Stamboom Kroon en Telleman » Jan Woutersz (± 1510-< 1562)

Persoonlijke gegevens Jan Woutersz 

• Hij is geboren rond 1510 in Zegwaart, Zoetermeer.Bron 1
• Vermelding: Door drs. T. van der Vorm.Bron 2

  Eerder gepubliceerd in ‘Ons Voorgeslacht’, jrg. 58 (2003), een uitgave van de
  Zuidhollandse Vereniging voor Genealogie
  
  Inleiding
  In menig Zuid-Hollandse kwartierstaat komt de familie Van Den Engel uit Hoogvliet voor.
  Meestal eindigt een voorouderreeks bij Mees Maartensz. alias Mees de Snijder op Hoogvliet, die voor 1645 overleden moet zijn. Dat Mees uit de contreien van Zoetermeer afkomstig zou kunnen zijn is door diverse mensen geopperd, maar daadwerkelijke onderzoek hiernaar is bij mijn weten nooit gedaan.
  Alle reden om dit op te pakken, mede omdat door vrijwilligers vele bronnen uit Zoetermeer en Zegwaart goed toegankelijk zijn gemaakt. Na uitgebreid onderzoek in GA Zoetermeer is het gelukt inzicht te krijgen in zijn familie en enkele oudere generaties toe te voegen. Het blijkt dat drie zussen van Mees hun partner ook in Hoogvliet hebben gevonden, waarvan twee in de bekende geslachten Noordzij en Voogt aldaar.
  Daarbij is ook een oudere generatie van het geslacht Noordzij uit Hoogvliet aangetoond en toe te voegen aan veel kwartierstaten.
  
  Genealogisch onderzoek in de periode voor 1600 vereist grote voorzichtigheid, zeker als het zoals in dit geval gaat om een familie die onder patroniem leefde. De bewijzen op basis van de gevonden acten lijken sterk, maar de nodige voorzichtigheid blijft geboden. Aanvullende informatie en bewijsmateriaal is dan ook van harte welkom. De bij elke generatie genoemde andere kinderen zullen niet altijd volledig zijn. Alleen waar ze tegengekomen zijn, zijn ze toegevoegd.
  
  Over de herkomst van de achternaam ‘Van den Engel’ heb ik geen aanwijzingen gevonden. In Zoetermeer en Zegwaart ben ik de achternaam niet tegengekomen. Het is aannemelijk, zoals ook gesuggereerd door de heer KJ. Slijkerman in zijn artikel over de familie Van den Engel,1 dat de familie deze achternaam pas in Hoogvliet is gaan gebruiken.
  
  Met de nodige voorzichtheid kunnen we als oudste generatie opvoeren:
  I. Jan Woutersz., geb. naar schatting rond 1510/1520, overl. vermoedelijk voor 1562, tr. Marijtgen
  (Maertgen) N.N., (alias Marijtgen/Maertgen Jan Wouters wed.) overl. voor 1578.
  Bij de analyse van de oudste generaties is gebruik gemaakt van een aantal overgeleverde morgenboeken van Zegwaart. In deze morgenboeken staat per perceel de eigenaar en de grootte in morgens (m.), honden (h.) en soms roeden (r.). (1 m. = 6 h.; 1 h. = 100 r.). Daarnaast zijn bij sommige morgenboeken met doorhalingen en bijschrijvingen opeenvolgende eigenaren genoteerd.
  
  Naast de 10e penning kohieren uit 1543, 1557 en 1562 en enkele verveningskohieren of slagturfregisters zijn er nauwelijks andere door genealogen te gebruiken bronnen voor onderzoek in het begin en midden van de 16e eeuw in Zegwaart.
  
  Zegwaart bestaat uit drie naast elkaar gelegen gebieden, te weten van west naar oost: Buytenweg
  (ook: Voor-Segwaert genoemd, zoals op het kaartfragment), Binnenweg en Bovenweg.
  Deze zijn ook op het bovenstaande kaartfragment terug te vinden. Dezelfde opsplitsing in drie gebieden is ook in de morgenboeken gebruikt. Opmerkelijk is dat voor Binnenweg en Bovenweg de volgorde van de percelen in alle 16e eeuwse morgenboeken identiek is, zodat over een lange periode de eigenaren bekend zijn. Voor Buytenweg ligt dat niet zo eenvoudig.
  
  Het volgende schema geeft een overzicht (archief gevolgd door inventarisnummer) van de bewaard gebleven 16e eeuwse (= 1580) morgenboeken van Zegwaart.
  
