Genealogie Visser, van der Horst, Baas, van Steenis » Arien Ariense (alias Jongeswaen) Baas (1592-± 1652)

Persoonlijke gegevens Arien Ariense (alias Jongeswaen) Baas 

• Hij is geboren april 1592 in Ridderkerk.
• Beroepen:
• Boer in de polder Nieuw-Reijerwaard.
• van 1622 tot 1625 Waardsman van de Nieuw-Reijerwaard.
• van 1628 tot 1652 Dijkgraaf van de Oud- en Nieuw-Reijerwaard.
• van 1630 tot 1645 Heemraad van Ridderkerk.
• Hij is overleden rond 1652 in Ridderkerk.

  overleden tussen 1652 en 31.05.1653

• Een kind van Arien Cornelisz Baas en Marijke (Sara) Arijnsdr de Vogel
• Deze gegevens zijn voor het laatst bijgewerkt op 23 augustus 2019.

Gezin van Arien Ariense (alias Jongeswaen) Baas

(1) Hij is getrouwd met Catalijna Pleunendr. Verschoor.

Toestemming voor het huwelijk is 22 januari 1612 verkregen te Ridderkerk.Bron 1

Kind(eren):

1. Cornelis Ariensz Baas  1612-< 1646 
2. Arien Ariens Baas  1613-< 1627

(2) Hij is getrouwd met Lijntgen Wouters (Verduyn?).

Toestemming voor het huwelijk is 21 september 1614 verkregen te Ridderkerk.Bron 2

Kind(eren):

1. Neeltgen Adriaans Baas  1616-????
2. Bastiaan Adriaansz Baas  1619-> 1654 

(3) Hij is getrouwd met Haesken Adriaensdr Fonkert (Fonckert).

Toestemming voor het huwelijk is mei 1620 verkregen te Ridderkerk.Bron 3

Jonge dochter wonende te Rhoon

Kind(eren):

1. Lijntje Ariens Baas  1623-1659
2. Arien Ariensz Baas  1627-< 1630
3. Martijntjen Ariensd Baas  1628-1633
4. Arien Ariensz Baas  1630-< 1631
5. Arie Ariensz (De Jonge) Baas  1631-1672 
6. Martijntjen Ariensd Baas  1633-????
7. Pieterken Ariensd Baas  1634-????
8. Cleijsjen Ariensd Baas  1636-????
9. Arent Ariens Baas  1637-????
10. Anneke Ariensd Baas  1638-????
11. Ariaantje Ariensd Baas  1640-????
12. Arien Ariense Baas  1641-????
13. Dirk Ariensz Baas  1642-????

Notities over Arien Ariense (alias Jongeswaen) Baas

Roepnaam Arie Arens Baes, Adriaen Adriaensz Baas.
Arie werd ook "Jongeswaen" genoemd, geboren ca.1590 (geschat), J.G. van Ridderkerk (1612). Op 04-04-1613 deed hij te Ridderkerk belijdenis.

Op 4 april 1613 deed Arien Ariens Baes met zijn zuster Neeltgen belijdenis te Ridderkerk.
Na zijn zeer kortstondige eerste huwelijk met Catelijna Verschoor kwam het op 12 dec. 1613 tot uitkoop met het moederlijk goed van hun enige kind. Bij de behandeling van deze
zoon Cornelis zal daar nader op worden ingegaan.

