Militie; tweede regiment vestingartillerie, lotingnr. 1371
verklaring van onvermogen
voogd: Jan Willem Kraan, toeziend voogd: David Klesman.
Hij is getrouwd met Cornelia Schoenmaker.Bronnen 2, 6, 7
Zij zijn getrouwd op 9 januari 1895 te Amsterdam, Noord-Holland, Nederland , hij was toen 22 jaar oud.
Kind(eren):
Mieke Krijger
© Stichting Jordaanmuseum
Dit artikel werd eerder gepubliceerd in wijkkrant Jordaan&GoudenReael, 2007-5.
Anderhalve eeuw Willemsstraat (1857-2007)
' Heb je het gezien, Manke Gerrit is weg'
Als het allemaal wat anders gelopen was, had Stadsdeel Centrum de jarige Willemsstraat kunnen feliciteren met de opening van Het Gangenproject. Dat plan behelst de projecties op de trottoirs van de 57 gangen die ooit achter de rooilijn van de Willemsstraat gelegen waren. De plattegronden zouden in roestvrij staal worden uitgevoerd (schaal van 1 : 10). Leden van een beoordelingscommissie adviseerden wethouder Wil Codrington echter het plan niet uit te voeren omdat zij 'het artistieke deel in het project missen'. Wat het bestuur van Stadsdeel Centrum wel goedkeurde, was de sloop van het hoekpand Willemsstraat/ Eerste Goudsbloemdwarsstraat 2.
Het hoekpand Willemsstraat / Eerste
Goudsbloemdwarsstraat 2.
Foto: Mieke Krijger, 23 april 2007.
Verwoest, in nog geen halve dag.
Foto: Madeleen Ladee, 11 juli 2007.
Hendrikse Vastgoed B.V. te Badhoevedorp, kreeg op 11 juni 2007 de vergunning 'voor het slopen van asbesthoudende materialen overeenkomstig de bij dit besluit behorende en zodanig gewaarmerkte asbestinventarisatierapport'. De vergunning werd dus alleen verleend voor de sloop van 'asbesthoudende materialen'. In de vroege ochtend van 11 juli werd echter het hele pand tot puin gehakt. De slopers vertelden geen opdracht te hebben gehad om asbest te verwijderen, noch asbesthoudende materialen. En inderdaad, op niet één foto van de serie die de toegesnelde fotograaf Madeleen Ladee die dag maakte, staat een sloper in beschermende kleding.
Uit het puin redde Sabrina Tagliapietri gebruiksvoorwerpen uit het verleden. Tagliapietri is eigenares van Basilico, een eerste klas traiteur op de tegenoverliggende hoek. Zij had zich de laatste jaren ontfermd over dit pand dat al decennia lang werd gestut. De gordijnen van Tante Kee Seur (overleden in 2003) hingen nog in de etalages. Voor die etalages en tussen de steunbalken had Sabrina plantenbakken gezet. Toen zij hoorde van Het Gangenproject, was zij onmiddellijk enthousiast voor dat plan. 'Want, verklaarde zij, 'mijn familie is naamgever van de Calle Tagliapietri in Venetië, en dat betekent Steensnijdersgang.'
Voddenboeren
In 1857 werd de Goudsbloemgracht gedempt en vernoemd naar koning Willem III. Er is niet veel meer in die straat dat herinnert aan de tijd van vóór 1857. Sinds 11 juli is dat nog maar één pand, het hoekpand Willemsstraat/ Brouwersgracht, zuidzijde.
Eerste, tweede en derde etage van het pakhuisje Willemsstraat 29
Foto: Nellie Stapelvoort, 1991
Eind vorige eeuw werd al het pakhuisje op nummer 29 afgebroken. Catherina Bakker schreef een In Memoriam voor dit pandje, getiteld: 't Kleine pakhuys.
