Kind: Henderik Duiker
Geslacht: Man
Geboorteplaats: Avereest
Geboortedatum: maandag 17 augustus 1840
Vader: Sjoert Duiker
Beroep: arbeider
Moeder: Jacomina Farenkamp
Gebeurtenis: Geboorte
Datum: maandag 17 augustus 1840
Gebeurtenisplaats: Avereest
Documenttype: BS Geboorte
Erfgoedinstelling: Historisch Centrum Overijssel
Plaats instelling: Zwolle
Collectiegebied: Overijssel
Archief: 0123
Registratienummer: 611
Aktenummer: 92
Registratiedatum: 18 augustus 1840
Akteplaats: Avereest
Overledene: Hendrik Duiker
Geslacht: Man
Geboorteplaats: Dedemsvaart
Leeftijd: 80 jaar
Vader: Sjoerd Duiker
Moeder: Angenita Jacomina Farenkamp
Relatie: Catharina Hofstee
Gebeurtenis: Overlijden
Datum: donderdag 7 oktober 1920
Gebeurtenisplaats: Groningen
Documenttype: BS Overlijden
Erfgoedinstelling: Groninger Archieven
Plaats instelling: Groningen
Collectiegebied: Groningen
Aktenummer: 1139
Registratiedatum: 9 oktober 1920
Akteplaats: Groningen
Collectie: Bron: boek, Periode: 1920
Boek: Overlijdensregister 1920
Aktesoort: normaal
Opmerking: wonende te Assen
Overledene: Hendrik Duiker
Geslacht: Man
Geboorteplaats: Dedemsvaart
Leeftijd: 80 jaar
Vader: Sjoerd Duiker
Geslacht: Man
Moeder: Angenita Jacomina Farenkamp
Geslacht: Vrouw
relatie1: Catharina Hofstee
Geslacht: Vrouw
Gebeurtenis: Overlijden
Datum: donderdag 7 oktober 1920
Gebeurtenisplaats: Groningen
Documenttype: BS Overlijden
Erfgoedinstelling: Drents Archief
Plaats instelling: Assen
Collectiegebied: Drenthe
Archief: 0167.002
Registratienummer: 1920
Aktenummer: 197
Registratiedatum: 18 oktober 1920
Akteplaats: Assen
Aktesoort: Uittreksel
He is married to Catharina Hofstee.
They got married on June 18, 1869 at Norg, he was 28 years old.
Bruidegom: Hendrik Duiker
Geboorteplaats: Avereest
Leeftijd: 28
Woonplaats: Ommerschans (Stad Ommen)
Beroep: bouwboer
Vader van de bruidegom: Sjoert Duiker
Beroep: veldwachter
Moeder van de bruidegom: Angenita Jacomina Farenkamp
Beroep: zonder
Bruid: Catharina Hofstee
Geboorteplaats: Veenhuizen
Leeftijd: 24
Beroep: zonder
Vader van de bruid: Wiebe Hofstee
Beroep: Molenaar
Moeder van de bruid: Catharina Mulder
Beroep: zonder
Gebeurtenis: Huwelijk
Datum: vrijdag 18 juni 1869
Gebeurtenisplaats: Norg
Documenttype: BS Huwelijk
Erfgoedinstelling: Drents Archief
Plaats instelling: Assen
Collectiegebied: Drenthe
Archief: 0166.016
Registratienummer: 1869
Aktenummer: 19
Registratiedatum: 18 juni 1869
Akteplaats: Norg
Aktesoort: Huwelijk
Child(ren):
Dit bericht is door Wil Schackmann gestuurd aan B. Zwanepol, de auteur van Genealogie Mouw.
Let op als u op deze e-mail wilt reageren: Het e-mail adres van de berichtstuurder staat in deze e-mail als ontvanger (en Genealogie Online als zender). De auteur van de publicatie heeft dit bericht ontvangen via een zogenaamde blind-carbon-copy (BCC) zodat zijn/haar e-mail adres niet geopenbaard wordt. Als u als geadreseerde een reactie wilt sturen aan Wil Schackmann, klik dan in uw mail programma op Beantwoorden (of Reply) en controleer of (XXXXX@XXXX.XXX) als geadresseerde staat!