De tweede vrouw van Baes, Lijntgen Woutersdr., kwam uit Charlois en ik heb het vermoeden dat zij een telg was van het aldaar gezeten boerengeslacht Verduyn. Als haar mogelijke
ouders zou ik willen aanmerken: Wouter Hendricksz. Verduyn, boer en schepen te Charlois, en diens tweede vrouw Lijntgen Eeuwoutsdr. Verschoor. Zij zou derhalve een zuster zijn geweest van Dirck Woutersz. Verduyn, de eerste echtgenoot van Neeltjen Baes, zuster van de hier te behandelen Adriaen Adriaensz. Baes. Ik kan echter dit vermoeden tot
op heden met geen enkele akte hard maken.
Cornelis Cornelisz. jongen Roemeyn stelde bij akte van 4 april 1622 50 gld. in handen van zijn zwager Pieter Cornelisz., welk bedrag deze tegoed had van Adryaen Adryaensz.
Baes.
Blijkens het Ridderkerkse verpondingskohier van 1627 bezat Baes in Bastiaen Bastiaens 18 Mergen 525 Roeden in de polder Nieuw- Reyerwaard een woning met 9 mergen 426
roeden. De rest van dit weer was bezit van zijn schoonzuster Pietertgen Ariens Fonckartsdr.
Daarnaast bezat hij met zijn vader Boudewijn van Drenckwaerts VIIJ Mergen met
een woning in Nieuw-Reyerwaard. In deze polder bezat hij voorts met zijn kind (kennelijk Cornelis uit zijn eerste huwelijk) 5 mergen in Symon Pieters 13 Mergen en alleen nog 6
mergen in Pieter Huygens 21 Mergen 300 Roeden", terwijl hij in dat weer nog 250 roeden in huur had van Jan Stoop. In Nieuw-Reyerwaard gebruikte hij voorts 2 mergen 300 roeden van de Heilige-Geest ter Nieuwe kerk binnen Dordrecht en in de buitennoorden voor Oud- en Nieuw-Reyerwaard nog eens 7 mergen 300 roeden van de heer van Petersshem.
Cleys Cornelisz. van Driel, als man en voogd van Pietertgen Ariens Fonckaertsdr., transporteerde op 11 nov. 1628 aan (zijn zwager) Adriaen Ariensz. Baes, wonende te Ridderkerk, 3 mergen 169 roeden in Oud-Reyerwaard. Dit land was gelegen in een perceel van 20 mergen 200 roeden genaamd Adriaen Goossen Weer en in het dorpskohier genummerd als de 50e hoeve.
Voornoemde van Driel, nu schepen te Klaaswaal genoemd, verkocht op 1 maart 1630 aan Baes een jaarlijkse losrente van 75 ponden over een hoofdsom van 1200 ponden. Als zekerheid stelde Van Driel 7 mergen in Cornelis Landeken, welk land aan de westkant aan Baes belend was.
Bij akte van 8 nov. 1632 transporteerde Cleys Cornelisz. van Driel dit land aan de dan dijkgraaf van Ridderkerk zijnde Adriaen Ariensz. Baes.
Dezelfde dag verklaarde Baes n.a.v. van deze overdracht 2500 ponden aan Van Driel ofwel aan Jacob Stoop te Dordrecht schuldig te zijn. Deze schuldbrief werd op 9 juni 1635 gecasseerd.
Op 22 april 1634 transporteerde Adriaen Ariensz. Baes, dijkgraaf en mede broeder in wette (= in dit geval: (dorps-) heemraad), aan Aryen Jansz. in't Velt 500 roeden in Nieuw-Reyerwaardg9 en op 2 juni 1635 kreeg dijkgraaf Baes van de Ridderkerkse schout Pieter Pietersz. van Golen 1 mergen 300 roeden in de genoemde polder overgedragen.
Op laatstgenoemde datum transporteerde Baes op zijn beurt aan Wouter Ploen Willemsz. 16 mergen met een woning, boomgaard, beplanting enz.gelegen aan de westwaartse zijde van de Cromrnenwech in Cornelis Landeken in Nieuw- Reyerwaard. Aan de mid-oostkant was dit goed belend aan de Crommenwech en aan de noord-westzijde aan Willaerts Dijckxen en land van Baes.Die dag werd er ten behoeve van Baes een schuldbrief opgemaakt ten bedrage van maar liefst 13949 ponden 8 stuivers. Deze schuldbrief was op 21 nov. 1639 gecasseerd.
