De oorspronkelijke vorm van de naam Hemerik is HAIM-RIK, een samen stelling van h a i m , 'heem, tehuis', en r i k, 'vorst'; de betekenis ware dan zoveel als 'koning op eigen erf', of gemoedelijker 'baas tehuis'. Dit HAIM-RIK moest normaal, in onze taal, HEMERIK worden; inderdaad heeft deze naam alhier werkelijk bestaan : een Emericus komt voor, als getuige, te Gent in 989. In West-Vlaanderen is hij, als familienaam, niet zeldzaam : Boidin Hemeric (1268 Ieper), Masin Hemeriic (1304 Veurne), Joes Hemeric (1339 Brugge), enz. en thans nog Hemeryck, Hemmerijcx. Zo we nu Hendrik i.p.v. Hemeric zeggen, dan komt zulks omdat de gelatiniseerde Duitse vorm Heinricus aanleiding gaf alhier tot een Heinric dat, over de Brabantse en Limburgse vorsten, spoedig uiterst populair werd. Heinric is de gewone spelling te onzent tot in de 15e eeuw en zelfs later, al was intussen in de volksmond een d geschoven tussen n en r, wat normaal is, zodat dan ook stilaan Heindric en Heinderick geschreven werd.' Lindemans vertelt voorts dat Haimric in het Italiaans Americo gegeven heeft. Het is de voornaam van de Florentijnse zeevaarder Vespucci. Hij voer in het zog van Columbus tot viermaal toe naar het nieuwe werelddeel, waar hij de kusten van Venezuela, Guyana en Brazilië verkende. Zijn dagboek wekte de geestdrift van een groep geleerden te Saint-Dié in de Vogezen, wat ze op de naam Amerika bracht. Bij Haimrik behoort nog een verkorte vorm Haimo, die ook in het Frans bekend was. In de Karel-cyclus komt een graaf Haimo van Dordogne voor, die de Franse chansons de geste Aymon noemen. Zijn vier zonen, de vier Heemskinderen, zijn beroemd in de oude sage o.a. door hun epische vlucht op het ros Beiaard. Ook bij ons waren de vier Hemers populair, zij reden mee in de ommegangen en op vele plaatsen leeft hun herinnering voort in een uithangbord 'In de vier Heemers' (volksetymolo- gisch wel eens tot 'emmers' geworden). De zoon van de heilige koning van Hongarije Stefanus (998-1038) werd naar de broer van zijn moeder, keizer Hendrik II van Duitsland, genoemd. Op zijn beurt wordt hij als de H.Emericus vereerd. In het Hongaars luidt die naam thans Imre. AMELRIK, 'krachtige vorst', bleef bewaard in de familienamen Hamelrecx (1452 Waardamme), Amelrijcx, Amerycx, Emmerickx (Brabant). Hij schuilt ook in de plaatsnaam Amelgem onder Brussegem (1240 Amelrenghem, uit het hypothetische Amelrikingahem). In het Frans luidt hij Amaury. Daar woont een boerenfamilie Emmerechts, waarvan de zoon Yvan in november-december 1998 in het nieuws kwam. In het middagjournaal kon men op 3/12 het gebouw zien slopen, in feite een zonder vergunning verbouwde ouderlijke stal. Wat nu -rik betreft, dit gedeelte van de naam leidt ons naar een Proto-Indo-europese vorm h3reg-s. H3 = laryngaal verdwijnt in beginpositie voor (devant) een consonant. Latijn rex. Klankverandering gebeurt ongeconditioneerd in overgang lange e naar i, vgl. Oudiers ri = koning. In het Grieks geeft deze laryngaal h3 in beginpositie de verklaring voor een vocaal die er in corresponderende woorden uit andere Indo-europese talen niet staat. Grieks oregoo, Latijn regere, Nederlands recht.Zulke vocaal wordt prothetische vocaal genoemd. Laryngalen (kunnen vocalen of consonanten zijn) zijn geen hersenschim op Indo-europees niveau: het was de geniale vondst van F.de Saussure om de kwalitatieve en kwantitatieve ablaut te reduceren in ‚‚n systeem. H3 = o. (R.S.P. Beekes, Vergelijkende taalwetenschap Aula Paperback 176 1990) Afwijkende verklaring van Prof. R. van Passen van het Leuvense instituut voor naamkunde in een brief dd. 30/1/1990 aan mevrouw Hilda Emmerechts uit Sint-Katelijne-Waver: ‘Emmerechts is een oud-Germaanse naam, die teruggaat op de naam -haim-bert, haim-berht, degene met een schitterende heem of huis. De naam evolueerde dan in de loop der tijden tot Hembrecht, Emmerecht; en de zoon van Emmerecht werd in de genitief Emmerechts. (Zie A.Carnoy, Origine des Noms de Familles en Belgique, p.53.)
uit: Bijdragen tot de Geschiedenis en de Beteekenis van de Vlaamsche Persoonsnamen van dr.Jan Lindemans