Harald Veelhaar of Mooihaar (Oudnoors: Haraldur hinn hárfagri, Noors: Harald Hårfagre). Zijn volledige naam vertaald naar het Nederlands luidt: Harald I zoon van Halfdan. Hij kwam uit het geslacht Ynglinge.
Harald wordt gezien als de eerste koning die over geheel Noorwegen heerste. Toen de vader van Harald, Halfdan Zwarte Gudrødsson overleed in 860 volgde hij hem op als koning van enkele kleine en ietwat verspreide rijkjes (voornamelijk in het zuidoosten van het huidige Noorwegen). Deze waren in Halfdans handen gekomen door erfenissen en overwinningen.
Hoewel er niet aan wordt getwijfeld dat Harald heeft bestaan en de rol die hij heeft gespeeld in de vereniging van Noorwegen, heeft veel van de informatie over zijn leven een legendarisch karakter.
Koning van Noorwegen
Er is onzekerheid omtrent hoe groot geheel Noorwegen in zijn tijd was. De onzekerheid geldt vooral omtrent een groot gebied in het noorden van Noorwegen; volgens sommigen werd dit door koningen geregeerd die geen band met Harald hadden. Wat wel zeker is, is dat hij veel kleine koninkrijken onder zijn heerschappij bracht en Noorwegen als grotere eenheid deed ontstaan.
In een van Snorri's sagen wordt verteld dat een vrouw, Gyda (de dochter van koning Eirik van Hordaland), Harald aanzette tot het verenigen van Noorwegen. Hij had zijn mannen naar de boerderij in Valdres gestuurd, waar zij opgevoed werd, om haar een aanzoek te doen. Zij wees hem echter af, omdat zij hem niet machtig genoeg vond en vroeg hem waarom hij niet over geheel Noorwegen regeerde. Harald liet zich niet beledigen of ontmoedigen, maar nam de uitdaging aan en beloofde dat er geen kam, schaar of mes aan zijn haar zou komen eer Noorwegen één rijk was.
De eerste stap zette hij door in 866 Dovre te veroveren en een alliantie met de graaf Haakon Grjotgardsson aan te gaan. Vervolgens stootte hij door naar het westen en het oosten. Zijn streven ontmoette veel tegenstand, in het bijzonder in het westen van Noorwegen. De grote tegenstand eindigde in 872 met de beslissende veldslag te Hafrsfjord bij Stavanger. Hierdoor kreeg Harald de macht over grote delen van het westen en zuiden van Noorwegen. Een voordeel van deze overwinning was dat de kust veilig werd voor handelaren, tot het huidige Finnmark en wellicht ook nog verder tot Rusland.
In de loop van deze jaren had Harald de bijnaam Luva gekregen, vandaag zouden we het rasta noemen (de Franse vertaling hiervan is "tête de choc"). Toen hij Noorwegen onder zijn heerschappij had bijeengebracht, liet hij Gyda komen - en ze trouwden. Hierna trok Harald naar Jarl Ragnvald te Møre, daar werd zijn haar voor het eerst sinds 10 jaar geknipt en Jarl Ragnvald gaf hem de bijnaam Hárfagri.
Ook al had Harald nu Noorwegen bedwongen, het rijk bleef bedreigd. Ditmaal vanuit het buitenland. Zijn tegenstanders waren vooral verjaagde rijke stamhoofden van aanzien die een bedreiging voor Harald I vormden. Harald trachtte ze met onderdrukking aan zich te onderwerpen en dwong een groot aantal van hen aldus om Noorwegen te verlaten. Zij schuilden zowel op het recent ontdekte IJsland als op de Orkney-eilanden, de Shetland-eilanden, de Hebriden en de Faeröer als in Schotland. Vanuit deze veilige havens kwamen ze terug om 's winters in Noorwegen en de rest van noordelijk Europa op rooftocht te gaan. Ze namen in getale toe toen ontevredenen uit Noorwegen zich bij hen aansloten. Het ging daarbij vooral om de knellende belastingen die Harald hen oplegde. Tenslotte moest Harald met zijn mannen de genoemde eilanden en Schotland schonen van deze Vikingen. Terwijl de Schotse eilanden onder Noorse heerschappij kwamen, werd IJsland een eigen staat waar veel van de gezochte Vikingen heen trokken.
