Arbre généalogique Kamps-Cuijpers

1. GESCHIEDENIS VAN DE FAMILIE KAMPS

Het woord kamp is afgeleid van het Latijnse woord campus en betekent "veld". In agrarische zin komt dit neer op een groot veld, omgeven door een aarden wal met struiken of door heggen of bomen. Deze omheining had tot doel grazend vee op afstand of juist binnen te houden. Het is meer dan waarschijnlijk dat de naam Kamps hierin zijn oorsprong vindt. De oudste dragers van deze familienaam ontleenden deze aan de plaats waar zij woonden en werkten. Dit past in de traditie van zogenaamde 'veldnamen'. Dit zijn familienamen die een bepaald landschappelijk kenmerk in zich hebben. Andere categorieën zijn geografische namen, beroepsnamen en patroniemen (afgeleid van voornaam ouders).
Veldnamen en geografische namen zijn beiden gebaseerd op een bepaalde locatie en worden doorgaans beschouwd als de eerste categorie namen die erfelijk werd (bron: J. ter Liere). De naam Kamps (of Camps) is daarom waarschijnlijk een relatief oude naam. Dat blijkt mijns inziens ook uit de omstandigheid dat de Kampsen uit Noord-Oost Nederland doorgaans protestant zijn en de Kampsen uit Zuid-Oost Nederland Katholiek. De naam bestond blijkbaar al toen bepaalde landstreken massaal tot het nieuwe geloof overgingen.
Er zijn allerlei varianten op de naam Kamp(s) in gebruik en ook ziet men nog vaak straatnamen die doen herinneren aan het plaatselijke verleden als kamp. Verreweg de meeste Kampsen vinden we in de Nederlands-Duits grensstreek.

De Duitse Kampsen lijken tamelijk honkvast. In Nederland is er méér sprake van spreiding; wat te maken had met immigratie vanuit de Duitse grensstreek naar het welvarende Holland. Zo is er uit deze stamboom een Kamps (Theodorus Huibertse, roepnaam Dirk, geboren 1734) naar Pijnacker in Zuid-Holland geëmigreerd en is daar grondlegger geworden van een groot nageslacht.

De oudst bekende Kamps, voorzover met enige zekerheid kan worden aangetoond, kwam waarschijnlijk uit Weeze (D) en heette Theodorus, een naam die nog veelvuldig zal opduiken in de stamboom. Hij trouwde in 1684 in Weeze met Hildegundis in gen Syp. Het echtpaar verhuisde naar het stadje Goch (D) en daar kwam rond 1694 hun zoon Gerardus (roepnaam: Gerret) ter wereld. Gerret, inmiddels gehuwd met Gertrudis Croonen, vestigde zich in Asperden (D), de geboorteplaats van zijn vrouw. Hun oudste zoon heette Caspar(us), inmiddels de derde generatie. Deze Caspar, geboren in 1720 en gehuwd met Petronillae Lenders, duikt ongeveer 30 jaar later op in het nabijgelegen Hommersum (D) en sticht daar een boerderij, de Kapellenhof, die in de loop der tijd zal uitgroeien tot een boerderij van flink formaat en waar begin 20e eeuw zelfs een steenfabriekje werd uitgeoefend. Het huidige fraaie woonhuis (1911) werd hiervan gebouwd.

De speurtocht naar de herkomst van mijn voorouders Kamps voerde daarom in eerste instantie naar dit rustige plaatsje in Nordrhein-Westfalen (D). Het ligt aan de rivier De Niers, welke daar de grens vormt met Nederland. Binnen enkele kilometers afstand liggen Nederlandse plaatsen als Gennep en Ottersum en ook de reeds genoemde Duitse plaatsen Weeze, Goch en Asperden liggen op korte afstand.

In de tijd van de eerste Kampsen was er nog geen grens zoals tegenwoordig. Het gebied was afwisselend in handen van verschillende heersers waaronder de graven van Gelre. Na de nodige twisten kwam de streek in 1473 voor lange tijd in handen van de Hertog van Kleef. Kleef werd door erfopvolging deel van Brandenburg en daarna Pruissen (1701), de voorloper van het moderne Duitsland.

Na de Franse bezetting onder Napoleon, werd in 1816 de grens met Nederland getrokken deels door Hommersum waardoor het centrum van Hommersum nu pal aan de Nederlandse grens ligt. Ottersum, Gennep maar ook Milsbeek en Mook werden pas Nederlands in 1816. Daarvóór was sprake van een ongedeeld (Kleefs) gebied met een gemeenschappelijk 'NederRijns' dialect wat tegenwoordig nog steeds gesproken wordt ondanks de steeds sterker wordende invloed van het ABN en het hoch Deutsch.

