De familie Hesen is al eeuwen honkvast in Helden; het is
een familie van akkerbouwers Een overduidelijke uitzondering
op die regel was Johannes Hesen, Bieschops
Hannes, zie VII-1.3 genoemd.Wie was Bieschops Hannes
eigenlijk?
Hannes werd geboren als Johannes Hesen op 26 december
1826 te Helden-Beringe. Hij is een zoon van
Andreas Hesen en Johanna Scheers. Zijn vader was geboren
in Beringe en zijn moeder op de Keup. Zijn geschiedenis
werd heel bijzonder.
De jonge Johannes werd op 29 januari 1845 voor de
Nationale Militie goedgekeurd; hij diende vervolgens bij
de Escadron Jagers te paard. Bij zijn keuring werd hij
beschreven als: voorhoofd bedekt, aangezicht ovaal, ogen
bruin, neus klein, mond matig, kin rond, haar bruin.
Waar hij zijn diensttijd heeft doorbracht is niet bekend.
In het bevolkingsregister staat bij Johannes Hesen dat hij
op 1 mei 1853 vertrok naar Born, gelegen in Pruisen.
Waarschijnlijk Born bij Bruggen. Hoelang hij hier vertoefd
heeft hebben we niet kunnen achterhalen. Het is
vrijwel zeker dat hij op die leeftijd zijn bouwkundige studie
reeds had voltooid en de wijde wereld had verkend.
In het dienstbode register van de gemeente Helden staat
Johannes Hesen wonende in "huizing 289" ingeschreven
als dienstknecht.
De Burgerlijke Stand van de Gemeente Roermond geeft
ons opheldering betreffende het jaar van vertrek. Hij
werd ingeschreven op 1 april 1864 in de Oliestraat no.518
bij Bisschop Paredis te Roermond.Het feit dat Hannes bij
de Bisschop werkte was zeker in die tijd een reden om
trots te zijn. Door zijn werken en wonen bij Mgr. Paredis
kreeg hij zijn bijnaam: "Bieschops Hannes". Een bezoek
aan het Bisschoppelijk archief te Roermond bracht jammer
genoeg geen verdere gegevens aan het licht. Volgens
de overlevering zou hij koetsier zijn geweest.
Zouaven van H.Lambertus
Tussen 1865 en 1870 was het ook de tijd dat de Zouaven
hun leven waagden voor Paus Pius IX. Hannes was blijkbaar
wel begaan met het lot van de zouaven. Hij maakte
voor de Heldense zouaven geld over in 1867. In een artikel
van de Maas en Roerbode van 21 december 1867 staat
het volgende: "Een koetsier uit Roermond.P.J.H. Uit dankbaarheid.
Voor de vier Zoeaven van Helden Lambertus".
Zijn "liefdegift voor den Paus en zijne dappere armee"
Zoals boven de lijst vermeld werd bedroeg zijn bijdrage 7
franc. Deze verbondenheid met de zouaven is niet geheel
vreemd. Bij het personeel van Bisschop Paredis werkte
behalve Hannes Hesen nog iemand uit Helden: Anna
Maria Liboth geboren op 20 maart 1844 te Helden-Dorp.
Zij was een zuster van een van de vier zoeaven die in 1866
naar Rome vertrok en Helden nooit terug zag. Ook hier
blijkt uit de advertentie dat hij koetsier was bij de
Bisschop.
Korte tijd vertoefde Hannes ook nog op de Steenweg 560
te Roermond. Hier stond hij ingeschreven als dienstknecht
bij de familie Christoffel Petit Oudenbergh, rentenier.
Lang heeft hij hier niet gewoond. Tussen 1870 en
1880 stond hij weer ingeschreven op de Oliestraat D.280,
het Bisschoppelijk paleis. In het bevolkingsregister stond
hij zelfs direct vermeld onder Bisschop Paredis.
Café Hesen
Net voor 1875 ging hij op adres Markt B.59a wonen (later
Oliestraat 146) bij de Israeliet Salomon Silverberg en zijn
vrouw Henriette Hertzberger. In de periode 1870 -1880
treffen we Hannes aan op adres Kapellerweg J. no.171 te
Roermond. In dit pand had Hannes naar alle waarschijnlijkheid
een café ingericht.
Kapel in Beringe
In de tijd dat hij in Roermond woonde moet Hannes nog
regelmatig Helden hebben aangedaan. Dit blijkt wel uit
de verschillende bouwwerken waar hij bouwmeester of
decorateur was. Niet ver van zijn ouderlijk huis bouwde
hij op een plek waar een houten kruis met stenen corpus
stond een kleine kapel gewijd aan O.L. Vrouw van het
H.Hart.Het geld voor de bouw werd bijgedragen door de
bewoners van het gehucht en Bieschops Hannes zelf.
