Family tree Hondema » Wybe Feddricks (Frederiks) Kalff (Calff) (± 1655-????)

Personal data Wybe Feddricks (Frederiks) Kalff (Calff) 

• He was born about 1655.
• Profession: Grootschipper.
• Religion: Diaken van de Mennonieten Gemeente .
• A child of Feddrick Wybes and Tieskien Annes

Household of Wybe Feddricks (Frederiks) Kalff (Calff)

He is married to Trijntje Sjoerdts Schiere.

They got married on February 23, 1678 at Harlingen, Nederland.

Child(ren):

1. Tjieskjen Wijbes  ????-1763 
2. Feddrik (Frederick) Wybes  ????-1740
3. Gerrit Wybes Kalf (Calf)  

Notes about Wybe Feddricks (Frederiks) Kalff (Calff)

Proclamatieboek 242 folio 72v van jan 1685 (locatie vrij zeker)

 

Wybe Feddrix, grootschipper x Trijntie Sjoerds (Schiere) koopt een mooi huis c.a. nz. Noorderhaven, waar 'de Jol' uitgehangen heeft. Ten O. de erven Rinnert Eelckes, ten W. de wed. Dries Jansen, wijdschipper, ten Z. de straat en haven en ten N. de Droogstraat. Verkopers zijn Jillis- en Cornelis Gerryts, gebroeders en kooplieden, voor 1931 cg.

 

Huisnummering:

 

Ter hoogte van Nummering 1716-1775 Nummering 1776-1806 Nummering 1807-1880 Nummering 1881-1905

Noorderhaven 45 1-027 1-030 A-026 A-025

 

 

 

Proclamatieboek 243 folio 172r van okt 1695 (locatie vrij zeker)

 

Evert Freerx Hingst x Stijntie Hendrix koopt een mooi huis nz. Noorderhaven en strekkende tot de Droogstraat. Ten O. Catharina van Eelcoma, ten W. de erven Andries Jansen. Verkoper is Wybe Feddrix Kalf x Trijntie Sioerdts, voor 1089 gg. en 2 zilveren lepels.

 

 

box; background-color: #dddddd;">

WIEBE FEDDRIKS

feddrix, wybe

id

koper

Noorderhaven 45

1685

242

72v

 

order: 0px;">WIEBE FEDDRIKSpx;">feddrix, wybex;">kopertion: none;" href="http://www.kleinekerkstraat.nl/frames.php3?p=num1&str=GROBPLA&num=15">Grote Bredeplaats 15der: 0px;"> >242ng">WIEBE FEDDRIKS0px;"> style="box-sizing: border-box; color: #0000ff; text-decoration: none;" href="http://www.kleinekerkstraat.nl/frames.php3?p=num1&str=LAMMSTE&num=1">Lammert Warndersteeg 1-sizing: border-box; font-size: 13px; text-align: left; border: 0px;"> order-box; font-size: 13px; text-align: left; border: 0px;">243ing: border-box; background-color: #ffffff;">ox; color: #0000ff; text-decoration: none;" name="WI">WIEBE FEDDRIKSng: border-box; font-size: 13px; text-align: left; border: 0px;"> r-box; font-size: 13px; text-align: left; border: 0px;">Nieuwstraat wzr-box; font-size: 13px; text-align: left; border: 0px;">1700ize: 13px; text-align: left; border: 0px;">52rtext-align: left; background-color: #bbbbbb; border: 0px;">WIEBE FEDDRIKS KALFr-box; font-size: 13px; text-align: left; border: 0px;">calff, wybe feddrixborder-box; font-size: 13px; text-align: left; border: 0px;">koper00ff; text-decoration: none;" href="http://www.kleinekerkstraat.nl/frames.php3?p=num1&str=NOORIJS&num=4">Noordijs 4t; border: 0px;">  0px;">243s="yong">WIEBE FEDDRIKS KALFn: left; border: 0px;"> border: 0px;">Hofstraat 16yle="box-sizing: border-box; font-size: 13px; text-align: left; border: 0px;"> izing: border-box; font-size: 13px; text-align: left; border: 0px;">244

Proclamaties zijn de verplichte openbare aankondigingen van de verkoop van huizen. De Proclamatieboeken zijn de registers waarin deze proclamaties werden verzameld. Van Harlingen zijn de proclamatieboeken van 1597-1811 bewaard gebleven, met uitzondering van één deel dat gaat over de jaren 1606-1611.

