Gedoopt in de Zuiderkerk door pastor Josias Hollebeek; ze is vernoemd naar oma Jannetje Hobers.
Getuigen bij haar doop zijn: "Jan Albersz Schurmans" en "Geesie Schurmans"
(grootouders van moeders kant)
Jan Smit doet aangifte van het overlijden van Johanna Hobers "Den 28 Sept. Jan Smit voor Johanna Hobers; 74 jaar, afgeleefd"
In werkelijkheid 73 jaar oud.
De familie betaalt geen begraafbelasting: "onvermogend"
Johanna wordt om de hoek van de straat begraven in de Zuiderkerk:"Johanna Hobers op de oude Schans, op de hoek van de korte Dijkstraat.
....Rek. Bet. f 21,10"
Oorzaak: "afgeleefd"
The author of this publication has the consent of the person concerned (if still alive) for the publication of the data.
Het huwelijk van Johanna's ouders vindt plaats in 1714. Johanna's vader, Jan Hobers bakker uit Hardenberg, trouwt met de 7 jaar jongere Amsterdamse Elsje Schuermans; het jonge paar gaat wonen "op de Boomsloot". Ze zullen het niet breed gehad hebben; de latere boedelbeschrijving van het weeshuis laat zelfs zien dat er spullen naar de lommerd zijn gebracht. Al een jaar na hun huwelijk wordt hun eerste zoontje geboren. Jan noemt zijn eerste zoon Hendrik, dus geen vernoeming naar zijn vader Albert. Het is echter "toevallig" wel dezelfde naam als oom Hendrik, die ook bakker is in Amsterdam. Is Jan Hobers van Hardenberg eerst ingetrokken als bakkersknecht bij zijn oom? Zoontje Hendrik zal slechts 4 maanden worden. In de volgende jaren krijgen ze twee dochtertjes: Johanna en Grietje. Dit geluk zal van korte duur zijn: precies één week na de doop van Grietje in de Zuiderkerk, vindt de begrafenis plaats van moeder Elsje Schuermans. Ze is naar ik aanneem overleden in het kraambed. Moeder wordt begraven op een winterdag, 24 januari 1721, op het Anthonis Kerkhof. Achter de baar zullen als eersten de diepbedroefde vader met oom Hendrik Hobers en opa Jan Albertse Schuermans gelopen hebben, gevolgd door de andere mannelijke familieleden. Daarna de vrouwen, Jans 5-jarige dochtertje Johanna aan de hand van haar oma Geesje Hendriks Eijlingh. Alle plaatsen: het ouderlijk huis op de Regt Boomsloot, de Zuiderkerk en het Anthonis Kerkhof liggen op enkele minuten lopen van elkaar. In de buurt van wat tegenwoordig het Waterlooplein heet.
Jans tweede huwelijk
Al twee !maanden (maart 1721) na het overlijden van zijn vrouw hertrouwt Jan Hobers met Beertje Willems. Johanna krijgt een "nieuwe" moeder. Beertje is afkomstig van Meppel en zo'n zes jaar jonger dan Jan. Op het moment van het aangaan van zijn tweede huwelijk neemt Jan contact op met het nabij gelegen Diaconie Weeshuis om de toekomst van zijn kinderen veilig te stellen. Op dezelfde dag van zijn ondertrouw, 27 maart 1721, laat hij een akte opstellen met blijkbaar als doel dat, mocht hij overlijden, zijn kinderen in dit weeshuis zullen worden opgenomen. Dit betekent dus dat zijn nieuwe bruid Beertje er blijkbaar niet voor wil tekenen Jans kinderen na zijn dood op te voeden. Als de akte al 7 jaar later geëffectueerd wordt, lezen we: "maar is met het aengaan van het tweede huwelijk door de vader een bewijs gedaan van F 100 voor de twee litmaten kinderen ter weeskamer deeser steede, en is hem toegestaan die penningen onder sig te mogen behouden". Jan heeft deze 100 gulden inderdaad nooit betaald, want na zijn dood heeft de diaken in de kantlijn geschreven "Naa het seggen van de weesmeesters is het niet opgebragt".
In januari 1722 krijgt het gezin een droevig bericht: Johanna's opa Albert Schuermans is onverwacht overleden; hij is verdronken in een van de vele grachten. Zijn begrafenisakte vermeldt: "verdrinkeling".
