Stamboom Den Hollander en Van Dueren den Hollander » Clara "van Eksaerde" van Herzele (1160-> 1224)

Persoonlijke gegevens Clara "van Eksaerde" van Herzele 

• Roepnaam is van Eksaerde.
• Zij is geboren in het jaar 11609160 Lokeren
  Vlaanderen Belgium.
• Zij is overleden na 12249890 Gavere
  Vlaanderen Belgium.
• Een kind van Lodewijk van Herzele en Hildegarde van Rode
• Deze gegevens zijn voor het laatst bijgewerkt op 3 februari 2021.

Gezin van Clara "van Eksaerde" van Herzele

Zij is getrouwd met Rasso V (VIII) van Gavere Chièvres Liedekerke.

Zij zijn getrouwd in het jaar 1183, zij was toen 23 jaar oud.

Kind(eren):

1. Rasso VI van Gavere  1188-1241 

Notities over Clara "van Eksaerde" van Herzele

{geni:about_me} De veronderstelling dat de adellijke Clarissia, ten laatste in 1190 gehuwd met Raas V van Gavere, heer van Gavere, Liedekerke en Eksaarde, edelman, ridder en schenker van de graaf van Vlaanderen (1181-1217/18), 180 een Herzele was, wat op basis van oudere genealogische bronnen door GdL en RdL reeds min of meer aanvaard werd, 181 kan ondertussen definitief bevestigd worden. Heel recent ontdekte Godfried Croenen in het abdijarchief van Ename een akte uit 1218 waardoor haar toenaam onomstotelijk vast kwam te staan.182 Clarissia komt na de dood van haar man nog tot 1224 in de teksten voor als vrouwe van Gavere en voogd van Zwalm en had haar woonst in Gavere, wellicht op het kasteel aldaar. Zij had ook bezittingen in Eksaerde, die wellicht niet onbelangrijk waren. Het ziet ernaar uit dat zij Eksaarde in het familiebezit van de familie vGvL heeft gebracht.183 Ook het wapenschild dat zij overdroeg aan haar zoon Arnulf van Mater, stichter van de tak Van Gavere-Schorisse, zou haar positie bevestigen.184 Mogelijk was zij verwant aan een Lodewijk van Harzele of Herzele (Ludovicus de Harzelis) die als getuige vermeld wordt in een oorkondevan de Vlaamse graaf Filips van de Elzas uit 1174.185 Ook de in 1213 genoemde Ludovicus de Arsela kán, maar móet daarom nog geen familie zijn.186 De band met de Gentse Sint- Baafsabdij, alsook het feit dat de familie Van Herzele later een zwak bleek te hebben voor de voornaam ‘Lodewijk’, zijn echter aanduidingen dat het hier wel degelijk om de familie, gelinkt aan het Oostvlaamse Herzele, kan gaan. In het oudste necrologium van de abdij van Ninove, dat vakkundig werd uitgegeven door Dirk Van de Perre, staat nog een memorieherdenking op 12 oktober van Virgina van Herzele. De vrouw had gronden geschonken aan de pitantie van de abdij en overleed voor 1219. 187 Daarna is het enige tijd stil en worden tot 1261 geen Van Herzeles meer opgemerkt, wat RdL ertoe brengt te beweren dat de familie uitgestorven was en dat de heerlijkheid in andere handen was overgegaan.188
In een originele oorkonde van 1261 november ontmoeten wij Ida, die gehuwd was met Zeger van Gistel.189 Nogal snel heeft RdL, die deze akte kent, besloten dat het hier om Ida van Herzele moet gaan. In zijn redenering toont haar zegel ook het wapenschild van de familie Van Herzele. Het zegel vertoont een wapenschild met een keper in goud, een wapenschild dat naderhand door het veertiende-eeuwse wapenboek Van Gelre en de zestiende-eeuwse wapenheraut Cornelius Gailliard (†17 september 1563) aan de Van Herzeles werd toebedeeld en ook terug te vinden is op de graftombe van Wouter van Herzele (zie later) en zijn nageslacht. Wouter zou dan zowel de heerlijkheid als het wapenschild via zijn moeder Ida van Herzele gekregen hebben. Daarnaast zou Ida, in de overtuiging van RdL (zie hierna), ook het schild van Van Schendelbeke dragen.190
Warlop twijfelt echter of het hier wel degelijk om een Van Herzele gaat. Zeger van Gistel (1250-1261), ridder, nobilis en schepen van het Brugse Vrije wordt nergens expliciet met een Van Herzele verbonden.191 Dit dubium lijkt ons ook gegrond, want in de tekst van de oorkonde zelf staat alleen Ego, Sygerus de Ghistella, miles et Yda.192 Ook de interpretatie van het aanhangende zegel van Ida is voor discussie vatbaar: ogivaal, voorstellend een staande edelvrouw in front gezien, een mantel gevoerd met omgekeerd vair dragend, de linkerhand op de borst houdend, in de rechterhand een schild met keper houdend, onder haarvoeten een draak, met legende: “+ SIGILLVM: DNE: (...) DE: DE: HERSE”.Op basis van genealogische werken vanaf de zestiende eeuw meent RdL, hierin gevolgd door meer hedendaagse auteurs194 en bovendien geholpen door enkele toegeschreven wapenschilden, dat de veronderstelde – maar zoals later zal blijken: verkeerderlijk – lacune in de aanwezigheid van de Van Herzeles tussen 1213 en 1261 opgevuld kan worden.195 Het nieuwe plaatje houdt dan in dat Mabilia de zuster was van de eerder genoemde Clarissia van Herzele, die ook als oudste zuster na de dood van hun enige kinderloos gestorven broer Lodewijk fs. Lodewijk, de erfdochter van Herzele werd. Mabilia trad in het