Family tree Hobers » Willem Hobers (1758-1774)

Personal data Willem Hobers 

• He was christened on July 5, 1758 in Amsterdam.Source 1

  Willem Hobers wordt geboren op de Haarlemmerdijk in Amsterdam.
  Hij is vernoemd naar zijn grootvader van moeders kant: Willem Bergveld.
  Willem wordt gedoopt door pastor Johannes Arnoldus Eck in de Nieuwe Kerk.
  Getuigen zijn opa en oma: "Willem Bergvelt" en "Catrina Nooteboom"

• Profession: "Hooploper".Source 2
• Record: Ane.

  Willems vader was afkomstig van 't erve Hobers in Ane.

• Religion: Nederlands Hervormd.Source 1
• He died on May 17, 1774 in Kaap de Goede Hoop.Source 2

  Overleden: "ten Hospitale aan kabo de goede Hoop"

  
  Willem Hobers werd 15 jaar oud.

• A child of Albert Hobers and Elsje Bergveld
• This information was last updated on July 5, 2023.

The author of this publication has the consent of the person concerned (if still alive) for the publication of the data.

Household of Willem Hobers

Notes about Willem Hobers

"Hooploper" bij de VOC

De trommel slaat
Ze had het geweten, beter gezegd; ze had het gevoeld. Op het moment dat ze in de verte de tamboers hoorde, voelde ze de pijn weer. Dezelfde pijn die ze voelde toen haar man Albert Hobers nu alweer 15 jaar geleden met de noorderzon was vertrokken. Ze had het toen ook gevoeld: ze zou haar man nooit meer terugzien. Wat had ze gelijk gekregen. Vijftien is hij nog maar; wat is nou vijftien jaar oud, ze vond haar zoon Willem nog een kind, ook al dacht hij er zelf anders over. Hooploper wilde hij worden, veel meer zat er ook niet in op zijn leeftijd. Hooploper, hulpje van de matrozen. Dit was het moment waarop ze beiden de laatste weken hadden gewacht. Op het moment dat de trommels van de tamboers hoorbaar waren, wist iedereen die zich had aangemeld bij de VOC dat hij met zijn scheepkist moest aansluiten en mee moest naar het Oost-Indisch Huis.
Ze spraken niet veel met elkaar: afscheid nemen doet pijn. Moeder Elsje Bergveld had de zeemanskist steeds weer geïnspecteerd. Ze zou er voor zorgen dat haar Willem alles bij zich had. Ze hadden de kist precies volgens voorschrift gevuld: een jas, een broek, een paar hemden en onderbroeken, Willems slaapmuts en een paar schoenen. Natuurlijk ging ook zijn tabaksdoos mee. En een paar pijpen en een tondeldoos om vuur te maken. Verder zeep, een spiegeltje, zijn kam, bord, kroes, mes en lepel.

Bij het Oost-Indisch Huis (afbeelding) werd de kist ingenomen, geïnspecteerd, voorzien van een zegel en het brandmerk van de VOC . De Compagnie zorgde ervoor dat alles aan boord kwam. Willem zou zijn kist pas weer aan boord van zijn schip op de rede van Texel terugzien. Eerst moesten alle varensgasten de eed op de artikelbrief afleggen; het reglement waarin rechten en plichten van alle opvarenden waren vastgelegd. En nu óp naar de Montelbaanstoren op de Oude Schans. Het moment naderde dat Elsje afscheid moest nemen van haar enige zoon.
Willem had zijn vader nooit gekend; vlak na zijn geboorte was hij vertrokken. Willem neemt afscheid van zijn moeder bij de Montelbaanstoren. Hier gingen de varensgasten aan boord van kleine schepen die hen in zo'n drie dagen naar de rede van Texel zouden brengen (afbeelding).
Elsje Bergveld en Willem Hobers nemen afscheid vlak voor kerst 1773. Ze zullen elkaar nooit meer zien.