Jan Hobers en Beertje krijgen samen nog 4 kinderen. Ruim een jaar na het huwelijk wordt Willemina geboren, vernoemd naar de vader van Beertje. In december 1723 wordt Hendrickie geboren, vernoemd naar de net één maand daarvoor overleden halfbroer Hendrik. Dan volgen nog Albert *1725 (vernoemd naar vader van Jan) en Willem *1726 ( weer vernoemd naar de vader van Beertje). In haar 10-jarige leven is Johanna haar moeder verloren, heeft ze een nieuwe moeder gekregen en 2 broertjes en 2 zusjes erbij. Ze zal dit alles ook weer vrij kort daarna kwijtraken.
Het Poorterschap van Amsterdam
Als Jan Hobers vijf maanden met Beertje Willems getrouwd is "koopt" hij op 26 augustus 1721 het poorterschap van Amsterdam. Hij wordt daarmee een burger die toegang heeft tot de privileges en voorrechten van de stad. In de poorterboeken onderscheidde men drie soorten poorters. Jan hoorde tot derde soort "de gekochte poorters": personen die van buiten de stad kwamen en het poorterschap moesten kopen. Men was daartoe vaak verplicht. Om lid van een gilde te kunnen worden, moest Jan namelijk poorter zijn. Kinderen van poorters die wees werden, mochten in het Burgerweeshuis worden opgenomen. Andere wezen gingen naar minder goede weeshuizen van kerken en liefdadigheidsinstellingen. Het is dan ook opvallend dat al 7 jaar later, als Jan overleden is, zijn twee jonge dochtertjes wél naar het Diaconie Weeshuis gaan. Rond het midden van de zeventiende eeuw bedroegen de kosten van het poorterschap niet minder dan vijftig gulden. Nadat Jan de eed aan de stad had afgelegd en het verschuldigde bedrag had betaald, kreeg hij een ingezetencedel (klein poortercedel).
Diaconieweeshuis van de Hervormde Kerk in Amsterdam
In mei 1728 overlijdt Jan Hobers op 44-jarige leeftijd. Uit de rekeningen van de chirurgijn en de apotheker die na zijn dood worden ingediend, blijkt dat hij ziek is geweest. Hij laat zijn tweede vrouw Beertje Willems achter met vijf jonge kinderen tussen de 2 en 11 jaar. De beide dochtertjes van Jan Hobers en Elsje Schuermans, Johanna en Grietje, komen daardoor al op jonge leeftijd in het weeshuis terecht; Johanna is 11 en Grietje is 8 jaar oud. Al 14 dagen na het overlijden van hun vader Jan Hobers worden ze "uit huis geplaatst". Hun stiefmoeder Beertje Willems ( de tweede vrouw van hun vader) kan of wil blijkbaar de zorg voor deze twee kinderen niet langer op zich nemen. Voor de beide meisjes zal dit heel verdrietig geweest zijn, vooral omdat er de laatste jaren bij hun nieuwe moeder vier (half)broertjes en zusjes waren geboren. Johanna en Grietje horen er niet meer bij. Triest voor deze meisjes; voor een genealoog levert het echter prachtig materiaal op. Het Diaconieweeshuis beschikt namelijk over boedelpapieren m.b.t. de ouderlijke boedel van een weeskind. Het kan gaan om een grote variatie aan documenten. Naast documenten met betrekking tot de ouders, zoals trouwbewijzen en begraafcedullen van de ouders, inventarislijsten van de verdeling en/of verkoop van de ouderlijke boedel, kunnen de dossiers ook persoonlijke papieren van de wees bevatten. Dat zijn bijvoorbeeld een doopbewijs, een bewijs van inenting tegen de koepokken en inschrijving van een mannelijke wees voor de dienstplicht. Het weeshuis stond aan de Binnen-Amstel op de hoek van de Zwanenburgerstraat, dus ook weer vlak bij hun ouderlijk huis op de Boomsloot. (op de plaats van de huidige Stopera). Het is gebouwd nadat in 1654-1655 een hevige pestepidemie had gewoed in de stad waardoor veel kinderen wees waren geworden. Op 4 januari 1656 diende een commissie uit de kerkenraad van de Hervormde Kerk een verzoekschrift in bij de Burgemeesteren van Amsterdam 'om te mogen hebben grond om daarop een huys te bouwen voor de kinderen onder haer opsicht opgevoet wordende.' De bouw verliep voorspoedig en op 15 december 1657 maakten 150 wezen hun entree in het nieuwe tehuis. Johanna en Grietje Hobers gaan hier "wonen" op 15 juni 1728. Ze zullen het weeshuis pas na 17 jaar weer verlaten in 1745. In dat jaar krijgen ze hun "doopzeedulen" afgegeven aan haar Selven Ao 1745 toen Johanna voornoemt haar uijtkoop heeft gedaan (afbeelding).
