geboortejaar is mijn schatting
Jacob was schildboortig (welgeboren/riddermatig). Een schildboortige zich moest onderscheiden door een riddermatige leefwijze, mocht niet met eigen handen de grond bewerken en moest beschikken over een eigen paard en harnas.
Vier 'schildboortige' broers uit Egmond, waaronder "onze" Jacob, hebben Kwade Wouter bevrijd en zijn daarom vereerd met namen: 'Heer Wouter heeft dese vier broeders edele mannen gemaakt, heeft se namen en tytele gegeven. Als Jacob de eerste in de kamer is gesprongen daer Heer Wouter lagh, noemde hij Jacob VAN DER KAMER; ende Jan die de bijl meest gebruyckt hadde, noemde hij Jan BIJL; ende Cornelis die seer geklopt hadde, noemde hij Cornelis KLOPPER; ende Pieter worde na sijn knodse Pieter CODDE geheten. Dese namen voeren noch de nakomelingen van dese vier gebroeders tot huyden op desen dagh.'
bron: "Stamreeks Van de Kamer' (auteur: Loek van de Kamer)
De verstrekte informatie van de heer Loek van de Kamer over de waarschijnlijke oorsprong van de familienaam Van de Kamer, blijkt een aanvulling op de stamboom Van de Kamer, waarvoor mijn dank.
aanvullende bron: "Genealogie Van der Bijl' (auteur: mevrouw Tineke Spaans-Van der Bijl)
De verstrekte informatie van mevrouw Spaans-Van der Bijl over de waarschijnlijke oorsprong van de familienamen Van de Kamer, Van der Bijl, Klopper en Codde, blijkt een aanvulling op de stamboom Van de Kamer, waarvoor mijn dank.
ten tijde van de St.Pontianusnacht
Hij is getrouwd met Mevrouw Jacob van de Kamer NN.
Zij zijn getrouwd.
Kind(eren):
Wij kregen de naam "Van de Kamer" van de Heer van Egmond (1168-1208) * in het jaar 1205.
In de nacht van Sint Pontianus ** vond er een gebeurtenis plaats die voor grote beroering zorgde in Noord-Holland.
De Heer van Egmond - Wouter - bijgenaamd de Quade *** (Kwade Wouter dus),
werd gevangen gehouden in een versterkte vesting in Heemskerk door graaf Willem I van Holland.
In die betreffende nacht werd Kwade Wouter bevrijd door vier schildboortige' **** broers uit Egmond.
Uit dankbaarheid voor zijn bevrijding werden zij door hem vereerd ***** met een eigennaam, dit werden hun achternamen.
De namen van de vier broers (en hun nageslacht) werden:
(1.) Jacob van de Kamer;
(2.) Jan Bijl;
(3.) Kornelis Klopper;
(4.) Pieter Kodde.
voetnoten:
* geschiedschrijver Hovaeus beschrijft hoe Kwade Wouter - die voortdurend met de abt in conflict is over allerlei eigendommen - in de kerstnacht van 1204 de Egmondse abdij overvalt. Helaas vliegen door die actie de naburige stallen van de Graaf van Holland in brand. Op oudejaarsdag laat de graaf hem gevangen nemen en opsluiten in het slot Heemskerk.
** St. Pontianus is op 14 januari, volgens WikipediA. Waarschijnlijk is St.Pontianusnacht dan de nacht voorafgaand aan die dag (analoog aan de kerstnacht).
*** kwaad = moedig, aldus de Historisch Vereniging Egmond.
**** wegens afkomst gerechtigd om een schild te dragen.
***** Achternamen waren in de middeleeuwen nog zeldzaam. Heer Wouder gaf bij wijze van eretitel, met het geven van de namen aan deze vier 'edele mannen' als eervolle mannen te beschouwen. Een familienaam drukte een zekere waardigheid uit.
Deze geschiedenis wekte destijds zeker veel opzien want e.e.a. is uitvoerig beschreven in diverse historische boeken.
Voornaamste bron is de "Kronyck ende historie van t edele en machtige geslacht van den huyse van Egmond".
Dit geschiedenisboek is in 1550 geschreven door de Egmondse monnik Anthonius Hovaeus.
Hovaeus beschrijft: 'Heer Wouter heeft dese vier broeders edele mannen gemaakt, heeft se namen en tytele gegeven. Als Jacob de eerste in de kamer is gesprongen daer Heer Wouter lagh, noemde hij Jacob Van der Kamer; ende Jan die de bijl meest gebruyckt hadde, noemde hij Jan Bijl; ende Cornelis die seer geklopt hadde, noemde hij Cornelis Klopper; ende Pieter worde na sijn knodse Pieter Codde geheten. Dese namen voeren noch de nakomelingen van dese vier gebroeders tot huyden op desen dagh.'
(!) Het laatste punt is essentieel. 'desen dagh' heeft betrekking op het moment dat Hovaeus het schreef en dat was omstreeks 1550.