 

De verkoop van een huis moest mondeling worden aangekondigd zodat iedereen die er kennis van wilde nemen, dat kon. Dit aankondigen gebeurde driemaal voor het stadhuis en driemaal in de kerk, steeds met tussenpozen van een week of soms wat langer. De datums werden aangetekend op de betreffende proclamatie. Je kon bezwaar maken als je familielid of naastligger van de verkoper was, je had dan namelijk het recht van eerste koop, het zogenoemde niaar-recht (elders ook wel naasting geheten). Uiteraard moest je wel evenveel of meer bieden en eventueel gemaakte kosten vergoeden.

 

Omdat het kadaster nog niet bestond werd een systeem gebruikt om panden aan te duiden, dat werkte met straatnamen en naastliggers. Een pand stond aan de noordkant van de Noorderhaven en werd dan bijvoorbeeld in de proclamatie aangeduid als 'ten oosten marten bos, ten zuiden de noorderhaven, ten westen de zeepziederstraat en ten noorden sikko ijzenbeek'. Belangstellenden konden dan precies weten om welk pand het ging en het was wettelijk voldoende dichtgetimmerd om verwarring te voorkomen. In de onderstaande gegevens kunnen personen dus als koper of verkoper vermeld staan, maar ook als naastligger ten noorden, oosten, westen of zuiden.

 

Zoals ook in bovenstaand voorbeeld staat vrijwel altijd onderaan de proclamatie: "Breder de coopbrief van ........", d.w.z. dat er een koopbrief was waarin de ultieme uitgebreide beschrijving van het te verkopen goed en de precieze verkoopvoorwaarden waren vastgelegd. De koopbrieven van Harlingen zijn niet bewaard gebleven, maar de proclamatieboeken vormen een goede kopie.

 

De verkopen van huizen werden vaak per aanplakbiljet bekend gemaakt om zoveel mogelijk geïnteresserden te trekken. Een afbeelding en de tekst van zo'n aanplakbiljet kun je hier zien, deze is van het pand Noorderhaven 109.

 

In de lijst hieronder geldt: (wl) = wijlen, (wd) = weduwe/weduwnaar, (mr) = meester, (old) = voormalig

 

Naam Hoedanig Adres Jaar Boek Folio

feddrix, wybe koper Noorderhaven 45 1685 242 72v

feddrix, wybe koper Grote Bredeplaats 15 1686 242 120v

feddrix, wybe koper Lammert Warndersteeg 1 1697 243 312v

feddrix, wybe koper Nieuwstraat wz 1700 244 52r

Proclamatieboek 242 folio 120v van feb 1686 (locatie vrij zeker)

 

Wybe Feddrix koopt een mooi huis c.a., waar 'de Goltberg' uithangt, bij de Blauwe Trappen. Het heeft een voorkamer, opkamer, grote achterkamer, tussenkeuken etc., put en back. Zie de acte! Ten O. Tjeerdt Fockes, mr. schoenmaker, ten W. de erven Ybel Fockes en ten Z. de Bredeplaats. Verkoper is Abraham v.d. Fuyck, mr. silversmidt, voor 659 gg.

