De eerst vermelde graven van Loon en Haspengouw, de broers Giselbert en Arnulf, worden vermeld tussen circa 1015 en 1040. Hun broer Balderik II was tussen 1008 en 1018 bisschop van Luik. Hoewel het genealogisch onderzoek daarvoor geen absolute zekerheid kan bieden, stamden de Loonse graven hoogstwaarschijnlijk af van de roemruchte geslachten van de Reiniers en de Balderiks. De namen Giselbert en Balderik verwijzen naar deze illustere voorouders. Het geslacht van de Reiniers, waaruit eveneens de graven van Henegouwen en Leuven-Brabant voortkwamen, vindt zijn oorsprong rond het midden van de negende eeuw. De leden ervan hebben als graaf en hertog – en als bisschop – grote macht uitgeoefend in het Maasgebied en Lotharingen. De alliantie tussen de Balderiks en de Reiniers kwam er toen de niet bij naam gekende nicht (oomzegster) van de Reinier Giselbert II, hertog van Lotharingen († 939), huwde met de Balderik Nevelong. De Balderiks hadden hun machtsbasis in het Midden-Nederlandse rivierengebied, in de Betuwe, en onderhielden nauwe banden met de Ottoonse koninklijke familie. Nevelongs broer Balderik I was in de tiende eeuw lange tijd bisschop van Utrecht (917/918-975). Uit het bovengenoemde huwelijk sproten – blijkens een oorkonde uit 943 – twee zonen voort: Balderik I – die tussen 955 en 959 de bisschopszetel van Luik bezette – en Rudolf II, die tot nu toe meestal beschouwd wordt als de vader (of grootvader) van de eerste graven van Loon en Haspengouw, de genoemde Giselbert en Arnulf.De graven van Loon
De graven van Loon
G. Souvereyns en A.J.A. Bijsterveld,
‘Deel I: De graven van Loon’, Limburg – Het Oude Land van Loon 87 (2008) 111-152.
https://www.academia.edu/6056722/De_graven_van_Loon
Il est marié avec Nn Nn.
Ils se sont mariés
Enfant(s):
In 943 werd Rudolf vermeld als broer van de latere Luikse bisschop Balderik I van Luik. Hij was ook een broer van Reinier III van Henegouwen, want een jaar later werd castella Ragnarii ac Rodulfi fratrum (het kasteel van de broers Reinier en Rudolf) belegerd. De namen Balderik en Giselbert in eenzelfde stamboom lijken te wijzen op een huwelijk tussen de Reiniers en de Balderiks (ca. 920). Er zijn twee theorieën die een verband tussen zo'n huwelijk en graaf Giselbert van Loon trachten te leggen:
Uit het huwelijk van Reinier II van Henegouwen met Adelheid Alix (dochter van Richard I van Bourgondië) werd Rudolf geboren, de grootvader van Giselbert.[3]
Uit het huwelijk van Nevelong (een broer van Balderik van Utrecht) met een nichtje van Giselbert van Maasgouw werd Berta geboren, de grootmoeder van Giselbert.[4]
Nakomelingen
In de visie van Baerten waren Giselbert, Arnulf en Balderik II van Luik (klein)zonen van Rudolf.[noot 1] Die werden dan voor 990 geboren. Waarschijnlijk had Giselbert geen kinderen, en werd hij daarom opgevolgd door Arnulf, zijn broer of neef.[5] Deze zette de familie wél verder; dit verklaart waarom "Arnulf" of "Arnold" de Leitname van het Loonse gravengeslacht werd. Dit in tegenstelling tot de oude veronderstelling dat de latere graven van Loon enkel van Giselbert "van Loon" konden afstammen.
Ook van Arnulf weet men niet wanneer hij precies geboren en gestorven is. Dhr. Verhelst plaatst zijn overlijden in of kort voor 1040. Dat jaar wordt Arnulf voor de laatste maal in oorkondes vermeld. De betreffende oorkonde vermeldt dat Arnulf Haspinga als opgedragen leen aan prins-bisschop Nithard van Luik schonk. Zijn broer Balderik II, een van de voormalige prins-bisschoppen, had hem hiertoe waarschijnlijk aangespoord. Door de overdracht van Haspinga kwam het hele graafschap onder Luikse bescherming.
Arnulfs vermeende zonen waren:
Emmo van Loon, die hem opvolgde als graaf van Loon
Herman van Gronsveld
Otto I van Duras, die door zijn huwelijk met een erfdochter van Avernas de streek van Sint-Truiden en de voogdij over haar abdij verwierf
Bronnen
Bijsterveld, Arnoud (2015) 'Van Karolingischekernregio tot territoriale lappendeken' in: Limburg. Een geschiedenis tot 1500 (LGOG Maastricht)
Jongbloed, Hein H. (2008) De Flamenses in de elfde eeuw. Oorsprong en ontplooiing van het Gelders gravenhuis in: BM Gelre XCIXNoot
↑ 21ste-eeuwse historici nemen afstand van de constructie van Baerten. Ook van die van Vanderkindere.
Referenties
↑ Jean Baerten (1969). Het graafschap Loon – in Maaslandse monografieën, 9. Assen: Van Gorcum.
↑ Karel Verhelst (1985). Een nieuwe visie op de pagus Hasbania – in Handelingen der Zuidnederlandse Maatschappij voor Taal- en Letterkunde en Geschiedenis, 39.
↑ Genealogie Online: Rudolf van Haspinga.
↑ H.H. Jongbloed (2008). De Flamenses in de 11e eeuw - in Bijdragen en mededelingen Gelre, XCIX.
↑ Geert Souvereyns & Arnoud-Jan Bijsterveld (2008). De graven van Loon, deel I – in Het oude land van Loon, 87.
Literatuur
Baerten, Jean (1969) Het graafschap Loon (11e - 14e eeuw), Maaslandse monografieën 9 (Assen Van Gorcum)Vanderkindere, L. (1902) La formation territoriale des princippautés belges au moyen âge I (Brussel)
https://nl.m.wikipedia.org/wiki/Rudolf_II_van_Haspinga#Arnulf_van_Haspinga