Deze kapel bleek al snel te klein te zijn. In principe zou je
kunnen stellen dat hier de eerste steen werd gelegd waarop
later de parochie Beringe groeide. Naar de grote kerk
in Panningen was immers een heel eind lopen. Hannes
Hesen bouwde daarom al in 1875 een grote kapel tegen
de kleine aan. Volgens aantekeningen van de "Schreur"
Piet Janssen uit Beringe zouden de metselaars die de
kapel metselde uit Neer afkomstig zijn geweest. Zij hadden
hun kost en inwoning bij de broer van Bieschops Hannes, Silvester (Boosch Sil). Het is zeer waarschijnlijk
dat Piet van De Schreur deze informatie uit de overlevering
van de familie Hesen heeft vernomen.Hannes Hesen
liet de Kapel die ter ere van O.L. Vrouw van het H.Hart
gebouwd was door "zijn" Bisschop Paredis inzegenen in
aanwezigheid van H.H.Hoefnagels en de Weleerw.Heren
van Roy en Janssens, respectievelijk pastoor te Panningen
en Helden. Helaas zijn hier geen publicaties van terug te
vinden in de dagbladen uit die tijd.
Aan het kapelletje werden miraculeuze genezingen toegeschreven
en met bewijzen gestaafd door het tentoonstellen
van windsels, breukbanden en krukken in vitrines in
de kapel.
De kapel is er niet meer. Helaas hebben diverse speurtochten
geen foto mogen opleveren van de oude kapel.
Sjang Stals student Lazarist vervaardigde in 1917 een
pentekening van de kapel. Piet van de Schreur wist zich
nog de steen te herinneren die in de kapel ingemetseld
zat. "De eerste steen werd gelegd in 1875 door J.Hesen."
Helaas is ook de eerste steen als tastbaar bewijs van wat
eens was verdwenen.
Bij onderzoek op het kadaster blijkt de kapel op grond te
liggen die eigendom was van het Kerkbestuur van de
"Roomsch Katholieke Kerk van Onze Lieve Vrouw van
Zeven Smarten te Helden Panningen". Echter op 5 mei
1930 werd in het kadasterregister te Roermond het volgende
geschreven: "Het bestuur der genoemde kerk de dato
29 september 1929 goedgekeurd door Zijne Doorluchtige
Hoogwaardigheid den Bisschop van Roermond bij besluit
van 1oktober 1929. Verklaren in hunne gemelde hoedanigheid
te hebben verkocht en bij deze over te dragen aan de
Roomsch Katholieke Kerk van den Heiligen Joseph te
Helden-Beringen, voor dewelke dezen koop wordt aangenomen
door den Weleerwaarden Heer Joseph Frederik
Stephaan Esser, pastoor te Helden-Beringe, als voorzitter en
den heer Piet Holten , koopman aldaar als secretaris van
het Kerkbestuur van den Heiligen.
Het grondstuk had nummer Gemeente Helden: Beringen
sectie A 3399, tuin, 0,5 aren en 80 centiaren. Aldaar sectie
A 3400, kapel, thans afgebroken, groot 1 are 40 centiaren."
De koopprijs bedroeg vijftig gulden. Aldus getekend op
15 april 1930 voor Panningen pastoor J.H.Huyben en
H.Tummers. Voor Beringe, pastoor Esser en P.Holten.
Missiehuis
Zijn derde en grootste karwei werd de bouw van het zusterklooster
te Panningen, thans het Missiehuis der paters
Lazaristen.Met de bouw werd begonnen in het jaar 1878.
In het archief van pastoor Caspar Lemmens (pastoor te
Panningen van 1875-1889) staat vermeld: "Eerw.Heer
Kapelaan Peters en P.J.Heesen, welke laatste tijdens den
bouw vrije kost en inwoning genoten heeft bij wed.
L.Joosten". (Engelina Joosten-Geurts) In hotel de
Gouden Leeuw waar hij nog gewerkt had als meesterknecht
bracht hij ook decoratie schilderwerk aan. Ook in
Koningslust bracht hij schilderwerk aan in de kerk.
Hotel Hesen
In de tijd dat Hannes meesterknecht was in hotel de
Gouden Leeuw te Panningen moet hij ook zijn eerste
ervaringen hebben opgedaan in het hotelwezen. Zoals
eerder al vermeld dreef Hannes een café aan de
Kapellerlaan te Roermond. In 1884 kocht Hannes van
goudsmid Reinard Voss in 1884 te Roermond een drietal
percelen bouwland met de naam "Het Lieve Vrouwe
veld". Blijkens de inschrijving in het kadastraal archief
was Hannes toen "Koffiehuis-houder te Roermond". Op
een van de drie percelen sectie B.621 werd door Hesen in
1885 "hotel Hesen" gebouwd. Het nieuwe hotel was gesitueerd
aan de Kapellerlaan en stond tegenover zijn koffiehuis.