Allen die willen te kaap'ren varen
Schipper Justes Hendrik Pfeil voelt zich vereerd. Zijn laatste schip was de "Herstelder" geweest, een fregat van 600 ton met 84 bemanningsleden aan boord. Zijn nieuwe schip, de "Veldhoen" is bijna twee keer zo groot: 1150 ton. Een echte promotie voor hem. Het schip was in 1665 op de VOC-werf in Amsterdam gebouwd. Schipper Pfeil was al een paar weken aan boord om zich het schip eigen te maken, maar vooral om toe te zien op de nodige reparaties en het inslaan van de vracht, het eten en vooral water. De laatste waterbootjes van Texel waren zojuist weer vertrokken. Het water van Texel had een hoog ijzergehalte, waardoor het langer houdbaar was.
De schipper ziet dat vanaf de Zuiderzee een paar scheepjes naar de Veldhoen zeilen. Dit zullen de laatste bemanningsleden en soldaten zijn. De bootjes meren langszij en over de valreep klimmen de mannen naar boven. Nou ja, mannen, er waren ook jongens onder. Die jongen daar, hoe oud zou die zijn? Niet ouder dan 15. Onhandig zijn ze, zoals alle beginnelingen. Hij zal ze dat wel afleren. Nu maar wachten op een gunstige wind en dan kunnen ze vertrekken. Ceijlon is hun bestemming, maar eerst maar eens naar de Kaap.

Op de dag dat een VOC-schip vertrekt, begint de administratie van de 'dienaar'. Van alle 372 opvarenden worden, ongeacht de rang, alle schulden en verdiensten genoteerd. Ook van Willem Hobers wordt het scheepssoldijboek ingevuld; aan de debetzijde vermeldt de administrateur (afbeelding; debet):

"In het Schip het Veldhoen, Anno 1773/4 voor Amsterdam"


Willem Hoobers van Amsterdam

Hooploper, .. niet vermaekt

1773 : den 26 Decbr. à d[e] E[dele] komp[eteert]: over 2 / m[aand] gage à f 7    ....... f 14: --: --
1773 : den 26 Decbr. à d[e] E[dele] komp[eteert]} over Schuld aan J: Straalman .... f 150:-- :--
1773 : den 26 Decbr. à kisten: -------------- over 1 p[ersoon]s. .       .........................     f 4: 5:--
                                                                                                                     .............. f 168: 5:--

Hooploper Willem Hobers heeft "niet vermaekt", wat logisch is voor een 15-jarige. Het is gebruikelijk dat gehuwden de 'maandbrief' aan hun echtgenote vermaken, zodat die tijdens de reis van hun man drie maandlonen per jaar door de VOC- Kamer kon laten uitbetalen. Willem heeft wel de gebruikelijke 2 maanden gage vooraf ontvangen, 'op de hand'. Hij zal die 14 gulden gebruikt hebben voor de aanschaf van zeemanskleren en andere benodigdheden voor de lange reis. Ene J Straalman heeft de schuldbrief met een waarde van 150 gulden op zijn naam laten zetten. Het is goed mogelijk dat er een regeling was getroffen met Willems moeder Elsje, zodat zij een gedeelte van de "schuld" zou ontvangen. Vanzelfsprekend betaalt Willem voor de verplichte 1-persoons zeemanskist; hij betaalt de gebruikelijke prijs 4 gulden en 5 stuivers. In totaal begint Willem met een schuld van 168 gulden 5 stuivers en 0 duiten. Dat is precies een gulden meer dan zijn vader aan schuld had.

