Groningse doopsgezinden » Beetke van Rasquert (± 1485-1554)

Persoonlijke gegevens Beetke van Rasquert 

• Zij is geboren rond 1485 in Rasquert.Bron 1

  Spellingvariant: Beteke van Rasquert, Beetke van Ewsum, Beteke tho Rasquert, Beata van Rasquet, Betecke Asigoosdochter van Rasquert, Beetke Aylkum(m)a van Rasquert, Beatrix Aeylkema van Rasquert, Beetke Aeylckema van Rasquert of Betika Aeylkema van Rasquert.
  _________________________________________________________________
  
  Volgens de bron "Ripperda westelijke borg" van Cor Enter is zij in 1475 geboren.

• (Levensloop) van 1502 tot 1554.Bron 2

  In het Historisch Nieuwsblad van maart 2019 staat een interessant artikel over Beetke van Rasquert, die leefde van ongeveer 1485 tot 1554. Zij was een dochter van de hoofdeling Azege Aylkema thoe Rasquert en Bywe in den Ham. In 1502 werd ze uitgehuwelijkt aan haar schatrijke neef, jonker Wigbold van Ewsum. Hij overleed in 1528. Beetke bleef als weduwe achter met vijf zoons, drie dochters en een geldverslindend turfwinningsproject. Ze zette de onderneming van haar man met grote energie voort. Haar zoons vonden oorlog voeren spannender dan het veenontginningsbedrijf en lieten de familiezaken op de borg Nienoord over aan hun moeder.
  
  “Een van de zaken, die Beetke na de dood van Wigbold het hoofd moest bieden, was een onopgeloste erfkwestie met de enige nog levende broer van haar man, Relof van Ewsum. Het lag voor de hand, dat Relof aan het hoofd van de familie kwam te staan na Wigbolds overlijden, maar Beetke betwistte hem deze positie. Zij wilde familieslot Ewsum in Middelstum voor haar eigen kinderen behouden, evenals de borg Mensinge in het Drentse Roden. De borg in Roden had haar schoonvader als zomerverblijf aangeschaft en werd bewoond door Relof en diens enige zoon Onno.
  
  In 1532 stierf Relof en vijf jaar later neef Onno, zonder wettige nakomelingen. Beetke en haar zoons kwamen onmiddellijk na Onno’s overlijden in actie om hun belangen veilig te stellen, zo blijkt uit een verslag van de stadhouder. Ze erkenden zijn testament niet, waarin hij zijn weduwe het levenslang vruchtgebruik van zijn goederen en de rente daarvan gaf, en respecteerden zijn wens om bij zijn ouders in Sneek te worden begraven evenmin. Op aansporing van Beetke pakten haar zoons Johan en Hidde het opgebaarde lichaam van Onno Relofszoon brutaalweg uit de parochiekerk in Roden.
  
  Ze laadden het riekende lijk op een wagen, vervoerden het naar Middelstum en begroeven het daar – waarna ze meteen na de bijzetting van de kansel lieten afkondigen, dat ze zijn testament als ongeldig verwierpen en zijn goederen naar zichzelf toe trokken. Onno’s weduwe verkeerde in wanhoop, ook al omdat haar geliefde pleegdochtertje – Onno’s buitenechtelijke kind – haar ontnomen werd en onder de hoede werd gesteld van Beetke op Nienoord.
  
  Na jarenlang procederen slaagden de Van Ewsums in hun opzet om Onno’s verslagen weduwe van borg Mensinge te verdrijven, waarna Johan erin trok. De stadhouder wees moeder Beetke aan als drijvende kracht achter dit staaltje machtsvertoon. Hij noemde haar onwrikbaar en meedogenloos.”
  
  (citaat met toestemming overgenomen uit: ‘Zakenvrouw zonder scrupules. Hoe Beetke van Rasquert haar imperium uitbreidt’, Alies Pegtel, ‘Historisch Nieuwsblad’, maart 2019, nr. 3)
  __________________________________________________________________
  
  RASQUERT, Beetke van, ook bekend als Beetke van Ewsum (geb. ca. 1485 – gest. 14-5-1554), Groningse erfdochter, grietman en grootgrondbezitster. Dochter van Azing (alias Azego) van Rasquert alias in den Ham alias Ailkema (gest. 1537), hoofdeling te Rasquert, en Bieuwe. In 1502 trouwde Beetke van Rasquert met Wigbold van Ewsum (gest. 1527), hoofdeling te Middelstum. Uit dit huwelijk werden tenminste 5 zoons en 3 dochters geboren.
  
