Genealogy Kuijper » Krelis Kuijper (werkhypothese) | Onbekend (± 1690-????)

Personal data Krelis Kuijper (werkhypothese) | Onbekend 

• He was born about 1690.

  GEEN FAMILIE, althans de relatie niet aan kunnen tonen.
  
  ruwe schatting geboortejaar, geen eigen bron
  naam afgeleid uit patroniem van zijn dochters
  
  Cors' eigen patroniem is onbekend.
  Of en welke Kuijper zijn vader is, is dus niet 100% zeker.
  
  Zijn dochters zijn de zusjes Guurtje&Aagje Kuijper.
  
  Lijsebeth Cornelis Kuijper (ca. 1725-1752) is waarschijnlijk géén dochter van hem:
  de laatste komt uit Warmenhuizen en namen als Anna, Aaltje, Grietje, Trijntje en Maartje zijn meer "des Kuijpers". Dit laat natuurlijk onverlet dat er vanuit het grijze verleden wel een relatie kan zijn tussen deze families (of niet, waarschijnlijk niet!), maar deze genealogie gaat niet verder terug in de tijd dan omstreeks 1660. Voor normale stambomen is dat zo ongeveer het maximum haalbare.
  
  Grietje Krelis (Kuijper?) (ca 1919-????): familieverwantschap met deze persoon niet met zekerheid vast te stellen:
  Kan best zijn dat Grietje Krelis "Opdam" heet .. of anders ..
  
  ~ werkhypothese ~
  Krelis heeft bestaan: zijn twee á .. dochters zijn bekend. Maar de vader-zoon-relatie met Dirk Kuiper is nog niet bewezen. Zijn patroniem is ook onbekend. Het kan zijn dat Krelis een afstammeling is van een andere Kuijper-familie. Hij is hier op proef gelinkt: het is een voorlopige vooronderstelling. Indien blijkt dat details niet concreet kunnen worden ingevuld, dan zullen de gegevens van Krelis moeten worden verplaatst naar de bijlagen.

• Record: Bergen.Source 1

  informatie over de heerlijkheid, in onderstaande notitie, zie daar
  ook: (vrij)heren van Bergen
  ook: genealogie fam. Studler van Surck
  ook: genealogie fam. van Nassau-Bergen

• A child of Dirck (Kuijper?) (STAMOUDSTE)
• This information was last updated on March 19, 2018.

Household of Krelis Kuijper (werkhypothese) | Onbekend

He is married to mysterieuze vrouw NN.

They got married

Uit deze verbintenis zijn twee á drie dochters bekend: Aegje & Lijsbeth en misschien ook Guertje.
(een vierde: Grietje is onzeker: wel aanwijzing, maar geen afdoend bewijs dat zij Kuijper heet)

LET WEL. Dircks' ándere vader-zoon-relatie, die met Krelis Kuijper, is nog niet zeker (!) De naam Kuijper is de enige aanwijzing voor het bestaan van een mogelijke relatie tussen beide mannen. Hun link zal met bronnnen onderbouwd moeten worden: het onderzoek daarnaar loopt nog. Krelis is hier op proef gelinkt om een soort proefopstelling te creëren. De relatie met Dirck (?Kuijper?) is in deze 'proeftuin' een vooronderstelling. De link tussen beiden is nog zuiver theoretisch.

Het kan zijn dat Krelis een afstammeling is van een andere Kuiper-familie (!)

Indien blijkt dat nadere details niet concreet ingevuld kunnen worden, dan geldt deze relatie als onbewezen en zullen de gegevens van Krelis moeten worden verplaatst naar 'de krochten' van deze genealogie: de bijlagen.

