Voorouders in het Eemland, Stichting Groenegraf.nl » Peter Wilhelm Janssen (1821-1903)

Persoonlijke gegevens Peter Wilhelm Janssen 

• Hij is geboren op 8 juli 1821 in Wangerooge.
• Beroepen:
• directeur van de Deli Maatschappij.
• koopman.
• Hij is overleden op 4 november 1903 in Amsterdam, hij was toen 82 jaar oud.
• Hij is begraven in Zorgvlied Amsteldijk te Amsterdam.
• Een kind van Carl Anton Janssen en Elisabeth Andreae
• Deze gegevens zijn voor het laatst bijgewerkt op 19 april 2021.

Gezin van Peter Wilhelm Janssen

Hij is getrouwd met Folmina Margaretha Peters.

Zij zijn getrouwd op 24 april 1856, hij was toen 34 jaar oud.

Kind(eren):

1. Carel Janssen  ± 1857-1857
2. Christian Wilhelm Janssen  1860-1927
3. August Janssen  1864-1918 
4. Folmina Margaretha Janssen  ± 1866-????
5. Caroline Janssen  ± 1871-1951 
6. Clara Elisabeth Janssen  ± 1876-???? 

Notities over Peter Wilhelm Janssen

Peter Wilhelm Janssen (8 juli 1821, Wangerooge - 4 november 1903, Amsterdam) was een Nederlands ondernemer en filantroop. Hij was een van de oprichters van de Deli Maatschappij.

Janssen werd geboren op het Waddeneiland Wangerooge (destijds onderdeel van het toenmalige Groothertogdom Oldenburg) als de oudste zoon van Carl Anton Janssen en Elisabeth Andreae. Na zijn schoolopleiding in Oldenburg, vertrok hij in 1836, op vijtienjarige leeftijd, naar Bremen, waar hij ging werken op een handelskantoor, gespecialiseerd in onder andere tabak. In 1843 verhuisde hij naar Amsterdam, waar hij in dienst trad bij de firma Lavino. Vanaf 1848 ging hij zelf ondernemen. In 1850 associeerde hij zich met de graanhandelaar Barnstorff, met wie tot 1863 zou samenwerken. In 1865 liet hij zich tot Nederlander naturaliseren. Janssen bleef graanhandelaar tot 1867. In dat jaar kwam hij in aanraking met Jacob Nienhuys. Nienhuys had "ontdekt" dat er in Deli (Noord-Sumatra, Nederlands-Indië) tabaksbladeren van zeer hoge kwaliteit konden worden verbouwt.

Janssen en Nienhuys besloten samen een plantage te beginnen in Deli. Janssen, die reeds een behoorlijk vermogen had opgebouwd met de graanhandel op de Oostzeelanden, investeerde de benodigde fl. 30.000,-. De eerste oogst in 1868 bracht fl. 37.000 netto winst op. In 1869 richtte Nienhuys en Janssen gezamenlijk de Deli Maatschappij op. Janssen zorgde voor de verkoop van de tabak vanuit Amsterdam, terwijl Nienhuys de plantages ter plekke bestuurde. De verkoop gebeurde bij inschrijving, een nieuwe methode. Janssen bleef directeur tot 1898, toen hij wegens zijn leeftijd ontslag nam. Na zijn ontslag is hij als Commissaris aan gebleven tot zijn dood.

Janssen is zeer vermogend geworden. Hij huldigde echter de opvatting dat het een kwestie van geluk was geweest, dat de Deli Maatschappij hem zo rijk had gemaakt. Hij vond daarom dat zijn geld ook aan anderen ten goede moest komen. Hij is in zijn tijd dan ook vooral beroemd geworden door het grote aantal goede doelen dat hij oprichtte, bestuurde of financieel steunde.

Janssen trouwde op 24 april 1856 met Folmina Margaretha Peters (15 september 1836 - 29 maart 1919), bij wie hij 2 zonen en 5 dochters had. Zijn oudste zoon Dr. Christian Wilhelm Janssen zou zijn vader zowel op zakelijk als op charitatief gebied navolgen. Zijn tweede zoon, August Janssen, zou hem vooral op zakelijk gebied navolgen.

Janssen ligt begraven op Zorgvlied in Amsterdam.

