West-Brabants Archief: Bevolkingsregster 1900-1920, deel 18 L; archiefnr. boz-0032; Bevolkingsadministratie Bergen op Zoom; inventarisnr. 171; blad 171.
Getuigen aangifte: Engelbertus Heilbron (1843) & Hendrik de Bie (ca. 1845).
Met zogenaamde suikerkraam op kermissen in ten minste Zeeland en Noord Brabant. Het start jaar is absoluut niet zeker. Het eind jaartal is zeer waarschijnlijk wel correct.
Waarschijnlijk snoepwinkel en of kruidenier. Eerst in Bergen op Zoom en later in Rotterdam. Als gevolg van de crises de winkelnering moeten stoppen. Jaartallen zijn (waarschijnlijk reele) inschattingen.
Als gevolg van de doofheid van Franciscus Gerardus was het zeer waarschijnlijk meer zijn vrouw Wilhelmina Maria die de winkel draaiende heeft gehouden.
Keuring voor militaire dienst. Afgekeurd wegens doofheid. Lengte 1 meter 65.
vestiging in BoZ vanuit Den Haag
blad 354
blad 354
Ingewoond bij schoonouders Koolen. Adres was waarschijnlijk een pension. Er woonde namelijk meerdere gezinnen op het zelfde moment. Eind Jaartal absoluut niet zeker.
Jaartallen zijn absoluut niet zeker.
Jaartallen zijn absoluut niet zeker.
Jaartallen zijn absoluut niet zeker.
In eigen woonwagen op terrein voor (winter) stalling van kermisatracties. Jaartalen zijn absoluut niet zeker.
Data zeker. Niet bekend of het inwonend is bij ouders of pension.
In eigen woonwagen.
Op dit adres stond alleen Franciscus G. van der Leeuw geregistreed. Mogelijk dreef hij daar een winkeltje.
De woning aan het Achter het Klooster is in de meidagen van 1940 gebombardeerd. Tijdens het bombardement heeft de familie in een schuilkelder geschuild. Na einde luchtalarm werd de familie bij de uitgang verhinderd de eigen woning te zoeken vanwege de brand die de hele buurt plat legde. Zij zijn naar het noorden van Rotterdam gelopen en vandaaruit lopend gevlucht naar Den Haag. De kleding die zij droegen plus wat kleding in een tweetal vlucht koffers was het enige wat zij nog bezaten. Alles was verbrand.
Na aankomst in Den Haag is de familie opgevangen in een noodopvang in een school.
Inwonen bij familie. Waarschijnlijk tante Willy. Eind jaartal ingeschat.
Bovenwoning op de hoek Paralelweg - Ravensteinstraat. De begindatum van de bewoning is niet bekend.
Op het moment van overlijden was de woonplaats 's-Gravenhage.
Oorzaak: Bezweken aan ontberingen. ↓Zie notitie onderaan pagina↓
He is married to Wilhelmina Maria Catharina Koolen.
They got married on March 25, 1920 at Bergen op Zoom , he was 27 years old.Source 11
Child(ren):
Foto's.
Doordat er bij het bombardement op Rotterdam op 14 mei 1940 de woning met inventaris volledig verloren is gegaan, zijn er weinig foto's en ander materiaal bewaard gegebleven. Via internet is wel de advertentie voor de kermis in 1927 in Middelburg boven water gekomen.
Huisvesting.
Franciscus G. van der Leeuw exploiteerde in de periode ±1920 tot 1935 tijdens het kermis seizoen een zogenaamde suikerkraam op verschillende kermissen. In elk geval in Zeeland en Noord-Brabant. Volgens overlevering van zijn oudste dochter Maria K. van der Leeuw woonde (een deel? van) het gezin dan op de kermis in een woonwagen. Soms werd een kind bij familie ondergebracht, of een jaar op een kostschool ondergebracht zoals Maria K van der Leeuw.