Op zondag 26 december 1773 is de wind gunstig en geeft schipper Pfeil het bevel het anker op te halen en de zeilen te hijsen.
De VOC-schepen vertrokken in december (de Kertsvloot) omdat dan de passage van de evenaar met de gunstige oostenwinden veel gemakkelijker was. Daar stond tegenover dat het in dit jaargetijde op de Noordzee en met name in het Kanaal kon spoken. Willem Hobers is op deze reis "hooploper": hulpje van de matrozen.
Getallen schrijven soms hun eigen verhaal. Na de gebruikelijke vier maanden ankert de "Veldhoen" 30 april1774 in de Tafelbaai bij Kaap de Goede Hoop. Missschien heeft deze naam Willem hoop gegeven, want er moet iets vreselijks op de tocht naar de Kaap gebeurd zijn. Getallen kunnen schrijnen: op weg naar Kaap de Goede Hoop sterven 104 van de 372 opvarenden! Honderdenvier keer een "één-twee-drie, in Godsnaam", zeemansgraf. Willem komt wel aan in Kaap de Goede Hoop, maar is blijkbaar ziek. Hij gaat met 38 anderen van boord. De aantallen van hen die stierven en die van boord gingen werden nauwkeurig genoteerd. Wat zal hij gehoopt hebben dat de verse groenten en de lucht hem goed zouden doen.

De "Veldhoen" ligt ongebruikelijk lang voor anker op de rede voor de Kaap. Er moeten blijkbaar veel bemanningsleden herstellen. Pas zo'n 6 weken na aankomst laat schipper Pfeil de zeilen weer hijsen voor het laatste stuk naar Ceijlon. Het is 15 mei 1774 en Willem Hobers is niet aan boord. Twee dagen na het uitvaren van het schip overlijdt hij.

Zijn overlijden wordt zakelijk vermeld aan de creditzijde van het scheepssoldijboek en vooral wat hij de VOC nog schuldig is (afbeelding; credit):

1774 den 10 Julij     S[omm]a dE[dele] komp[eteert] f 29:12:10 over 4 / m[aanden] en 7 / dagen
                                 gage à f 7 sm[aand]s verd[ient] van den 26 ! Xber: (December) anno pass[at]o
                                 dat uijt Texel is geseijlt: tot den 2 ! meij deeses jaars dat
                                 aan kabo de goede Hoop door indispositie
                                                                    ten Hospitale verblijft ..... f  29:12:10
                                                                                    over te quaat  f 138:12: 6
                                          ;                                                            .... f 168: 5:--

1774 17 Maij over 15 d[agen] aan de Caab, dat zonder testament, niets nalatende
                                          ;       is overleden te Q[uaat]      f 138: 17

De VOC blijft met een schuld van 138 gulden en 17 stuivers achter. Het zal altijd een raadsel blijven waaraan of hoe hooploper Willem Hobers overleden is.
Pas een jaar later, in september 1775 betaalt de VOC in Amsterdam een klein geldbedrag uit aan ene J. de Vries Reinders:

"1775 Septb. bet. aan J. de Vries Reijnd. op de schuld     f 11:03:--"

Moeder Elsje weet nu dat haar zoon overleden is.
Bron: Nationaal Archief, Den Haag, Verenigde Oost-Indische Compagnie, nummer toegang 1.04.02, inventarisnummer 6589

17 mei 1774, een heel bijzondere datum
Willem Hobers overlijdt op 15-jarige leeftijd, duizenden kilometers van huis op 17 mei 1774. Op precies dezelfde datum wordt in het kleine buurtschap Aene in Salland, een boerderij met de naam 't erve Hobers verkocht. Willems opa Roelof Hobers is overleden en dus moet de boerderij verdeeld worden onder de erfgenamen. Willem wordt met naam genoemd als erfgenaam van zijn "overleden" vader Albert Hobers. Een jaar later is de familie in Hardenberg bijeen om bij de schout de verdeling van de boerderij vast te leggen.

