Family tree Smit, Zimmermann » Graaf Gerolf II van West-Frisia (± 850-± 896)

Personal data Graaf Gerolf II van West-Frisia 

• Alternative name: Gerulf (other)
• He was born about 850.Source 1
• He died about 896.Source 1

  
  Leeftijd:46y

• A child of Dirk
• This information was last updated on March 27, 2017.

Household of Graaf Gerolf II van West-Frisia

He is married to ?.

They got married

Child(ren):

1. Waltger   
2. Dirk I Van Holland  ± 875-939 

Notes about Graaf Gerolf II van West-Frisia

Graaf Gerolf van Holland of (rond 850 - rond 896) was graaf van Frisia, comes Fresonum, vanaf ongeveer 885. Zijn naam wordt ook wel geschreven als Gerulf, soms met de toevoeging “van Kennemerland”. Zijn afkomst is niet precies bekend, erzijn aanwijzingen dat hij een nazaat is van de Friese koning Radboud, wat zou verklaren waarom hij tot de hoge rijksadel werd gerekend.
Het is niet geheel duidelijk waar het gebied van Gerolf lag, maar Kennemerland lijkt het meest waarschijnlijk. De toevoeging “van Holland” is (net als “van Kennemerland”) van later datum. De eerste graaf die officieel graaf van Hollandgenoemd werd was Floris II in 1101, maar tot 1100 werden de bewoners van zijn gebied nog Friezen genoemd. Gerolf geldt als de stamvader van het huis van Holland, ook wel Gerulfingen genoemd.

Het ontstaan van het graafschap Holland:
Hoewel het gebied waar Gerolf woonde sinds het Verdrag van Verdun (843) onderdeel was van het Oostfrankische rijk, maakten in de praktijk de vikingen er de dienst uit. In 884 volgde Gerolf Godfried de Noorman op een plundertocht langs deRijn. In 885 was Gerolf een van de afgezanten van Godfried naar Karel de Dikke en werd toen door Hendrik van Babenburg (de legeraanvoerder van Karel) overgehaald om Godfried uit te schakelen. Gerolf vermoordde, samen met Everhard Saxo enkoninklijke soldaten, Godfried tijdens een banket in Spijk.
Graaf Gerolf ontving als beloning voor zijn rol bij het verdrijven van de Noormannen van de Oostfrankische koning Arnulf van Karinthië op 4 augustus 889 een aantal goederen in vol eigendom. Het betrof een gebied buiten zijn graafschap, inTeisterbant, bestaande uit een aantal boerderijen en huizen in onder andere Tiel, Aalburg en Asch, plus een gebied binnen zijn graafschap, bestaande uit een bos en een bouwakker, ergens tussen de monding van de Oude Rijn en (vermoedelijk)Bennebroek.

Twijfels over het stamvaderschap:
Gerolf wordt pas sinds laat negentiende eeuw gezien als de stamvader van het Huis van Holland. Dit is gebaseerd op een gedicht uit omstreeks 1120. Daarin worden de graven uit het Huis genoemd, en het gedicht begint met: "De eerste Dirk,broer van Waldger, was een roemrijk man ......" In een ander werk over deze Waldger staat: "Waldgarius Freso, Gerilfi filius", wat te vertalen is als "Waldger de Fries, zoon van Gerulf". Hiermee wordt Gerolf gezien als de vader van Dirk Ien als de stamvader van het Hollandse Huis.
Vreemd is echter dat Waldger als oudste zoon na de dood van Gerolf het landgoed in Teisterbant kreeg, terwijl zijn jongere broer Dirk het graafschap erfde. Ook vreemd is dat Waldger zijn enige zoon Radboud noemde. Het was in die tijdnamelijk gebruikelijk dat de oudste zoon de naam van zijn grootvader kreeg. Er wordt daarom ook wel gedacht dat Gerolf niet de vader maar de pleegvader van Waldger en Dirk was. "Filius" zou in dit geval de betekenis "pleegzoon" kunnen hebben. De meest waarschijnlijke kandidaat voor de biologische vader is Radboud, Heer van Nederfriesland. Deze Radboud sneuvelde in 874 tijdens zijn strijd tegen de Noormannen. Gerolf zou als voogd ook het gebied hebben beheerd dat aan de oudste zoon Waldger nagelaten werd. Dat Dirk vervolgens het graafschap van Gerolf erfde zou komen omdat Gerolf zelf kinderloos bleef.

Bron: Wikipedia

Gerulf was graaf in het westen van Frisia (het latere Holland) maar zijn wortels lagen vermoedelijk in het noorden, in de huidige provincie Friesland. Een oorkonde van 877-890 noemt een edelman genaamd Gerulfus in Westergo, en ook in het jaar 839 was er daar een Gerulfo. De eerste kan dezelfde zijn als onze graaf Gerulf, die dan later naar West-Frisia is getrokken, en de tweede zou diens vader of grootvader kunnen zijn. Verder waren er in de achtste en negende eeuw in het noorden van Frisia verschillende graven die Dirk (Theodericus) heetten, en die voorouders van Gerulf kunnen zijn geweest, aangezien Gerulf zelf een zoon Dirk had. [1]

Er bestaan ook andere hypotheses over Gerulfs voorgeslacht. Hugo Jaekel opperde een afstamming via een directe mannelijke lijn van koning Radboud. Daarvoor bestaat echter, behalve wat vage overeenkomsten tussen persoonsnamen, geen bewijs. Het is zelfs aannemelijk dat de lijn van de befaamde Friezenkoning al snel is uitgestorven. [2] Dijkstra legde een link naar koning Karel Martel en keizer Karel de Grote, maar die is volslagen speculatief. [3]

Volgens Maria van Winter kan de naam Dirk in het Hollandse Huis afkomstig zijn uit het Saksische geslacht der Immedingen: een van hun dochters zou getrouwd zijn met Gerulf en zoon Dirk zou dan vernoemd zijn naar zijn grootvader van moederskant. Van Winter meende dat de naam Dirk onder de Immedingen de ·ÄòLeitname·Äô was. De naam Dirk kwam er inderdaad wel regelmatig voor, maar dat gold voor meer families uit die tijd. In de Immedinger generaties van voor Dirk I is maar √©âˆš©n Dirk aangetroffen, dus de kwalificatie ·ÄòLeitname·Äô is in die tijd niet terecht.