Aryen Joosten , als man en voogd van Pietertgen Ariens Fonckaertsdr., transporteerde op 17 juli 1635 aan Adriaen Ariensz. Baes, dijk raaf en mede broeder in wette, 4 mergen in Nieuw-Reyerwaard in Cornelis Landeken.
Op 9 mei 1637 droeg Baes aan Dirck Ariensz. 1 mergen 300 roeden in genoemde polder over.
In het Ridderkerkse haardstedenkohier van 1638 staat Aryen Ariensz. Baes geboekt voor 2 haardsteden.
Bij akte van 17 okt. 1638 kreeg Baes door Jan Jansz. Bos, toen liggende in garnizoen op de Roover Schans, mede namens anderen, 1 1/2 mergen in Nieuw-Reyerwaard getransporteerd.
In het jaar erop, op 21 mei 1639, droeg Baes op zijn beurt 4 mergen in Cornelis Landeken in Nieuw-Reyerwaard over aan Vop Danielsz. van Driel.
De 17e juni dat jaar stelde Aryen Aryensz. Baes, dijkgraaf van Ridderkerk, zich borg voor (zijn zwager) Leendert Hendricksz. int Velt en dat voor een schuldbrief van 600Car. gld.
Een week later -op 24 juni 1639- werd er ten laste van Baes een schuldbrief opgemaakt ten bedrage van 700 Car. gld. en wel n.a.v. een geldlening van Pieter Huttensen, luitenant van capiteyn Winterroey. Genoemde zwager Int Velt op zijn beurt, stelde zich nu als borg voor Baes.
Misschien had Baes dit geld nodig gehad voor zijn aankopen van 1 1/2 merge onder Nieuw-Reyerwaard, welke hij op 21 'uni 1639 kreeg overgedragen door de onder Stavenisse woonachtige Dirck Jansz. Bosch, en van de 400 roeden aldaar, die hij dezelfde dag kreeg getransporteerd door de te Ooltgensplaat gedomicileerde Meus Dircxz.
Jan Jansz. Bosch en Dirck Jansz Bosch, als procuratie hebbende van Meus Dircxz., gezamenlijk erfgenamenvan hun neef Arye Floeren, transporteerden bij akte gedateerd 13 dec. 1640 aan dijkgraaf en (dorps- heemraad Adriaen Ariensz. Baes 450 roeden "op ten brouwer" in Nieuw-Reyerwaard.
Op 31 jan. 1642 tekende Baes, dijkgraaf van de Ryderwaard en woonachtig te Ridderkerk, een schuldbrief ter somme van 1500 car. gld. ten behoeve van de Dordtse koopman sinjeur Philips Terwen. Als zekerheid voor deze geldlening stelde hij zijn persoon en goederen.
In 1644 werd er wederom een kohier der 200e penning opgesteld en hierin staat dijkgraaf Adriaen Ariensz. Baes genoteerd voor een vermogen van 9000 ponden.
Baes lijkt echter steeds dieper in het web der financiele perikelen verwikkeld te zijn geraakt, want op 7 aug. 1645 leende hij de voor die tijd gigantische som van 6000 Car. gld. van dr. Johan Deuym, "doctor medecine" en brouwer in de brouwerij Van de Werelt te Rotterdam.
Hij verhypothequeerde zijn woning met 13 mergen aan de Grasdijck, waarvan 8 mergen strekte van de genoemde dijk tot aan de Kruyswech toe. Voorts nog een perceel van 5 1/2 mergen genaamd "den Brouwer" en nog 6 mergen "int Langelant". Dat alles gesitueerd in de polder Nieuw-Reyerwaard.
Op 25 april 1647 was van dit bedrag kennelijk 1000 gld. afgelost en werd er een nieuwe schuldbrief opgemaakt. Ditmaal ten behoeve van Dr. Johannes Blenckvliet, "doctor medecine" en brouwer in de brouwerij Van de Werelt te Rotterdam, voor een bedrag van 5000 Car. gld. Baes stelde al zijn voornoemde goederen als zekerheid.
