veenbaas
kooiker
turfmaker
He is married to Aafje Geerts Lubberts.
They got married
Child(ren):
Jan Tiemens Haxe wordt na 1777 niet meer in de turfroedengeld-
registers van Giethoorn vermeld. In augustus 1778 wordt het elfde en laatste
kind geboren. Zeer waarschijnlijk is Jan, die maar ongeveer 46 jaar oud wordt,
in een huis overleden dat aan de westoever van de Noorderdwarsgracht stond.
Begin november 1754 trouwt de 23-jarige Jan Timen Haxe, J.M. (Jonge Man)
met Aafje Geerts, J.D.(Jonge Deern), geboortig van Kallenkoote, beide van
Geithoorn.
Op 27 maart 1755 worden Jan Timens Haxen en Aafje Geerts na belijdenis inge-
schreven in het Lidmatenboek van de NH-kerk te Giethoorn.
In juli 1755 wordt hun eerste kind en in augustus 1778 hun elfde en laatste
kind geboren.
In 1732 wordt in o.a. Schoutambt Giethoorn het zogenaamde roedengeld inge-
voerd, een belasting van een halve stuiver over elke gemaakte vierkante roede
turf. In 1755 wordt Jan Tiemens Haxen voor het eerst in de roedengeldregisters
van Giethoorn vermeld. Hij maakt dan 42 1/2 vierkante roeden turf op Roelof
Mertens erve, d.i. nr. 11 in de Zuider Kluft, tussen de Beulaker Wijde en de
Jan Hosengracht. De benamingen van de erven dateren al van omstreeks 1600.
De erven lopen in lange, smalle en evenwijdige stroken van het Giethoornse
Meer west-oost naar het dorp Giethoorn.
Na 1755 vergraaft Jan Timen Haxe volgens de turfroedenregisters:
- 1756, 110 vierkante roeden turf, Roelof Mertens erve. Op 8 augustus 1756
heeft de Diakonie (d.i. het Armenhuijs) van Vollenhove aan Jan Tijmens
8 Caroli guldens betaald voor een voer turf.
- 1757, 50 vierkante roeden turf, Roelof Mertens erve;
- 1758, 50, Roelof Mertens; - 1759, 50 Roelof Mertens;
- 1760, 20, Roelof Mertens; - 1761, 70, Hillen Hendriks; - 1762, 20, Jan
Clasen, en 51, Jan Beenen Douwers; - 1763, 45 roeden en 8 voeten,
Hillen Hendrix; - 1764, 80, Hillen Hendrix; - 1765, nihil (in Giethoorn);
1766, 42 roeden en 6 voeten, Hillen Hendriks; 1767 en 1768 nihil (in
Giethoorn); - 1769 nihil (?); - 1770, 18, Hillen Hendrix; 1771 en 1772:
nihil (in Giethoorn); - 1773, 104, Volken Gerrits; - 1774, 79 roeden en
6 voeten, Hillen Hendrix; - 1775, 50, Hillen Hendrix, en 40, Jan Beenen
Douwers; - 1776, 53, Koop Alberts; - 1777, 80, Coop Alberts; - 1778 t/m
1788, nihil (in Giethoorn).
Op 03-02-1758 heeft Jan van Klaas Berents Mink een stukje turfland in de
Maat gekocht voor 135 guldens. Bron: CD-Rom "Gietersen van toen" van
K. Kruithof. De Maten was het gebied ten westen van de Noorderdwarsgracht.
Gelet op de betrekkelijk geringe hoeveelheden turf die Jan Timens Haxe maakt,
moet hij nog een andere bron van inkomsten hebben gehad. Dit is allicht het
het exploiteren van eendenkooien, die vlakbij Dwarsgracht liggen. Zie verder
de notities hierna.
RAO, Vrijwillige Rechtspraak Giethoorn 1762-1770, inventaris nr. 2871, folio
72: op 12 januari 1765 geven Jan Tiemens Haxxe en Aafjen Geerts, echtelieden,
voor een schuld van 150 Carolus guldens wegens geleverde eetbare waren aan
Andries < ?? > te Steenwijk in onderpand alle goederen van hypotheekgevers,
gene uitgezonderd, speciaal een vogelkooi en woning met de bijbehorende lan-
derijen en houtgewas, vogels en netten, gelegen in N55 Jan Benen Douwers Erve,
N56 Hillen Hendrix Erve en N57 Albert Gerrits Erve beoosten de Buijten
Dwarsgrafte. Tevens 60 roeden turf staande in de schuur van Berent Coops Mink
op de Buiten Dwarsgrafte. Royement (pas) op 20 juni 1787, als Jan al zo'n
negen jaar dood is. Op de erven met de nummers 55 en 56 bezit sinds 01-12-1765
Jan seniors jongere broer Jan Timens Haxe alias Otter de helft van de zoge-
naamde Buitenkooi en tevens de helft van het provincieland in erve 57. De an-
dere, mandelige helft is van Klaas Berents Mink, die getrouwd is met Annigjen
Geerts, een zuster van Aafjen Geerts. De Buitenkooi bevond zich midden in het
gebied De Maten, tussen het Giethoornse Meer en de Noorderdwarsgracht en
was tot hun dood in 1755 en 1761 eigendom van Luijte Jans Haxe en zijn vrouw
Stijntje Jans. Kennelijk heeft Jan Timens Haxe ook in de erven 55, 56 en 57
een eendenkooi gebouwd, maar ten oosten van de Noorderdwarsgracht, genaamd
de Bovenkooi (zie hierna).