~ wordt vervolgd ~

Ook in Heiloo is de naam Krelis Kuyper vermeld, nl. in RK trouwboek:
anno 1775 Febr. 12 Pieter Michielsz et Maartje Krelis Kuyper (zijn dochter?), in facie ecclesiae

Child(ren):

1. Aegje Krelis Kuijper | Niet Verwant  ± 1719-????
2. Grietje Krelis | Onbekend  ± 1719-????
3. Guertje Krelis/Kuijper Oleve | Niet verwant  ± 1719-1772 
4. Lijsbeth Cornelis Kuijper | Niet verwant  ± 1725-± 1752 

Notes about Krelis Kuijper (werkhypothese) | Onbekend

familienaam: Kuijper

GEEN FAMILIE, althans de relatie niet aan kunnen tonen.

doopnaam is waarschijnlijk: Cornelis
roepnaam: Krelis

De familienaam van de kinderen suggereert dat Krelis het beroep van kuiper uitoefende maar zekerheid is hierover niet.

***
~ Politiek in de Gouden Eeuw ~ 1588-1702
~ Idem in de achttiende eeuw c.a. ~ 1702-1815

Wetgeving, bestuur en rechtspraak waren in de Gouden Eeuw anders geregeld dan nu. In het zeventiende eeuwse Bergen stuiten we, wat dat betreft, al gauw op opeenvolgende leden van de vrijheerschap van Bergen. Hun daden en hun doen zijn bekend. Zonder het dagelijkse leven van de gewone man/vrouw uit het oog te willen verliezen, is besloten om hier toch enige aandacht te schenken aan de Heren en Vrouwen van Bergen.

Het bestaan van de gewone Bergenaar/Bergenees afgezet tegen dat van de vrijheren (en -vrouwen) van de Heerlijkheid Bergen, biedt een aardig perspectief. Gekozen is om het overzicht van hun vrijheerschap parallel te laten aan de genealogie van Kuijper en daarmee in te kaderen. Het beschrijft de periode van ca. 1660 tot ca. 1815.

Dit overzicht begint in de eeuw van Jan Kuiper (ca. 1660-1724). Jan is de stamvader van het geslacht Kuijper. Hij wordt geacht omstreeks 1660, geboren te zijn. In 1724 bevindt Jan zich op het Zanegeest, dat is een buurtschap van Bergen. Of Jan daar geboren is, weten we niet: het ligt wel voor de hand.

Dit overzicht stopt in de eeuw van diens achterkleinzoon Nicolaus Claesz. Kuijper (1744-1809). Maarten Kuijper(1778-1847). Maarten vertrekt omstreeks 1799 uit Bergen NH. Hij vestigt zich in Heemskerk, waar hij trouwt 1807 met de Heemskerkse Aagje Gerritse van der Park. We stoppen dus met dit parallelle overzicht in 1815. Uit de genealogie van Kuijper blijkt dat dan, rond 1800, een aantal van Jans' nazaten Bergen inmiddels de rug toe hebben gekeerd. Rond die tijd vertrekken een aantal Kuijpers naar andere plaatsen, vaak in de naaste omgeving. Een aantal strijkt neer in Heemskerk, wat ook niet ver is. De historie van Kuijper gaat van daaruit door, zie daar.

Het jaar 1815 is ook om andere redenenen een logisch eindpunt. Niet alleen komt in 1815 de Heerlijkheid Bergen weer te koop, maar ook het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden neemt een aanvang, onder Willem I. Onder invloed van de Fransen, zijn n de voorafgaande twintig jaar toenemende democratische hervormingen tot stand gekomen. De tijden zijn in Nederland daardoor inmiddels drastisch veranderd.

Het staatkundig bestel in een notendop:
1588-1795 Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, statenbond, met max. 2,5 miljoen inwoners
1795-1815 Franse periode in Nederland, met toenemende democratische hervormingen
(1789-1815 Franse Revolutie tot Napoleon verliest de Slag bij Waterloo/Congres van Wenen)

1815-1830 Verenigd Koninkrijk der Nederlanden, Nederland en België, onder Koning Willem I

Vanaf de stichting van de Heerlijkheid Bergen, in de Middeleeuwen, zijn er steeds vrijheren en -vrouwen van Bergen geweest. In 1785 zijn hun rechten afgenomen. Wat hier volgt is een overzicht van de heerschappij van Bergen, van circa 1660 tot 1815.
(Bron: Genealogie Kuijper)
(Bron: Bergense Kroniek 'De Heren en Vrouwen van Bergen', Historische Vereniging Bergen NH, themanr 9, sept. 2010)