  Beetke van Rasquert, vernoemd naar haar grootmoeder Beetke Reindersma, groeide op als enig kind. In 1502 trouwde zij met haar achterneef, de schatrijke jonker Wigbold van Ewsum – een huwelijk waarvoor dispensatie was verleend. Als bruidsschat kreeg zij onder meer de Ailkemaheerd mee, haar ouderlijk huis bij Rasquert in Noord-Groningen. In verband met de Gelders-Bourgondische strijd om de heerschappij over Groningen verhuisden Beetke van Rasquert en haar man tijdelijk naar Hasselt bij Zwolle. Na hun terugkeer in 1520 kochten zij op grote schaal veenland in het Groninger Westerkwartier (Vredewold). Daar, op de in 1524 gebouwde borg Nienoord, koos Beetke van Rasquert na de dood van Wigbold haar hoofdverblijf, en niet in Middelstum, waar de borg van haar echtgenoot stond. In 1531 werd zij erfelijk grietman (sic) van Vredewold. Haar voorouders van de Ailkema-kant hadden in de vijftiende eeuw hun bezit en heerlijke rechten aanzienlijk uitgebreid, en in 1537 erfde zij ook deze bezittingen. Omdat zij als ‘nagelaten weduwe’ en ‘vrouwe van Nienoord’ het familiebezit nog flink wist uit te breiden, werd zij de machtigste vrouw van de Groninger Ommelanden. De dorpskerk van Midwolde diende voortaan tevens als slotkapel van Nienoord.
  
  ‘Beata van Rasquert, weduwe van Wigbold van Ewsum tot Ewsum en Middelstum’ werd in 1554 begraven in Midwolde. Ruim een eeuw later (rond 1669) zou Anna van Ewsum haar laten bijzetten in de nieuwe familiegrafkelder die ze daar liet bouwen (Pathuis, nr. 2724). In het Westerkwartier stond Beetke van Rasquert bekend als zeer hardvochtig, gierig en hebzuchtig.
  
  "Het opschrift (op haar graf) in Gothisch klein schrift, vooraf gegaan door een Grieksch kruis, luidt: 'frou beetke ta rasweert, nagelaten weduwe un frouwe tho eewessum' en het jaartal in Romeinsche cijfers: 1555. Dit jaartal klopt echter niet met de werkelijkheid, want Beetke van Rasquert overleed op den tweeden Pinksterdag 1554 als weduwe, sedert 1530, van Wigbolt van Ewsum, ..."
  
  Pathuis 2724:
  "Beata van Rasquet, weduwe van Wigbolt van Ewsem tot Ewsem ende Middelstum, ende Gertruit van Wilich, vrouwe van Wigbolt van Ewsem, heere van Nienoort ende des landes Vredewolt, overste" (opschrift op doodskist in grafkelder, voltooid ca. 1669).
  
  Beetke van Raskwerd overleed 14-5-1554. Geertruida van Wylich overleed 1570.

• Zij is overleden op 14 mei 1554 in Borg Nienoord, Leek.Bron 3

  "Beetke van Rasquert overleed op den tweeden Pinksterdag 1554 als weduwe, sedert 1530, van Wigbolt van Ewsum, heer van Nienoord, jonker en hoofdeling te Middelstum (bron: "Nieuwe Drentse Volksalmanak, delen 53-55").

• Zij is begraven mei 1554 in Midwolde, Leek.Bron 4
• Een kind van Azege Aylkema thoe Rasquert en Bywe Heemster in den Ham
• Deze gegevens zijn voor het laatst bijgewerkt op 20 maart 2024.

Gezin van Beetke van Rasquert

Zij is getrouwd met Wigbold van Ewsum.

Ze zijn in de kerk getrouwd rond 2 januari 1502.Bron 5

"Bul van dispensatie voor het huwelyk van Wigbold van Ewsum en Beetke van Rasquert. 1502. 1 charter. (Zie Reg. n°. 100.)

Akte waarbij dispensatie verleend wordt voor het huwelijk van Wigbold van Ewsum met zijn achternicht Beetke van Rasquert, 1502.

Volgens de bron “Anna van Ewsum. Haar afkomst, haar leven, haar wereld” van Wouter van Schie is voor dit huwelijk op 2 januari 1502 in een pauselijke bul dispensatie verleend "wegens nauwe bloedverwantschap".

Kind(eren):

1. Clara van Ewsum  > 1502-1583 
2. Johan van Ewsum  ± 1505-< 1570 
3. Anna van Ewsum  1505-1555 
4. Onno van Ewsum  1510-1535
5. Gela van Ewsum  1520-1574 
6. Wigbold van Ewsum  1521-1584 
7. Christoffel van Ewsum  1523-1583 

• Het echtpaar heeft gemeenschappelijke voorouders.

Heeft u aanvullingen, correcties of vragen met betrekking tot Beetke van Rasquert?
De auteur van deze publicatie hoort het graag van u!




Tijdbalk Beetke van Rasquert

  Deze functionaliteit is alleen beschikbaar voor browsers met Javascript ondersteuning.
Klik op de namen voor meer informatie. Gebruikte symbolen:  grootouders    ouders    broers/zussen    kinderen