Aryen Aryensz. Baes, ziek zijnde, en zijn huisvrouw Haesgen Aryensdr. maakten op 12 dec. 1647 een mutueel testament. De langstlevende moest hun nog onmondige kinderen opvoeden enz. en hen bij meerderjarigheid naar goeddunken een uitzet meegeven en hun tevens tot zijn of haar erfgenamen benoemen en dat i.p.v. hun legitieme portie. De langstlevende van hen beiden zou hun getrouwde dochter Lijntgen Aryens Baesdr. niet meer behoeven uit te keren dan zij reeds bij haar huwelijk had meegekregen, want zij zou tevens mede-erfgenaam van de langstlevende zijn. Bij vooroverlijden van haar man zou Haesgen aan Lijntge Cornelis Baes, de dochter van zijn overleden voorzoon Cornelis Aryensz. Baes, eens zonder meer 300 Car. gld. moeten uitkeren en dat niet voordat Lijntge 18 jaar oud zou zijn geworden. Daarvoor zou zij dan afstand moeten doen van haar vaders boedel, "alsoo desselffs vader sa(liger) van hem testateur veel voudich meer als dan d'ander kinderen heeft genoten ende geproffiteert, soo ten houwelick, uitsettinge als anders". Indien Lijntge voor haar achttiende jaar zou komen te overlijden, zouden de 300 gld. komen aan zijn vrouw Haesgen, dan wel bij haar vooroverlijden aan zijn andere kinderen. De weeskamer werd uitgesloten en tot voogden over de onmondige kinderen en het kleinkind benoemde Baes zijn zwager Lenert Henricxz. int Velt en Haesgen haar te Rotterdam wonende neef Pieter Aryensz. Hoogendi'ck. De testateurs bekrachtigden hun wilsbeschikking met hun respektieve handtekening. Baes kwam zijn ziekte te boven en verklaarde bij akte van 15 juni 1648 1200 car. gld. schuldig te zijn aan de Dordtse koopman sinjeur Dirck Schijvelberch. Als zekerheid stelde Baes zijn woning met schuur, berg en keet en 13 mergen aan de Grasdijck in Nieuw-Reyerwaard en tevens de in die polder gelegen en al eerder genoemde percelen van 5 1/2 en 6 mergen.
Op 27 juni 1649 tekende Baes wederom voor een schuldbrief, ditmaal voor een lening van 600 car. gld. van sinjeur Johan Oem Hermansz. Hij stelde zijn persoon en goederen als zekerheid voor de inlossing en tevens werd zwager Lenert Henricxz. int Velt opgetrommeld en voelde zich genegen om zich ais borg te stellen. Bij het opmaken van de akte was o.a. Bastiaen Willemsz. van den Nes, oud-heemraad van Ridderkerk en schoonzoon van Baes, getuige.
Enkele dagen nadien, op de laatste juli van 1649, verklaarde Baes 850 Car. gld. schuldig te zijn aan sinjeur Johan van Slingelant en dat vanwege twee onderhandse obligaties. De eerste dateerde van 9 juli 1631 en bedroeg 300 gld., de tweede van 8 april 1632 ter somme van 500 gld. Van Slingelant en diens moeder hadden destijds deze geldsommenvan Baes te vorderen en bij het opmaken van de nieuwe schuldbrief werden de oude teniet gedaan. De schuldenaar stelde zijn boerderij met landerijen in Nieuw- Reyerwaard als zekerheid.
Op 13 april 1650 verklaarde dijkgraaf Aryen Aryensz. Baes 450 car. gld. schuldig te zijn aan de erfgenamen van sinjeur Gijsbert vsn Beaumont en dat n.a.v. een op 2 aug. 1641 verleden obligatieakte, welke nu met het passeren van deze akte teniet werd gedaan. Wederom werd de boerderij met landerijen in Nieuw- Reyerwaard verhypothequeerd.
Inmiddels was dit boerenbedrijf dus zwaar met hypotheken belast en derhalve compareerde Baes op 16 mei 1650 voor schout en heemraden te Ridderkerk en verklaarde dit goed