Mijntje Warnawa (geb. 1928) weet nog dat er een voddenboer in was gevestigd. Dat moet C. Smis zijn geweest, die 'lompen en beenderen' kocht en verkocht (zie de twee prenten van Anton Pieck uit 1933). Dit pakhuisje was een monument, een symbool voor de vele voddenboeren die in de Willemsstraat gevestigd waren. De voddenboeren, onder wie de bekende familie Jongebloet, kwamen uiteraard veel in contact met hun joodse collega's. Van hen namen zij Jiddische woorden over, en verrijkten daarmee het Franse Pads.
Gerrit Kirsten, alias Manke Gerrit
Het hoekpand Willemsstraat/ Goudsbloemdwarsstraat 2 belichtte weer een ander aspect van deze cultuurgeschiedenis. Hoewel het pandje in 1900 was gebouwd, stond het op polderpijl en niet op stadspeil. Sinds mensenheugenis was op die plek een café. De laatste uitbater was Gerrit Kirsten, een kleurrijke figuur die als Manke Gerrit bekend stond. De sloop van het cafépand bracht bij de seniorenclub in Straat & Dijk veel teweeg. Trouwe bezoekster van deze club, Mijntje Warnawa: 'Iedereen zegt: Manke Gerrit is weg! Van die daar op die club zitten, kwamen een heleboel vaders in dat café.'
Rechts Tante Kee Seur
'Het pand had gered kunnen worden', vertelt Dik van Leyenhorst, telg van de familie Seur die generaties lang in de Willemsstraat in gordijnen handelde. 'Jarenlang hebben wij het proberen te kopen. Wij waren eigenaar van het onderstuk op Goudsbloemdwarsstraat 4 en hebben daar nieuwbouw willen neerzetten en tegelijk het hoekpandje willen opknappen.'
Stichting Jordaanmuseum diende een bezwaarschrift in tegen deze sloop. Helaas slaagde zij er niet in tijdig de voorgeschreven motivatie in te leveren. Wij vertrouwen er evenwel op dat onze volksvertegenwoordigers in de Deelraad vragen gaan stellen.
Door Paul C. Smis:
Dit artikel werd eerder gepubliceerd in wijkkrant Jordaan&GoudenReael, 2010-3.
Christiaan Smis (1872-1943) had een voddenloods in het pakhuisje Willemsstraat 29. Er zijn nog twee kleinzoons van hem in leven. De één is 75 jaar en de ander 87. Zij zijn neven van elkaar, beiden buitengewoon aardige mensen. Over hun grootvader vertelden zij het volgende:
"Mijn grootvader was, voor zover ik mij kan herinneren, een vrij forse, joviale, aardige man die gemakkelijk in het leven stond en graag een borrel lustte. Ik kreeg van hem weleens 'een spijker' om een snoepje te kopen. Een spijker was een cent en daar kocht je een toverbal voor.
Opoe, Cornelia Schoenmaker, is geboren in De Wijde Gang, een gang in de Willemsstraat. Zij heeft daar gewoond tot ze met Opa trouwde.
Ik herinner mij nog dat Opa, soms bijgestaan door zijn zoon Christiaan, in het pakhuisje aan de Willemstraat lompen aan het sorteren was. Op zijn gebied was hij blijkbaar een vakman. Er schijnt een tijd geweest te zijn dat oude munten meer waard waren dan hun geldelijke waarde en dat grootvader daarom soms kopergeld verkocht als oud metaal. Naast lompen en metalen kocht Opa botten op; die hadden ook zo hun waarde. Daarvan werden in die tijd ondermeer benen knopen gemaakt.
In die tijd gingen zijn zonen met de voddenkar langs de huizen om vodden op te halen. Ze waren bekend in Amsterdam doordat ze in plaats van geld soms vodden 'betaalden' met kleine speeltjes. Het gevolg was dat kinderen soms met 'vodden' aankwamen waarvan de ouders niets wisten. Ze schijnen daarvoor ook wel officieel een boete te hebben gehad.