________________________________________
Beste B. Zwanepol,
Misschien vindt u het leuk om te lezen dat de vader Sjoerd Duiker van de in uw genealogie voorkomende Hendrik Duiker https://www.genealogieonline.nl/genealogie-mouw/I68059.php ook langskomt in mijn aantekeningen over de familie Duiker in de koloniA«n van weldadigheid: http://www.schackmann.nl/proefkolonie/Personen/Duiker.html
Met vriendelijke groet,
Wil Schackmann
--------------------------------
Alle informatie komt uit het Drents Archief, toegang 0186, het archief van de Maatschappij van Weldadigheid. Inventarisnummers (invnrs) staan in de tekst.
Als er sprake is van scans zijn die bereikbaar via http://alledrenten.nl/scans. Klik op 'Maatschappij van Weldadigheid', bevestig die keus in het vakje dat eronder verschijnt en je hebt toegang tot alle scans die van dit archief gemaakt zijn.
Hendrik Jans Duiker, vrije kolonist van 1821 tot 1843. Van de acht kinderen blijft er slechts eentje op de kolonie. De subcommissie van weldadigheid in het Friese Workum sluit in februari 1821 het contract C11 met de Maatschappij van Weldadigheid. Zie hier voor een uitleg over C-contracten en hier de lijst met afgesloten C-contracten.
Aankomst
Op grond daarvan mag ze een gezin plaatsen van zes personen en zodoende arriveert op 4 juli 1821 het gezin van Hendrik Jans Duiker, in het begin vaak aangeduid als Duijker, maar al het nageslacht gaat door zonder lange ij. Met echtgenote en vier kinderen, temidden van een enorme stroom aankomende gezinnen, want de nieuwe kolonie Wilhelminaoord wordt deze dagen in gebruik genomen. Uit deze periode zijn geen stamboeken bewaard gebleven, maar ze staan wel op een lijst in het maandblad de Star van augustus 1822. Ze staan daar op hoeve 14, maar als in 1825 alles heringedeeld en hernummerd is, volgens dit besluit, wonen ze niet meer in Wilhelminaoord maar in de kolonie Frederiksoord op hoeve 91. Terwijl andere kolonistengezinnen regelmatig verplaatst worden zullen de Duikers altijd op die hoeve blijven wonen. Zie voor de locatie dit kaartje (tegenwoordig is dat Wilhelminaoord, maar toen hoorde dat bij Frederiksoord).
Voor geinteresseerden: in invnr 1392 heb ik een keer een mapje gezien met de doopextracten van het gezin, maar daarvan zijn geen scans dus dat moet op het archief.
Ingedeelden
Zoals alle kolonistengezinnen krijgen ze ingedeelde wezen in huis en in het geval van de Duikers is dat Arie Roesteen uit Oudewater. Over de manier waarop die behandeld wordt komen klachten uit Oudewater. Daarover is een verhaaltje op deze pagina. Arie Roesteen zou nooit naar de kerk gaan, 'somwijl zonder koussen en als in lompen gehuld moeten lopen', slaag krijgen als hij niet genoeg werkte, terwijl hij bij Duiker 'zoo veel honger lijdt, dat hij bij andere kolonisten een stuk brood moet vragen'.
Als de directeur die klachten onderzoekt noemt hij Hendrik Jans Duiker en zijn vrouw 'menschen enigsints ruw' en hij kan zich goed voorstellen dat daar sprake is van 'te hoog vloeken'. Aan de andere kant is Duiker iemand 'die door sterken arbeid veel geld wint' en als de directeur kort na etenstijd bij de familie komt ziet hij 'een grote portie gort, waar over vet en stroop' en ook aan brood is er genoeg. De volledige stukken staan op deze pagina.
Stamboeken
Vanaf 1825 zijn er stamboeken bewaard gebleven en de familie staat bij hoeve 91 in de boeken van kolonie 1 oftewel Frederiksoord met de invnrs 1346, 1347, 1348, 1349, 1350 en 1351. Zie bovenaan de pagina hoe de scans van die boeken te bereiken zijn. Uit die stamboeken neem ik de gezinsgegevens over:
? Hendrik Jans Duiker is volgens de op dit punt lang niet altijd betrouwbare kolonieadministratie geboren op 13 september 1786. In zijn vorige leven zou hij kuiper en landarbeider geweest zijn. Hij is rooms-katholiek terwijl de rest van het gezin hervomd is (houd dat even vast!). Hij is getrouwd met:
? Wijtske Pieters Bokma, geboren 8 maart 1786. Zij zou vroeger spinster geweest zijn. Het echtpaar is aangekomen met de volgende kinderen:
? Hitje Hendriks Duiker, geboren 18 september 1811,
? Pieter Duiker, geboren 5 juni 1813,
? Sjoerd Duiker, geboren 6 januari 1816, en
? Geert Duiker, geboren 4 augustus 1819.
