Kwartierstaat Witteveen, Bode, de Vente, de Bruijn, Schuurman, Sandbergen, van Zuijlen » Clara Feyoena van Sytzama (1729-1807)

Persoonlijke gegevens Clara Feyoena van Sytzama 

• Zij is geboren op 5 april 1729 in Friens, Idaarderadiel, Fryslan, Beslinga State.Bron 1
• Titel: Vrouwe van HeemseBron 2
• Titel: Barones van SytzamaBron 2
• Beroep: dichteres.Bron 1
• Vermelding: Levensbeschrijving.Bron 3

  Toen Clara van Sytzama één jaar oud was, stierf haar moeder. Haar vader hertrouwde twee jaar later met Geertruida Sjuck van Burmania, die als weduwe van Schelto Reint Jarges op de borg te Bellingeweer woonde. Hij trok met zijn twee kinderen – Clara en haar twee jaar oudere broer Pico Galenus – in bij zijn tweede vrouw. Later zou Clara van Sytzama over haar tweede moeder dichten: ‘Toen ’t moederhart mij wierd onttogen/ Daar pas mijn oog haar had aanschouwd/ Zag God toen zonder mededogen/ Aan welk een Wrede ik wierd toevertrouwd?’ Veel verdriet zal zij dus niet hebben gehad toen haar stiefmoeder in 1738 overleed. Daarna werd zij door gouvernante Alida Tegneus opgevoed. Deze gouvernante heeft veel invloed gehad op haar dichterlijke activiteiten. Het oudste gedicht van Clara dateert van 1741, en in 1744 schrijft zij samen met haar gouvernante een lofdicht in een bundel van Magdalena Reen-Pollius, een vriendin van Tegneus.
  
  Via haar broer Pico Galenus, die aan de Groninger universiteit ging studeren, kwam Clara in aanraking met het Gronings universitair milieu, waar de strijd tussen orangisten en regenten zeer fel was. In 1746 woedde daar bovendien een poëtenstrijd tussen de ‘ouden’ en de ‘modernen’. In het kader hiervan moet de poëziebundel worden geplaatst die in datzelfde jaar verscheen bij de Groningse drukker en boekverkoper Jurjen Spandaw: Bellingeweerder uitspanningen, een poëziebundel op naam van Clara Feyoena van Sytzama. Onder haar portret, door J.A. Wassenbergh, dicht haar vader trots: ‘Zo praalt adeldom bij deugd/ wijsheid, schranderheid en jeugd/ Is in Claraas deftig wezen/ Maar nog meer in 't werk te lezen’. In een voorrede (22 blz.) met aanhangsel (64 blz.) geeft broer Pico een historisch overzicht van de Oranjes; hierop volgen lofredes (58 blz.) op de pas zeventienjarige dichteres van diverse Groningse dichters. De bijdrage van Clara van Sytzama zelf beslaat de tweede helft van de bundel: religieuze gedichten en zegewensen aan familieleden en bekenden. In 1794 zou de dichteres dit jeugdwerk kwalificeren als ‘kreupele verzen’, overhaast door haar vader ter drukpers gezonden.
  
  In 1748 kwam de van huis uit oranjegezinde Clara Feyoena in contact met Justus Conring, lid van de Provinciale rekenkamer en telg uit een staatsgezinde familie. Hun wederzijdse genegenheid, voor Clara's vader onacceptabel vanwege de politieke tegenstellingen, werd in december van datzelfde jaar wreed verstoord door het overlijden van Justus. Clara kwam nooit over het verlies heen, getuige de verzen die zij nog in 1794 aan hem wijdde. Het latere huwelijk met Isaac Reinder van Raesfelt en de weinig intellectuele omgeving van hun woonplaats De Heemse bij Hardenberg moeten weinig inspirerend voor haar zijn geweest. Isaac Reinder was voornamelijk geïnteresseerd in paarden, honden, de jacht en het verwerven van land. In 1757 werd hun dochter Ermgard Ebella Juliana geboren. Deze dochter trouwde op jonge leeftijd met een Van Rechteren, en toen zij in 1780 stierf, nam Clara van Raesfelt de zorg voor haar twee kleinkinderen op zich.
  
  Waarschijnlijk is Clara van Raesfelt weer gaan dichten nadat zij via de toekomstige schoonfamilie van haar dochter in aanraking was gekomen met Arnoud Vosmaer, directeur van de natuur- en kunstkabinetten van de stadhouder. Omstreeks 1774 schrijft zij de bundel Heemse, een hof-bosch- en veldzang, die pas in 1783 bij de Wed. J. van Schoonhoven te Utrecht werd uitgegeven. In 1794 verschijnt van haar de bundel Gedichten bij Johannes Allart te Amsterdam. In deze bundel kijkt Clara Feyoena opmerkelijk openhartig terug op haar verloren liefde Justus Conring.
  
  In 1774 werd zij lid van het Haagse dichtgenootschap Kunstliefde Spaart Geen Vlijt, in 1781 van het Leidse taal- en dichtlievend genootschap Kunst Wordt Door Arbeid Verkregen. Een van haar gedichten, ‘Wij knielen voor uw zetel neer’, is als lied 231 in het Liedboek voor de kerken opgenomen.
  
  Kort voor haar overlijden schonk Clara van Raesfelt-Van Sytzama een door Georg Hein Quellhorst gebouwd orgel aan de hervormde kerk in Heemse, de kerk waar zijzelf ook werd begraven. Na een aantal omzwervingen is dit orgel dienst gaan doen als koororgel in de Nederlands hervormde kerk in Lochem. Op de plaats waar ooit de havezate Heemse stond, staat sinds 1973 het verpleegtehuis Clara Feyoenaheem.

• Vermelding: Publiceert: Wij knielen voor Uw zetel neer.Bron 1

  Haar bekendste gedicht.
  Liedboek 231.

• Zij is overleden op 1 september 1807 in Heemse, Hardenberg-Ambt, zij was toen 78 jaar oud.Bron 4
• Zij is begraven in Heemse, Hardenberg-Ambt.Bron 1
• Een kind van Phyrrus Wilhelmus van Sytzama en Isabella Juliana van Humalda
• Deze gegevens zijn voor het laatst bijgewerkt op 6 januari 2021.

Gezin van Clara Feyoena van Sytzama

Zij is getrouwd met Izaak Reinder van Raesveld.

Toestemming voor het huwelijk is 11 augustus 1750 verkregen te Heemse, Hardenberg-Ambt, NHK.Bron 4

Heeft u aanvullingen, correcties of vragen met betrekking tot Clara Feyoena van Sytzama?
De auteur van deze publicatie hoort het graag van u!

Tijdbalk Clara Feyoena van Sytzama

Klik op de namen voor meer informatie. Gebruikte symbolen:  grootouders    ouders    broers/zussen    kinderen