~ Heerlijkheid Bergen ~

In 1428 gaf gravin Jacoba van Beieren aan heer Floris van Haemstede de hoge heerlijkheid van het dorp Bergen in leen. Eerder bezat deze al de ambachtsheerlijkheid. Het daaraan verbonden overheidsgezag wordt verklaard vanuit de tijd van Karel de Grote, die over kleinere bestuursdistricten een graaf aanstelde. Deze stelde op zijn beurt rechtskringen in, die in onze streken ambachten werden genoemd. De schout werd dan de heer van het ambacht. De heerlijkheid met al haar rechten was een bron van inkomsten. Na de Franse Revolutie werd hieraan ook in ons land een eind gemaakt.
(Bron: Historische Vereniging Bergen NH, website, geraadpleegd 2015)

~ Heerschap van Bergen ~

Achtergronden bij het Vrijheerchap van Bergen.

Van de op twee na laatste vrijheer van Bergen, is bekend dat hij, net als zijn moeder, krankzinnig is geworden. De door hem beklede functie van hoogheemraad van de US in N-H laat hij waarschijnlijk waarnemen.
Na diens overlijden in 1792, gaat het vrijheerschap van Bergen over op zijn jongere broer Wigbold Adriaan van Nassau-Bergen (1729-1797), verder te noemen: Wigbold. Wigbold is rijksgraaf van Nassau, heer van Woudenberg, Odijk, Zeist, Driebergen, Cortgene Mijlpolder, Krabbe, Middelharnis en Alblas. Hij erft in 1754, van zijn neef Hendrik van Nassau, de ridderhofstad Woudenberg (maar niet de heerlijkheid). Hij noemt zich daarna Van Nassau-Woudenberg. Wigbold bekleedt dan reeds een aantal aanzienlijke ambten. Zijn bestuursfuncties zijn, in min of meer chonologische volgorde:

1754 : vroedschapslid van Alkmaar (Prinsgezinde partij) en
idem : rentmeester-generaal* van domeinen in W-Fr. en het Noorderkwartier;
1765 : dijkgraaf van Geestmerambacht en de Schager- en Niedorper Koggen;
1773-1791 met tussenposen : collegelid van de Admiraliteit Noorderkwartier;
1775-1784 met tussenposen : burgemeester van Alkmaar**;
1778-1788 : bewindhebber van de Vereenigde Oostindische Compagnie (VOC)

* In de kas die Wigbold als rentmeester beheert, wordt in 1788 een tekort ontdekt van bijna een ton.
Een bedrag van fl. 98.105,- ontbreekt. Wigbold wordt geschorst als rentmeester en naar Den Haag gevoerd en gegijzeld. Het Alkmaarse hof stelt de graaf in februari 1789 onder curatele. Zijn familie toont zich bereid een deel van de schuld direct te betalen en de rest zo spoedig mogelijk af te lossen, op voorwaarde dat er geen strafrechtelijke vervolging wordt ingesteld. Met een machtiging van de Staten van Holland, is in 1790 de zaak toen ook zo geregeld. Pogingen van de procureur-generaal om toch een vervolging van de graaf in te stellen, blijven vruchteloos. Je zou het klassejustitie kunnen noemen, maar gezegd moet dat door deze aanpak de gehele schuld uiteindelijk, in 1794, is afgelost. Nassau-Woudenbergs curatoren verkopen daartoe in 1790 en 1791 nog een aantal van Wigbolds bezittingen.
** Wigbold noemt men in Alkmaar "de gekke Nassau" (bijnaam), enerzijds vanwege zijn spilzieke gedrag, en anderzijds om wat er geworden is van de geestestoestand van zijn moeder en van zijn oudere broer: beiden werden helaas krank van zinnen.
Bio's van beide broers zijn te vinden in het boek 'Oranje-Nassau' van Reinildis van Ditzhuyzen. Wigbold en Lodewijk komen voor in haar boek, omdat zij afstammelingen (bastaards) zijn van stadhouder Maurits, Prins van Oranje (1584-1625), Graaf van Nassau & van diens maîtresse Margaretha van Mechelen. De uitgave verscheen bij uitgeverij Becht's in Haarlem en beleefde in 2004 een herdruk. In het boek zit een uitklapbare stamboom. Voor wie maar geen genoeg kan krijgen van de Oranje-Nassau's en hun geschiedenis. De onderzoeker van de genealogie van Kuijper gaat het boek voorlopig niet lezen, want druk met deze genealogie. Maar voor wie het leuk vindt om eens een kijkje te nemen in de genealogische keuken van een ander, en wie vindt dat nou niet leuk op zn tijd?, volgt hierna een korte samenvatting van de Bergense tak van Nassau, zie daar.
(Bron: ISBN 9789023011248 Reinildis van Ditzhuyzen, Oranje-Nassau, Becht's Haarlem, 2004)