Het laatste deel van zijn regeerperiode werd gekenmerkt door vijandigheden tussen zijn vele zonen. Harald had ze allemaal een koninklijke titel met bijbehorend land gegeven dat ze in zijn naam mochten besturen maar dit bracht helaas geen vrede. Toen hij oud werd, gaf hij zijn favoriete zoon Erik Bloedbijl de absolute macht. Harald overleed in 933 en werd bijgezet in een grafheuvel te Haug bij het Karmsund (vlakbij de stad Haugesund). Twaalf van zijn zoons zouden koning worden, waarvan twee die Noorwegen als één geheel zouden besturen: Erik Bloedbijl en Haakon de Goede.
Waar hij en zijn familie (Noors:ætt) woonden is onzeker. Drie gebieden worden in het algemeen aangegeven als mogelijke plaatsen: Vestfold, Hadeland en Ringerike. Het is wel bekend dat hij te Avaldsnes (Karmøy) verbleef. Zijn familie was rijk, machtig en bezat grote gebieden. Verder was Harald bekend vanwege zijn harde manier van regeren.
De familie van zijn vader stamde van het geslacht Ynglinge af, een machtig geslacht dat als nakomelingen van de godin Freya werd beschouwd.
Harald was vader van veel kinderen, met verschillende moeders. Het is niet bekend van hoeveel kinderen hij de echte vader was, of hoeveel vrouwen hij exact heeft had; verschillende bronnen geven verschillende getallen aan. Na zijn dood was het qua politieke carrière zeer interessant om van hem af te stammen; men kreeg hierdoor erfrecht op de troon en ook een veel betere machtspositie dan als afstammeling van een van de lokale koningen. Hierdoor is het te verwachten dat veel van de stambomen, waar latere koningen naar verwezen, aangepast kunnen zijn. Houd dit in gedachte !
Harald Halfdansson (Old Norse: Haraldr Hálfdanarson; c. 850 c. 932), better known as Harald Fairhair (Old Norse: Haraldr hárfagri, Norwegian: Harald Hårfagre), was the first King of Norway, reigning from c. 872 to 930. Most of his life remains uncertain, since the most detailed accounts of his life are written around three hundred years after his own lifetime. A few contemporary skaldic poems exist which give only brief information, while the oldest and youngest sagas often disagree on important aspects of his life.[1] Two of his sons, Eric Bloodaxe and Haakon the Good, followed Harald to become kings of Norway after his death.
Background
The only[citation needed] contemporary sources mentioning him are the two skaldic poems Haraldskvæði and Glymdrápa, which have been attributed to Þorbjörn Hornklofi or alternatively (in the case of the first poem) to Þjóðólfr of Hvinir. The first poem has only been preserved in fragments in 13th century Kings' sagas. It describes life at Harald's court, mentions that he took a Danish wife, and that he won a battle at Hafrsfjord. The second relates a series of battles Harald won. The validity of this evidence is doubtful and the facts offered by the poems are scant. Their unity is in any case questionable, as they have been reconstructed from fragments in the Kings' sagas, where they are attributed to more than one author.[2]
Harald is not mentioned in any foreign sources earlier than the 12th century. His life is described in several of the Kings' sagas, but the first of these were not written until the end of the 12th century, over 250 years after his death. Their accounts of Harald and his life differ on several points, and much of the content is clearly mythological. He is credited with having unified Norway into one kingdom. Modern historians have generally assumed that his rule was limited to the coastal areas of southern Norway.[3]
Saga descriptions
In Heimskringla it is claimed that Harald succeeded, on the death of his father Halfdan the Black Gudrödarson, to the sovereignty of several small, and somewhat scattered kingdoms in Vestfold, which had come into his father's hands through conquest and inheritance. His protector-regent was his mother's brother Guthorm.