  Buytenweg Binnenweg Bovenweg
  Hoogheemraadschap Rijnland Schieland Schieland
  1531 PB Zw 506 PB Zw 506 PB Zw 506
  1543 OAR 8370 - -
  rond 1550 - PB Zw 507 PB Zw 507
  1564 OAR 8370 PB Zw 508 PB Zw 508
  1568 OAR 8370 - -
  1571 PB Zw 516 PB Zw 516 PB Zw 516
  1580 PB Zw 509 PB Zw 509 PB Zw 509
  PB Zw 517/518 PBZw 517/518 PBZw 517/518
  OAR 8371a
  PB Zw: Plaatselijkbestuur Zegwaart, in Gemeentearchief Zoetermeer
  OAR: Oud Archief Rijnland, in Archief Hoogheemraadschap Rijnland te Leiden
  
  In Oud Archief Schieland zijn geen morgenboeken van Zegwaart aanwezig
  In het oudste morgenboek van Zegwaart uit 1531 komt een Jan Woutersz. een aantal malen voor met het volgende grondbezit:
  fol. 6: 1,5 h. in Buytewech (later overgegaan op Pieter Lou Claesz.)
  4 h. in Buytewech (later overgegaan op Pieter Lou Claesz.)
  fol. 11v: 7 h. 1 q. in Buytewech
  7 h. 1 q. in Buytewech
  9 h. in Binnenwech
  8 h. in Binnenwech
  fol. 12: 2 h. in Binnenwech (gekomen van Adrijaen Jacob Sijmonsz.)
  2 h. in Binnenwech (gekomen van Ghijsbert Diercksz.)
  fol. 12v: 7 h. in Bovenwech (gekomen van Lou Lickebier; later overgegaan op Geeryt Jonge Claesz., Florys Michielsz., Neel Dammesz.)
  De percelen uit Binnenweg en Bovenweg blijken in het morgenboek van rond 1550 allen in handen van ene Jan Corstinsz. Vooralsnog heb ik geen aanwijzing of deze Jan Woutersz. wel of niet de gezochte is.
  
  Het morgenboek van Buytewech uit 1543 (van Binnenwech en Bovenwech zijn geen morgenboeken uit 1543 bewaard gebleven) vermeld ook een Jan Woutersz. met de volgende percelen:
  Dit is dat landt gheleghen andie noort zyde vanden Heerwech streckende tot die Wateringhe van Zoetermeer toe.
  fol. 7: Jan Woutersz. eyghen ende bruycker groot 2 m. 61 r.
  fol. 9v: Jan Woutersz. eyghen ende bruycker groot 1 m. 2 h. 67 r.
  Jan Woutersz. eyghen ende bruycker groot 1 m. 4 h. 27 r.
  Jan Woutersz. voorn, eyghen ende bruycker groot 2 m. 4 h.
  
  Voor de morgenboeken van 1543 zijn op gezag van het Hoogheemraadschap Rijnland alle percelen in Rijnland opnieuw door een gezworen landmeter opgemeten. Men had het vermoeden dat de ambachten te weinig morgens opgaven voor het morgengeld, om zo de belasting te ontduiken. Voor Zegwaart bleek inderdaad het totaal aantal morgens zo’n 50% hoger te liggen dan door het ambacht opgegeven werd. Omdat dit het gemiddelde is over alle percelen, is het erg lastig identieke percelen terug te vinden in 1531 en 1543.
  Het is goed mogelijk dat deze Jan Woutersz. identiek is aan de genoemde in 1531. Dit is dan ook niet de Jan Woutersz. waarnaar we opzoek zijn.
  De eerste aantoonbare vermeldingen van de gezochte Jan Woutersz., die getrouwd was met Marijtgen, komen uit het ongedateerde morgenboek van Zegwaart dat rond 1550 (in ieder geval tussen 1544 en 1557) is aangelegd. Hierin komt Jan Woutersz. een aantal keren voor als eigenaar van percelen land:
  - Jan Woutersz.: 3,5 hont in Binnenweg (gekomen van Ghijs Diercxsz. Backer).
  - Jan Woutersz.: 1 hont in Binnenweg (gekomen van Ghijs Diercxsz. Backer).
  
  In het Morgenboek van Zegwaart uit 1564 komt Jan Woutersz. niet meer voor, maar wel de volgende relevante vermeldingen:
  - Maritgen Jan Woutersz. wed.: 2 h. in Bovenweg (na 1564 gekomen van Dirck Pietersz. Stompick)
  - Maertgen Jan Woutersz. wed.: 1 h. in Bovenweg (na 1564 gekomen van Dirck Pietersz. Stompick)
  - Maritgen Jan Wouters: 3,5 h. in Binnenweg (na 1564 gekomen van Adriaen Pieter Ywytsz.)
  - Maertgen Jan Wouters: 2 h. in Binnenweg (na 1564 gekomen van Adriaen Pieter Ywytsz.)
  Deze laatste twee percelen blijken qua ligging identiek met de twee percelen die Jan Woutersz. in het voorgaande morgenboek in bezit hield. Het blijkt dat deze percelen van Jan Woutersz. eerst over zijn gegaan op Adriaen Pieter Ywytsz. en daarna op Marijtgen (Maertgen) Jan Wouters, waarbij Adriaen Pieter Ywytsz. 1 hont erbij heeft gekocht of geërfd van Neel Damesz., om tot de 5,5 hont te komen.
  