Volmachtstelling voor Burgemeesteren en Regeerders van de Stad Amsterdam, waar zijn verschenen Jacobus Smit en zijn ehevrouw Elsje Borgveld, die eerder getrouwd geweest is met wijlen Albert Hoberts, en dan nog Henricus ter Hagrijs, suppoost van de Weeskamer van Amsterdam, in kwaliteit als op 1 november 1775 door Heren Weesmeesteren aangestelde voogd over Willem Hoberts, de zoon van Elsje Borgveld, die benoemen tot hun volmachtigde de Heer J. v. Riemsdijk, Schout van Hardenberg, in de transporten van de goederen die de erfgenamen van Roelof Jansen Hoberts op 17 mei 1774 bij publieke verkoping hebben verkocht.
Amsterdam, 22 november 1775.

Moeder Elsje Bergveld tekent dus voor het gedeelte uit de erfenis uit 't erve Hobers waar haar zoon Willem Hobers recht op heeft. De boerderij is op 17 mei 1774 verkocht op de dag dat Willem Hobers in Kaap de Goede Hoop overlijdt.

Bron: Rechterlijk Archief Schoutambt Hardenberg Folio 328 vo, 329.

"Overdracht van het Erve en Goed Hoebertink of Hoeberts te Aene"
De opbrengst van de publieke verkoop van 't erve Hobers en de verdeling daarvan onder de erfgenamen moet nog vastgelegd worden door de Schout van Hardenberg. Veel percelen zijn gekocht door buren uit Ane. De boerderij zelf en het dichtbijgelegen land blijft in de familie. Willems oom Jan Hobers blijft op de boerderij en koopt de andere erfgenamen uit:

Overdracht van het eerste perceel, uit het het Erve en Goed Hoebertink of Hoeberts, ter plaatse Hoberts genaamd, gelegen in de Boerschap Ane, onder dit Schoutampt, bestaande in het woonhuijs met sijn grond en wheere, de beide goorens bij ‘t huijs, en een kalverweide mede bij ‘t huijs gelegen genaamd de kleine Hogt, vier stukken zaaijland op den Camp naast malkanderen gelegen te samen ongeveer vier mudden landt, Een stukjen zaaijland het Vennegien genaamd ongeveer groot twee en een half schepel, Een derde part van drie turfveene akkers in de Roode Schanse, benevens een vijfde part van een volle Drift en Plaggenwhaere, exempt van de Plaggewhaere op de Cijftshaere; door Aaltien Hoberts, weduwe van Egb. Melenberg, sijnde in dezen geadsisteerd met haar zoon Alb. Melenberg als Momboir; Voorst Harmen Hoberts; Eva Marrink, wed. van wijlen Jan Hoberts, voor haarselvs en namens haar dogter, geadsisteerd met haar schoonzoon M. Odink als Momboir; de Heer J.H. van Langen, als in huwelijk gehad hebbende Jannegien Hoberts, voor sigselvs en namens zijn zoon en dogter; Annegien Hoberts, wed. van Jan Monnekemeijer, geadsisteerd met haar schoonzoon Hend. Schuldink als Momboir; Jan Hoberts en sijn huisvrouw Jannegien Gerritsen tutore marito; En dan nog ik Verw. Scholtus J. van Riemsdijk selvs in qualiteit als gevolmagtigde van Egbertien Hoberts, wed. van E. van Dijk, luid procuratie voor Burgemeesteren, Schepenen en de Raden van de Stad Zwolle op 28 april 1773 gepasseerd, en als gevolmagtigde van Jacobus Smit en Elsje Bergveld, welke Elsje Bergveld bevorens is getrouwd geweest met Albert Hoberts, voorts van Henricus ter Hagrijs, suppoost van de Weeskamer der Stad Amsterdam, als op den 1 november 1775 door de Ed. Agtb. Heren Weesmeesteren gesteld en geordonneerd tot voogd over Willem Hoberts, soon van Elsje Bergveld, luid procuratie voor Burgemeesteren en Regeerders der Stad Amsterdam op den 22 november 1775 gepasserd en uitgegaan; Alle te Samen kinderen en Erfgenamen van wijlen Roelof Jansen Hoberts en zijn ehevrouw Jannegien Alberts, aan Jan Hoberts en zijn huisvrouw Jannegien Gerritsen te Ane.
Actum Hardenberg, 22 december 1700 vijfenseventigh.