De toelatingsprocedure tot het weeshuis
De diakenen van het weeshuis beschrijven in een akte waarin de zusjes worden toegelaten tot het weeshuis eerst wat hun bevindingen zijn. Zij doen dat op basis van de bewijsstukken die zijn aangeleverd door:
De koster van de Nieuwe Kerk:Ik ondergeschreven Koster betuyge dat in het Trouwboek van de Nieuwe Kerk der stad Amsterdam blykt dat Jan Hoberts en Elsie Schuermans in de zelve kerk, den 2 december 1714 door Ds vander Helst in den Huwelyken staat bevestigt zyn. Dit uyt het voorsz Boek uytgetrokken, en tot waarheyd van dien het zelfde met mijn hand ondertekent..... H Doeikes
De "gravemaker" van het Anthonis Kerkhof:Ik ondergeschreve betuyge dat in 't Begraaf-boek van 't Anthonis Kerkhof blijkt, dat op den 24 Januarij Ao 1721 begraven is Elsie Schuerman
In kennisse der waarheyd, heb ik dit uyt het voorsz. boek uytgetrocken en met eygen hand ondertekent....J Hillen ... Gravemaker
Ook voor de nog maar net overleden Jan Hobers geeft hij een "Betuyg-Cedul" af.Ik ondergeschreve betuyge dat in 't Begraaf-boek van 't Anthonis Kerkhof blijkt, dat op den 1 Junij Ao 1728 begraven is Jan Hoobis
In kennisse der waarheyd, heb ik dit uyt het voorsz. boek uytgetrocken en met eygen hand ondertekent....J Hillen ... Gravemaker
De diakenen hebben zelf "Den Boedel van Jan Hobers" beschreven met het treurige resultaat:In Amsterdam den 10 Junij 1728
Den Boedel van Jan Hobers weduwenaar Elsie Schuermans nú Beertje Willems.
Door ons geinventariseert, en door oude Suppoosten getaxeert:
Bedden, Borstrokken, Kleyn Lywaat, Kooper en Tin, Deekens, Goud en Silver, Geld, Hemden, Houtwerk, Jakken, Mans kleederen, Oorkussens, Rokken, Romling, Slaaplakens, Sloopen en Schorten,
Het is blijkbaar niet moeilijk geweest de boedel te taxeren, want er wordt geen enkel bedrag ingevuld. De Diakenen van het Weeshuis komen tot de conclusie dat er "Geen Goedt" aanwezig is op het huisadres "In de Nieuwe Rapenburgstraat bij de brootbakker"(afbeelding). Jan Hobers is dus straatarm, wat ook blijkt uit het feit dat grote schulden had en "wollen en linnen" verpand had bij de lommerd.
Al deze documenten en andere worden hier op de site bij de afbeeldingen getoond. De diakenen vatten dan op grond van alle documenten (afbeelding) samen:Gevonde twee Litmaten Kinderen van nevenstaande ouders, die bijde zijn overleeden. Zij eerst, hij laast. Waar en wanneer begraven, en hoe lang de langsleevende lidmaat is geweest melt het neevenstaande hooft. Alles breeder waar aen wij ons gedraagen geen broeder, geen goed bevonde, ook geen Erffenisse te verwagten, maar is met het aangaan van het tweede Huwelijk door de vader een bewijs gedaan van f 100 voor de twee litm. kinderen Ter weeskamer deeser steede, en is hem toegestaan die penningen onder sig te mogen behouden alles breder. Blijkt bij een acte van de weeskamer deeser steede in dato 27 maart 1721.Was getekent: J: Boreel Secretaris
De diakenen hebben ook alle schulden van Jan Hobers geïnventariseerd. Jan moet nog 1 ½ jaar achterstallige huishuur betalen. We weten daardoor nu dat hij zon 20 gulden per maand aan huur kwijt was. Ook de rekeningen die met zijn overlijden ( dokter en apotheker) te maken hebben, zijn nog niet betaald. De grootste schuld heeft hij bij zijn leveranciers: als bakker heeft hij bloem nodig en twee korenkopers krijgen nog veel geld van hem. De diakonie weigert deze schulden deze schulden te betalen, maar het wordt eerst verantwoord:Schuldigh aen Jan Pondt in de Tuijnstraat voor 1 ½ jaar Huijshuur als ..... Scheene is geweest. P = maand meij 1728.