Inderdaad worden omstreeks 1550 de vier namen van de moedige mannen Van der Bijl, Van der Kamer, Klopper en Codde, heel regelmatig vermeld in oude registers van het Graafschap Holland. Het gaat dan om leenmannen van goederen in Egmond, Oudshoorn, Zoeterwoude, Oegstgeest, Wassenaar en een heel aantal andere.
Dit toont aan dat deze vier namen inderdaad uit de middeleeuwen stammen.
De machtige Heren van Egmond bezaten in de middeleeuwen veel grond en breidden hun bezittingen stelselmatig uit.
De stukken grond ('lenen') lagen wijdverspreid over een groot gedeelte Holland en daarbuiten. Het is bekend dat leenheren in die tijd hun leen lieten beheren door leenmannen, die hun leenheer trouw moesten beloven en bijstaan als krijgsman in de strijd.
De leen ging vaak over van vader op zoon, ook toen de militaire taken minder werden en uiteindelijk het middeleeuwse leenstelsel officieel werd afgeschaft.
De geschiedenis van de vier mannen die Heer Wouter bevrijd hebben, komt voor in verschillende publicaties.
In het ene verhaal wordt meer gevochten en zijn er meer tegenstanders dan in het andere verhaal, maar de essentie is dezelfde.
Eén van de latere publicaties is Zaanlants Arkadia uit 1658. En het in 1702 uitgegeven boek van de 17e eeuwse geschiedschrijver Hendrik Jacobsz Soeteboom (1616-1678). Zijn boek heet voluit: "Oudheden van Zaan-land, Stavoren, Vronen en Waterland; Behelzende haar Oorsprongen, Volkplantingen, Loop der Rivieren, Bedykinge, Regeeringen onder Keyzers, Koningen, Princen, Graven, Potetaten, en Burger-vaderen. De Wetten, en Voor-regten, haar door deze vergunt; De oorlogen die haar gedrukt, ende Vrede, Koophandel, Scheepvaart, Visscherye en Neeringen, die met veele steden, en dorpen verheven hebben. Alles uit de Oudheden Nagespeurd, en met Autentiqkue Stukken bewaarheid. Amsterdam 1702."
Hierin is over de bevrijding van de Heer Van Egmond te lezen:
"... maackten haar Heer los, en quamen met malkander dien selven nacht noch tot Egmont, uyt dees getrouwe daat seyt men, is Heer Wouter bewoogen geworden, dese vier broeders te veredelen, en heeft haar eernamen gegeven, te weten, Jacob die eerst in de kamer is gesprongen daar Heer Wouter lach, noemde hy Jacob van der Kamer, en Jan die de byl meest gebruykte, noemde hy Jan van de Byl, en Cornelis die seer geklopt hadde noemde hy Cornelis Klopper, en Pieter werde na zyn Cnodse, Pieter Kodde geheten, dese namen voeren noch de nakomelingen van dese vier gebroeders by de Egmonders, ten hedigen dage tot de jacht gemachtigt. .... "
Zonder tegenbericht gaan wij er vanuit dat de in deze kronieken vermelde Jacob van de(r) Kamer de stamvader is van het geslacht 'Van de Kamer'.
Tot die conclusie kwamen twee gezaghebbende genealogen. Zij zijn daarbij niet over een nacht ijs gegaan, maar maakten die gevolgtrekking na gedegen onderzoek en op grond van bovengenoemde historische bronnen. Beiden deden jarenlang onderzoek naar hun familienamen, o.m. aan de hand van de datering, aantallen en de verspreiding van de naamdragers:
1.) Loek van de Kamer, genealoog, over zijn familienaam in vaktijdschrift 'Hollands Noorderkwartier' (NGV afd.Alkmaar e.o.), jrgang 27, nr 2, juni 2013, afl. 94
2.) Tineke Spaans-van der Bijl, historica en professioneel genealoge over de oorsprong van de familienaam op www.vanderbijlen.nl heb ik geraadpleegd in 2016. Mevrouw Spaans is overtuigd geraakt na haar jarenlange zoektocht. Ook van de verwantschap van haar familie met de families Van de Kamer, Klopper en Codde.
Haar bevindingen over de herkomst van de familienamen Van der Kamer, Van der Bijl, Klopper en Codde worden gedeeld door emeritus hoogleraar prof. dr. Marietje van Winter, deskundige op het gebied van de middeleeuwen. Gezien al het materiaal is prof. Van Winter van mening dat
'Hovaeus staat bekend als een betrouwbaar kroniekschrijver zodat je kunt aannemen dat dit verhaal correct is. Vanwege het feit dat achternamen in de middeleeuwen nog zeldzaam waren, kun je ervan overtuigd zijn dat de Van der Bijlen, Van der Kamers, Kloppers en Coddes die in de registers (oude Hollandse leen registers rond 1550) worden genoemd, inderdaad nakomelingen zijn van de eerste naamdragers en dan ligt het voor de hand (gezien de vroegere standplaatsgebondenheid) dat je in later tijd in de vroegere leengebieden ook de stamvaders uit deze genealogieen aantreft. Wat wil je nog meer bewijzen?'
