Stamboom Kroon en Telleman » Adriaen Pauwelsz Cranendonck (Den Ouden Dijckgraeff) (± 1567-1646)

Persoonlijke gegevens Adriaen Pauwelsz Cranendonck (Den Ouden Dijckgraeff) 

• Hij is geboren rond 1567 in Ridderkerk.Bron 1
• Functie van 1611 tot 1628: Heemraad en dijkgraaf.Bron 2

  De(ze) relatieve welstand van Adriaen Pauwelsz. had tot gevolg, dat hij reeds op ca.25-jarige leeftijd heemraad van Ridderkerk werd, een functie die hij gedurende meer dan 35 jaar vervulde (1592-1628)

• Vermelding: De Ridderkerkse tak Cranendonck.Bron 3

  Dit geslacht Cranendonck behoorde met name in de zeventiende eeuw tot de meest welvarende families van het dorp Ridderkerk. Als stamvader van deze familiegroep kan aangemerkt worden Pauwel Adriaensz, een bouwman in de polder Nieuw-Reijerwaard, geboren in het eerste kwart van de zestiende eeuw. Uit een recente publikatie71 blijkt, dat deze Pauwel Adriaensz. behoorde tot een Ridderkerks geslacht, waaruit onder andere een familie Van der Leer is gesproten. Binnen dit geslacht komt de voornaam Pauwel diverse malen voor, met name bij een tak, die gevestigd was in wat later het buurtschap Wevershoek is gaan heten, gelegen in de uiterste zuidoosthoek van het ambacht Ridderkerk. Omstreeks het midden van de zestiende eeuw waren daar vier broers Adriaen (de oude), Adriaen (de jonge), Cornelis en Hendrick Pauwelsz. gevestigd, die land bezaten in de polder Veerenambacht en in de landstrook tussen Waal en Noldijk. Adriaen Pauwelsz. de oude en Adriaen Pauwelsz. de jonge, gebroeders, bouwden in 1566/’68 de korenmolen op Oostendam; de jongste van deze broers werd in 1565/’66 vermeld als Adriaen Pauwels Daemsz. den Jongen bij koop van tienden van “dat duyfhuysblock” in het “Nieuwelant van Veeren” onder Ridderkerk. Het hier behandelde geslacht Cranendonck stamt echter uit een andere tak van deze familie, waarbij stamvader Pauwel Adriaensz. gevestigd was in geheel ander gedeelte van de heerlijkheid Ridderkerk.
  
  Omstreeks 1567 werd deze Pauwel Adriaensz, op gevorderde leeftijd, nog vader van een zoon Adriaen, die waarschijnlijk enig kind is gebleven. Pauwel Adriaensz. heeft zelf nooit de familienaam Cranendonck gebruikt, maar komt in de bronnen alleen onder patroniem voor. Zijn zoon Adriaen Pauwelsz. trouwde in 1597 met Roockje Goossensdr. (Schilperoort), de weduwe van Gerrit Pietersz. Cranendonck uit de IJsselmondse familiegroep (IVc), die uit dit eerste huwelijk drie kinderen Cranendonck meebracht. Het huwelijk van Adriaen Pauwelsz. met Roockje Goossensdr. bleef kinderloos, maar uit een volgend huwelijk van Adriaen Pauwelsz. werden drie kinderen geboren, die opmerkelijk genoeg de naam Cranendonck gingen voeren. Ook Adriaen Pauwelsz. zelf gebruikte aan het eind van zijn leven een enkele maal de familienaam Cranendonck, ruim tien jaar nadat deze voor het eerst door zijn kinderen was aangenomen. In de genealogische literatuur heeft de stelling postgevat, dat de kinderen van Adriaen Pauwelsz. behoefte voelden aan een bij hun status passende familienaam en daarom de naam van hun oudere stiefbroer en -zuster overgenomen hebben. Op zich is deze opvatting plausibel, gelet op de goede klank die de naam Cranendonck ongetwijfeld moet hebben gehad, de vooraanstaande positie van de kinderen van Adriaen Pauwelsz. in Ridderkerk en de nauwe banden die nog lang hebben bestaan met hun stiefbroer en-zuster Cranendonck.
  
