Parenteel Lavarne » Laurens Kleijn (1799-1887)

Persoonlijke gegevens Laurens Kleijn 

• Hij is geboren op 11 januari 1799 in Deventer.
• Hij is overleden op 20 januari 1887 in Kring van Dorth, hij was toen 88 jaar oud.

  Overleden op huize Dorth.

• Deze gegevens zijn voor het laatst bijgewerkt op 30 december 2023.

Gezin van Laurens Kleijn

(1) Hij is getrouwd met Charlotta Constantia Brandes.

Ze zijn in de kerk getrouwd in het jaar 1825, hij was toen 25 jaar oud.

Huwelijksjaar geschat.

Kind(eren):

1. Laurens Lodewijk Kleijn  1826-1909
2. Maria Anna Kleijn  1829-1892

(2) Hij is getrouwd met Catharina Jantje Weijers.

Ze zijn in de kerk getrouwd op 25 mei 1832 te Zaltbommel, hij was toen 33 jaar oud.

Het echtpaar woont op kasteel Dorth te Kring van Dorth. Zij kopen deze in 1833.

Kind(eren):

1. Anna Elisabeth Kleijn  1832-1868 
2. Hendrik Kleijn  1835-1924 
3. Catharina Kleijn  1837-1911

Notities over Laurens Kleijn

Zoon van Johann Michael Kleyn (Michaëlis Kleijn) en Hendrina Giesen.

Laurens Kleijn liet Huis Dordt in Gorssel bouwen na terugkeer uit Guyana in 1831. Kasteel Dorth werd daarvoor definitief afgebroken. Toen in Brits Guyana in 1834 de slavernij werd afgeschaft, ontving Laurens Kleijn ruim 770 Engelse ponden als compensatie voor de veertien personen die hij tot zijn bezit had gerekend (1). Kleijn had in Guyana gewerkt als administrateur op plantage Groeneveld en had daar met Charlotte Constantia Brandes drie kinderen gekregen, van wie de oudste, een jongetje, al vroeg overleed. De moeder van Charlotte was een vrouw van kleur, van wie de naam niet terug te vinden is, maar zeker is dat haar vader Jan Carel Brandes heette. Laurens Kleijn verliet in 1831 uit Guyana, samen met zijn vijfjarige zoontje Laurens Lodewijk, en liet zijn dochtertje en de moeder achter. Met zijn Gelderse echtgenote kreeg hij te Gorssel nog drie kinderen. In 1835 kwam ook zijn dochter Maria Anna naar Gorssel (2), begeleid door ‘een bediende’ uit
Guyana.

