Arbre généalogique Beltzer » Josephine "Jos" van Gasteren (1917-1989)

Données personnelles Josephine "Jos" van Gasteren 

• Le surnom est Jos.
• Elle est née le 22 mars 1917 dans Den Haag, Zuid-Holland, Nederland.

  In het vroege voorjaar van 1917 kwam hun kind. Een dochter, die zij
  Josephine noemde, naar haar moeder. Lies kreeg van haar broer een album,
  the Annals of Babyhood, waarin zij foto’s van de kleine Josephine plakte en
  waarin zij haar ervaringen als jonge moeder opschreef. Zij deed dit met een
  open oog voor de eigenaardigheden van de kleine dwingeland.

• Profession: Actrice.
• Elle est décédée le 1 mars 1989 dans Amstelveen (NH), elle avait 71 ans.
• Un enfant de Louis Augustaaf van Gasteren et Elisabeth Christina Challa, Menagé
• Cette information a été mise à jour pour la dernière fois le 9 octobre 2020.

Famille de Josephine "Jos" van Gasteren

(1) Elle est mariée avec Alphonse Marie Rademakers.

Ils se sont mariés le 20 mai 1942 à Amsterdam (NH), elle avait 25 ans.

Adv. Verloofd 9-11-1941, Getrouwd 20-5-1942

Een ander topic, dat tot gefronste wenkbrauwen leidde, was haar relatie
tot mannen. Dat is altijd een geschiedenis van toppen en dalen geweest. Zo
ook haar verhouding met Fons Rademakers, die nu wel op het dieptepunt was
geraakt. Zij moest soms lachen als zij aan haar huwelijk met Fons Rademakers
terugdacht en vroeg zich af wat haar bezield had om ‘die kleinburgerlijke
toestand aan te gaan die me nog belet zou hebben iets van de wereld te zien’.
Het idee dat zij zich dan had moeten tevredenstellen met een tweewekelijks
reisje per jaar naar Zwitserland, België of Luxemburg vervulde haar met
109
DEEL 2 – DE FAMILIE (1945-1965)
afschuw. Uit Mittenwald liet zij dan ook aan haar ouders weten dat zij schoon
genoeg had van Fons. Zij had haar advocaat ingeschakeld om de
boedelscheiding volgens haar aanwijzingen te laten regelen en waarschuwde
haar ouders tegen Rademakers’ brabantse charme. ‘Wanneer Fons dus zou
komen lamenteren, wensch ik, dat jullie je onder geen voorwaarde laat
“beetnemen” en beïnfluenceren.’ Verder kondigde zij aan een proces te
beginnen, want ze wilde dat haar ex-man nu eindelijk eens ‘over de brug
kwam’. Fons belazerde haar door de meubels en perzen achter te houden,
vond ze. Ze had zich als veel te vriendelijk en te slap laten kennen en al dat
sentimentele gedoe had geen bliksem gegeven. Zij ging het nu hard spelen.
Desnoods moest de vader van Fons, een wethouder in Roosendaal, maar
voor ‘het rijkelui’s zoontje’ opkomen en betalen. Het zou een zwarte dag voor
de Roosendalers worden, voorspelde zij oorlogszuchtig.18

Le couple a divorcé de 27 septembre 1943 chez Amsterdam (NH).

(2) Elle est mariée avec (Ne pas publique).

Ils se sont mariés le 24 septembre 1949 à Amsterdam (NH), elle avait 32 ans.

Zie huw.adv.

Eind 1952 kon de Nederlandse ambassadeur in Zuid-Afrika Den Haag
melden dat het huwelijk ontbonden was en dat Josephine zonder achterlating van adres was vertrokken.

Het huwelijk en de scheiding
In de Amsterdamse nachtclub Casino had zij de 36-jarige grootindustrieel
Fillery ontmoet en het was liefde op het eerste gezicht. In september 1949, na
een verloving van enkele weken, trouwden zij in Londen te midden van de
high society, overigens zonder de Van Gasterens. In dezelfde maand vertrok
het echtpaar voor een huwelijksreis in Afrika en vestigde het stel zich in ZuidAfrika waar Gordon woonde en werkte.