Prof. van Winter merkte voorts op dat recent onderzoekt uitwijst dat ook mondeling overgeleverde verhalen uit die tijd heel betrouwbaar zijn: 'In tegenstelling tot de moderne mens die zijn ervaringen op papier vastlegt en daarmee veel parate kennis uit zijn geheugen wegsluist, kende de middeleeuwse mens alleen een orale traditie en inmiddels is gebleken dat aan de verhalen die van generatie op generatie werden doorverteld, niets werd toegevoegd of weggelaten. Toen de bevolking - enkelingen daargelaten - nog niet kon schrijven, was het geheugen veel nauwkeuriger.
Notitie h.m.k. 19-dec-2016:
Bewonderenswaardig werk van deze genealogen. want feit is dat de meeste stambomen vastlopen rond 1700. De gewone man werd in die tijd niet vaak vermeld, hooguit genoemd als vader in de doopregistratie van zijn kind, maar daarmee hield het dan wel op.
Voor wat betreft stambomen die verder terug gaan in de tijd dan normaal, kan ik putten uit enige eigen ervaring bij mijn onderzoek in Assendelft. Via twee van mijn voormoeders Neeltje Gerrits de Jong en Trijntje Gerrits de Jong, blijk ik af te stammen van de schouten van Assendelft uit de 16e eeuw. Via deze schouten van Assendelft kwam ik zelfs nog verder terug in de tijd. Namelijk bij de familie Duvensz, leenheren en schepenen van o.m. Assendelft. De familie Duvensz. blijkt zelfs terug voeren tot in de 14e eeuw. Dit laatste strookt aardig met de verwachting dat personen met invloed bij voorkeur huwen met personen uit andere aanzienlijke families. In Nederland hebben stambomen die verder teruggaan in de tijd in de regel betrekking op mensen die aanzienlijke functies uitoefenden en/of die (redelijk) bemiddeld waren. Ze zijn vaak samengesteld uit de namen die voorkomen in documenten die bewaard zijn gebleven in het Oud Rechterlijk Archief. De documenten waarbij het daarom gaat zijn transportakten, benoemingen, testamenten e.d. (niet uit registraties van dopen en trouwen dus). In landen waar een feodaal systeem langer heerste (landeigenaren en horigen), kom je vaker eenvoudiger lieden tegen in de archieven. Een voorbeeld daarvan staat ook in deze publicatie. Het zijn persoonsvermeldingen van mijn middeleeuwse voorouders die destijds woonden in Emsland, in Niedersachsen wat nu onderdeel is van de bondsrepubliek Duitsland. Je komt de familie Zur eeuwenlang tegen in de archieven als 'Beërbter' (beleend met een boerenbedoening) en als 'Hoferbin' (boerin op een hof). Ze lijken als aan de grond gebonden. Op die manier is de familie Zur zelfs terug te volgen tot in de 13e eeuw.
Een ander bekend fenomeen in de genealogie is dat hoe verder terug in de tijd de voorouder, hoe meer mensen van die persoon af zullen stammen. In het algemeen kun je echter ook stellen, dat naarmate een stamboom verder teruggaat in de tijd de kans op fouten navenant toe zal nemen. Genealogen hebben bij voorkeur schriftelijke bewijzen maar het is onwaarschijnlijk dat die in dit geval van de familie Van de Kamer nog op zullen duiken. Misschien dat hier in de toekomst ander bewijs voor komt, bv via de genetica. De aanname dat de familienaam Van de Kamer terug te voeren is op de Jacob die in de middeleeuwen een edele daad beging lijkt te mooi om waar te zijn. Het zou mij echter niets verbazen als deze hypothese helemaal blijkt te kloppen. Leert de geschiedenis ons dan niet dat een naam nooit willekeurig gekozen is, maar altijd terug te voeren is op de historie?
Vast staat dat er op 31 mei 1947 in heel Nederland slechts 138 naamdragers waren met de familienaam Van de Kamer, waarvan bovendien 103 in de provincie Noord-Holland (bron: de 12de volkstelling). Dit relatief lage aantal naamdragers wijst sterk in de richting dat Van de Kamer een unieke naam lijkt te zijn, die waarschijnlijk toepasbaar is op slechts 1 familie. Dit implicereert dat alle mensen die Van de Kamer heten hoogst waarschijnlijk stammen uit 1 en hetzelfde geslacht. Dat een familienaam placht te overerven via de mannelijke lijn is een plausibele verklaring voor de overeenkomstige voornaam: Jacob.
De naam Van der Kamer stamt uit een tijd waarin nog niet zoveel werd opgeschreven of officieel werd vastgelegd. Oude verhalen werden overgedragen van generatie op generatie. Prachtig hoe door deze onderzoekers aannemelijk is gemaakt dat de naam Van der Kamer verband houdt met deze spectaculaire gebeurtenis in de winter van de jaren 1204/1205.
Jacob van de Kamer | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
Mevrouw Jacob van de Kamer NN | ||||||||||||||||||||||||||||||||||