Bron: Rechterlijk Archief Schoutambt Hardenberg:Folio 329, 329 vo

De familie zal snel na het tekenen van de akte in 1775 vernomen hebben van het overlijden van Willem. Weer een jaar later verschijnt moeder Elsje Bergveld voor de Weeskamer in Amsterdam om het deel van de erfenis dat voor haar zoon bestemd was nu zelf als rechthebbende in ontvangst te nemen. Uit het weeshuis archief:

Den 12 September 1776 heeft Henricus ter Hagrijs, suppoost deezer kaamer, als op den 1 november: 1775 door weesm. gesteld tot voogd over de na te meldene minderjarige; en administrateur van desselfs vaderlijke goederen alhier opgebracht zeekere staat of notitie der nalatenschap van wijlen Roelof Jansen Hoberts geteekend door J.v. Riemsdijk, Schout te Hardenberg in de Provincie van Overijssel, zijn reekening van ontvang & uitgave desweegens gehouden, en in gevolge van dezelve verklaart en aangewezen dat:

Aan Willem, oud 18 jaaren, de minderjarige zoon van Albert Hoberts daar moeder af is Elsje Bergveld, was competeerende het saldo van voorn. zijne reekening ter somma van f 521 : 15 : 8 die door hem meede hier ter kamer zijn opgebragt.

Ten zelven dage weesmeesteren bij declaratoir 2 beurind hebbende der Oost Indische Compagnie alhier gebleeken zijnde, dat de voors. Willem Hoberts, zonder testament gemaakt te hebben, is overleeden, zijn de gem. f 521:15: 8 wederom afgegeven ende behandigt aan Jacobus Smit, als volgens trouwcedul hier ter kaamer vertoont in huwelijk hebbende de voorn. Elsje Bergveld, de moeder, en voor zo veel des noods aan haar Elsje Bergveld zelve ten deezen met gem. haar man geadsisteerd waar mede zij bekenden van deeze afgifte wel voldaan te zijn;
(Moeder Elsje Bergveld en haar tweede man Jocobus Smit verklaren dat ze Willems kindsdeel uit de erfenis van zijn opa Roelof Jansen Hobers hebben ontvangen).
.... aannemende de weeskamer deezen aangaande voor alle namaaning te bevrijden onder verband als naar rechten.

In 't bijzijn van Wouter ten Ham woonachtig op de Leidsche Straat op de hoek van de Keisersgragt & George Boekman, woonachtig op de pijpenmarkt; dewelken zig stelden tot borg en voor deze afgifte onder renuntiatie van de ....
En is de notitie der nalatenschap van wijlen Roelof Jansen Hoberts gelegt in de Lade 463

Praes: de Heeren Mr. F. van Collen & Mr. J. van Loon
Weesmeesters

Voor de Nieuw-Amsterdamse tak van de familie Hobers is bovenstaande akte uit 1775 ook interessant. De zoon aan wie de boerderij "verkocht" is (hij koopt zijn broers en zussen uit) is Jan Hobers. Jan zal vrij kort na deze overdracht overlijden. Zijn weduwe Jannegien Gerritsen blijft niet lang alleen; een jongeman, een zekere Jan Alberts van Almelo trouwt in op de boerderij met de weduwe Jannegien. Hij neemt daar de naam Hobers aan. Hun nakomelingen worden de Hoberstak Nieuw-Amsterdam.

Leestips
Het zeemansgraf van matroos Albert Hobers
Klik op Willems vader Albert Hobers

521 gulden, 15 stuivers en 8 cent voor Elsje Bergveld
Klik op Willems moeder: Elsje Bergveld

Do you have supplementary information, corrections or questions with regards to Willem Hobers?
The author of this publication would love to hear from you!

Timeline Willem Hobers

Click on the names for more info. Symbols used:  grandparents    parents    brothers/sisters    children