Begin 1952 moest Gordon voor langere tijd naar Londen in verband met
onderhandelingen over de productie van een nieuw huishoudelijk apparaat
waar hij het patent op had. Gezien de huwelijksmoeilijkheden leek het beiden
een goed idee om samen met de baby tijdelijk naar Londen te verkassen en
daar een gemeubileerd appartement te huren. Gordon en Josephine zouden
dan misschien weer nader tot elkaar komen. Binnen twee weken echter na
hun aankomst in de Britse hoofdstad vertelde Gordon zijn vrouw dat hij tot
de conclusie was gekomen dat hun huwelijk een grote mislukking was en
121
DEEL 2 – DE FAMILIE (1945-1965)
stelde voor te scheiden. Josephine weigerde echter om een scheiding ook
maar te overwegen en beide partijen schakelden onmiddellijk advocaten in.
Het spel werd hard gespeeld.

Les époux ont divorcé en 1952.

Notes par Josephine "Jos" van Gasteren

Zie arch.krt.

GASTEREN, Josephina van (geb. Den Haag 22-3-1917 – gest. Amstelveen 1-3-1989), actrice, regisseuse, vertaalster, journaliste. Dochter van Louis Augustaaf van Gasteren (1887-1962), acteur, en Elise Menagé Challa (1891-1962), zangeres. Josephine van Gasteren trouwde (1) op 20-5-1942 in Amsterdam met Fons Rademakers (1920-2007), acteur, cineast; (2) na echtscheiding (1943) op 29-9-1949 in Londen met Gordon Thomas Fillery, zakenman. Ze had 1 buitenechtelijke zoon (door haar 1ste echtgenoot geëcht); uit huwelijk (2), dat in 1952 werd ontbonden, werd 1 zoon geboren.

Josephine van Gasteren was de dochter van acteur Louis van Gasteren en de klassiek geschoolde operazangeres Elise Challa. Ze had één broer: de latere cineast Louis van Gasteren junior (1922-2016). Tot haar twaalfde groeide ze op in Den Haag, waar haar vader was verbonden aan het Hofstad Tooneel. Haar ouders waren communist en bewonderaars van Stalin. Vanwege deze communistische oriëntatie sprak Josephine al op haar twaalfde vloeiend Russisch. In 1934 verhuisde het gezin naar Amsterdam en ging Josephine naar de Toneelschool. Volgens Annie Romein-Verschoor, destijds buurvrouw van de Van Gasterens, ging het er in huize Van Gasteren altijd hevig aan toe: ‘De drama’s, die aan de lopende band in hun huis werden opgevoerd en die altijd gingen over hun volmaakt onhandelbare kinderen, waren alleen voor de buitenstaander komisch’ (gecit. Slot, 21-22).

In het eerste jaar van de toneelschool werd Josephine van school gestuurd omdat ze tegen de regels in meespeelde in de film Op stap (1935). Datzelfde jaar debuteerde ze op het toneel bij het gezelschap van Louis Saalborn in De andere wereld van M.H. Szekely-Lulofs. Op achttienjarige leeftijd kreeg ze een buitenechtelijk kind: Robert (1935). De vader was een landelijk bekende acteur, 28 jaar ouder dan zij (Slot, 22). Haar ouders werden tot voogd en voogdes benoemd. Van 1936 tot 1938 was Van Gasteren verbonden aan de Amsterdamsche Tooneelvereniging, van 1938 tot 1941 bij het Nederlandsche Tooneel onder leiding van Cor van der Lugt Melsert en tussendoor deed ze mee aan het Cabaret Mallemolen van Cor Ruys. In 1940 probeerde Josephine de voogdij over haar zoon te krijgen, maar dit verzoek werd afgewezen op grond van een onevenwichtig, losbandig leven.