Teegens f 250 in t Jaar: dat is ........ f 375,==
Aen Bisenbrag Cururgijn ................. f 11,80
Aen M. Bowius apoteeker ................ f 3,==
Aen A.s.Blauduijf Coorecooper ...... f 371,40
Aen G. Mooses Coorecooper .......... f 73,90
te Samen f 834,10
In de Bank van Leening aen acht soo wolle als linne panden & set samen . . f 92,==,
Welke Schult & Lombert wij heel afwijsene.
De pandjesbaas en de schuldeisers kunnen dus naar hun geld fluiten.
De diakenen komen tot de conclusie dat de beide meisjes toegelaten mogen worden tot het weeshuis. Op 15 juni 1725 nemen ze hun intrek:Deeze twee litmaten kinderen als Johanna, out 11 Jr & Grietje out 8 Jr hebbe tot noch toe op haar koste school gegaan, en al soo daar geen vrinde van vermoogen zijn, soo versoeke de onvermogenene vrinde dat de twee voornoemde litmaten Kinderen in ons DIA WH soo als zij gaan & staan moogen ingenome werden, en dat alles om de Eerlijke armoede, en op approbatie van de groote vergadering.
Amsterdam:10 Junij Ao 1728
VF 37Dr. Fns Wn Catoir
Voor Jk. Warnsink
&
N. Hartoog
diaconen
15 Junij 1728 toegestaan en op dato de voornoemde twee lidmaten kindere in dito huijs geassigneert
Ns Hartoog (diacon)
Op 15 juni 1728 nemen Johanna en Grietje Hobers hun intrek in het weeshuis. Ze zullen hier blijven wonen tot 1745 "toen Johanna hier haar uitkoop heeft gedaan". In totaal dus 17 jaar van hun leven brengen ze in het weeshuis door.
Oude Schans hoek Korte Dijkstraat
Drie jaar na het verlaten van het weeshuis treedt zus Grietje in het huwelijk. Ze heeft nog slechts één familielid over, haar oudere zus Johanna; die wordt dan ook als getuige gevraagd. Grietje blijkt op de Oude Schans te wonen. In latere bronnen wordt preciezer aangegeven dat het op de hoek van de Korte Dijkstraat is. Ook blijkt dan dat zus Johanna eveneens "op de oude Schans, op de hoek van de korte Dijkstraat" woont. De beide zussen wonen na het weeshuis dus weer samen op hetzelfde adres. Het adres is nu (2009) gemakkelijk te vinden. (afbeelding) De ongetrouwde Johanna blijft bij het gezin van Grietje en haar man Jan Bos in dit huis wonen."Jan Bos van Amsterdam, oud 26 jaar op t Russelant, ouders doot, geadss. met sijn broer Hendrik Bos & Giertie Hobers van Amst. , oud 28 jaar op de Ouwe Schans, ouders doot, geasst met haar suster Johanna Hobers"
...ze naamtekenen: "Jan bos Gierte Hobers"
" .... en zij Testatrice ... verklaart te legateeren aan de twee voorkinderen van haar eerder man Jan Hobers, namentlijk aan Annatje Hobers haar testatrices beste chitse Jak, en aan Giertje Hobers haar testatrices oorlietten en gestikte zijde damaste rok"
5 f 15,==
5 f 1,10
2 f 5,==
Rek. bet. f 21.10
"Alle de geenen die iets te pretenderen hebben of verschuldigd zyn aan wyle Johanna Hobers, Linnen Naaivrouw, gewoond hebbend: op de hoek van de Oude Schans en Dijkstraat; gelieven zig te addresseeren by Warnaar Noorman, op den Zeedijk.
En allle Heeren Notarissen gelieven hun prothocollen na te zien of by hun eenige Tastamente of uiterste Willens zyn gepasseert door voorn. J. Hobers, nu onlangs overleden binnen Amsterdam,
adres by Warnaar Noorman, uiterlyk voor den laatsten October"