 

 

Huisnummering:

 

Ter hoogte van Nummering 1716-1775 Nummering 1776-1806 Nummering 1807-1880 Nummering 1881-1905

Grote Bredeplaats 15 8-003 8-003 C-017 C-011

 

Proclamatieboek 242 folio 220r van jan 1688 (locatie vrij zeker)

 

Antie Jans IJsenbeek en Hoyte Hoites, koekebakker x Sara Broers kopen voor 1/2 een huis bij de Blauwe Trappen, 'de Goltbergh', en Jacob Romckes Braam (die ratione vicinitatis geniaard heeft) koopt de andere 1/2. Ten O. Tjeerdt Fockes, ten W. Ybel Fockes, ten Z. de Bredeplaats en ten N. de verkoper. Gerrit Bouwes Schiere, gezworen gemeensman koopt, na niaar ratione vicinitatis, de andere 1/2. Verkoper is Wybe Feddrix, wijdschipper x Trijntie Sjoerdts, voor 892 cg.

 

In het gemeentearchief van Amsterdam worden tien registers bewaard, waarin de uitgegeven zeebrieven worden vermeld. Het eerste register is begonnen in juni 1705. Vele schippers werden er in opgetekend, met vermelding van hun woonplaats, de naam van het schip en de capaciteit in lasten. Deze zeebrieven zijn een waardevolle bron voor een ieder die onderzoek doet naar de schippers uit die tijd. In combinatie met de online Nederlandse Sontregisters is het in een aantal gevallen mogelijk om ook de bestemming en de aard van de lading te ontdekken.

 

Zeebrieven werden normaal gesproken afgegeven door de stad waar een schip thuishoorde. De genoemde schepen waren dus voor het grootste deel in handen van Amsterdamse reders. Het komt voor dat Amsterdam als woonplaats van de schipper wordt opgegeven, terwijl dit in werkelijkheid alleen de thuishaven van het schip was. Volgens het boek "Bouwers van de zee: zeevarenden van het Westfriese platteland, c. 1680-1720" van Piet Boon, werd in de periode 1705-1720 van 20% van de schippers van het Westfriese platteland een onjuiste woonplaats opgegeven in de zeebrievenregisters. Een niet te verwaarlozen hoeveelheid, maar de Sonttol- en galjootsgeldregisters bevatten nog een aanzienlijk hoger percentage verkeerde woonplaatsen.

 

De schippers kwamen voornamelijk van de Waddeneilanden, uit Noord-Holland en Friesland. Ook Zuid-Holland en Zeeland zijn zo nu en dan vertegenwoordigd. Het eerste boek begint letterlijk als volgt:

Schipper Elias Girandet van Amsterdam heeft bij eede solemneel verklaart, dat het schip genaamt het nieuwe Westind. huijs groot omtrent 140 lasten in deze geunieerde Provincien thuijs behoort, den 5 juni 1705, get. C. Graafland Jansz en bezegelt vertoont.

Om voor de hand liggende redenen zijn de overige vermeldingen verkort weergegeven.

 

De afkorting "ww" wordt in de registers van de zeebrieven gebruikt als een schipper "bij waare woorden in plaatse van eede" een verklaring aflegt. Vanwege hun geloofsovertuiging waren doopsgezinden niet bereid om de eed af te leggen. Wapens mochten zij ook niet dragen. Doopsgezinde schippers hadden dan ook een voorkeur voor de Oostzeevaart, omdat het niet gebruikelijk was de koopvaarders naar het Oostzeegebied te bewapenen.

 

 

6.10.1711

schipper Wijbe Frederiksz Kalf, Harlingen, ww, "Scholtenburg", 138

 

11.4.1713

schipper Wijbe Frederiksz Kalff, Harlingen, ww, "de Scholtenburg", 138

 

1.5.1714

schipper Wijbe Frederiksz Kalf, Harlingen, ww, "Scholtenburg", 138

Niet alleen bierlokalen en dergelijke uitspanningen konden vroeger een naam hebben, ook winkels of zelfs gewoon woonhuizen. Dat gebeurt tegenwoordig ook nog wel, maar da's meer voor de leuk, of om status aan pand en/of bewoners te verlenen. Vroeger had dat een andere reden: vóór ongeveer 1715 hadden de huizen namelijk geen huisnummers. Voor de herkenbaarheid was het voor een winkel erg handig om een huisnaam te gebruiken.