In 1941 leerde Josephine van Gasteren de acteur Fons Rademakers kennen, die later naam maakte als cineast. Ze waren allebei op dat moment verbonden aan het Gemeentelijk Theaterbedrijf Amsterdam, het huisgezelschap van de Stadsschouwburg. Ze moet lid zijn geweest van de Kultuurkamer, al heeft ze dat na de oorlog ontkend. Van Gasteren speelde hoofdrollen in klassiekers van onder anderen Shakespeare, Molière en Ibsen. Op 20 mei 1942 trouwde ze met Fons Rademakers – het paar woonde in de Diepenbrockstraat. Toen broer Louis op 24 mei 1943 de bij hem in de Beethovenstraat ondergedoken Duitse Jood Walter Oettinger om het leven bracht, was ook Josephine daar aanwezig. Ze hield buren, die ‘Hilfe, hilfe, hilfe’ hoorden roepen, op afstand door te zeggen: ‘Misschien studeert mijn vader een nieuwe rol in’ (gecit. Het Parool, 25-5-1991). Haar broer werd aangehouden en Josephine werd door de politie als getuige gehoord maar weer vrijgelaten. Volgens hardnekkige geruchten had ze meer dan vriendschappelijke betrekkingen met hoge Duitsers, onder wie SD-chef Willy Lages. Drie maanden na de moord weken Josephine van Gasteren en Fons Rademakers allebei – maar niet samen – uit naar Zwitserland, nadat ze kort daarvoor officieel waren gescheiden. Rademakers vluchtte vermoedelijk vanwege de Arbeitseinsatz, Van Gasteren wilde waarschijnlijk een getuigenis tegen haar broer ontlopen – hij werd op 15 juni 1944 veroordeeld tot vier jaar cel, maar kreeg op 17 januari 1946 gratie.

‘Madame Sans-Gêne’
Wat Josephine van Gasteren de eerste jaren na de oorlog heeft gedaan, is onduidelijk. Op 9 juni 1948 werd ze opnieuw ingeschreven in het bevolkingsregister van Amsterdam, met als adres Amstelkade 136-hs. Ze probeerde haar carrière te hervatten en deed vooral ‘lichter’ werk. Zo speelde ze bij het cabaret bij Wim Ibo, bij moppentapper Max Tailleur en in blijspelen bij De Komedianten van Johan Kaart. In september 1949 keerde ze het toneelleven de rug toe toen ze in Londen trouwde met de Britse zakenman Gordon Thomas Fillery, onder meer uitvinder van machines voor de bouw. Ze woonde in die tijd in het Victoria Hotel in Amsterdam en emigreerde op 12 mei 1950 met Fillery naar Johannesburg, Zuid-Afrika, waar ze een zoon kregen: Brian. Het huwelijk duurde slechts drie jaar. Van Gasteren woonde enige jaren in Londen en schreef in de jaren vijftig reisverhalen voor het Algemeen Dagblad, Vrije Geluiden, Het Toneel en De Telegraaf. Onder het pseudoniem ‘Madame Sans-Gêne’ had ze in Het Nieuws van de Dag de rubriek ‘Ik zeg maar zo’. In 1961 werden haar verhalen gebundeld in de Bruna-pocket ’t Leven is een picnic.

Medio jaren vijftig vestigde Van Gasteren zich in Amstelveen, waar ze tot haar dood zou wonen. In 1957 speelde ze mee in de speelfilm Stranding, onder regie van haar broer. Vanaf 1958 ging ze weer acteren bij grote gezelschappen, zoals de Nederlandse Comedie, het Nieuw Rotterdams Toneel en Theater. Organiseren zat haar in het bloed. Voor beginnende acteurs organiseerde ze in 1965 workshopreizen naar het amfitheater van Epidaurus, Griekenland. Ook zorgde ze ervoor dat experimentele groepen uit New York naar Nederland kwamen: in 1962 maakte The Living Theatre hier een tournee, in 1970 organiseerde ze in het Mickery Theater in Loenersloot de voorstelling The concept door The Daytop Theatre Company, gespeeld door ex-verslaafden.

