Een volder of voller was een ambachtsman in de lakennijverheid. Door de opkomst van de industrie is het beroep uitgestorven.
De taak van de volder is het vollen ('laten vervilten') van een wollen weefsel. Dit is een bewerking om de vezels dichter ineen te werken, waardoor een stevige, waterdichte stof ontstaat die minder vatbaar is voor krimp. Volgens de traditionele methode wordt het weefsel gedompeld in een grote bak met heet water, urine en vollersaarde: een vettige klei die het vuil uit de vezels opneemt. Door het weefsel met de voeten aan te stampen zal de stof vervilten en krimpen.
Het vollen was zwaar en vuil werk. Sinds de 17e eeuw werd dit werk gemechaniseerd door volmolens toe te passen. Deze konden worden aangedreven door paarden (rosmolens), maar ze werden vaak ook door waterkracht aangedreven. Vele watermolens dienden dit doel of werden voor dit doel omgebouwd. Een dergelijke molen werd in de volksmond wel een stinkmolen genoemd.
Er is een akte bij Archief Delft gevonden, die nieuwe informatie biedt over Tobias van Barten (geboren in 1633), een kind van Pieter van Bart en Lijsbeth Floris, bekijk de akte via Open Archieven.
De publicatie heeft bij deze ouders informatie over 7 kinderen: Tobias van Bart, Floris van Bart, Arijaentge van Bart, Abigael van Bart, NN van Bart, Tobias van Bart, Tobias Bart
De Delftse donderslag was een ramp die plaatsvond op 12 oktober 1654. Om kwart over tien in de ochtend ontplofte op die dag een in het noordoosten van de Delftse binnenstad gevestigde opslagplaats voor buskruit. Historici gaan ervan uit dat bij de ramp minstens honderd doden vielen en ook een dodental van 'enige honderden' wordt niet uitgesloten. Het precieze aantal mensen dat bij de ramp is omgekomen, is echter nooit vastgesteld. Nagenoeg elk gebouw in de binnenstad liep schade op enhet gebied ten oosten van de Verwersdijk werd volledig met de grond gelijk gemaakt.
Plaats[bewerken]
Het kruithuis waar de ramp ontstond, was sinds 1637 gevestigd op het terrein van het voormalige clarissenklooster aan het einde van de Geerweg. Onder de weinigen die van het bestaan van de, grotendeels ondergronds gelegen, opslag op de hoogte waren, stond deze bekend als het Secreet van Holland (oftewel: het Geheim van Holland). In de jaren sinds de vestiging van dit Secreet had de lakenindustrie in de omgeving van het terrein plaatsgemaakt voor woningbouw, voornamelijk opgetrokken rond de verlengde Doelenstraat. Onder de bewoners van deze straat vielen dan ook de meeste doden, onder wie de schilder Carel Fabritius, wiens atelier in de Doelenstraat gevestigd was.
Oorzaak[bewerken]
Over de oorzaak van de ramp is officieel niet meer bekend dan dat Cornelis Soetens, de beheerder van het kruithuis, de opslagruimte was ingegaan om een monster buskruit te halen. Het verhaal gaat echter dat er enkele vonken van zijn brandende lantaarn zijn overgeslagen op het kruit. Korte tijd later vond een reeks zware ontploffingen plaats waarvan het geluid volgens de overlevering tot op Texel te horen was. In het kruithuis lag 90.000 pond buskruit opgeslagen.
Schade[bewerken]
Na de explosie, tekening door Gerbrand van den Eeckhout
Bij de Delftse donderslag raakten minstens 500 huizen onherstelbaar beschadigd. De aan het kloosterterrein grenzende Schuttersdoelen – het oefenterrein voor de leden van de schutterij – werden volledig verwoest. Ook verderop gelegen gebouwen liepenzware schade op; alle glas-in-loodramen van zowel de Oude als de Nieuwe Kerk – die bij de beeldenstorm nog gespaard waren gebleven – gingen verloren.
OverledenePieter van Barth
PlaatsDelft
Datum begraven17-09-1679
volderij buiten Oostpoort
DTB Delft inv. 43
(1) He is married to Lijsbeth Floris.
Permission for the marriage has been obtained in Delft on March 1, 1631.Source 3
They got married on March 16, 1631 at Delft.Source 3BruidegomPieter van Barten , jongeman , wonend: buiten de Oostpoort , saaijvolder
BruidLijsbeth Floris , jongedochter , wonend: Geerweg
PlaatsDelft
Datum trouwen16-03-1631
Datum ondertrouw01-03-1631
DTB Delft inv. 20 , folio 123v
======
Pieter van Barten
Register
archiefnummer
0014
inventarisnummer
00020
type
Doop, Trouw en Begraaf Registers
Akte
pagina
123v
type
Trouwakte
datum
16-03-1631
datumondertrouw
01-03-1631
Personen
Bruidegom
naam
Pieter van Barten
woonplaats
buiten de Oostpoort
beroep
saaijvolder
type
j.m.
Bruid
naam
Lijsbeth Floris
woonplaats
Geerweg
type
j.d.
Child(ren):
(2) He is married to Trijntgen van der Roer.
Permission for the marriage has been obtained in Delft on March 12, 1644.Source 3
They got married on March 27, 1644 at Delft.Source 3BruidegomPieter van Barten , Weduwe/ weduwnaar van , wonend: (buijten de) Oostpoort , Volder
BruidTrijntgen Ariens van der Roer , jongedochter , wonend: Oosteijnde
PlaatsDelft
Datum trouwen27-03-1644
Datum ondertrouw12-03-1644
DTB Delft inv. 70 , folio 141v
Archiefnummer 14 inv. 125 , folio 124
Child(ren):
Pieter van Bart | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(1) 1631 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Lijsbeth Floris | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(2) 1644 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Trijntgen van der Roer | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||