Uit archief onderzoek bleek, dat het gezin in de wintermaanden op een adres in Bergen op Zoom of Vlissingen verbleef. Er zijn zes adressen in 15 jaar getraceerd. Waarschijnlijk verbleef (een deel van) het gezin op dat adres en stond de kraam en de woonwagen op een speciaal terrein aan de Oudestationsweg en later de Antwerpsestraatweg 159. Van een aantal woningen zijn in november 2018 foto's gemaakt. Op de foto's is te zien, dat het om vrij grote panden gaat. Daaruit zou je kunnen afleiden dat het gezin financieel in goede doen was. Dit is echter schijn. In de praktijk woonde in die tijd meerde - veelal kinderrijke - gezinnen op één adres. Hoeveel kamers elk gezin ter beschikking had en of die over een eigen bad- en kookgelegenheid beschikte is niet bekend. De kans is groot dat die voorzieningen gezamenlijk gebruikt moesten worden.
De eerste periode van hun huwelijk woonde Franciscus G. van der Leeuw en Wilhelmina M. C. Koolen in bij de ouders van Wilhelmina Koolen in de Goudenbloemstraat 17.
In 1933 stond de woonwagen ingeschreven op de Antwerpsestraatweg 159. Op de foto is dit de rechtse woning. Waarschijnlijk stond de wagen op het terrein erachter, en was de woning een soort postadres.
Overlijden door ontberingen.
Tussen september en november 1944 is een groot deel van de provincies Zeeland, Noord-Brabant en Limburg bevrijd. Daarna stopte de opmars van de geallieerden. In het noordelijke deel van Nederland, vooral in de provincies Holland en Utrecht, werd de brandstof en voedsel situatie maand na maand slechter. Dit, doordat de aanvoer uit de oostelijke provincies – waar nog voldoende voedsel was - stopte. Vervoer over spoor was door de spoorwegstaking niet mogelijk, over de weg was door gebrek aan vrachtwagens en brandstof zeer beperkt en vervoer over water in de winter onmogelijk door dichtgevroren waterwegen. Daarbij gold voor elk middel van vervoer dat geallieerde vliegtuigen op alles schoten wat bewoog. Dit alles, samen met het feit dat de winter 44-45 een zeer strenge winter was, leidde tot de hongerwinter. Deze heeft aan tussen de 20.000 en 22.000 mensen het leven gekost.
Een van de slachtoffers was Franciscus Gerardus van der Leeuw. In december 44 of begin januari 45 is hij op voedseltocht gegaan, samen met een zwager. Zij zijn waarschijnlijk tot over de IJssel naar het oosten gegaan en hebben voedsel weten te bemachtigen. Op de terugweg is Franciscus Gerardus van der Leeuw op 30 januari 1945 van uitputting en ontbering overleden in Utrecht. 52 jaar oud. Zijn zwager heeft wel het voedsel naar Den Haag weten te krijgen.
De voedseltochten werden bijna altijd te voet afgelegd. Indien mogelijk met een fiets of handkar waarop het voedsel vervoerd werd. Veelal zijn de voedseltochten door vrouwen en kinderen ondernomen. Dit, doordat mannen of gedwongen waren in Duitsland te werken, of doordat zij ondergedoken zaten om uitzending naar Duitsland te voorkomen. Waarschijnlijk was Franciscus G. van der Leeuw niet naar Duitsland gestuurd doordat hij van kinds af aan stok doof was. Waardoor de zwager kennelijk vrijelijk over straat kon, is niet bekend, mede doordat niet bekend is om wie het gaat.
Franciscus Gerardus van der Leeuw | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1920 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Wilhelmina Maria Catharina Koolen |
denhaag.digitalestamboom.nl: Geboorten 1893; aktenr. 373.
denhaag.digitalestamboom.nl
Overlevering van zijn dochter Maria Klazina van der Leeuw.
Gemeente archief Bergen op Zoom
West-Brabants Archief
Archief Vlissingen
Archief Vlissingen en Gemeente archief Bergen op Zoom
Gemeente archief Bergen op Zoom en idem Vlissingen
Stadsarchief Rotterdam
Het Utrechts Archief Archiefnr. 1221; registratienr. 1833; aktenr. 397; akteplaats Utrecht.
West-Brabants Archief Huwelijksregister 1920; archiefnr. boz-0029; BS Boz: inventarisnr. 250; Aktenr. 18.