Stamboom Poort » Peter I van Rusland (1672-1725)

Persoonlijke gegevens Peter I van Rusland 

• Hij is geboren op 9 juni 1672 in Moskou.
• Hij is overleden op 8 februari 1725 in St. Petersburg, hij was toen 52 jaar oud.
• Een kind van Alexej Michailovitsj van Rusland en Natalja Kirilovna Narishina
• Deze gegevens zijn voor het laatst bijgewerkt op 6 oktober 2015.

Gezin van Peter I van Rusland

(1) Hij is getrouwd met Eudoxia Lopoechina.

Zij zijn getrouwd in het jaar 1689, hij was toen 16 jaar oud.

Kind(eren):

1. Aleksej van Rusland  1690-1718

(2) Hij is getrouwd met Catharina I Martha van Rusland (Skovronska).

Zij zijn getrouwd in het jaar 1712, hij was toen 39 jaar oud.

Kind(eren):

1. Anna Petrovna van Rusland  1708-1728
2. Elisabeth van Rusland  1709-1762

Notities over Peter I van Rusland

Peter was de zoon van tsaar Aleksej I en diens tweede vrouw, Natalja Narisjkina. Peter had ook nog twee halfbroers: Fjodor en Ivan. Na de dood van zijn vader werd eerst Fjodor tsaar. Toen deze in 1682 overleed, werd de tienjarige Peter tot tsaar gekroond, maar zijn halfzuster, de scherpzinnige en daadkrachtige Sofia wist met behulp van de Strelitzen haar zwakbegaafde broer Ivan als mede-tsaar en zichzelf als regentes op te werpen. In de troon werd een gat gezaagd, zodat zij de beide jongens kon influisteren. Om veiligheidsredenen was zijn moeder van het Kremlin naar Preobrazenkskoje verhuisd, een wijk vlak buiten Moskou. Hier kon Peter naar hartenlust soldaatje spelen. Toen hij zestien was, werd Peter uitgehuwelijkt. In 1689 werd Sophia weggewerkt in een klooster na het verlies van twee Krimoorlogen en het gerucht van een samenzwering tegen Peter. In 1696 stierf de ziekelijke Ivan. Toen was Peter alleenheerser. In november van dat jaar gaf hij zijn eerste oekaze uit waarin hij zijn kamerheren uitstuurde naar verschillende steden om daar diverse wetenschappen te leren.

Peter staat bekend om de grootschalige modernisering van het land. Hij stelde de adel open en schiep een nieuwe aristocratie onder de functionarissen; promoties werden afhankelijk van prestatie. Dit lokte felle reacties uit, waaronder de Streltsy-opstand. Rusland werd verdeeld in acht provincies (Goebernii) en ook de ministeries werden in aantal beperkt. Hij hervormde het leger, de kerk, handel en nijverheid, onderwijs en volksgezondheid. Hij stichtte in 1698, na de Azovcampagnes, de eerste Russische marine in Taganrog. Hij had daarbij de hulp van zijn Zwitserse boezemvriend en drinkebroer Franz Lefort. Het was waarschijnlijk Lefort, ooit in dienst op een Hollands oorlogsschip en in Rusland tot admiraal benoemd, die voorstelde om Amsterdam te bezoeken en zich op de hoogte te stellen van vlootbouw, bombarderen, publiciteitscampagnes en informatievoorziening, vestingbouw, waterwerken, geneeskunde en godsdienst. Het doel van Peter was bondgenoten te zoeken om krachtdadig de Turken te intimideren.

Peter maakte zeker drie reizen naar West-Europa: de eerste reis was van augustus 1697 tot mei 1698. Er gingen dertig vrijwilligers mee die zich moesten bekwamen in de maritieme wetenschap. De vrijwilligers werden verdeeld in groepen van tien. Aan het hoofd van de tweede groep stond ene Pjotr Michajlov, de schuilnaam van de Russische tsaar. De tsaar had een vereenvoudigde etiquette ingevoerd in dit kleine gezelschap van gelijkgestemden. Tijdens zijn eerste reis naar Brandenburg-Pruisen, de Republiek der Nederlanden, Engeland, Saksen en Oostenrijk, bekend als het Grote Gezantschap, bezocht Peter als eerste Riga. De plaatselijke Zweedse commandant Erik Dahlberg besloot te doen alsof hij Peter niet herkende. Tijdgenoten zagen in het voorval de aanleiding tot de Grote Noordse Oorlog.

In Koningsbergen ging de tsaar twee maanden in de leer bij een ingenieur van de artillerie. Sophie Charlotte van Hannover, de vrouw van Frederik I van Pruisen organiseerde een speciale ontmoeting. Vervolgens ging de reis naar Zaandam om de in Holland florerende scheepsbouw te bestuderen. Peter woonde bij Gerrit Kist in zijn huisje aan de dijk. Toen hij werd herkend, besloot Peter uit te wijken naar Amsterdam om op de werven van de Vereenigde Oostindische Compagnie te werken. Zijn aanstekelijke nieuwsgierigheid viel bij iedereen in de smaak. Hij leerde horlogemaken, doodskisten timmeren, schepen bouwen, tekenen van Adam Silo, etsen, secties verrichten, papier scheppen en zijde spinnen. Nicolaes Witsen stelde hem voor aan de botanicus en anatoom Frederik Ruysch. Ruysch leerde de geïnteresseerde tsaar hoe hij de tanden van zijn onderdanen moest trekken. In 1698 werd het schip de 'Pieter en Paul' te water gelaten, gebouwd met hulp van Peter.

