Family tree Ten Berge » Reinald III van Gelre (1333-1371)

Personal data Reinald III van Gelre 

• He was born on May 13, 1333.

  Attention: Age at marriage (July 1, 1347) below 16 years (14).

• He died on December 4, 1371, he was 38 years old.
• A child of Reinoud II van Gelre and Eleonora van Engeland Plantagenet
• This information was last updated on February 5, 2015.

Household of Reinald III van Gelre

(1) He is married to NN.

They got married

Child(ren):

1. Johan (Jan) van Hattem  1355-± 1422 

(2) He is married to Maria van Brabant.

They got married on July 1, 1347 at Tervueren, he was 14 years old.

Notes about Reinald III van Gelre

Reinald III 'de dikke' van Gelre, hertog van Gelre (1343-1361, 1371), graaf van Zutphen, zoon van Reinald II 'de zwarte' van Gelre en Eleonora van Engeland, geboren 13 mei 1333, overleden 8 december 1371 te Nijenbeek, begraven in het klooster bij Goch. Gehuwd op 1 juli 1347 te Tervuren met Maria van Brabant, vrouwe van Turnhout

Links een afbeelding van Reinald's zegel van 26 september 1350. Het zegel komt voor het eerst voor op een stuk van 13 december 1347 en voor het laatst op 10 oktober 1359. De voorstelling op het zegel is een wapenschild in een versierde driepas, overtopt door de letter R. Het wapen is een gekroonde leeuw met dubbele staart. Het randschrift is "S(igillvrn) REINALDI:DEI:GRA(cia):DVCIS:GHELRIE:ET:COMITIS:ZVTPHANIE'. Het zegel is mogelijk gemaakt door de goudsmeden Bulekinus en Gerardus Aurifaber te Arnhem.

Reinald volgt in 1343 zijn vader op als hertog van Gelre. De raadskring benoemt zijn moeder Eleonora tot voogdes. In 1347 wordt Reinald III, op veertienjarige leeftijd, meerderjarig verklaard. Kort nadat hij in functie is getreden, reist Reinald langs de steden en kastelen in zijn gebieden. Overal wordt hij plechtig als hertog en graaf gehuldigd, waarbij hij op zijn beurt de vrijheden en voorrecten van de gastheren erkent. Van verschillende kanten wordt geprobeerd de hertog via een huwelijk aan zich te binden. Zijn vader heeft eerder met hertog Jan III van Brabant afgesproken dat Reinald III met diens dochter Maria zal trouwen. Na de dood van Reinald II, probeert Willem IV van Holland, als tweede huwelijksmakelaar, zijn zuster uit te huwelijken. De derde die als huwelijksmakelaar optreedt, is de Engelse koning Edward III, de broer van Reinald's moeder Eleonora, die wil dat Reinald trouwt met de dochter van Van der Mark, graaf van Gulik, een vriend van koning Edward.

Als Edward Calais belegert, laat hij door bemiddeling van Eleonora, zijn neef Reinald bij zich roepen. Maar Reinald heeft geen zin de huwelijksplannen van zijn vader aan te passen. Hij doet als hij Edward zijn zin geeft, maar in plaats daarvan vertrekt hij in 1347 naar Antwerpen waar hertog Jan III van Brabant zich bevindt. Enige tijd na aankomst, op 1 juli, trouwt hij met Maria van Brabant. De band met Brabant wordt versterkt door het opnemen van Jan van Wietfliet, heer van Blaarsvelt, in de raadskring. Jan is een natuurlijke zoon van Jan II van Brabant, die zich later tegen Reinald keert.

In 1347 betaalt de Utrechtse bisschop het pandschap van Oversticht terug. Bisschop Jan van Arkel probeert zijn bisdom te vrijwaren van landsheerlijke invloeden. Hierbij raakt hij in conflict met Gijsbert V van Bronckhorst. Deze vraag Reinald om hem te steunen in de strijd tegen de bisschop. Reinald's raden overtuigen hem de hulp niet te weigeren, en Reinald verklaart de bisschop, gesteund door de Heekerens, de oorlog. De strijd duurt tot 1349, wanneer een wapenstilstand wordt gesloten. Het bestand houdt niet lang, maar inmiddels is Reinald de oorlogszuchtige Bronckhorsten met hun eigenbelangen moe. Hij loopt over naar het andere kamp. Hij benoemd Frederik van Heekeren van de Ehze tot raad, samen met enkele van zijn vrienden.