 

Na ongeveer 1715 waren er verschillende opeenvolgende systemen met kwartieren en wijken. De huizen werden (per 'kwartier' of 'wijk') opeenvolgend genummerd, dus niet oneven en even, zoals nu. Kijk voor informatie over de nummering bij huisnummers.

 

Het lijkt alsof in het oude centrum van Harlingen een huis- of winkelnaam eerder regel dan uitzondering was. Hieronder een overzicht van de namen die we tot nu toe gevonden hebben. Soms is de exacte plaats of het exacte huidige adres van een huis onzeker, in deze lijst is dat niet aangegeven. Het vermelde jaar is het jaar van de gevonden vermelding. Let, als je een bepaalde naam zoekt, op de vele mogelijke spellingsvarianten.

 

Huisnaam Jaar Bewoner Tegenwoordig Gebruik

de goltbergh 1686 feddrix, wybe Grote Bredeplaats 15

de oliphant 1693 calff, wybe feddrix Noordijs 4 brouwerij en mouterij

eigenaar van plaats nr. 17 te Harlingen, soutkeet, floreen 0-7-0, zelf gebruiker, ferskaat: Binnen dese Stadt op de Soltsloot. (waarschijnlijk de vader van Tjieskjen en Feddrik Wybes Kalf); (bron: Prekad. Atlas 1700 Barradeel en Harlingen; CALFSBEEK, W. VAN

Wybe Feddrix had als bijnaam 'Mr. Bootjemaker'

Feddrik = machtige beschermer.

Proclamatieboek 243 folio 54r van apr 1693 (locatie niet zeker)

 

Wybe Feddrix Calff koopt een mooi, wel ter nering staand huis met brouwerij en mouterij, 'de Oliphant', wz. Noordijs. (Met vermelding van de indeling). O.a. grote kelder en 2 grote graanzolders. Vrij op- en afslag langs de trap en door de deur op het erf van Claeske Claesses. De brouwerij heeft een groot bierhuis, diverse grote graanzolders en 2 turfzolders. De mouterij heeft een paardenstal en 2 grote graanzolders. Op de zolders van het gehele perceel kunnen ca. 200 lasten graan worden opgeslagen. Ten Z. is een steeg, strekkende van de Gortmakerssteeg ten W. tot het Noordijs ten O., met veel bedingen! Ten O. de straat, ten W. de Gortmakerssteeg, Gatse Seerps en de vroedsman Harmen Jansen van 't Vlie, ten Z. de erven van Abe Pyters en ten N. de huizen van Gatse Seerps, van 't Vlie en de erven van Claes Sytses en Claeske Claesses. De brouwerij heeft een aandeel in de 'verse wateren', land en huizinge tot Ludinga Kerk, welke de kopers kunnen overnemen. De verkopers zijn Tjitske Pytters, wed. Joost Abbes voor 1/2 en Sytske Abbes, wed. Theunis Claessen, en Grietie- en Sjouckjen Abbes, bejaarde dochters, en Simon Grettinga als vader van Dina Grettinga bij zijn wln. vrouw Dina Abbes, als erfgenamen van Joost Abbes, elk voor 1/4 van de andere helft, voor 3295 gg. en 27 stuivers.