Mijn opa verdiende, zoals Opoe het uitdrukte, geld als water. In een tijd waarin armoede hoogtij vierde leverde hem dit veel "vrienden" op. Opa vond dat niet zo erg; hij was goedgeefs en hij maalde niet zo om geld. Hij schijnt zelfs eens een mooie erfenis te hebben laten lopen, gewoon omdat het geld hem niet zo interesseerde. Deze onthechte opstelling ten aanzien van aardse goederen viel destijds zo op dat opa er zelfs mee in de krant gekomen zou zijn.
Opa en Opoe hadden beiden hun eigen inkomen. Opa had het pakhuisje aan de Willemstraat in huur. Voordat hij dat pakhuisje huurde had hij een lompenkelder in de 2e Lindendwarsstraat. Weer dáárvoor had hij in de Tichelstraat een kolenloods.
Opoe dreef toen, ook in de Tichelstraat, een zaakje in tweedehands spullen waar ze kleren etc verkocht. Ze zou ook nog drie snoepwinkeltjes elders in de Jordaan gehad hebben. Verder bezat ze nog drie huizen, twee in Zaandam en één in de Vinkenstraat. In de Tweede Wereldoorlog heeft ze de huizen wegens geldgebrek moeten verkopen.
In zijn nadagen, Opa had toen nog dat pakhuisje in de Willemsstraat, was hij min of meer invalide. Hij had een longziekte en hij moest op een kar naar z'n huis worden gebracht. Dat stuk lopen kon hij niet meer."
Het Stadsarchief Amsterdam beschikt over foto's van het pakhuisje van Christiaan Smis in de Willemstraat. Er zijn zelfs tekeningen van het gebouwtje aanwezig, van de hand van Anton Piek.
Volg deze link:
http://beeldbank.amsterdam.nl/index.php?beginjaar=&eindjaar=&qasked=1&qtype=nieuw&q=smis
In het lezenswaardige werkje Bekende Amsterdammers (blz 94-95) beschrijft J.A. Groen het vodden ophalen door de gebroeders Smis.
Op 29 juni 2012 meldde Hendrik Pieter Smis het volgende:
Beste Paul, hierbij naaste familie gegevens betreffende Christiaan Smis 16-3-1872.
Wat ik me nog herinner van verhalen van mijn moeder (heb daar op een kladje notities van gemaakt) dat de vader van Opa Smis
ene Lubbers was.Deze Lubbers was niet gehuwd met Immetje Smis.
Met 16 jaar is Opa wees geworden, en ondergebracht bij de fam.Schreuder tot zijn huwelijk met Cornelia Schoenmaker.
Deze fam.Schreuder woonde in Karthuizerdwarsstraat c.q. Haarlemmerplein. Deze informatie komt van een schoonzuster van mijn moeder welke gehuwd was
met mijn moeder’s oudste broer Freek van Aken.
Immetje Smis kreeg wel een kleine toelage(waarschijnlijk van eigen familie) en volgens mij moeder heeft ze ook in de Driehoekstraat gewoond.
Maar het kan ook zijn dat mijn moeder de schoonmoeder Schoenmaker bedoelde.
Opa kreeg op 8 okt.1892 van het departement van oorlog een paspoort koninkrijk der nederlanden(kopie heb ik in bezit) wegens
geeindigden miliciendiensttijd.
Opa Smis heeft een goede schoolopleiding genoten, volgens mijn vader hielp hij veel buurtgenoten met lezen en schrijven.
Mijn ouders vertelde mij dat Opa ± 1936 via de krant een oproep kreeg om bij een notariskantoor te komen.
Opa reageerde volgens mijn ouders met de opmerking “met die rotzooi wil ik niks te maken”.
Andere namen welke ik me herinner zijn een fam.Kronenburg ; dakbedekkingsbedrijf hubbers of lubbers gevestigd Haarlemmerplein??
Een foto van Opa en Oma Smis ben ik nog aan het zoeken, want weet ik dat mijn vader Arend ze in een T-Ford heeft rondgereden wat
hun eigendom was. Mijn vader had dus met 18 jaren een rijbewijs (betaald door pa en ma , neem ik aan).
Ik neem aan dat jij al in bezit bent van Smissen uit 1701 via doopregister,uit 1754 nieuwe kerk, uit 1763 huwelijks-register,uit 1872 archief politie.