The unification of Norway is, according to a tale narrated in Heimskringla, something of a love story. The tale begins with a marriage proposal that resulted in rejection and scorn from Gyda, the daughter of Eirik, king of Hordaland. She said she refused to marry Harald "before he was king over all of Norway". Harald was therefore induced to take a vow not to cut nor comb his hair until he was sole king of Norway, and that ten years later, he was justified in trimming it; whereupon he exchanged the epithet "Shockhead" or "Tanglehair" for the one by which he is usually known.[4] Most scholars today regard this story as a literary tale inspired by the Romance stories that were popular at the courts by the time Heimskringla was written.[who?][citation needed]
In 866, Harald made the first of a series of conquests over the many petty kingdoms which would compose all of Norway, including Värmland in Sweden, which had sworn allegiance to the Swedish king Erik Eymundsson. In 872, after a great victory at Hafrsfjord near Stavanger, Harald found himself king over the whole country. His realm was, however, threatened by dangers from without, as large numbers of his opponents had taken refuge, not only in Iceland, then recently discovered; but also in the Orkney Islands, Shetland Islands, Hebrides Islands, Faroe Islands and the northern European mainland. However, his opponents' leaving was not entirely voluntary. Many Norwegian chieftains who were wealthy and respected posed a threat to Harald; therefore, they were subjected to much harassment from Harald, prompting them to vacate the land. At last, Harald was forced to make an expedition to the West, to clear the islands and the Scottish mainland of some Vikings who tried to hide there.[5]
The earliest narrative source which mentions Harald, Íslendingabók claims that Iceland was settled during his lifetime. It was thus long thought that Harald thus caused the Norse settlement of Iceland and beyond. According to this view, Iceland was settled by "malcontents" from Norway, who resented Harald's claim of rights of taxation over lands, which the possessors appear to have previously held in absolute ownership. This view has been largely abandoned by modern historians.[6]
There are several accounts of large feasting mead halls constructed for important feasts when Scandinavian royalty was invited. According to a legend recorded by Snorri Sturluson, in the Heimskringla, the late 9th-century Värmlandish chieftain Áki invited both the Norwegian king Harald Fairhair and the Swedish king Eric Eymundsson, but had the Norwegian king stay in the newly constructed and sumptuous one, because he was the youngest one of the kings and the one who had the greatest prospects. The older Swedish king, on the other hand, had to stay in the old feasting hall. The Swedish king was so humiliated that he killed Áki.
The Norwegian kingdoms
These maps are mainly based on later saga sources, from the 13th century. Their historical accuracy is questionable.
Norwegian petty kingdoms ca. 820 AD at the death of Gudrød the Hunter. The most important kingdoms were Vestfold (red), Hålogaland (purple), Alvheim (yellow) and Agder (green).
Petty kingdoms ca. 860 AD at the death of Halfdan the Black. In red is the kingdom inherited by Harald Fairhair.
Petty kingdoms ca. 872 AD (the unified kingdom shown in red) before the defining Battle of Hafrsfjord.
King Harald I's division of the kingdom ca. 930 AD. The yellow areas are petty kingdoms assigned to Harald's sons and kinsmen, the red area remained Harald's territory as High King, the purple is the domain of the earls of Lade, orange is the domain the earls of Møre[disambiguation needed].