Er zijn geen bewijzen voor maar aangezien hij bouwmeester
was van diverse panden in Helden zou hij ook
wel eens bouwmeester kunnen zijn van "Hotel Hesen".
In een advertentie uit de Maas en Roerbode van 12 april
1884 geeft Jean Heezen te kennen dat hij verhuist van de
Kappellerlaan tegen over zijn café. Een week later stond
op 12 april 1884 de volgende advertentie in bovengenoemde
krant "Heden opening van het Café, vroeger
Heesen, hij beveelt zich beleefd in de gunst van het publiek.
Tevens verschillende kamers te huur. J.Haerst".
De Kapel in Beringe Dus Johannes Hesen verhuisde van z'n café naar het aan
de overkant gelegen hotel. Een ansicht kaart geeft weer
dat het om een statig hotel ging. Het hotel stond ingeschreven
op nummer 171 Kapellerlaan. (later 171a, voor
de hernummering van de Kapellerlaan had het hotel het
no. 127). Vooral de bedevaartgangers naar Kapel in 't
Zand brachten Hannes Hesen goede klandizie. Ook
Heldense inwoners deden vaak zijn hotel aan tijdens hun
bedevaart tochten naar Kapel in 't Zand. Diverse mensen
op leeftijd in Helden konden zich Hotel Hesen nog herinneren
De naam heeft nog lange tijd op de gevel gestaan.
Het is mogelijk dat Hannes de Koetsiersfunctie naast die
van Koffiehuishouder en later van Hotelhouder uitvoerde.
Bieschops Hannes leende op 3 februari 1888 voor
Notaris Theunissen te Roermond een bedrag van f 5500,-
van Catharina Corsten.
Huwelijk
Misschien heeft hij op een van zijn (verre) reizen als
koetsier zijn vrouw ontmoet. Hij huwde op 56-jarige
leeftijd de Duitse (Gertrudis) Maria Gertruda Hubertina
Rehe. Naspeuringen in de burgerlijke stand van Goch,
Roermond en Helden gaven geen uitsluitsel over de
huwelijksdatum. Gertrudis is op 25 oktober 1886 vanuit
Den Bosch naar Roermond gekomen. In het gemeentearchief
van Den Bosch bleek op 25 oktober 1886 de huwelijksdatum
genoteerd.
Acht jaar later en één maand voor zijn overlijden liet
Johannes Hesen een testament opmaken bij Notaris
Eugene Henri Charles Louis Strens te Roermond. In dit
testament worden de nog in leven zijnde familieleden
van zijn overleden broer Silvester en zijn zuster
Wilhelmina bedacht. Hij mocht niet lang genieten van
"Hotel Hesen". Op 28 februari 1894 overleed hij kinderloos
te Roermond op 68-jarige leeftijd. Aangezien hij het
testament een maand
voor zijn overlijden
had opgemaakt zou
het goed mogelijk
kunnen zijn dat
Hannes wist dat zijn
einde nabij was.
Begrafenis
Na zijn overlijden werd hij op het 17e eeuwse kerkhof
aan Kapel in 't Zand begraven. Een oude kaart van de
kerkhof met nummers van graven gaf ons de plek aan
waar Hannes in 1894 begraven werd. Ook
dat verblijf was niet eeuwig. In het tijdsbestek
van zo'n kleine honderd jaar werden
op dezelfde plek nog eens drie mensen
begraven. Uit overlevering uit eigen familiekring
is niet zoveel bekend over Hannes,
behalve de volgende anekdote. Pruis Piet
(Janssen) senior was drie keer gehuwd en
zijn eerste vrouw was Wilhelmina Hesen.
Zij was ook een dochter van Silvester
Hesen en Martina Beurskens. Zo kwam
ook Pruis Piet op de begrafenis en de koffietafel
van Bieschops Hannes terecht.
Pruis Piet Senior vertelde aan zijn zoon
Pruis Piet Junior dat recht tegenover hem
een kapitein of een ander hoog geplaatst
persoon uit het leger zat. Dat hij deze persoon
goed opgenomen had lag aan het feit
dat deze man ontzettende slechte tafelmanieren
had. Het is jammer dat er vanuit de
familie niet meer overgedragen is over
Bieschops Hannes.