~ Genealogie van Nassau-Bergen ~

Van de Bergense tak van de familie Van Nassauwe bestaat een genealogie. Daardoor weten we hoe de Nassaus van Bergen afstammelingen zijn van prins Maurits, prins van Oranje (1584-1625), graaf van Nassau & van diens geliefde Margaretha van Mechelen (1580-1662). Hun nageslacht, van oud naar jonger [met subgenealogie van de familie van Zurck]:
---> Zoon Lodewijk van Nassau-Beverweerd (1602-1665), heer van Beverweerd en Odijk. Deze Engelse gezant, werd stamvader van het geslacht Nassau-LaLecq, uiteraard met medewerking van diens vrouw Isabella (ca. 1608-1664), rijksgravin van Horne.
---> Kleinzoon Willem Adriaan I van Nassau-Odijk (ca. 1632-1705), verder te noemen: Willem. Willem was rijksgraaf van Nassau, heer van Odijk, Kortgene, Zeist en Driebergen en een diplomaat van de republiek. Hij kreeg de coöperatie van diens vrouw Elisabeth van der Nisse (1639-1698), vrouwe van Heinkenszand, Ovezand en Driewegen. Deze Willem, is opgevoed in Parijs. Daar leidt hij een losbandig leven. Door zijn goklust bouwt hij torenhoge schulden op. Om zijn schuldeisers te ontvluchten neemt hij dienst bij de cavalerie. Maar een oplossing van de problemen komt onder zijn bereik: Willem versiert een rijke vrouw.
Elisabeth van der Nisse (1639-1698), vrouwe van Heinkenszand, Overzande en Driewegen, is de dochter van de rijke burgemeester van Goes. Het stel trouwt en in 1664 koopt Willem van haar geld een huis in Den Haag, naast het Mauritshuis. Via zijn schoonvader heeft Willem de Zeeuwse connectie. Dat maakt hem politiek interessant voor prins Willem III. De prins-stadhouder benoemt Willem tot zijn vertegenwoordiger in Zeeland, in de functie van: 'Eerste Edele van Zeeland' Een glansrijke cariëre in de politiek lonkt. Willem bedenkt zich geen moment. Hij zegt het leger vaarwel en beklimt zijn nieuwe post.
De prins vindt het 'allemaal best', óók als hij hoort van Willems hebzucht en corruptie. Willem zet veel kwaad bloed in het Zeeuwse door de best betalende ambten daar te verkopen aan de hoogste bieder. Je zou het machtsmisbruik kunnen noemen, maar als vazal van de stadhouder-prins, volgt Willem diens bevelen wel altijd trouw op. Bovendien krijgt hij de Staten-Generaal van Zeeland hierin mee. Willem weet het allemaal goed te verkopen. Hij staat bekend als een behendig diplomaat en neemt deel aan diverse gezantschappen. Als beloning krijgt hij van zijn zetbaas, de stadhouder-prins, in 1670 de heerlijkheid Kortgene toebedeeld. Dat smaakt hem naar meer.
In 1677 koopt Willem de heerlijkheid Zeist en laat die voor fl 5.000,- door de Staten van Utrecht verheffen tot 'Hoge Heerlijkheid', met landrechten. In 1687 koopt hij nog de ridderhofstad Blikkenburg. Dat Willem een groot liefhebber is van kunst en architectuur is nóg af te zien aan het slot Zeist, dat hij liet bouwen naar het voorbeeld van Versailles. Misschien kreeg Willem het door zijn succes te hoog in zijn bol? In elk geval bekoelt de verhouding met de prins-stadhouder door het hoogmoedige gedrag van Willem, die zonder diens permissie het officiële Nassauwapen waagt te voeren, dus zonder de schuine balk, wat 'bastaard' betekent.
Na de dood van zijn beschermheer, de prins-stadhouder Willem III, kan Willem Adriaans besmeurde blazoen aan het daglicht worden gebracht. Er verschijnen spot- en smaadschriften over hem: ze noemen hem "Spillebeen". In 1704 wordt het ambt 'Eerste Edele' afgeschaft. Het jaar daarop overlijdt Willem. Zijn kinderen en kleinkinderen schijnen nog lang gebukt te zijn gegaan onder de schulden die hij nalaat.
---> Achterkleinzoon Lodewijk Adriaan van Nassau-Odijk (1670-1742), verder te noemen: Lodewijk. Lodewijk is heer van Bergen, graaf van Nassau, heer van Odijk, Zeist, Blikkenburg en Kortgene. Hij verkreeg bij het stichten van een gezin de medewerking van diens vrouw Susanna Cornelia Studler van Surck (1685-1707), vrouwe van Bergen. Ook Lodewijk trouwde dus met een rijke vrouw. Door haar is het heerschap van Bergen in de familie gekomen! Susanna Cornelia Studler van Surck is de enige dochter van een rijke effectenhandelaar, Adriaan Studler van Surck. Haar opa Anthonie van Surck kocht in 1641 de heerlijkheid Bergen en werd aldus heer van Bergen. Het paar gaat wonen in het huis van Susanna's grootvader Surck, dat is 't Oude Hof in Bergen.