Paul kan het zijn dat Aaltje Willemse Kolder geboren is in Sloten. Heeft Schans “Molen de Beer” er iets mee te maken.
Nu ik stop even, later kom ik met gegevens van mijn kinderen , kleinkinderen en overige gegevens bij te terug.
Groeten en beste,
Henk Smis , Krommenie.
Christiaan Smis | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1895 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Cornelia Schoenmaker |
Gezinskaart 7-29v, van zoon Hendrikus Louis Smis (1910-1978)
Een afschrift van deze gezinskaart bevindt zich in het Bronnenboek Paul Smis.
Archiefkaarten, persoonskaarten en gezinskaarten van het bevolkingsregister 1850-1839
persoonskaart 14-30v (17 februari 1939), van zoon Arend Smis (1915-1982).
Een afschrift van deze persoonskaart bevindt zich in het Bronnenboek Paul Smis.
Smis, Christiaan (1872-1943)
Datum aangifte: 18-03-1872;
Aangever: Francina Sophia Blok, vroedvrouw;
Kind: Christiaan
geb. dat.: 16-03-1872;
Vader: onbekend
Moeder: Immetje Smis (geboren Amsterdam, 1834)
Geboortehuis: Driehoeksstraat 189, buurt 99;
Getuige 1: Pieter Heylond, winkelier;
Getuige 2: Frits H. Campagne, werkman.
De aangeefster en de getuigen hebben de akte ondertekend.
Een afschrift van deze akte bevindt zich in het Bronnenboek Paul Smis.
Noord-Hollands archief, Amsterdam, B.S. overlijden 1943, inv.nr. 3188, fol. 8, aktenr. 42, 23 december 1943.
Transcriptie Paul C. Smis:
Op drieentwintig December negentienhonderd drie en veertig, om tien uur, nul minuten, is in de gemeente Amsterdam overleden:
Smis, Christiaan,
oud eenenzeventig jaren,
zonder beroep,
geboren en wonende alhier,
gehuwd met Schoenmaker, Cornelia,
zoon van Smis, Immetje, overleden.
De aangifte van dit overlijden is gedaan door Beeker, Margaretha Petronella,
zonder beroep,
zesenzestig jaar,
wonende alhier,
die verklaarde uit eigen wetenschap van het overlijden kennis te dragen.
Waarvan akte, welke door mij, ambtenaar van de burgerlijke stand van Amsterdam, overeenkomstig de wet is opgemaakt en voorgelezen op vierentwintig December negentienhonderd drie en veertig.
Een afschrift van deze akte bevindt zich in het Bronnenboek Paul Smis.
12 nov 1943, binnenbrand, 2e Lindendwarsstraat, 1 hoog.
Afschrift van dit rapport bevindt zich in het bronnenboek Paul Smis.
N.B. Immetje Smis is al overleden.
Cornelia Schoenmaker kon niet schrijven.
Een afschrift van deze akte bevindt zich in het Bronnenboek Paul Smis
Bron: Burgerlijke stand - Huwelijk
Archieflocatie: Noord-Hollands Archief
Algemeen: Gemeente: Amsterdam
Soort akte: Huwelijksakte
Aktenummer: reg.2;fol.14
Datum: 09-01-1895
Bruidegom: Christiaan Smis
Leeftijd: 22
Geboorteplaats: Amsterdam
Bruid: Cornelia Schoenmaker
Leeftijd: 18
Geboorteplaats: Amsterdam
Vader bruidegom - -
Moeder bruidegom Immekje Smis
Vader bruid Johannes Willem Schoenmaker
Moeder bruid Cornelia Engelina Klesman
Nadere informatie: Voogd van de Bg. Jan Willem Kraan; Toeziend voogd van de Bg. David Klesman; beroep Bg.:werkman; beroep vader Bd.:venter
Opmerking Paul. C. Smis
De naam Immekje is een leesfout van Genlias. Ze heette Immetje.
Een afschrift van deze akte bevindt zich in het Bronnenboek Paul C. Smis.