Caspar Kamps pachtte vanaf circa 1750 de "Kapellenhof" van de Heer van Wissen (nabij Weeze).
Directe verantwoording was hij schuldig aan de Amtsmann die gevestigd was op het Schloss Hamm aan de Niers.
Caspar was een "aanzienlijke", wat o.a. inhield dat hij geen pacht hoefde te betalen aan de eigenaar van de grond. Wel was hij belast met het beheer van de aan hem toevertrouwde grond en moest hij waarschijnlijk opbrengsten van zijn grond afstaan. Waarom geen pacht? Omdat het in die tijd geen pretje was om op een afgelegen boerderij te wonen waarbij de veiligheid een serieus thema was vanwege rondreizend geboefte.

Caspar overleed in Hommersum in 1794.

Zijn zoon Theodorus (roepnaam: Derk, de 4e generatie Kamps en getrouwd met Derris Lamers, erfde de boerderij. Tijdens zijn leven werd Hommersum, dat deel uitmaakte van Pruissen, bezet door de Fransen.
De Fransen onteigenden de grond van feodale landeigenaren zoals de Heer van Wissen. Derk verwierf de eigendom om niet en kon waarschijnlijk goedkoop bouwmaterialen aankopen afkomstig van het door de Fransen gesloopte Schloss Hamm. Men kan stellen dat de familie Kamps van de Franse overheersing heeft kunnen profiteren.

Na het overlijden van weduwnaar Derk in 1819, vond er in 1823 een scheiding en deling van zijn erfenis plaats tussen zijn kinderen (de 5e generatie).

1. Zoon Gerardus, gehuwd met Johanna Winnekens, bleef wonen en werken op de Kapellenhof. Hij is de stamvader van de meeste Hommersumse en Afferdense Kampsen.

2. Leonardus Kamps kreeg een kleinere woning toebedeeld op de ouderlijke grond (plus een geldsom?) maar verhuisde later met zijn echtgenote Christina Derks naar Milsbeek. Van hem stammen de Gennepse Kampsen af.

3. Theodorus Kamps, gehuwd met Catharina Winnekens, werd waarschijnlijk uitgekocht met een som geld.
Van dit geld kocht Theodorus een royale boerderij aan de tegenwoordige Hoevensestraat in Aaldonk gemeente Ottersum (toen: In de Hoeven; een hoeve is een oppervlaktemaat), kadastraal Ottersum B 1013 t/m 1019.
Deze Theodorus is de stamvader van de Ottersumse Kampsen. Zie het vervolg.
Een en ander verklaart waarom zijn oudste kinderen in Hommersum zijn geboren en de jongere kinderen in Aaldonk in de gemeente Ottersum. Op 1 mei 1822 is het gezin van Hommersum naar Aaldonk verhuisd.

Zoon Theodor Kamps (6e generatie), gehuwd met Jacomina van de Logt uit Wanroy, kocht een woning aan De Zandsteeg in Het Ven. Hij bracht daar tevens zijn vader Theodorus" aan het eind" zoals de uitdrukking luidt.

De dochter van Theodor (7e generatie), bleef wonen op De Hoevensestraat en trouwde met Gerardus Petrus (Grad) Smits, een boerenknecht. Hun woning brandde in 1915 af en nabij werd door Grad Smits een nieuwe dubbele woning gebouwd (nr. 4A). De ruïne is thans niet meer te zien in het landschap.

Zoon Theodorus (7e generatie) en getrouwd met Hendrina Giesbers, kwam in het bezit van een stuk grond op "Den Kerkhof" gelegen aan het Smalle Pad te Aaldonk, wat tegenwoordig de Baasestraat heet. Broer Willem kreeg of kocht een perceel aan de overkant van de Baasestraat.

Diens zoon Theodorus Johannes, roepnaam Jan (8e generatie), gehuwd met Elisabeth Francisca (Lies) Mans woonde en werkte zijn leven lang op de Baasestraat te Aaldonk.

2. BRONVERMELDING/DANKBETUIGING

Veel gegevens zijn ontleend aan onderzoek via GENLIAS, BHIC en DTB-registers.
Daarnaast heb ik veel hulp gehad van mijn ouders en van andere onderzoekers, waarvan speciale vermelding verdient Henk Jaspers, met zijn zeer uitgebreide kennis van heden en verleden van de regio Zuid-Oost Nederland.