Tussen 1760 en 1771 vergraaft Jan bijna jaarlijks 18 tot 70 roeden turf op
Hillen Hendriks erve, dit is nr. 56 in de Noorder Kluft, in het gebied van de
Buitenkooi en Bovenkooi waarvan Jan -deels- eigenaar is. Zie hierboven. In
1762 maakt hij 51 roeden turf op Jan Benen Douwers erve, nr. 55, dat in het-
zelfde gebied is gelegen.
1764 Hoofdgeld (een personele belasting) Giethoorn: Jan Tiemens Haxe,
twee personen. Met de tweede persoon wordt allicht zijn echtgenote Aafje
Geerts Lubberts bedoeld. In haar overlijdensakte (ze sterft op 5 augustus 1816
te Langezwaag, gem. Opsterland, Friesland) is vermeld: "weduwe van
Jan Thimes Hacze, in leven veenbaas te Giethoorn".
Op 20 juli 1770 dragen Jan Tiemens Otter, een jongere broer van Jan Tiemens
Haxe, en zijn vrouw over aan Jan Timens Haxxe en vrouw "halfscheid (= helft)
vogelkooi de buitenkooy genaamd, houtgewas, netten en vogels." Jan Tiemens
Otter lijkt zich helemaal te gaan concentreren op wat nu als de Grote Otters-
kooi bekend staat. Op dezelfde dag geven Jan Timens Haxxe en zijn huisvrouw
Aafjen Geerts voor een schuldbedrag van 500 Carolus guldens en 20 stuivers in
onderpand aan W. Sloet Baron en Landdrost van Zalland en heer van Tweengen
(= Twente?) twee vogelkooien, houtgewas, netten en vogels, genaamd de Buiten-
en Bovenkooi. In 2009 blijkt de Bovenkooi ten oosten van Noorderdwarsdracht
te hebben gelegen, in dezelfde erven als die van de Buitenkooi.
Er is niets meer te herkennen van een eendenkooi, het is nu
allemaal rietland, omgeven door smalle sloten. Op de kadastrale kaart van 1832
is geen Bovenkooi te zien; vermoedelijk bestond die toen al niet meer. De
Buitenkooi heeft dan â©â©n, vierkante, kooiplas met twee vangpijpen op de noor-
delijke hoekpunten.
Op 8 mei 1792 wordt royement voor die hypotheek verleend, dus pas veertien
jaar na het overlijden van Jan Timens Haxe wordt de schuld volledig voldaan.
Bron: RAO, Vrijwillige Rechtspraak Giethoorn, inv.nr. 2871, 1762, folio 's
259 verso en 260.
Uit het vorenstaande kan worden afgeleid dat Jan Timens Haxe zeker niet
onbemiddeld was. Hij woont in Dwarsgracht, een buurtschap die ongeveer
drie kilometer westelijk van Giethoorn ligt. Jan heeft hier zijn hele leven
gewoond en gewerkt, in de kooikerij en turfmakerij.
In de Volkstelling van Giethoorn in oktober 1795 wordt bij Jans echtgenote
Avien Geerts Lebbers vermeld dat ze weduwe is. Ze woont dan met drie
andere personen in de wijk Zwarte Kluft. Dit zijn zeer waarschijnlijk de kin-
deren Timen (ca. 35 jaar oud), Gerrit (19) en Geert (17) Jans Haxe. Het heeft
er alle schijn van dat de vrijgezel gebleven Timen Jans Haxe na het vroege
overlijden in ca. 1778 van zijn vader Jan Timens Haxe met de exploitatie van
de Buiten- en Bovenkooi in het levensonderhoud van zijn moeder, twee zusters
en drie broers is gaan voorzien.
bron; http://wc.rootsweb.ancestry.com/cgi-bin/igm.cgi?db=phakze
Jan Timens Haxe | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Aafje Geerts Lubberts |
The data shown has no sources.