Villa Canton (Javalaan 7)
In 1882 worden de beide Chinese buitens door de toenmalige eigenares, prinses Sophie van Oranje-Nassau, verkocht aan de Baarnsche Bouwterrein Maatschappij. Ondernemer Peter Wilhelm Janssen (1821-1903), afkomstig uit het Duitsland, koopt villa Canton in 1890. In 1842 vertrekt hij naar Amsterdam en is al op 26-jarige leeftijd is hij een succesvol graanhandelaar. In 1863 investeert hij f 30.000 in de onderneming van Jacob Nienhuys, die aan de Delirivier tabak wil gaan verbouwen wegens de gunstige bodemgesteldheid en het dito klimaat aldaar. De eerste oogst levert al meteen een winst op. Samen met Nienhuys richt Janssen in 1869 De Deli-Maatschappij op. Nienhuys is verantwoordelijk voor de tabaksplantages in Sumatra en Janssen zorgt voor de verkoop in Amsterdam. Het wordt een groot succes voor de directeuren en aandeelhouders: ze worden schatrijk. Hoewel Janssen Deli nooit bezoekt, krijgt hij de bijnaam ‘Koning van Deli’.
Voor de arbeiders op de plantages is het een ander verhaal. Het gebied staat bekend als ‘het wilde Oosten’. Staatstoezicht is er nauwelijks. Nienhuys werft contractarbeiders uit China en Java, die min of meer zijn overgeleverd aan de planters. Dat leidt tot ongehoord machtsmisbruik ten koste van honderdduizenden Javaanse en Chinese contractkoelies. Hun leven is nauwelijks beter dan dat van een slaaf. Mishandelingen en zelfs doodstraf komen geregeld voor. In 1902 verschijnt een rapport over de wantoestanden op de plantages van J. van den Brand: De millioenen van Deli. Het rapport van officier van justitie J. Rhemrev is zo mogelijker nog vernietigender. Het commentaar van minister van koloniën A.W.F. Idenburg is: ’een treurige geschiedenis van lijden en onrecht’. Vervolgens verdwijnt het rapport in de doofpot. In Nederland is Peter Wilhelm Janssen bekend als filantroop. Hij schenkt met gulle hand aan de sociaal zwakken en minderbedeelden. Niet alleen in Amsterdam, maar ook in Oost-Friesland en Drenthe. De P.W. Janssen’s Friese Stichting bestaat nog altijd. In Amsterdam op het Bellamyplein, ook bekend als P.W. Janssenplantsoen, staat zijn monument. Zijn zonen zijn ook ondernemer en filantroop. De oudste zoon Christiaan Wilhelm (1860-1927) werkt na zijn studie enige tijd bij de Deli-Maatschappij. In 1889 neemt hij een plantage over in Noord-Sumatra, die uitgroeit tot een van de grootste handelsmaatschappijen aan de
Sumatraanse oostkust. Deze maatschappij onderscheidt zich van vele andere door ook ter plaatse, in Deli, te werken aan de verbetering van de gezondheidstoestand en het opleidingsniveau van de werknemers, onder meer door de bouw van een ziekenhuis in Medan. Terug naar Canton. De tweede zoon van Peter Wilhelm is August Janssen (1864-1918). Hij maakt een wereldreis en werkt enige tijd bij de Deli-Maatschappij. Op Java heeft de koffiecultuur zijn belangstelling. Terug in Nederland wordt hij directeur van een aantal bedrijven, die zich met deze cultuur bezighouden. Daarnaast verleent hij zijn medewerking aan de oprichting van de Kederi- en Malang Stoommaatschappijen. Hij bezoekt Indië regelmatig. In 1896 trouwt hij met de negentienjarige Elisabeth de Ridder. Ze krijgen drie kinderen. August erft in 1903 villa Canton aan de Javalaan van zijn vader. Uit het voormalige bezit van freule Anthonia Faas Elias koopt hij in 1905 tegenover Canton, aan de overkant van de Javalaan, achter zijn villa Java, drieënhalve hectare grond. Daar laat hij een uitgestrekte overtuin van bijna 3,5 hectare, het latere Cantonspark, aanleggen met een zestien meter hoge glazen Wintertuin (een grote kas) erin. Hiermee probeert hij de herinnering aan Indië levend te houden. Gasten worden tussen de tropische planten en bomen in Indische stijl ontvangen. Na zijn dood wordt deze overtuin de botanische tuin van de universiteiten van Utrecht en Amsterdam. In 1910 wordt de houten woning Canton wegens bouwvalligheid afgebroken en architecten Schill en Haverkamp ontwerpen een prachtige villa met bijgebouwen in neo-rococostijl. Evenals zijn vader besteedt August een deel van zijn enorme fortuin aan goede doelen. In Baarn kunnen bijna alle verenigingen op zijn steun rekenen. Zo laat hij een nieuw zwembad met twee afdelingen aanleggen in de Eem, nadat het oude zwembad tijdens de watersnood van 1916 is weggeslagen. De weg die naar het zwembad leidt, heet sinds 1926 August Janssenweg. In Bergen aan Zee laat hij door de architecten Van Gendt op het Russenduin een kolossale villa met dezelfde naam ontwerpen, die later landelijk bekend zal worden als het Bio Vakantieoord. Janssen kan maar kort van zijn nieuwe vakantieverblijf genieten, want hij overlijdt drie weken na oplevering van de villa.

Bron: Mannen met ‘Indisch’ kapitaal en kapitale landhuizen, Wil Hordijk, TVE-2018-3.

Heeft u aanvullingen, correcties of vragen met betrekking tot Peter Wilhelm Janssen?
De auteur van deze publicatie hoort het graag van u!

Tijdbalk Peter Wilhelm Janssen

Klik op de namen voor meer informatie. Gebruikte symbolen:  grootouders    ouders    broers/zussen    kinderen