[Susanna's opa Anthonie van Surck (1607-1666) was koopman en makelaar in VOC-aandelen. Hij was zeer rijk en had grote ambities. Hij kocht in in 1641 de Heerlijkheid Bergen en ging zich vanaf dat moment Anthonie Studler van Surck, heer van Bergen noemen. Hij had grootse plannen om de ruïne van de middeleeuwse burcht, in 1574 in de strijd tegen de Spanjaarden verwoest, te vervangen door een herenhuis. Met zijn vriend, de grote Franse filosoof en wiskundige René Descartes die vanaf 1643 enige jaren in Egmond woonde, maakte hij plannen voor een gebouw met weelderige tuinen. Hoewel 't Oude Hof in Bergen in 1642 niet geheel volgens plan werd uitgevoerd, leefde Anthonie er met zijn familie met adelijke grandeur. Zijn zoon Adriaan Studler van Surck (1649-1696) trouwde dan ook met Adriana Eleonora van Teylingen, afstammend uit een oud adellijk geslacht. Hun enige dochter Susanna Cornelia Studler van Zurck, vrouwe van Bergen, sloot een nog aanzienlijker huwelijk met "onze" Lodewijk Adriaan, graaf van Nassau-Odijk. Zijn grootvader was een van de bastaarden van prins Maurits]
[Bron: Beemster Boerderijen, website, bladzijde over de Jisperweg 99/Latenstein, geraadpleegd 2015]

---> Achter-achterkleinzoon Willem Adriaan II van Nassau-Lalecq (1704-1759), verder te noemen: Adriaan. Ardriaan is vrijheer van Bergen, heer van Odijk, Kortgene, Zeist, Mijlpolder, Krabbe, Middelharnis, Driebergen en van Hoogenhuizen. Hij trouwt Adriana Petronella van der Does (1703-1770), vrouwe van de Mijl, Middelharnis en Alblas. Daarvoor is de 3-jarige moederloze Adriaan in Bergen opgevoed door zijn oma van moederszijde, oma Van Zurck-Teylingen. Adriaans huwelijk loopt niet op rolletjes, omdat zich zowel bij zijn vrouw als bij zijn oudste zoon krankzinnigheid openbaart. Ook heeft hij zware geldzorgen. In 1734 verkoopt hij enkele van zijn huizen in Den Haag; in 1745 verkoopt hij slot Zeist en de Heerlijkheid; in 1747 de ridderhofstad Blikkenburg. Daarna gaat het met hem, althans financieel, weer bergopwaarts. Na zijn dood laat hij een bezit ter waarde van een half miljoen gulden na: voor die tijd een enorm fortuin. Die erfenis vermaakt hij in 1759 echter niet aan zijn drie kinderen (daarvoor kent hij de "Weense" Louise Susanna (kinderloos), "krank van zinnige" Willem Lodewijk (ongehuwd) en "de gekke Nassau" Wigbold Adriaan te goed), maar aan zijn kleinkinderen.