Als in 1350 Reinald's broer Eduart veertien jaar wordt en dus meerderjarig, wordt hij door de Bronckhorsters aangespoord om aanspraak te maken op een deel van de erfenis van Gelre. Hij vordert het graafschap Zutphen, het eigen goed van de familie en de stad Roermond. De twisten tussen de Heekerens en de Bronckhorsten laaien weer op. Aanvankelijk steunen de grote steden de legitieme hertog Reinald. De kleine steden Harderwijk en Doesburg steunen Eduart, maar later ook Tiel en Nijmegen. In 1352 wordt een bestand gesloten waarbij Eduart het Land van Kessel ontvangt en de toezegging dat hij na de dood van de hertogin-weduwe, het vruchtgebruik van de Veluwe krijgt. Het bestand wordt in 1353 al weer beeindigd. Een coalitie van Eduart, de bannerheren Frederic V van Baer en Gijsbert V van Bronckhorst, de graaf van Meurs en de heren van Homoet, van de Kemenade en Jan van Wietfliet, heer van Blaarsvelt, spannen samen tegen Reinald en de Heekerens. Reinald ziet zich gedwongen afstand te doen van de hertogshoed ten koste van zijn broer Eduart: 'bij rade en goeddunken van zijn vrienden, edelen, ridders en knapen, mannen en steden, het hertogdom Gelre en het graafschap Zutphen, met hoog, middelbaar en laag rechtsgebied, met renten en inkomsten, met steden en landen en dienstmanschap, overgegeven en overgedragen te hebben aan zijn broeder Eduard, en hem daarvoor tot overste meister en berichter aangesteld te hebben, om het als zodanig in zijn naam te besturen over een tijdvak van zeven jaar'. Eduard is dus de formele bestuurder van Gelre, maar Reinald blijft de hertog. Daardoor blijft de strijd voortduren.

Reinald verbreekt al snel het bestand door zich de Veluwe toe te eigenen na het overlijden van de hertogin-weduwe Eleonora. In 1358 wordt het zoveelste bestand gesloten. Hoewel beide broeders zich al weer snel voorbereiden op een nieuwe strijd, is het bestand de oorzaak van de landvredebond van Kleef en Gelre in 1359. Reinald en Eduart sluiten de vrede: 'Wij Reinolt bi der genade Gaeds hertoge van Gelren en de greve van Zutphen, ... aen dene side, ende wi Eduart van Gelren, ... dander side maken kont ende kenlic allen luden, dat want eijn twist, ein stoet ende ein uploep lange tijt tussen ons aen beiden siden onder eijn geweest was, hier um sijn wi aen beiden siden onder eijn, bi onser beider vrinde ende rade, verslicht, versceiden ende verswoent, gentslike ende altemael, van allen twist, stoet ende uploep ... Voert mere sollen alle broken vergeven sijn, die gesiet sijn thut opten dach van huden toe in apenbaren orloghe ende in ontsachter veden'. De strijd is echter nog niet voorbij, er zijn herhaaldelijk gewapende conflicten. De energie van Reinald wordt echter steeds minder, hij wordt lui, vadsig en zwaarmoedig. Hij laat het bewind over de Veluwe over aan zijn vriend Walraven van Valkenburg.

De zeven jaren van Eduart's bestuur lopen ten einde en Reinald wil nu weer zelf het bestuur over Gelre overnemen. Verscheidene edelen roepen echter in 1361 Eduart uit als hertog en steden volgen hun voorbeeld met Nijmegen en Tiel voorop. Reinald rukt daarop met een leger op naar Tiel en belegert de stad. Eduart heeft inmiddels in Nijmegen een leger verzameld en weet Tiel binnen te komen om dit tegen zijn broer te verdedigen. Op Sint Urbanusdag (25 mei) 1361 trekt Eduart met ontrold hertogelijk banier en hoorngeschal de poort uit en daagt Reinald uit voor de strijd. Eduart verslaat zijn broer Reinald en neemt hem en verscheiden edelen, waaronder Frederik van Heekeren van de Ehze, gevangen. Nog steeds heet de plek Strijdwaard. Drie dagen na de overwinning wordt Reinald door zijn broer van stad tot stad rondgevoerd om de burgers te tonen dat hij de nieuwe hertog is.

