Hij is overleden op 19 januari 1823 in Haringcarspel, hij was toen 62 jaar oud.
22:00
Akte opgemaakt in tegenwoordigheid van Simon Bommer arbeider 40 jaar en Jan Jonker boerenknecht 26
jaar beide uit Dirkshorn en goede bekenden van de overledene
Il est marié avec Grietje Aris Gorter.
Ils se sont mariés le 16 août 1799 à Nieuwe Niedorp,Gemeente Hollands Kroon,Noord-Holland, il avait 39 ans.
Zij zijn 31 mei 1803 te Nieuwe Niedorp, Noord-Holland, Nederland in de kerk getrouwd.(Acte PRODEO)Ils se sont mariés à l'église le 31 mai 1803 à Nieuwe Niedorp,Gemeente Hollands Kroon,Noord-Holland, il avait 42 ans.Source 2
Zij mochten oorspronkelijk niet trouwen voor de kerk omdat Grietje 6 maanden zwanger was van Catharina. Als Catharina bijna 4 jaar is trouwen zij alsnog voor de kerk te Nieuwe Niedorp
Enfant(s):
gegevens uit het: Registre Civique Harenkarspel.
Harmen woonde op 9 mei 1814 in huis nummer 77 aan het Schager Verlaat
In de 18de en 19de eeuw hadden veel Duitse landarbeiders een armoedig bestaan, mogelijkheden om iets bij te verdienen waren er nauwelijks. Elk voorjaar verlieten velen van hen hun vaderland in de hoop werk te vinden in het rijke Holland. Zwaar beladen met proviand en gereedschap verzamelden de meesten zich in Lingen. Daar staken ze de rivier de Eems over en kwamen via
Nordhorn in Hardenberg aan de Vecht terecht. Per schip voeren ze naar Amsterdam, Hoorn of Enkhuizen. In West Friesland vonden ze vaak werk als boerenknecht en kregen ze de bijnaam: poepen of hannekemaaiers. Elk najaar keerden ze weer terug naar Die Heimat en brachten de winter door bij hun gezinnen. Van lieverlee kreeg een groot aantal poepen genoeg van dat heen en weer gereis en vestigden zich definitief in Holland. Onder hen was ook Harmen Bommer die omstreeks 1790 in de Schager Verlaat achterbleef. Harmen woonde in een werkmans huisje aan het Schager Verlaat nabij de hoek Speketer en Slootgaard. Zijn schamele onderkomen was grotendeels uit hout opgetrokken en bestond uit slechts één kamer waarin werd gekookt, gegeten en geslapen. Eerst een huis dan een vrouw die mijn potje kookt en die me kinderen schenk moet Harmen hebben gedacht. In die tijd werd een huwelijk vaak gesloten uit praktische en economische motieven. Het was meegenomen als daarbij enige wederzijdse genegenheid bestond, maar noodzakelijk was dat niet. Als er liefde aan te pas kwam dan werd het huwelijk bevestigd. Dan beloofden man en vrouw elkaar liefde en trouw tot aan de dood. Het huwelijk tussen Harmen en Grietje Gorter ( Keizer) vond plaats in het gemeentehuis op de Kerkebuurt in het Waardland, nu Waarland, op 16 augustus 1799. Harmen was toen ruim 30 jaar en Grietje tien jaar jonger. Vijf maanden later lieten ze hun dochter Catharina dopen en zij werd ingeschreven in het register van de Roomsch Katholieke kerk in 't Veld. Pastoor Martinus Kouwenhoven noteerde dat Harmen Bommer en Grietje Arijse Gorter mennoniste was. Deze toevoegingen zijn ook te lezen bij dochter Neeltje, die op 21 april 1803 is gedoopt. Met mennoniste of doopsgezinde wordt bedoeld dat zij een volgelinge was van Menno Simonz, die zich afkeerde van de kinderdoop. Twee geloven op één kussen, daar slaapt de duivel tussen, moet Grietje hebben gedacht. Ze liet zich door Harmen overhalen en werd Katholiek gedoopt. Op de zelfde dag, op 30 mei 1803 worden Harmen en Grietje ingeschreven in het huwelijksregister van de statie Sint Martinus in 't Veld. In het gezin zijn 9 kinderen geboren 6 worden er niet ouder dan 11 jaar. Kinder sterfte was in die tijd "normaal" Op 29 juni 1816 wordt hun zoon Hendrik geboren, als de jongste. Het gezin bestaat op dat ogenblik uit Harmen, Grietje en nog 5 kinderen. Twee jaar eerder in 1814 stierven 2 kinderen een Cornelia van 11 jaar in mei, op dat moment was Grietje zwanger. Op 6 augustus 1814 wordt een nieuwe Cornelia geboren, die al op 14 augustus overlijdt, net 8 dagen oud. Harmen verdient de kost als los arbeider bij veeboeren in de omgeving. In de winters van 1820 en 1821 trok hij richting de Zijpe. Daar werkte hij als graver en plankenschaper bij de aanleg van het Noord Hollands Kanaal. Op 19 januari 1823 overlijdt Harmen, 62 jaar oud. Zijn vrouw Grietje, toen 52 jaar, had toen alleen nog de zorg voor Margaretha van 13 en Hendrik van 7 jaar. De 2 oudere dochters, Trijntje van 23 en Elisabeth van 20 werkten als dienstmeiden, en Arnoldus van 20 was dagloner, en woonden niet meer thuis. Als Hendrik 12 jaar is zit er voor hem niets anders op dan te gaan weken bij boeren in de omgeving. Neeltje overlijd in 1850, 80 jaar oud
Harmen Hendriksz Bommer | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1799 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Grietje Aris Gorter |