Op de kolonie komen daar bij:
? Lamke Duiker, geboren 3 februari 1822,
? Grietje of Geertje Duiker, geboren 19 december 1823. Zij overlijdt op vierjarige leeftijd op 28 maart 1828,
? Jan Hendrik Duiker, geboren 29 augustus 1826, en
? Geertje Duiker, geboren 23 februari 1829.
De jaren 1825 tot 1834
¦ Op de zitting van de kleine raad van 28 april 1827 vraagt vrouw Duiker veertien dagen naar Workum te mogen 'om de erfenis harer overledene moeder met andere aanverwanten te regelen'.
¦ Op de zitting van de kleine raad van 13 december 1828 komt vrouw Duiker klagen 'dat de boekhouder twee boezelaars in haar boekje had gebracht, terwijl ze er maar een gehad had'.
¦ Op de zitting van de raad van tucht voor de gewone kolonien van 24 augustus 1829 moet Hendrik Duiker voorkomen omdat hij dronken is geweest. Volgens hem is dat een gevolg van 'huisselijke oneenigheden'. Dat zou wel eens te maken kunnen hebben met de toestanden die in 1834 naar buiten komen, zie verderop. Omdat de raad zeker weet dat Hendrik geen habituele drinker is, loopt het met een sisser af.
¦ Vanaf eind 1829 is er een stamboek aangelegd van alle op contract geplaatste koloniebewoners. In dat invnr 1389 staan de Duikers met de nummers 744-749. maar daar staat geen extra informatie bij.
¦ Op 14 mei 1831 wordt Hendrik Duiker voorgedragen als kolonist van de eerste rang. Dat staat halverwege deze pagina. Het is een bevordering, maar omdat het begrip 'kolonist van de eerste rang' geleidelijk uit de boeken verdwijnt, houdt het niet zoveel in.
¦ Bij de zitting van de raad van tucht van 29 oktober 1831 zit een bijlage 2, waarin vrouw Duiker en Hitje Duiker, hier allebei aangeduid als Deuker, optreden als getuigen bij een vechtpartij.
¦ Her eerste kind trekt het huis uit: Pieter Duiker verlaat op 5 mei 1832 met ontslag de kolonie en het ouderlijk nest.
Er is ongetwijfeld meer deze jaren, maar ik doe alleen de dingen waarvan ik toevallig transcripties heb. Voor mensen die meer onderzoek willen doen is hier een lijst van brieven waarin de naam Duiker voorkomt, en een klein lijstje van vermeldingen van 'Duijker'.
Godsdienststrijd 1834
En dan komen we aan het onderdeel van de familiegeschiedenis dat is beschreven op de pagina's 66-67 van De strafkolonie. Op 26 maart 1834, in een brief met nummer N595, invnr 146 de scans 592-593, schrijft de directeur der kolonien:
Thans moet ik UwEdG. over eene regtskundige vraag bezig houden, die een geschil tusschen man en vrouw doet voortduren, hetwelk het huisgezin in den noodlottigsten toestand heeft gebragt.
De kolonist H. J. Duiker kwam in 1821 met zijn huisgezin in de kolonien.
Man en vrouw zijn uit gereformeerde ouders geboren en ook bij dat kerkgenootschap gedoopt, doch waren bij hunne aankomst nog geen ledematen.
De vrouw is zulks in de kolonien geworden; terwijl de man tot de R.C. kerk is overgegaan.
Al de in de kolonien geboren kinderen, ook het jongste, hetwelk, na zijns vaders overgang, ter wereld gebragt is, zijn in de gereformeerde kerk gedoopt, ofschoon het laatste niet dan met groot tegenzin van Duiker.
Voor 3 jaren geleden begon Duiker zijne vrouw te noodzaken, eenige kinderen tot de R.C. kerk te laten overgaan en voerde met zijne vrouw daarover hevig verschil, tot dat het mij gelukte de vrede in het huis weer te doen terugkeeren.