Reinald wordt eerst op slot Rosendael bij Arnhem gevangen gezet, maar hij wordt rond 1365 naar Nijenbeek bij Voorst overgebracht (zie afbeelding links). Als Eduart in 1371 sneuvelt in de slag bij Baesweiler zonder kinderen na te laten, haalt men Reinald uit de gevangenis van Nijenbeek en plaatst hem weer op de hertogstroon. Het gerucht gaat dat er een muur van zijn kamer moet worden uitgebroken omdat hij vanwege zijn postuur niet meer door de deur naar buiten kan. IN de ruine van Nijenbeek is nog altijd de kleine kamer te zien waar Reinald heeft gezeten.

Voor de tweede keer reist Reinald de steden rond, waarbij zijn onderdanen opnieuw een eed van trouw afleggen. Veel vertrouwen hebben de stedelijke en edele machthebbers niet, want Reinald moet allerlei beloftes doen. De inspanningen worden Reinald te veel na de vele jaren van rustig leven. Al na drie maanden wordt hij ziek en hij overlijdt op 8 december 1371 op 38-jarige leeftijd.

Reinoud III of Reinald III (13 mei 1333 - 4 december 1371) was hertog van Gelre en graaf van Zutphen. Hij was een zoon van Reinoud II van Gelre en Eleonora van Engeland. Op 1 juli 1347 huwde hij in Tervuren met Maria van Brabant, de derde dochter van hertog Jan III van Brabant en Maria van Evreux.
Na de dood van zijn vader in 1343 ontstond tussen Reinoud III, als oudste zoon de wettelijke troonopvolger, en zijn jongere broer Eduard de elf jaar durende Gelderse Broederstrijd. Reinoud werd gesteund door de factie van de Heekerens, Eduard door hun tegenstanders de Bronkhorsten.
Na de dood van zijn schoonvader in 1355 mengde Reinoud III zich ook even in de Brabantse Successieoorlog.
In mei 1361 werd Reinoud III tijdens een slag bij Tiel gevangengenomen door zijn broer en opgesloten in kasteel De Nijenbeek (ten noordoosten van Voorst, Gelderland). Tijdens zijn verblijf in gevangenschap zou Reinoud zo corpulent geworden zijn dat hij zijn cel niet meer uitkon en de deur open kon blijven.
In augustus 1371 sneuvelde Eduard in de Slag bij Baesweiler en werd Reinoud bevrijd (volgens de legende moesten de muren worden uitgehakt) en opnieuw uitgeroepen tot hertog van Gelre. Zijn tweede regeerperiode mocht echter niet lang duren. Reinoud III stierf zonder officiele, wettelijke erfgenaam na te laten in december 1371. Wel had hij een natuurlijk kind, een bastaardzoon, thans bekend als Jan van Hattem.
Jan van Hattem[bewerken]
Op 19 september 1361 wordt voor het eerst het "Huis van Hattem" genoemd. Tien jaar later, in 1371, schonk Reinoud aan zijn bastaardzoon Johan (Jan) van Hattem de burcht, de stad en de heerschappij van de stad Hattem met het kerspel en de hoge en lage rechtspraak. Op 3 december 1371 werd dat bevestigd door Machteld, de zuster van Reinoud [1]. Jan bezat ook 'enige goederen en erven in de Neder-Betuwe als Ingen, Oijen, (Op)Heusden, Eck en Maurik'; hij trouwde voor 1369 en overleed na 1422 [bron?].

Do you have supplementary information, corrections or questions with regards to Reinald III van Gelre?
The author of this publication would love to hear from you!

Timeline Reinald III van Gelre

Click on the names for more info. Symbols used:  grandparents    parents    brothers/sisters    children