De erfenis
Uit de successie van memorie bleek dat hij nog grond in
Helden in eigendom had. Blijkens de akte van 20 november
1861 kocht Hannes samen met zijn broer Silvester
verschillende percelen grond van de gemeente Helden.
Voor Notaris Antoon Alphons Lambert Haffmans kochten
beide broeders die ingeschreven stonden als akkermannen
de volgende percelen uit sectie A 1758. Koop
102, 85 roeden voor f 20,- gulden. Koop 120, een bunder
heide voor f 36,- gulden en verder werd voor f 37,- gulden
nog eens een bunder heide in de 121e koop gekocht.
Zijn hotel vertegenwoordigde op zijn sterfdag f 8500,-
gulden waarde. Verder had hij de helft van een dennen
Hotel Hesen te roermond bosch ter waarde van f 50,- gulden gelegen te Helden sectie
A 1906, 1932 groot 2 hect.84 are en 50 centiare. Zijn
roerende goederen hadden een waarde van f 1350,- gulden.
Verder bleek uit de Memorie van Successie dat
Hannes op 3 februari 1888 van Catharina Corsten
f 5500,- gulden had geleend. Hiervan werd een akte opgemaakt
voor notaris Theunissen te Roermond.
Johannes was dan financieel niet rijk te noemen. De
baten bedroegen f 4950,- gulden en de lasten en schulden
f 3363,47 gulden. Zo bleef een saldo van f 1586,52 gulden
over. Toch nog een respectabel bedrag als je bedenkt
dat je daar in die tijd een boerderij van kon kopen.
Tweede huwelijk de weduwe Gertrudis Hesen-Rehe.
Hotel Hesen werd door Hannes aan zijn vrouw nagelaten.
Nog geen jaar na zijn dood, op 8 januari 1895, hertrouwde
Gertrudis te Nunhem met Jacobus Hubertus
Bongaerts. Hij werkte in hotel Hesen als bediende. Op 28
februari 1928 kwam Gertrudis te overlijden. Bongaerts
bleef in eerste instantie alleen in het hotel wonen. Hij
kreeg vanuit Brunssum op 6 juni 1928 hulp van een
nichtje van zijn vrouw, Maria Anna Hubertina Rehe,
geboren 14 augustus 1882 te Nijmegen, zij was pensionhoudster
van beroep. Zij dreef samen met Jacobus
Bongaerts enige tijd Hotel Hesen. In 1935 werd zelfs blijkens
de advertentie het 50-jarig jubileum gevierd. Dit zou
ook het laatste zijn wat te vieren viel.
In De Nieuwe Koerier van 12 september 1936 werd n.l.
door notaris W.J.A. Damen onderhands aangeboden
"Het bekende hotel café-restaurant Hesen, Kapellerlaan
Roermond groot 16.25 are". Wie de koper was is niet
bekend. Het is goed mogelijk dat de laatste bewoner
Dellieu tevens eigenaar van het pand was. Op 1 februari
1937 verhuisde het gezin Bongaerts vanuit hotel Hesen
naar de Frans Douvenstraat 2 te Roermond. Na de dood
van haar oom is Maria op 7 maart 1946 gaan inwonen in
het Klooster St.Salvator aan de Zwartbroekstraat 26
alwaar ze ook gestorven is.
De laatste bewoner van Hotel Hesen
Nadat het hotel enkele maanden leeg had gelegen kwam
de laatste bewoner van hotel Hesen ten tonele: steenhouwer
Nestor Dellieu. Hij werd daar ingeschreven op 1 juli
1937. Dellieu heeft tot 24 september 1959 in het voormalige
hotel gewoond; in dat jaar vertrok hij naar het Louisa
pension aan de Pollartstraat 2 te Roermond. Vanaf 24
september 1959 tot aan de afbraak in oktober 1963 heeft
hotel Hesen leeg gestaan. Op aandringen van de toenmalige
gemeente-archivaris Dhr.van Appeven van
Roermond werden enkele der in de gevel voorkomende
gipsen medaillons bij het slopen gered. Zij kregen een
plaats in de muur van het gemeentelijk museum.
Hiermee werd in Roermond de herinnering aan Hotel
Hesen vast gelegd. Voor Helden zal de naam Bieschops
Hannes altijd verbonden blijven aan het Missiehuis te
Panningen en de parochie Beringe alwaar hij opgroeide
en een kapel bouwde.
Bron: De meeste gegevens over Bieschops Hannes komen
uit het G.A.R. (Gemeente Archief Roermond), O.A.H.
(Oud Archief Helden). het B.A.R. (Bisschoppelijk Archief
Roermond) en het Gemeente Archief Den Bosch.
johannes (bieschops hannes) hesen |
The data shown has no sources.