huwelijk met Olivier, heer van Schendelbeke. Dit koppel had twee zonen: Gozewijn, heer van Schendelbeke, en Franco, erfbezitter van Herzele. Herzele ging zo van de laatste erfgename van de Van Herzeles over in handen van de Van Schendelbekes. Via Franco of via een andere weg was Ida van Herzele, die huwde met Zeger van Gistel, een klein- of achterkleindochter van Mabilia. Deze Ida was de moeder van de later ten tonele verschijnende Wouter van Herzele, die stierf in 1331 en waarvan de tekening van zijn graftombe bewaard is gebleven.196 Schendelbeke, met enige bezittingen in Herzele, zou dan via Gozewijn en een ongekende link in handen van Aleydis van Boelare, echtgenote van Raas VIIIa, gekomen zijn. Op die manier geraakten de heerlijkheden Schendelbeke en Herzele los van elkaar, om pas later opnieuw samengevoegd te worden.197 Gozewijn droeg als wapenschild de klimmende leeuw van Van Schendelbeke. Ida voerde het wapenschild van Van Herzele, de keper van goud, maar zij moet ook dat van Van Schendelbeke gedragen hebben, aangezien haar zoon Wouter van Herzele op zijn grafzerk op de plaats waar het wapenschild van de moeder komt het schild van Van Schendelbeke voert.198 Een hele boterham! Deze theorie moet met de grootste omzichtigheid bekeken worden, vermits er geen oorkonden zijn die dit verhaal ondersteunen en in feite dus alleen veronderstellingen de lacune opvullen. RdL besluit: comme si Olivier (van Schendelbeke) et Mabile (van Herzele)avaient réuni Schendelbeke et Herzèle à l’un de leurs enfants, et la seigneurie de Herzèle à l’autre.
Volgens RdL vullen de enkele documenten en de genealogische traditie elkaar perfect aan. Toch schijnt dit niet helemaal juist te zijn, want Warlop geeft op basis van oorkonden –dus relatief betrouwbare documenten – toch een wat ander verhaal. Het blijkt dat Olivier van Schendelbeke (1201 en erna), die gehuwd was met een Mabilia, twee zonen had: Gozewijn II, heer van Schendelbeke (ca. 1201-1241) en Olivier II (1212). De eerste, edelman en ridder, trouwde (ten laatste in 1228) met Ada van Boelare (1217 al meerderjarig, d.w.z. minstens twaalf jaar-1243), die de dochter was van Aleydis van Boelare en wellicht Gillis van Trazegnies huwde. Hun zonen waren Jan, heer van Schendelbeke, edelman en ridder (12431283) en mogelijk Gillis, baljuw van Aalst en Geraardsbergen, ridder (1282-1290). Deze op archivalisch materiaal gesteunde data druisen dus duidelijk in tegen wat RdL beweert.199Bovendien hebben wij elders al gezegd dat Schendelbeke wellicht pas na 1283 uit het familiebezit verdween. Dat Mabilia een Van Herzele zou zijn, is dus niet echt bewezen, terwijl wij ook wat betreft het toekennen aan Ida van de naam ‘Van Herzele’ grote twijfels hebben. Haar naam op het zegel zou bv. ook als (H)erse(aux) kunnen gelezen worden of nog iets anders. Dat zij de moeder zou zijn van die Wouter valt ook al helemaal niet te staven. Er lijkt ons een te groot tijdsverschil voor het bestaan van een moeder-zoonrelatie. Bezittingen uit Herzele konden afgezien van een eventuele inbreng als bruidsschat van Clarissia van Herzele, ook nog op een andere wijze in de erfenis van de familie vGvL binnengekomen zijn. Zo had de familie Van Boelare van oudsher bezittingen te Herzele. Dat leren wij uit het feit dat er al in 972 een allodium werd geschonken aan de Gentse Sint-Pietersabdij.200 Goederen aldaar zouden meegekomen kunnen zijn met Aleydis van Boelare.
Besluit: wij vermoeden daarom eerder dat a) de heerlijkheid Schendelbeke tot ca. 1283, zolang Jan nog als heer van Schendelbeke verscheen, zich nog in handen van de familie bevond en dat b) wat Herzele betreft, bezittingen daar mogelijk al via Clarissia van Herzele bij de familie vGvL gekomen kunnen zijn,201 zodat men deze bruidsschat later kon gebruiken om bv. niet-eerstgeboren zonen mee te bedelen. Veronderstellen wij dat Raas van Herzele een zoon was van Raas VIIIa en Aleydis van Boelare, dan lijkt het binnen de familietraditie van vGvL normaal geweest te zijn dat hij als jongere zoon een vroegere bruidsschat erfde, zoals dat eerder ook al zijn oom Arnulf en zijn broer Filips te beurt was gevallen.202

bron: [https://kulak.kuleuven.be/nl/over_kulak/faculteiten/letteren/fotos/preprint-112 Adellijke families geprangd tussen landsheerlijke en stedelijke belangen:Gent, de familie Van Liedekerkeen de graaf van Vlaanderen(dertiende-veertiende eeuw); Deel I: Een nieuwe grondslag voorhet onderzoek naar de adellijke families Van Gavere - Van Liedekerke - Van Herzele; Paul Trio; Preprint nr. 122,Maart 2012; Subfaculteit Letteren, KU Leuven, KULAK]

Heeft u aanvullingen, correcties of vragen met betrekking tot Clara "van Eksaerde" van Herzele?
De auteur van deze publicatie hoort het graag van u!

Tijdbalk Clara "van Eksaerde" van Herzele

Klik op de namen voor meer informatie. Gebruikte symbolen:  grootouders    ouders    broers/zussen    kinderen