 

Huisnummering:

 

Ter hoogte van Nummering 1716-1775 Nummering 1776-1806 Nummering 1807-1880 Nummering 1881-1905

Noordijs 2 7-037 7-037 C-085 C-080

Noordijs 4 7-037 7-037 C-084 C-079

 

 

 

 

Proclamatieboek 245 folio 111r van feb 1710 (locatie niet zeker)

 

Pieter Jansen Oldaens koopt een huis, brouwerij en mouterij c.a. 'Het Kalff', op de OOSTERWAL of wz. NOORDIJS. Ten O. het Noordijs, ten W. de Gortmakerssteeg en de erven Harmen Jansen van 't Vlie en de erven Gatse Seerps, ten Z. dr. Sibeda en ten N. de erven Dirk Claessen. Met recht van vrij op- en afslag langs de trap en deur over het erf van de erven Dirk Claessen en langs de steeg ten Z., van de Gortmakerssteeg naar het Noordijs. Zie de acte! Verkoper is Wybe Feddrix Kalff x Trijntie Sioerds Schiere, voor 2250 cg.

 

Proclamatieboek 243 folio 207r van jan 1696 (locatie niet zeker)

 

Gerrit Wybes x Trijntje Jans koopt huis met pakhuis erachter, nz. Voorstraat, met een steeg ten W. Ten O. Evert Claasen Oosterbaan, ten W. Tjeerd Innes, ten Z. de Voorstraat. Met vrije uitgang door de steeg strekkende oostwaarts naar de Vooltjessteeg. Verkoper is Doedtie Lieuwes, wed. Lieuwe Esges, voor de 1/2 en Wybe Feddrix Kalf voor de andere 1/2, als erven van Grietie Lieuwes.

 

 

Huisnummering:

 

Ter hoogte van Nummering 1716-1775 Nummering 1776-1806 Nummering 1807-1880 Nummering 1881-1905

Voorstraat 85 7-020 7-017 C-071 C-065

Proclamatieboek 244 folio 110r van apr 1701 (locatie niet zeker)

 

Wybe Feddriks Kalff, mr. brouwer en zoutzieder x Trijntje Sjoerds Schiere koopt een hof c.a. met prieel en vruchtbomen etc., met in het midden een put, in de Hofstraat tegenover de achter uitgang van het huis 'Romen'. Ten O. de hof van Theodorus Hugens, ten W. de oud-burgemeester Sibrandus Pauw, ten Z. de heer Stantius en ten N. de Hofstraat. Verkoper is Aefke Luitjes Wijngaarden, wed. Symon Beelsma, conrector der Latijnse School te Harlingen, voor zichzelf en als erfgename ex testamento van haar wln. man, voor 525 cg.

 

Huisnummering:

 

Ter hoogte van Nummering 1716-1775 Nummering 1776-1806 Nummering 1807-1880 Nummering 1881-1905

Hofstraat 16 4-094 4-086 H-009 H-011

 

Proclamatieboek 245 folio 94v van jun 1709 (locatie niet zeker)

 

Johannes Vosma koopt een hof c.a., zz. Hofstraat, tegenover de achter in- en uitgang van het huis 'Roma'. Ten O. Theodorus Huigen, ten W. de oud-burgemeester R.. i..?, ten Z. de erven Stansius en ten N. de Hofstraat. Verkoper is Trijntje Sjoerds Schiere x Wybe Feddrix Kalff, galjootschipper die uitlandig is op zee, voor 350 cg.

 

Een galjoot was van oorsprong een kustvaarder. Een platboomd vaartuig met zijzwaarden, voor de koopvaardij. Het was in gebruik bij Scandinaviërs, Duitsers, Nederlanders en Vlamingen. Een roei-zeilschip, dat ook wel in de vaart was voor de visserij en in de vijftiende en zestiende eeuw zelf als galeischip werd gebruikt. Vanaf de zeventiende eeuw werd het schip slanker. Het werd toen ook als adviesjacht of bombardeergaljoot ingezet bij de oorlogsvloot. De VOC gebruikte het voor de vaart op Oost-Indië.