Sedert de komst van den Heer Schaepman, als waarnemend pastoor in de kolonien, is de ijver van Duiker weder ontgloeit, doch de vrouw biedt denzelfden tegenstand.
Ik heb den Heer Pastoor ernstig onder de aandacht gebragt, om zich van het maken van alle veroveringen gestreng te onthouden en ik heb reden om te gelooven, dat deze vermaning hare vrucht hebben zal.-
Doch met Duiker en vrouw is het reeds te ver gekomen, om, zonder krachtdadige tusschenkomst hierin een gewenscht einde te zien gebragt.
De echtelingen hebben mij, evenwel, beloofd, zich te zullen onderwerpen en verstaan op een behoorlijk bewijs, hoedanig de regterlijke magt beslissen zou op de klagten eens kinds, over de mishandeling zijner ouders, waarvan elk hetzelve bij eenen arm heeft en zoo, met geweld, ieder naar zijne kerk sleuren wil.
Dit geval heeft werkelijk plaats en het verschil is zoo hevig, dat er levensgevaar bestaat.
Ik heb dan ook de man, op beider verzoek, zoo lang elders ingedeeld tot na de verlangde uitspraak. Duiker verlangt zijne 3 jongste kinderen tot de R.C. kerk te zien gebragt en de vrouw beweert dat, daar ze uit gereformeerde ouders zijn geboren, met uitzondering van het jongste;- dat ze althans bij de gereformeerden zijn gedoopt en dat zij gereformeerd is, gelijk ook haar man vroeger was, dat dezelven daarop geen regt heeft.
UwEdg. gelieven dus hierin tusschen beide te treden en mij te doen kennen, wat ik verder te doen heb.
De Direkteur der Kolonien
J. Van Konijnenburg
Niet mee bemoeien!
De permanente commissie behandelt deze zaak op 18 april 1834 bij agendapunt 14, invnr 423 (daarvan zijn geen scans). Ze willen zich hier absoluut niet mee bemoeien en vragen de koloniale directie om dat ook niet te doen:
No 14
DE PERMANENTE COMMISSIE DER MAATSCHAPPIJ VAN WELDADIGHEID
Gelezen eene miss. van den Dir der kol van den 26 Maart ll N595,
Besluit
aan denzelve te schrijven als volgt:
In antwoord op UwEd brief van den 26 Maart ll N595, hebben wij de eer UwEd te kennen te geven, dat het ons nog al bedenkelijk is voorgekomen, om de zaak van het geschil tusschen den kolonist Duiker en zijn vrouw over de godsdienstige gezindheid, waarin hunne kinderen zouden worden opgevoed, een stellig gevoelen te uiten, weshalve wij ons daarover liefst zouden onthouden, en gaarne zouden zien dat ook de koloniale directie zo veel mogelijk, zich buiten de zaak hield, en zich bepaalde bij zoodanige maatregelen als tot behoud der orde mogt gevorderd worden.
Hervormd??
Van de door de directeur genoemde overplaatsing van Hendrik Jans naar een ander gezin is niets aangetekend in de stamboeken. Het valt daarom ook niet te achterhalen hoe lang de echtelieden uit elkaar gehaald zijn en wanneer hij weer bij zijn gezin in huis woont. Maar in het stamboek met invnr 1349 staat achter de naam van Hendrik Jans Duiker ineens 'hervormd'. Tsjah...
De jaren erna
¦ Op de zitting van de kleine raad van 17 mei 1834 vraagt vrouw Duiker 'om met verlof te gaan met haren zoon Sjoerd, naar Workum, voor den tijd van veertien dagen'.
¦ Oudste dochter Hitje trekt op 9 november 1834 de wijde wereld in. Maar ze is op 27 december 1835 weer terug.
¦ Zoon Sjoerd gaat op 29 april 1836 zijn militaire dienstplicht vervullen. Dat duurt tot 28 oktober 1837.
¦ Zoon Geert, hier aangeduid als Gerrit, hoort bij een clubje jongens dat bij de tuchtraad van 29 juli 1837 terecht staat omdat zij 'eene vrouw van Noordwolde die de weg langs ging zouden hebben uitgescholden en met zand geworpen'. Volgens bijlage 1 was het 'met kluitjes aarde modder of zand, echter zoo zij voorgeven zonder dat een van allen haar zoude geraakt hebben'. Het kost Geert vijf dagen opsluiting.