Tsaar Peter op weg naar het schip de 'Pieter en Paul' op het IJ in 1698
Peter hield naar verluidt niet van toneel of muziek, toch ging hij naar de Schouwburg van Van Campen om een spektakelstuk te zien. Hij hield wel van schilderijen met schepen en trommelen. Bij een bezoek aan de Staten-Generaal verliet hij de zaal en de verbaasde aanwezigen met zijn pruik over zijn hoofd getrokken. Nadat het officiële gedeelte van de missie op een complete mislukking was uitgelopen, keerden de Russen terug naar Amsterdam. Daar bleven ze maanden talmen, in de hoop van hun gastheren toezeggingen los te peuteren, die de smart van hun politieke fiasco wat zou verlichten.[2] Bij zijn afscheid in het O.Z. Heerenlogement kreeg oud-burgemeester Joan Huydecoper van Maarsseveen aan het eind van een drinkpartij een stevige kus.

Peter de Grote werd sterk beïnvloed door zijn reizen in het Westen. Hij voerde westerse kleding en cultuur in, en de Oudgelovigen moesten een belasting betalen op het dragen van een baard. Peter introduceerde landkaarten, gereedschappen, wapens en brandspuiten in Rusland. Hij zette een modern brandsignaleringssysteem op en hielp graag met blussen, volgens Cornelis de Bruijn. De medicus Nicolaas Bidloo richtte in Moskou het eerste militaire hospitaal in. Jan van der Heyden, de uitvinder van de brandspuit, en Menno van Coehoorn wezen een verzoek af om mee naar Rusland te gaan. De tsaar vond dat de Nederlandse scheepsbouwers te veel met een timmermansoog werkten. Hij miste de theorie, die hij in het Engelse Deptford hoopte te verkrijgen.

Peter was gefascineerd door zonnewijzers: een van de hervormingen was de wijziging van de jaartelling en de tijdmeting in 1700 volgens de juliaanse kalender. (In West-Europa werd de juliaanse kalender al in 1582 afgeschaft en de gregoriaanse kalender ingevoerd). De tsaar liet talrijke boeken uit het Nederlands, Frans, Duits en Engels in het Russisch vertalen. Onder zijn bewind verscheen de eerste krant. Tijdens zijn regering had hij een lesprogramma opgesteld om de Russen Nederlands te leren. Vanwege de vele protesten ging dit niet door. Hij stichtte een Navigatieschool en een Zeevaartacademie. Omdat verschillende scheepstermen onbekend waren, zijn de Nederlandse termen nu ook de Russische geworden. Een bekend voorbeeld is de boegspriet.

Herengracht 527 en 529: bouwheer Constantin Ranst. Het grootste werd in 1717 door de tsaar bewoond
In 1713 was hij te gast bij hertog Anton Ulrich van Brunswijk-Wolfenbüttel. Peter begon in 1714 met de bouw van een zomerresidentie Peterhof aan de oever van de Neva. Ter ere van Alexander Nevski liet hij een klooster bouwen. Zijn tweede gezantschap was van december 1716 tot augustus 1717, vooral bedoeld om steun te verwerven voor zijn oorlog tegen Turken en de Zweden. De tsaar logeerde aanvankelijk bij de schatrijke Christoffel Brants, een koopman op Rusland. Peter kocht enkele interessante collecties: die van Frederik Ruysch, Levinus Vincent en Albertus Seba. Hij bezocht Zijdebalen aan de Vecht, Herman Boerhaave in Leiden en kocht twee kwikthermometers bij Daniel Gabriel Fahrenheit in Den Haag. In Haarlem werd hij ontvangen door de dichteres Elisabeth Koolaart-Hoofman. Peter reisde verder naar Maastricht en daalde op 27 juli af in de grotten van de Sint-Pietersberg,[3] Luik, Spa en Namen Nieuwpoort, en Frankrijk. Jacob J. Hinlopen beklaagde zich over zijn huis op Herengracht 527, dat door de tsaar, zijn vrouw en gevolg was uitgewoond.

In 1724 verzocht hij de Leidse professor Willem Jacob 's Gravesande naar Rusland te komen om zitting te nemen in de Academie van Wetenschappen, opgericht in 1726. De Kunstkamer zou het eerste openbare museum voor natuurwetenschappen van Rusland worden. De vogels, slangen en hagedissen die hij had aangeschaft werden daar opgesteld. (Van de 2000 preparaten zijn er circa 900 bewaard gebleven).

Economie

Heeft u aanvullingen, correcties of vragen met betrekking tot Peter I van Rusland?
De auteur van deze publicatie hoort het graag van u!

Tijdbalk Peter I van Rusland

Klik op de namen voor meer informatie. Gebruikte symbolen:  grootouders    ouders    broers/zussen    kinderen