Gerulf was aanvankelijk een vazal van Godfried de Noorman, een Deense roverhoofdman die vanaf 882 als hertog over Frisia heerste. De Oost-Frankische keizer Karel de Dikke had het kustgebied aan hem beleend om van de voortdurende Vikingaanvallen verlost te zijn. Maar Godfried was met Frisia niet tevreden. Hij wilde ook de heerschappij over de wijngaarden langs de Moezel. In 885 stuurde hij graaf Gerulf als gezant naar Karel de Dikke om die eis over te brengen. De keizer gaf niet toe, maar antwoordde dat hij wilde onderhandelen. Dit bleek een valstrik te zijn. Tijdens een bijeenkomst in Spijk werd Godfried vermoord door de hertogen Hendrik van Babenburg en Everhard Saxo. Het is niet precies duidelijk welke rol Gerulf heeft gespeeld in dit moordcomplot. Er is wel gesuggereerd dat hij het plan had bedacht om Godfried in de val te lokken, maar waarschijnlijker is dat hij er niets van af heeft geweten en dat hij zelfs niet bij de onderhandelingen in Spijk aanwezig was. Zeker is dat Gerulf heeft geprofiteerd van het wegvallen van de Deense heerser: hij heeft onmiddellijk de grafelijke macht in West-Frisia (het huidige Holland) naar zich toe getrokken.

Na enkele jaren werd de situatie in West-Frisia geformaliseerd. Gerulf ontving op 4 augustus 889 van de Oost-Frankische koning Arnulf van Karinthië een aantal goederen in vol eigendom. Het betrof een gebied bij Noordwijk, tussen de monding van de Oude Rijn en Suithardeshaghe (vermoedelijk) bij Lisse, een aantal boerderijen en huizen in Teisterbant: Tiel, Aalburg en Asch, en in Noord-Holland: Bodokenlo (Boekel) en Hornum (Hoorn) en ten slotte een woning in Huui (Hoei in de Ardennen?). [6] De schenking wordt vaak gezien als een beloning van de koning aan Gerulf voor diens hulp bij het uitschakelen van Godfried de Noorman. Echter, aangezien de rol van Gerulf niet duidelijk is, is het ook niet zeker of er wel sprake was van een beloning.

Onder de nakomelingen van Gerulf groeide het familiebezit verder. Het graafschap West-Frisia werd vanaf de twaalfde eeuw 'Holland' genoemd.

Het feit dat Gerulf de stamvader was van de latere graven van Holland is eeuwenlang over het hoofd gezien. Het oudste genealogische overzicht van Holland, het Gravenregister (opgesteld circa 1125-1133), begint met Dirk, de eerste graaf van Holland. Het vermeldt wel dat Dirk I een broer Waldger had, maar zegt niet dat er ook nog een vader c.q. voorganger was. De Rijmkroniek van Holland uit de dertiende eeuw zegt dat Gerulf misschien zonder kind stierf. [7]

Vanaf de zeventiende eeuw zag men in Regino van Prüms aanduiding van Gerulf als comites Fresonum (graaf van Frisia) toch een aanwijzing dat hij de vader van Dirk I moest zijn geweest. [8] Pas op het eind van de negentiende eeuw leverde Bolhuis van Zeeburgh een goede onderbouwing voor die vader-zoon relatie: Regino had ook gemeld dat Waldger de zoon van Gerulf was, terwijl in het Gravenregister stond te lezen dat Dirk en Waldger broers waren. Bovendien waren zowel Gerulf als Dirk gegoed in West-Frisia.

Het is niet bekend of Gerulf behalve zijn twee zoons Waldger en Dirk nog andere kinderen had. Zoon Waldger zal uiterlijk rond het jaar 880 zijn geboren, want in 898 pleegde hij de beruchte moord op Everhard Saxo. [10] Hij moet toen een volwassen man zijn geweest. Dirk wordt gewoonlijk als de jongere broer van Waldger beschouwd, maar feitelijk weten we niet wie van de twee de oudste was. [11]

Geen enkele bron vermeldt in welk jaar of op welke datum Gerulf is overleden. Zijn zoon Waldger werd in het jaar 898 nog aangeduid zonder de titel ·Äògraaf·Äô, wat er op wijst dat Gerulf toen nog in functie was. In oorkonden uit 914 en 916 droeg Waldger wel de graventitel. Daarom ligt Gerulfs overlijdensjaar waarschijnlijk tussen 898 en 914.[12]

Na zijn dood werd zijn graafschap verdeeld over zijn twee zoons:[13]

Waldger erfde de gouwen Nifterlake, Lek en IJssel en Teisterbant.
Dirk I volgde zijn vader op in West-Frisia: het gebied tussen Vlie en Maas.

Bron: Wikipedia

Do you have supplementary information, corrections or questions with regards to Graaf Gerolf II van West-Frisia?
The author of this publication would love to hear from you!

Timeline Graaf Gerolf II van West-Frisia

Click on the names for more info. Symbols used:  grandparents    parents    brothers/sisters    children