Ook zelf bleef Van Gasteren optreden In 1969 en 1970 speelde ze de gedistingeerde mevrouw De Lowe in de tv-serie De kleine zielen, naar de romancyclus van Couperus. Voor haar rol in het stuk Theodoor, een total loss van Eric Schneider won ze in 1970 de publieksprijs. Een jaar later speelde ze een bijrol in de succesfilm Mira, geregisseerd door Fons Rademakers. Hiernaast verzorgde ze in de jaren zeventig de programmering voor het Piccolo Theater in Rotterdam, richtte ze in 1973 het Stadstoneel Rotterdam op, vertaalde ze toneelstukken en speelde ze solovoorstellingen, zoals Rosa naar dagboeken van Rosa Luxemburg en De eigen wereld en die andere naar Beb Vuyks novelle over de Japanse kampen. Journalist Jan Spierdijk schreef in 1975 dat ze bepaald geen ‘stil vrouwtje’ was: ‘Waar je ook met haar zetelt […] overal laat ze haar opinies schallen over het Nederlandse toneel in de knel van het bestel, over toneeldirecties, acteurs, critici, kranten, soms berstend van enthousiasme, meestal geladen van kritiek’ (De Telegraaf, 6-3-1975). Toen Van Gasteren na de dood van de actrice Ank van der Moer (1983) de rol van Amsterdamse straatsloerie Na Druppel in de volksmusical De Jantjes overnam, zei choreograaf Jack Bow: ‘Josephine als Na Druppel? Dat wordt Na Wáterstráál!’ (mondelinge mededeling aan de auteur).

Bij haar veertigjarig jubileum in 1976 werd Josephine van Gasteren benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. Tien jaar later werd ze bevorderd tot Officier. Ze zei in 1976 in een interview dat ze, als ze haar leven over mocht doen, niet opnieuw actrice zou worden: ‘Dit vak is van een dodelijke eenzaamheid – echte vriendschap bestaat onder acteurs nauwelijks’ (gecit. Het Vaderland, 21-2-1976). Het gemis aan vriendschap compenseerde ze met dierenliefde. In Amstelveen, waar ze ereburgeres was, werd ze beschermvrouwe van de Stichting Aap, een opvangplek voor exotische dieren.

Op 67-jarige leeftijd debuteerde Van Gasteren als regisseur van Gekortwiekt van Lezley Havard, een stuk dat ze zelf had vertaald. Een jaar later, in 1985, werd bij haar borstkanker geconstateerd. Ze bleef actief, maar in januari 1989 moest ze de voorstelling Vaarwel Zuster George, waarin ze een uitgerangeerde actrice speelde, vanwege haar ziekte afbreken. Twee maanden later overleed Josephine van Gasteren op 72-jarige leeftijd. In haar woonplaats Amstelveen werd een laan naar haar vernoemd.

Reputatie
Josephine van Gasteren stond bekend als een eigenzinnige, temperamentvolle vrouw die altijd voor zichzelf opkwam. Ze eiste het uiterste van zichzelf en van anderen en wist dat mensen haar daarom lastig vonden: ‘Ik eis van mezelf een inzet van 150 procent, hoewel ik van anderen niet meer vraag dan 100 procent’ (Het Vaderland, 21-2-1976). Journalist Hans Vogel schreef na haar dood: ‘Er was niemand die in Nederland in de buurt van Josephine van Gasteren kon komen. Figuurlijk en soms ook letterlijk. Van Gasteren was decennia lang een van de weinige ‘monstres sacrées’ aan het toneel. Als actrice kon zij verpletterend zijn in grote, liefst Griekse tragedies. Maar Van Gasteren was ook een ras-komediante en soms voerde ze het een én het andere ver door in haar privéleven’ (Het Parool, 30-3-1989).

Avez-vous des renseignements supplémentaires, des corrections ou des questions concernant Josephine "Jos" van Gasteren?
L'auteur de cette publication aimerait avoir de vos nouvelles!

Barre chronologique Josephine "Jos" van Gasteren

Cliquez sur le nom pour plus d'information. Symboles utilisés:  grand-parents    parents    frères/soeurs    enfants