  Er bestaat ook een andere hypothese die uitgaat van een oudere
  verwantschap met de familie Cranendonck, wellicht via de echtgenote van de
  stamvader Pauwel Adriaensz. Voor deze hypothese zie De Geslachten Cranendonck in Holland ca.1400-1700 door Ir.C. Sigmond en K.J. Slijkerman
  
  Opmerkelijk is, dat het wapen van Adriaen Pauwelsz. bijna gelijk is aan het familiewapen van zijn stiefdochter Heiltje Gerritsdr. Cranendonck, waarop jachthoorns i.p.v. ongesnoerde hoorns te zien zijn. Het gebruik van dit wapen Cranendonck wijst er op, dat reeds de dijkgraaf Adriaen Pauwelsz. zichzelf tot die familie rekende. (meer informatie over het wapen in bron-document)

• Vermelding: landbezit en familiebanden.Bron 3

  Vader Pauwel Adriaensz. werd vanaf 1542 genoemd als gebruiker en/of eigenaar van landerijen onder Ridderkerk, waarbij binnen zijn grondbezit onderscheid gemaakt kan worden in een vijftal partijen land. Vanaf 1545 werd regelmatig gemeld, dat hij woonde in de polder Nieuw-Reijerwaard, in de hoefslag, die zijn naam droeg: “Pouwels Ariaens houff van XX mergen”, gelegen tussen de Kruisweg (in het noordwesten) en Oudelandsedijk met het dorp Ridderkerk (in het zuidoosten). (...) In dezelfde polder werd Pauwel Adriaensz. vanaf 1548 bovendien nog vermeld als eigenaar van 10 hond land in de hoef genaamd “de Diercoop”,(..) De percelen land in “Pouwels Ariaens houf” en “de Diercoop” in Nieuw-Reijerwaard waren nog in de periode 1577/’89 in het bezit van zijn weeskind Adriaen, het bewijs, dat Adriaen Pauwelsz. de zoon was van Pauwels Adriaensz.
  (vrij uit bron-document:)
  Ook uit andere stukken landbezit blijken de banden met de familie Cranendonck. Het Cornelis Gerrits houff bij Hendrik Ido Ambacht waar hij stukken van bezat komt uit de erven van Cornelis Gerritsz (Cranendonck) waar hij blijkbaar een van de erfgenamen was geweest. Hierover meer in brondocument.
  
  Verder bezat Pauwel Adriaensz. nog een vijfde perceel, bestaande uit 810 roeden land in “het lange land in Barthouts Houff", dit werd verkocht aan zijn broer Dirck Adriaensz., wonend te Zevenbergen.

• Vermelding vanaf 1604: Huwelijk met Roockge en Ariaentje.Bron 2

  In 1597 trouwde hij met Roockje Goossensdr, weduwe van Gerrit Pietersz. Cranendonck uit de IJsselmondse familiegroep. Deze weduwe, die uit haar eerste huwelijk een drietal kinderen Cranendonck had, dreef een boerderij in Poortugaal met land in de Albrandswaard en onder Rhoon, welke zij na haar huwelijk van de hand zal hebben gedaan. Het huwelijk van Adriaen Pauwelsz. met Roockje Goossensdr. bleef kinderloos.
  
  Hij hertrouwt l604 (bescheid gegeven en bevestigd H. ldo Ambacht 30 R/lei 1604) Aryaantje cornelis, uit Sandelingen Ambacht. Hij wordt begraven te Ridderkerk 29 september 1646, 79 jaar oud. Op zijn grafsteen komt voor het eerst de naam Cranendonk voor (zie Bl. v. Tr. Prins). In de Rechterlijke en Weeskamerarchieven van Ridderkerk wordt hij meestal Adriaen Pouwels, later ook Adriaen Pouwels Dijckgraef en nog later A. P. Ouden Dijckgraef genoemd. Uit zijn huwelijk Ao. 1604 drie kinderen, Pouwel (ged. 7 Mei 1606), Roockghen en Janneken, die evenals hun stiefbroer en -zusters de naam Cranendonck zijn gaan voeren

• Vermelding tot 1628: Welstand.Bron 3

  Zijn groeiende welstand blijkt uit de belastingkohieren van 1627, hij was toen voor f.13.000,-,- gegoed en bezat meer dan 30 morgen land. Hij was dijkgraaf van Oud- en Nieuw-Reijerwaard 1611-1628. Hij zegelde met het wapen van Cranendonck en de prestigieuze naam Cranendonck werd door zijn nageslacht overgenomen.