  Ondanks de vier verschillende schrijfwijzen in het morgenboek van 1564, gaat het mijns inziens vier keer om dezelfde persoon, in wie ik de vrouw van Jan Woutersz. meen te mogen zien. Dit mede omdat, zoals verderop blijkt, zij een dochter Trijntje Jansdr. heeft die getrouwd is met Pieter Jansz. Neeff. Deze Pieter komt ook al voor in het morgenboek van rond 1550 en daarmee lijkt Maertgen van dezelfde generatie te zijn als Jan Woutersz. en zodoendenwaarschijnlijknzijn vrouw en niet een dochter.
  Dit vermoeden wordt versterkt door het patroniem van haar dochter. Mogelijk is Maritgen na het overlijden van Jan Woutersz. hertrouwd geweest met Adriaen Pieters Ywytsz., wat verklaart dat hij tussenliggend de eigenaar is geweest van de percelen.
  
  In het morgenboek van Zegwaart van 1580 zijn de eigenaren van deze 4 percelen resp.:
  - Jan Symon Jorisz.
  - Jan Symonsz.
  - Pieter Jansz. Neeff
  - Pieter Jansz. Neeff
  Pieter Jansz. Neeff is de schoonzoon van Maertgen Jan Wouters., maar Jan Symon (Jorisz.) heb ik nog niet kunnen plaatsen in Zoetermeer/Zegwaart.
  
  Jan Woutersz. komt ook voor in de 10e penning Zoetermeer 1557 met ‘7 hont verdulven ergo nihil’ gelegen in de overmorgens (dat zijn percelen gelegen in Zegwaart, die aangeslagen worden in Zoetermeer).
  
  Jan Woutersz. wordt niet vermeld in de 10e penning 1562 van Zegwaart of Zoetermeer. Zoals hierboven vermeld, blijken de percelen land die hij had in Zegwaartnin het morgenboek van 1564 ook niet meer op zijn naam te staan. Vermoedelijk is hijvoor dietijd overleden.
  
  Deze Jan Woutersz. moet niet verward worden met Jan Wouter Joesten. Deze was waarschijnlijk zo’n 20 jaar jonger. Dit blijkt bijvoorbeeld uit de weesbrief die op 29-2-1580 passeert te Zegwaart voor de 5 onmondige kinderen achtergelaten bij Jan WouterJoesten, geprocureert bij Beligen Jacobsdr.
  Daarnaast scheiden op 14-5-1602 de erfgenamen van diens vader Wouter Joesten, waaronder de weeskinderen van Jan Wouter Joesten, de nagelaten goederen.
  Hierbij komen geen Adriaen Jan Woutersz. of Maerten Jan Woutersz. of hun kinderen voor.
  
  In het ‘Kohier van renten, pachten, testamenten en landhuren die de parochiekerk van Zoetermeer en Zegwaart jaarlijks toekomen, volgens het register of maanboek daarvan zijnde’ uit1578 staat vermeld:
  Zoetermeer - De erfgenamen van Maertgen Jan Wouters, verschijnende Heiligermis 18 s.
  Bij de inkomsten van de kerk van Zoetermeer en Zegwaart aanvangende in 1610 staat nog
  steeds dezelfde inkomstenpost vermeld:
  Wallen - De weduwe van Pieter Jans Neeff op haar huis van Marijtgen Jan Wouters haar moeder zaliger, te betalen Sint Jansmis 18 s. Hierbij staan de volgende betalingen vermeld: 1611: de kinderen en erfgenamen van Pieter Jansz. Neeff op het huis in Zoetermeer, gekomen van Maertgen Jan Wouters, ie moeder was van Trijntgen (1626: Jansdr), zaliger huisvrouw van Pieter Jansz; 1620: de kinderen en erfgenamen van Pieter Jansz. Neeff of nu Lenaert Lenaertsz. Part; 1630: Willem Philipsz. i.p.v. Lenaert Lenaertsz. Pert op zijn huis waar hij woont; 1634: Willem Philipsz. spinder.
  Marijtgen Jan Woutersz. is dus in ieder geval de moeder van Trijntje Jansdr., ma Woutersz. is.
  Dat Jan Woutersz. de vader is van de hieronder genoemde Maerten en Adriaen is ook nog zeker niet bewezen.

• Hij is overleden voor 1562.
• Deze gegevens zijn voor het laatst bijgewerkt op 8 mei 2022.

Gezin van Jan Woutersz

Hij is getrouwd met Marijtje Maertens (Marijtgen).

Ze zijn in de kerk getrouwdBron 3

Kind(eren):

1. Katharina Jans (Katharyna Trijntje)  ????-± 1610
2. Adriaen Jan Woutersz Butterman (alias)  ????-> 1584
3. Maerten Jan Woutersz  ± 1545-< 1584 

Heeft u aanvullingen, correcties of vragen met betrekking tot Jan Woutersz?
De auteur van deze publicatie hoort het graag van u!