Laurens Kleijn startte zijn koloniale carrière in Demerary rond 1819 als administrateur van de plantage van Carel Brandes.(8) Drie van zijn vier broers hadden eveneens hun geboortestad Deventer verlaten om geld te verdienen in de Engelse kolonie Demerary .(9) Broer Herman werd er eveneens administrateur – hij wordt ook in verband met Groeneveld genoemd –, Johannes Rudolphus werd planter en broer Wolterus werkte er vijf jaar als timmerman en architect.
Het werk van Laurens Kleijn als administrateur hield meer in dan alleen het bijhouden van de in- en verkoop van de koffie. Tot zijn taken behoorde ook de aankoop en verkoop van de slaafgemaakten; die handel verliep tussen en binnen de koloniën, nadat Engeland in 1807 de trans-Atlantische slavenhandel had verboden. Laurens Kleijn inde 10% van de opbrengst toen hij voor Jan Carel Brandes 183 slaafgemaakten had verkocht voor ruim 34.000 gulden. Dezelfde dag kocht hij voor zijn broer een man genaamd Henry voor 2900 gulden. In 1830, een jaar voor zijn vertrek, kocht hij nog tientallen slaafgemaakten in voor zijn ‘schoonvader’ Jan Carel Brandes. Deze informatie kwam naar boven toen journalist/
schrijver Nina Jurna met journalist Gijs Moes, een nakomeling van Laurens Kleijn, een blik wierp in het familiearchief (10). Waarom Laurens Kleijn in 1831 Demerary verliet en Charlotte Constantia met hun dochter achterliet, is nog niet bekend. Bij de Britse overheid diende hij in 1832 een compensatieverzoek in voor de slaafgemaakten die hij in zijn bezit had. Nog in mei 1832 huwde Laurens Kleijn te Zaltbommel met Catharina Jantje Weijers (1804-1873). Dit was niet toevallig de stad waar twee broers vanuit Demerary waren gaan wonen en een oliefabriek bestierden. In hetzelfde jaar kocht Laurens Kleijn huis Dorth in Gorssel (11). Hij liet eveneens in mei dat jaar, getuige een document in het familiearchief, bij de notaris
vastleggen dat zijn twee kinderen uit Guyana, die dan nog de achternaam Brandes dragen, de vrijheid hebben Kleijn als achternaam te dragen. In Gorssel liet hij een nieuw huis bouwen en nog in november van hetzelfde jaar werd daar een dochter geboren, in 1835 volgde een zoon en in 1837 wederom een dochter. Toen in 1834 de slavernij in de Engelse koloniën was afgeschaft, ontving Laurens Kleijn van de Britse regering ruim 770 pond ter compensatie van de veertien slaafgemaakten die op zijn naam stonden.(12) De moeder van zijn oudste kinderen, Charlotte Constantia Brandes, werd eveneens gecompenseerd en wel met een bedrag van ruim 333 pond voor zes personen. Hun grootvader Jan Carel Brandes ontving een vergoeding voor achttien personen. De informatie in dit spoor is, tenzij anders vermeld, ook ontleend aan de gegevens die Flip ten Cate heeft verzameld over zijn voorouders.
Bronnen en verder lezen:
(1) Legacies of British Slave-ownership, https://www.ucl.ac.uk/lbs/search/,
geraadpleegd 17 januari 2021.
(2) Familiearchief L. Klein
(3) De moeder wordt als ‘inlandse’ Maria vermeld op de genealogische
website van Flip ten Cate, over de familie Ten Cate, https://sites.google.
com/site/geneabiografie/ geraadpleegd 17 januari 2021. Veel gegevens
van dit artikel zijn ontleend aan deze site. De informatie over Maria staat
aldus ook vermeld op ‘Parenteel (Storm) van ’s Gravesande’.
(4) Huwelijken onder slaafgemaakten waren in Brits Guyana mogelijk,
werden zelfs gestimuleerd na de zogeheten Slave Code in 1826.
(5) Hij is de broer van Jan Brandes, vermaard om zijn tekeningen uit
Nederlands-Indië.
(6) Centre for the Study of the Legacies of British Slavery, website
geraad¬pleegd 16 januari 2021. In 1817 registreerde Brandes 382
personen: 173 vrouwen en meisjes, 209 mannen en jongens. In 1826
ging het om 366 personen: 173 vrouwen en 193 mannen.
(7) Paul Koulen, 2014/2015 Lijst van eigenaren van plantages en houders van
hypotheken op plantages in Berbice, Demerary en Essequebo,
1818-1819. Digitaal beschikbaar, geraadpleegd 080121.
(8) In genealogische overzichten wordt hij ook aangeduid als plantage-ei¬-
genaar, slavenhandelaar en tabakshandelaar. De genealogische
informatie is grotendeels ontleend aan informatie verzameld over de
familie Kleijn en Ten Cate: Flip ten Cate, https://sites.google.com/site/
geneabiografie/ geraadpleegd 17 januari 2021; Parenteel Storm van ’s
Gravesande, http://daktari.antenna.nl/gravesan.htm, geraadpleegd 17
januari 2021). Hier geen bronnen genoemd. In Legacies of British
Slave-owners (geraadpleegd 17 januari 2021) wordt bij plantage
Groeneveld (Groenveld) voor de opgave van 1826 wel een H. Kleyn
vermeld in combinatie met C. Brandes: “In the lawful possession of the
heirs of C. Brandes by H. Kleyn atty of one of the heirs”. Er zouden toen
in totaal 366 personen in slavernij worden gehouden. De documenten
over de compensatie zijn niet online beschikbaar.
(9) Vincent Sleebe 2017 ‘Slavenhouder sloopt Middeleeuws kasteel; Hoe een
immigrantenzoon uit Deventer kasteelheer van Dorth werd’, in Gietman,
Conrad, Jaap Moes e.a. (red.) Huis en habitus. Over kastelen,
buiten¬plaatsen en notabele levensvormen. Hilversum: Verloren,
360-371: 362.
(10) Bron voor deze gegevens: Jurna, Nina en Clark Accord 2003. Een
hedendaagse kijk op de slavernij, Amsterdam: Kit Publishers: p.50.
(11) Voor de aankoop van het kasteel houd ik het jaartal 1832 aan, aangezien
hij dat jaar in Nederland terug is, hij hetzelfde jaar huwt en zijn tweede
dochter in Gorssel wordt geboren.
(12) Het exacte bedrag is: 770 pond, 11 shillings en 11 pences, Legacies of
British Slave-ownership, https://www.ucl.ac.uk/lbs/search/,
geraad¬pleegd 17 januari 2021. Ook de hierna genoemde bedragen zijn
hieraan ontleend.

Bron: https://erfgoedgelderland.nl/wp-content/uploads/2023/09/Sporen-Slavernijverledenherzien-september-2023.pdf

Heeft u aanvullingen, correcties of vragen met betrekking tot Laurens Kleijn?
De auteur van deze publicatie hoort het graag van u!