Daarna gaat Geert Duiker op 29 april 1838 weg voor het vervullen van zijn militaire dienstplicht, gedurende welke hij te Groningen overlijdt.
¦ Dochter Hitje verlaat opnieuw het huis, dit keer op 30 mei 1839 en dit keer voorgoed.
¦ Bij zoon Sjoerd Duiker staat in het stamboek ook als ontslagdatum 30 mei 1839, maar dat zal toch wat eerder zijn, want al op 5 mei 1839 trouwt hij met een kolonistendochter, Angenita Jacomina Farenkamp. Zie voor haar familie deze pagina.
¦ Op de zitting van de kleine raad van 19 februari 1842 komt Hendrik Jans Duiker verlof vragen voor dochter Lammigje om naar Bozum te gaan. Uit het stamboek blijkt dat ze daar van 26 februari 1842 een baantje heeft, maar dat bevalt niet en op 12 maart 1842 is ze al weer terug.
¦ Later dat jaar, op de zitting van de kleine raad van 13 augustus 1842 vraagt Duiker drie dagen verlof om naar de Dedemsvaart te gaan. Daar in de buurt woont dochter Hitje, zie hier.
¦ Maar het jaar erop, op 9 oktober 1843 overlijdt Hendrik Jans Duiker, 57 jaar oud.
¦ Op de zitting van de raad van tucht van 25 juli 1844, zie ook bijlage 9, treedt dochter Lamke, hier als Lammigje, op als getuige met een zeer 'van horen zeggen'-verklaring.
¦ Zoon Jan Hendrik Duiker gaat op 7 mei 1846 in militaire dienst, komt daarvan terug op 15 augustus 1846 en verlaat dan met ontslag op 23 maart 1847 de kolonie en het gezin.
Naar Veenhuizen
Dochter Lamke trouwt op 25 juli 1849 met de kolonistenzoon Klaas Hameka, zoon van een kolonist uit Koog aan de Zaan. Hij wordt als kolonist geplaatst en daarmee is Lamke de enige van de kinderen die zelf kolonistenvrouw wordt. Ze staan als bewoners van hoeve 76 in het stamboek Frederiksoord met invnr 1351, maar na een paar maanden gaan ze naar hoeve 32.
Blijkbaar is Klaas Hameka een goede landarbeider want bij besluit van de permanente commissie van 17 april 1855 N6 wordt hij bevorderd tot hoevenaar bij het tweede gesticht te Veenhuizen. Het gezinnetje, met twee kinderen waar er in Veenhuizen gestaag bij blijven komen, gaat op 28 april 1855 over naar de grote boerderij nummer 8 in Veenhuizen.
Op hoeve 91 in Frederiksoord wonen alleen nog moeder Wijtske Pieters Bokma weduwe Duiker en haar dochter Geertje (en een heleboel ingedeelden). Maar de kolonieleiding heeft liever complete gezinnen op een hoeve en op 3 juni 1856 gaan moeder en dochter over naar de boerderij van Lamke en schoonzoon Klaas Hameka. Ze staan op folio 19 van het stamboek van hoevenaars met invnr 1583 (daarvan zijn geen scans).
Tot slot
Het duurt maar heel kort. Op 23 augustus 1856 worden moeder en dochter als arbeidershuisgezin geplaatst in een van de woninkjes aan de buitenkant van het derde gesticht, woning nummer 39. Ze staan in het register van arbeidersgezinnen met invnr 1575 (daarvan zijn wel scans).
Als de staat in 1859 de gestichten te Ommerschans en Veenhuizen heeft overgenomen van de Maatschappij van Weldadigheid, is er twee jaar om de arbeiders of terug te plaatsen in de vrije kolonien of te ontslaan. Bij moeder Duiker en dochter Geertje Duiker gebeurt het laatste, ze verlaten de kolonien met ontslag op 1 juli 1861. Daarna zijn ze in de archieven van de kolonien niet meer terug te vinden.
Klaas Hameka blijft met Lamke Duiker de grote boerderij bestieren en wordt per 15 september 1861 als zodanig ambtenaar bij de Rijkswerkinrichtingen te Ommerschans en Veenhuizen.
Hendrik Duiker | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
1869 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
Catharina Hofstee | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
The data shown has no sources.