliepen in kleine, lage ruimtes op zakken met stro of in hangmatten. Matrozen namen hun eigen eetgerei, extra kleding en dikwijls extra voedsel mee aan boord. De matrozen moesten vrijwel alle klussen aan boord uitvoeren; zij moesten kapotte elementen repareren en ervoor zorgen dat het schip schoon bleef. Het militaire voetvolk werd voornamelijk meegenomen zodat zij dienst konden doen in het land van aankomst, hoewel zij in het geval van piraterij of plundering het schip moesten verdedigen. Matrozen en soldaten kregen zeer weinig loon.

Zweepslagen en kielhalen

Het leven aan boord van een VOC-schip was een maatschappij op kleine schaal; er bestond een strenge hierarchie en op overtreding van de regels stonden straffen. Een matroos kon al bestraft worden wanneer hij vloekte. Een bemanningslid kreeg de doodstraf wanneer hij aanzette tot muiterij, in geval van doodslag en als gevolg van het uitvoeren van seksuele handelingen met een man.

De kans dat een matroos niet ziek werd, geen straf kreeg en zowel de heen- als de terugreis wist te overleven, was klein. Kortom, een bemanningslid aan boord van een VOC-schip mocht van geluk spreken wanneer hij ongedeerd naar huis terug kon keren.

Wonseradeel, dopen, geboortejaar 1726.

Geboren op 5 februari 1726 in Kimswerd
Gedoopt op 17 februari 1726 in Kimswerd
De temperatuur op 5 februari 1726 lag rond de 29,0 C. De wind kwam overheersend uit het noord-oosten. Typering van het weer: helder. Bijzondere weersverschijnselen: KNMI

Dopeling: Evert, zoon
Vader: Aucke Everts
Moeder: Sjouk Doedes

31-10-1752 't Vlie: Dantzig: Oostzee schip: de Drie Gebroeders.
14-12-1759 Boldera: Riga: de Sond: Schip: Petrus beladen met hennep, vlas en lijnzaad.
19-10-1764 Lisbon: Vlieter: Kamperduijn: Kijkduijn: Het kofschip de Jonge Prins. Lading bestaande uit wol, zout, huiden en verfhout. Geankerd in Texel is het schip de Hoolwerff tegen de boeg gekomen, waardoor het schip beschadigd is.
23-6-1761 Het Vlie: Sond: Koningsbergen: Smakschip Kolmerland;
Lading deels beschadigd.
1 -12-1775 't Vlie: Bourdeaux: Fransche Kust: Heijsant: Schip: De Rijk en Jouwer.
10-12-1773 Noorweegen: Nieuw Lanson: Bornholm: Dantzig: Schip de Jonge Wielinga; Stormweer.

Evert Aukes, vader van stammoeder Trijntje Everts vertrok op 31 december 1749 voor de VOC, kamer Enkhuizen als ervaren matroos en bosschieter (schutter van kanon).
Hij maakte toen een reis naar Batavia en was 500 dagen onderweg. Batavia heet nu Jakarta Indonesie, mijn geboorteplaats. De herkomst wordt aangegeven als Kiemerswaart, dit zal ongetwijfeld Kimswerd moeten zijn.

VOC: Opvarenden, opvarende: Evert Aukes
Voornaam: opvarende Evert
Achternaam opvarende: Aukes
Herkomst opvarende: Kiemerswaart = Kimswerd
Datum indiensttreding: 31-12-1749
Functie bij indiensttreding: Bosschieter
Uitleg over functie: ervaren matroos, ook belast met het afvuren van een kanon.
Uitgevaren: met het schip Immagonda
Datum uit dienst: 1751-05-15
Waar uit dienst: Immagonda
Reden uit dienst: Gerepatrieerd
Uitleg over reden einde dienstverband: Teruggekeerd naar Nederland en afgemonsterd.
Schip terugreis: IMMAGONDA
Kamer terugreis: Enkhuizen
Datum terugreis vertrek: 1750-09-10
Datum terugreis aankomst kaap: 1750-11-23
Datum terugreis vertrek kaap: 1751-02-02
Datum terugreis aankomst: 1751-05-15
Schuldbrief: Ja
Maandbrief: Nee
Bronverwijzing Nummer toegang: 1.04.02, inventarisnummer: 6248, folionummer: 54

Evert was al in dienst van de VOC op 29 ferbruari 1749, maar toen voor de kamer Amsterdam.

Do you have supplementary information, corrections or questions with regards to Evert (aukesz)?
The author of this publication would love to hear from you!

Timeline Evert (aukesz)

Click on the names for more info. Symbols used:  grandparents    parents    brothers/sisters    children