• Vermelding vanaf 1638.Bron 3

  1638: vermeld in Ridderkerk onder de inwoners gegoed 1000 gld en hoger:
  ° "Adriaen Pauwels oude Dijckgraeff 8000 pond"
  ° “Jacob Geeraertsz. getrout met de voors. Arije Pauwelsdochter 5000 pond"
  • "Arijen Aertsz. met de zuster mit d’erffenis van Claes Jacobsz. Blaeck 8000 pond" (200e penn.Ridd;
  GA Ridd.53)

• Vermelding vanaf 8 juli 1644: Neem kind Arij Jacobsz van der Zegen, kleinzoon, op in testament.Bron 3

  08.07.1644: comp.voor notaris Daniël Eelbo “d'eersame Adriaen Pouwelsz. Cranendonck, out dijckgraeff tot Rijderkerck, mij notaris welbekent", die bevestigt zijn testament d.d.10.08.1640 voor dezelfde notaris, en waarin hij opneemt het nagelaten weeskind van zijn overleden dochter Anneke Adriaens, aan haar verwekt door Jacob Gerrits haar gewezen man; getekend o.a.“Adriaen Pauwels" (ONA
  Dordr.61 .f.143)

• Hij is overleden op 29 september 1646 in Ridderkerk.Bron 4

  Op zijn grafsteen komt voor het eerst de naam Cranendonk voor.
  
  " Hier leyt begraven Adryaen Pouwelsen Cranendonck is gestorven op den 29 September anno 1646 out sijnde omtrent 79 jaren."

• Hij is begraven in Ridderkerk, in de kerk met grafzerk.Bron 4
• Een kind van Pauwel Adriaensz (Cranendonck) en Beatrijs Cornelis (Beyaetrijs) Cranendonck
• Deze gegevens zijn voor het laatst bijgewerkt op 24 augustus 2023.

Gezin van Adriaen Pauwelsz Cranendonck (Den Ouden Dijckgraeff)

(1) Hij is getrouwd met Roockje Goosens (Roockghe) Schilperoort.

Toestemming voor het huwelijk is 26 oktober 1597 verkregen te Ridderkerk.Bron 5

26-10-1597 Adriaen Paulsen jm, van Ridderkerk
Roockghen Goossens, wd van Gerrit Pietersen
otr, getr 09-11

(2) Hij is getrouwd met Ariaentje Cornelis Lodewijcks van der Giessen.

Toestemming voor het huwelijk is 30 mei 1604 verkregen te Ridderkerk.Bron 7

30-05-1604 Arijen Pouwelsz wd, van Ridderkerk en
Arijaenken Cornelis, van Sandelingen-Ambacht
getr Hendrik-Ido-Ambacht 30-05

Kind(eren):

1. Pouwel Ariensz (Pauwel Paulus) Cranendonck alias Romeijn  1606-< 1665 
2. Roockje Adriaens (Ariens) Cranendonck  1607-> 1670 
3. Anneken (Annitgen) Ariens Cranendonck  1609-< 1644 

Notities over Adriaen Pauwelsz Cranendonck (Den Ouden Dijckgraeff)

kopie trouwboek huw met Rookje aanwezig.
kopie huwelijk met Rookje aanwezig.

Heeft u aanvullingen, correcties of vragen met betrekking tot Adriaen Pauwelsz Cranendonck (Den Ouden Dijckgraeff)?
De auteur van deze publicatie hoort het graag van u!

Tijdbalk Adriaen Pauwelsz Cranendonck (Den Ouden Dijckgraeff)

Klik op de namen voor meer informatie. Gebruikte symbolen:  grootouders    ouders    broers/zussen    kinderen