Stamboom van de families Zonneveld, Spierings, de Jager, Kanters, Laarman en Yperen en vele andere families » Cornelis Cornelisz "Houtebeen" Jol (1597-1641)

Persoonlijke gegevens Cornelis Cornelisz "Houtebeen" Jol 

• Roepnaam is Houtebeen.
• Hij is geboren in het jaar 1597 in Scheveningen, Nederland.
• Beroep: Admiraal van de West-Indische Compagnie (WIC).
• Hij is overleden op 31 oktober 1641 in Sao Tomé, Golf van Guinee, Afrika, hij was toen 44 jaar oud.

  Oorzaak: Malaria

• Hij is begraven in Golf van Guinee, Afrika.
• Een kind van Cornelis Jansz. de Jonge Jol en Grietje Meyndertsdr

Gezin van Cornelis Cornelisz "Houtebeen" Jol

Hij is getrouwd met Ael Jans.

Zij zijn getrouwd.

Kind(eren):

1. Cornelis Cornelisz Jol  1625-1660 
2. Cornelia Cornelisdr Jol  ± 1628-1656

Notities over Cornelis Cornelisz "Houtebeen" Jol

bijgenaamd "Houtebeen", was een admiraal van de West-Indische Compagnie (WIC) tijdens de Tachtigjarige Oorlog. Hij was een roemruchte kaper, die veel buit maakte bij zijn overvallen op Spaanse en Portugese schepen beladen met goud en zilver. Jol onderscheidde zich door zijn weergaloze moed, zijn grote bekwaamheid als navigator en zijn menswaardige behandeling van krijgsgevangenen; dit in tegenstelling tot veel boekaniers, die bemanningen van veroverde schepen simpelweg overboord plachten te zetten.

Zijn bijnaam "Houtebeen" kreeg hij nadat hij in een gevecht gewond was geraakt en een been van hem moest worden afgezet. Dit werd vervangen door een houten been. Ook bij andere naties was hij als "Houtebeen" bekend: Pied de Pol in het Frans, Pé de Pau in het Portugees en Pie de Palo in het Spaans. De Spanjaarden noemden hem ook wel El Pirata. Jan Vos dichtte over hem:

Dit is hy die de zee zal baanen naar de Mooren. Heeft hy een been van hout? hy heeft een yzre handt. Het klotsen van zyn stelt dreunt Aragon in d'ooren Gelyk een donderslagh. het lichaam van ons Landt Dat rust niet op zyn been: maar op zyn moedigheeden. Wie zich vol moedts betoont ontbreekt het aan geen leeden.[1]

Jol, van bescheiden afkomst uit een Scheveningse schippersfamilie, ging in 1626 in dienst bij de West-Indische Compagnie en stak negen keer de Atlantische Oceaan over om de Spanjaarden en Portugezen in de West (de Braziliaanse kust en de Caraïben) te bestrijden. In december 1629 veroverde Jol het Braziliaanse eiland Fernando de Noronha,[2][3][4] dat tot 1654 als Pavonia deel bleef uitmaken van Nederlands-Brazilië. Ook aan de daaropvolgende verovering in 1630 van Olinda en Recife nam hij deel onder kapitein-generaal Hendrick Lonck. Met een eskader van tien schepen viel hij in 1633, tezamen met de piraat Diego el Mulato, de havenstad Campeche op het schiereiland Yucatán (Mexico) aan. In 1635 werd hij in de buurt van Duinkerke gevangengenomen door Duinkerker kapers, die hem ruim een half jaar later weer uitleverden. In 1638 werd hij benoemd tot admiraal van de WIC. Zijn aanval in datzelfde jaar op de Spaanse Zilvervloot onder Don Carlos de Ibarra mislukte door tegenstand van zijn kapiteins, die zich (hetzij uit lafheid, hetzij uit jaloezie dat Jol met voorbijgaan van ouderen in rang tot admiraal was benoemd) aan de strijd onttrokken.

Tijdens de Slag bij Duins in 1639 voerde hij als viceadmiraal van de Staatse vloot het bevel over een eskader van zeven schepen, waarmee hij op last van Maarten Tromp onder meer de vluchtroute afgrendelde voor de noordelijke flank van de Spaanse Armada. Door de overwinning van de Nederlanders op deze vloot ging de hegemonie van de Spanjaarden op de Europese wateren voorgoed verloren. Daniël Heinsius schreef op de overwinning het gedicht Don Spek, waarin hij de spot drijft met de Spaanse bevelhebber Don Antonio de Oquendo, en er een aantal Nederlandse Dons van eigen maaksel tegenover stelt:

De Zee was Don te klein; ons mannen waren dwergen; De schepen min als niet; zijn Gallioenen, bergen! Den blixem van de zee, bewust van wind en vloed, De mannelike Tromp, heeft hem aldaar ontmoet Met ingeboren Dons, raphandige gezellen, Die altijd op de zee de pijpen aardig stellen [5]. Don Keertekoe, Don Jaap, Don Houtebeen was daar Don Banker en Don Vijg met Don de Mangelaar.[6]

Op 30 mei 1641 voer Jol vanuit Nederlands Brazilië naar Afrika en veroverde daar de stad Luanda (Angola) en het eiland Sao Tomé op de Portugezen. Daarmee had het handelsimperium van de West-Indische Compagnie zijn grootste omvang bereikt. Jol zelf echter overleed kort na de verovering, op 31 oktober 1641, te Sao Tomé aan malaria.

Zijn zoon, die ook Cornelis Corneliszoon Jol (of Hola) heette, was kapitein van de Leiden tijdens de Eerste Engels-Nederlandse Oorlog (1652-1654). Evenals zijn vader in 1639 vocht hij dus onder aanvoering van Maarten Tromp.

In Scheveningen is een straat naar hem vernoemd. Eén van zijn afstammelingen noemde zijn bedrijf naar Cornelis Jol.

Heeft u aanvullingen, correcties of vragen met betrekking tot Cornelis Cornelisz "Houtebeen" Jol?
De auteur van deze publicatie hoort het graag van u!

Tijdbalk Cornelis Cornelisz "Houtebeen" Jol

Klik op de namen voor meer informatie. Gebruikte symbolen:  grootouders    ouders    broers/zussen    kinderen