Wigbold werd na zijn dood bijgezet in Bergen, in de (familie)grafkelder van de rijksgraven van Nassau-Bergen. Die grafkelder bevindt zich binnenin de ruïnekerk van Bergen. Slechts het graf van deze graaf bleef hierin bewaard. Omdat Wigbold geen wettige zoon had, is met hem de Bergense tak van het huis van Nassau uitgestorven. Zijn dochter Adriana had trouwens vier kinderen, maar die kregen de naam Mulert van de Leemcule. Portretten van Wigbold (1729-1797), zijn vrouw Hester van Foreest (1736-1785) en van hun 8-jarige, enige dochter Adriana (1757-1789), zijn te bezichtigen. Zij hangen in het Stedelijk Museum in Alkmaar: wel eerst entree betalen.

--> Achter-achter-achterkleindochter Adriana Petronella van Nassau-Bergen (1757-1789). Dochter van Wigbold. Adriana erft alleen de titel 'vrouwe' van haar moeder. De heerljikheid blijft eigendom van haar vader tot zijn dood in 1797.
--> Joachim Ernst Mulert tot de Leemcule (1750-1828), baron van Mulert tot de Leemcule, via huwelijk met Adriana Petronella van Nassau-Bergen: vrijheer van Bergen, treft het niet. Een nieuwe grondwet maakt in 1798 een einde aan zijn rechten als heer.

--> Jacob Adriaan Mulert tot de Leemcule (1778-1852), baron Mulert tot de Leemcule mag zich na 1814, als gevolg van restauratiepolitiek (1814-1848), toch nog 'heer van Bergen' noemen. Hij heeft de heerlijkheid in 1813 van zijn vader gekregen, wellicht als huweljiksgeschenk, want hij trouwt in datzelfde jaar met Anna Jacoba Adriana Tholen (1794-1839). Zij krijgen uiteindelijk elf kinderen, maar slagen er niet in de heerlijkheid voor hen te behouden. In 1815 zet Jacob Adriaan baron Mulert tot de Leemcule - waarschijnlijk onder dwang van de beheerders van de nalatenschap van Willem Adriaan II - de door oorlog en epidemieën verzwakte heerlijkheid te koop. In de veilingcatalogus worden naast de omschrijving van de gronden en de opstallen de nog bestaande heerlijke rechten met bijbehorende inkomsten opgenomen. Wie biedt?
(Bron: Bergense Kroniek 'De Heren en Vrouwen van Bergen', uitgever: Historische Vereniging Bergen NH, themanummer 9, september 2010/Regionaal Archief Alkmaar)
(Bron: ISBN 9789023011248 Reinildis van Ditzhuyzen, Oranje-Nassau, Becht's Haarlem, 2004)

~ epiloog ~
De Grondwet van 1848 maakt van het Koninkrijk der Nederlanden een democratische rechtsstaat, in de vorm van een constitutionele monarchie. De adelstand, die weer nieuw leven was ingeblazen bij de Grondwet van 1814, verliest opnieuw zijn voorrechten. De band tussen het landelijke gezag en de heren is voorgoed gebroken. De meeste bestuurlijke functies gaan nu over op de gemeent en worden geregeld in de nieuwe gemeentewet van 1851.

Do you have supplementary information, corrections or questions with regards to Krelis Kuijper (werkhypothese) | Onbekend?
The author of this publication would love to hear from you!

Timeline Krelis Kuijper (werkhypothese) | Onbekend

Click on the names for more info. Symbols used:  grandparents    parents    brothers/sisters    children