Later life
Haraldshaugen
The latter part of Harald's reign was disturbed by the strife of his many sons. The number of sons he left varies in the different saga accounts, from 11 to 20. Twelve of his sons are named as kings, two of them over the whole country. He gave them all the royal title and assigned lands to them, which they were to govern as his representatives; but this arrangement did not put an end to the discord, which continued into the next reign. When he grew old, Harald handed over the supreme power to his favourite son Eirik Bloodaxe, whom he intended to be his successor. Eirik I ruled side-by-side with his father when Harald was 80 years old. Harald died three years later due to age in approximately 933.
Harald Harfager was commonly stated to have been buried under a mound at Haugar by the Strait of Karmsund near the church in Haugesund, an area that later would be named the town and municipal Haugesund. The area near Karmsund was the traditional burial site for several early Norwegian rulers. The national monument of Haraldshaugen was raised in 1872, to commemorate the Battle of Hafrsfjord in 872.[7][8]
Issue
Harald Haarfager later in his life
While the various sagas name anywhere from 11 to 20 sons of Harald in various contexts, the contemporary skaldic poem Hákonarmál says that Harald's son Haakon would meet only "eight brothers" when arriving in Valhalla. Only the following five names of sons can be confirmed from contemporary skaldic poems (with saga claims in parenthesis), while the full number of sons remains unknown:[9]
Eric Bloodaxe (by Ragnhild Eiriksdotter from Jutland, Denmark)
Haakon the Good (by Tora Mosterstong from Moster, Sunnhordland)
Ragnvald
Bjørn (Bjørn Farmann?)
Halvdan, possibly two by that name
According to Heimskringla
The full list of sons according to Snorri Sturluson's Heimskringla: (Most of these are considered by modern historians to be legendary. It is in any case virtually impossible to determine which ones might be historical.)
Children with Åsa, daughter of Håkon Grjotgardsson, Earl of Lade:
Guttorm Haraldsson, king of Ranrike
Halvdan Kvite (Haraldsson), king of Trondheim
Halvdan Svarte (Haraldsson), king of Trondheim.
Sigrød Haraldsson, king of Trondheim
Children with Gyda Eiriksdottir:
Ålov Årbot (Haraldsdotter)
Rørek Haraldsson
Sigtrygg Haraldsson
Frode Haraldsson
Torgils Haraldsson - identified as "Thorgest" in the (dates not correct) Irish history. Snorri Sturluson, in his Heimskringla, claims that Torgils was Harald's son.
Children with Svanhild, daughter of Eystein Earl:
Bjørn Farmann, king of Vestfold.
Olaf Haraldsson Geirstadalf, king of Vingulmark, later also Vestfold.
Ragnar Rykkel
Children with Åshild, daughter of Ring Dagsson:
Ring Haraldsson
Dag Haraldsson
Gudrød Skirja
Ingegjerd Haraldsdotter
Children with Snøfrid, daughter of Svåse the Finn:
Halvdan Hålegg
Gudrød Ljome
Ragnvald Rettilbeine
Sigurd Rise
Other children:
Ingebjørg Haraldsdotter
(1) Il est marié avec Svanhild Øysteinsdotter van Hedemarken.
Ils se sont mariés.
Enfant(s):
(2) Il est marié avec Ragnhild Eiriksdotter.
Ils se sont mariés
Enfant(s):
(3) Il est marié avec Tora Mosterstong.
Ils se sont mariés
Enfant(s):
(4) Il est marié avec Gyda Eiriksdotter.
Ils se sont mariés
Enfant(s):
(5) Il est marié avec Asa Hakansdotter.
Ils se sont mariés
Enfant(s):
(6) Il est marié avec Åshild Ringsdotter.
Ils se sont mariés
Enfant(s):
(7) Il est marié avec Snøfrid Svåsedotter.
Ils se sont mariés
Enfant(s):
Harald I "mooihaar" van Noorwegen | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(1) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(2) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(3) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Tora Mosterstong | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(4) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Gyda Eiriksdotter | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(5) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Asa Hakansdotter | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(6) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Åshild Ringsdotter | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(7) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Snøfrid Svåsedotter | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||