niet verder te zullen bezwaren of te transporteren "in prejudicie vant recht tgene d'gemeenen erfgenamen van Helleman van den Heuvel ende Lenen Henricxsen int Velt sijn comparants swager hebben te pretenderen voor ende al sij luyden van haer achterwesen sullen sijn voldaen".
Zijn crediteuren begonnen zich nu duidelijk zorgen te maken of Baes wel in staat zou zijn om al zijn schulden in te kunnen lossen. Op 24 mei 1650 vrijwaarde Baes rentmeester Pieter van Golen, die zich voor hem als borg had gesteld, voor een van 24 juli 1631 daterende obligatie van 1200 ponden ten behoeve van sinjeur Eeuwout Eeuwoutsz. Prins te Rotterdam. Hiervan waren nog slechts 200 ponden afgelost. Tevens werd de rentmeester gevrijwaard van zijn borgstelling voor een obligatie van 600 ponden ten behoeve van de weduwe van Adriaen Jacobsz. Schiltmans, destijds schout te Lekkerkerk. Tegen de afspraak in stelde Baes zonder dralen zijn al meerdere malen als zekerheid gestelde boerderij met landerijen in Nieuw-Reyerwaard als zekerheid tot vrijwaring van Van Golen !
Het kohier van de 200e penning van Ridderkerk van 1652 vermeldt het volgende: 'Adriaen Aryensz. Baes ouden Dijckgraeff te vooren begroot op 9000 ponden, ende alsoo sijn landen, ende woninge door de crediteuren sijn vercocht aen Johan van Slingelant tot Gorcum ergo memorie''.
In het bij dit kohier behorende register met documenten betreffende personen die sedert het voorgaande kohier in vermogen waren achteruitgegaan ,is het volgende over hem genoteerd: "Adriaen Aryensz. Baes Ouden Dijckgraeff te vooren begroot op 9000ponden ende alroo sijn boedel insulvent bevonden wert, daervan de woninge, ende landen sijn vercocht aen Johan van Slingelant tot Gorcum comt te cort".
Midden in deze financiële perikelen kwam Baes te overlijden. Misschien heeft deze welhaast uitzichtloze situatie wel bijgedragen aan zijn dood. Wie zal het zeggen ?
Het is mij niet duidelijk geworden of hij nog zelf zijn boedel desolaat heeft laten verklaren of dat dit pas door zijn erfgenamen en / of crediteuren gedaan werd. Een akte van 31 mei 1653 spreekt van niet verrichtte betalingen door inmiddels zaliger dijkgraaf Aryen Aryensz. Baes als pachter van landerijen van de kerk van Ridderkerk 92 en in een akte gedateerd 30 aug. 1653 compareerde Pieter Cool den ouden, deurwaarder van Holland en Westviesland, op verzoek van de erfgenamen van de heer rentmeester Pieter van Goolen en verklaarde dat hij sedert 1650 tot 1652 van tijd tot tijd nu zaliger dijkgraaf Aryen Aryensz. Baes, in leven gewoond hebbende te Ridderkerk, gemaand had tot betaling van "merkelijke somme van penningen" inzake achterstallige pachten van kerkelijke landerijen van het dorp van Ridderkerk. Ook de erfgenamenvan Baes waren ingebreke gebleven om deze te voldoen. Er zou sprake zijn geweest van een briefje van de genoemde rentmeester betreffende deze achterstallige betalingen, maar de deurwaarder verklaarde dit nooit te hebben gezien.
Eerder dat jaar, op 14 aug., transporteerden Mr. Gerrard Brantwijck, advocaat, als zijnde geauthoriseerd bij het Hof van Holland op 29 nov. 1651, en Martinus Clierius, notaris en procureur te Dordrecht, op verzoek van de gemene crediteuren van de desolate boedel van Aryen Aryensz. Baes, aan de te Gorkum woonachtige heer Johan van Slingelant de woning met drie (hooi- )bergen, schuur, boomgaard, beplanting enz. onder Nieuw- Reyerwaard. Met de omvang van 13 mergen 1 hont weide- en bouwland, waarvan 8 mergen tiendvrij land alwaar de woning op stond, grenzde dit goed aan het zuid-oostwaardse einde aan de Gemeenlants Grasdijck. Tevens waren er dan nog de percelen "op den brouwer" ter grootte van 4 mergen 3 hont en de 6 mergen aan de Westsijschewech in Nieuw-Reyerwaard.
Dit ailes bracht de kapitale som van 19.500 Car. gld. op.
Deze boerderij -die blijkens het uit 1652 daterende kohier van de 200e penning toen al verkocht bleek te zijn- werd vervolgens door Van Slingelant verpacht aan Adriaens' zoon Bastiaen Ariensz. Baes. Deze liet zijn geruïneerde vader de boerderij gebruiken, maar na zijn dood bleek dat hij daarop te vorderen verpondingen niet geheel voldaan had, zoals hierna bij zijn zoon Bastiaen nog ter sprake zal komen.
De op IJsselmonde woonachtige Fop Danielsz. van Driel compareerde op 21 nov. 1653 voor een notaris te Dordrecht en verklaarde dat hij tot zijn verwondering had vernomen dat de heer Johan van Slingelant uit zijn naam (de erfgenamen van) Adriaen Adriaensz. Baes, gewezen dijkgraaf van Ridderkerk, voor het Hof van Holland gemaand had tot betaling van 1000 car. gld., welk bedrag Van Driel van diens boedel tegoed zou hebben. Van Driel verklaarde evenwel dat deze schuld "met de sententie en preferentie" voldaan was.
Adriaen Adriaensz. (Arien Ariensz.) Baes werd nog vele malen vermeld gevonden als getuige bij het opmaken van akten voor de notaris te Ridderkerk.
Haesje Aryens, oud ca. 64 jaren, weduwe van Aryen Aryensz. Baes, in leven dijkgraaf te Ridderkerk, Aryen Aryensz. Baes, oud ca. 33 jaren, Cornelis Jansz. Baes, oud ca. 45 jaren, en Aryen Jacobsz. Vinck, ca. 40 jaren oud, allen wonende te Ridderkerk, attesteerden op, 17 sept. 1665 ten verzoeke van Aryen Jacobsz. van der Zegen, Cornelis Woutersz. Verduyn, Gerrit Bijvelt, schout van Maasland, en Willem Jacobsz. Lems, als voogden van de minderjarige kinderen van Jacob Gerritsz. van der Zegen, in leven hoogheemraad van Ridderkerk, en gezamenlijk erfgenamen van hun bij leven te Lekkerkerk gewoond hebbende grootvader Gerrit Jacobsz. De verklaring betreft een perceel in de polder Nieuw- Reyerwaard en de attestanten bekrachtigden allen de akte met hun handtekening.
Haesje, wederom in de leeftijd van 64 jaren, attesteerde met anderen op 21 nov. 1665 op verzoek van Willem Jan Roelen Smit te Ridderkerk, zwager van Neeltgen Aryens, weduwe van Gerrit Aryensz. en wonende aan de Grasdijck, over een bevalling en het vaderschap van het betreffende kind.
Op 23 juni 1674 vertrok Haesje Ariens, weduwe van C. (moet zijn: A.) Ariensz. Baes, met attestatie van Ridderkerk naar Barendrecht. Deze aantekening is voor zover mij bekend
haar laatste levensteken.

Heeft u aanvullingen, correcties of vragen met betrekking tot Arien Ariense (alias Jongeswaen) Baas?
De auteur van deze publicatie hoort het graag van u!

Tijdbalk Arien Ariense (alias Jongeswaen) Baas

Klik op de namen voor meer informatie. Gebruikte symbolen:  grootouders    ouders    broers/zussen    kinderen