 

De galjoten werden in de 17e eeuw als kustvaarder gebruikt. Het was een rondgebouwde platbodem met een kiel. Het type leek enigszins op een boeier, maar werd allengs groter. De galjoot was voorzien van berghouten. De afmetingen verschilden sterk. De galjoten hadden twee masten maar er werden ook grotere galjoten gebouwd met drie masten. Dit laatste type werd door de VOC gebruikt. Ze waren getuigd als de fluit en de andere grotere koopvaarders. Het waren vrij snelle schepen die werden gebruikt voor vervoer tussen de factorijen in Indië.

 

Harlingen, huwelijken 1678

Vermelding: Bevestiging huwelijk op 23 februari 1678

Bruidegom: Wybe Feddricks Calff afkomstig van Harlingen

Bruid: Trijntie Sjoerdts Schiere afkomstig van Harlingen

 

Gestandaardiseerde namen:

Bruidegom: WIEBE FEDDRIKS KALF

Bruid: TRIJNTJE SJOERDS SCHIERE

 

Bron:

Collectie Doop-, Trouw-, Begraaf- en Lidmatenboeken(DTBL)

Trouwregister Gerecht Harlingen 1661-1680

Inventarisnr.: DTB 316

Op microfiche beschikbaar op de studiezaal van Tresoar

 

 

Bronvermelding

der-box; font-size: 16px; font-family: 'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif; white-space: normal; word-spacing: 0px; text-transform: none; float: right !important; font-weight: 400; color: #333333; font-style: normal; orphans: 2; widows: 2; letter-spacing: normal; background-color: #ffffff; text-indent: 0px; font-variant-ligatures: normal; font-variant-caps: normal; -webkit-text-stroke-width: 0px; text-decoration-style: initial; text-decoration-color: initial;">https://www.allefriezen.nl/?utm_source=OpenArchieven&utm_medium=browser&utm_campaign=OpenData" target="archive" data-original-title="AlleFriezen" data-placement="left" data-toggle="tooltip">https://www.openarch.nl/img/archives/frl.png" alt="AlleFriezen" />etica, Arial, sans-serif; white-space: normal; word-spacing: 0px; text-transform: none; font-weight: 400; color: #333333; font-style: normal; orphans: 2; widows: 2; margin: 0px 0px 11px; letter-spacing: normal; background-color: #ffffff; text-indent: 0px; font-variant-ligatures: normal; font-variant-caps: normal; -webkit-text-stroke-width: 0px; text-decoration-style: initial; text-decoration-color: initial;">https://www.allefriezen.nl/?utm_source=OpenArchieven&utm_medium=browser&utm_campaign=OpenData" rel="noopener" target="_blank">AlleFriezen te Leeuwarden, DTB Trouwen
Collectie doop-, trouw-, lidmaten- en begraafboeken - Tresoar, Deel: 316, Periode: 1..., Harlingen, archief 28, inventaris­num­mer 316, 23 februari 1678, Trouwregister Gerecht Harlingen, aktenummer 187

 

De mennonieten of menisten, in Nederland meestal doopsgezinden genoemd, vormen de oudste nog bestaande "doperse" kerk. Tot het begin van de 20e eeuw bestonden de mennonieten in essentie uit twee groepen: doopsgezinden van Nederlands-Noord-Duitse afkomst en doopsgezinden van Zwitsers-Zuid-Duitse afkomst. De laatste groep werd in 1525 in Zürich opgericht.

De mennonieten zijn rond 1540 genoemd naar de priester Menno Simons uit het Friese Witmarsum. Hij was een katholiek priester die zich bekeerde tot het anabaptisme. De Zwitserse mennonieten werden oorspronkelijk "Zwitserse broeders" (Schweizer Brüder) genoemd, maar namen later de naam Mennonieten over.

Met betrekking tot de hedendaagse mennonieten wordt steeds vaker een onderscheid gemaakt tussen de eerder conservatieve, zgn. 'etnische mennonieten', die rechtstreeks afstammen van de oorspronkelijke (Centraal-)Europese mennonieten en anderzijds de nieuwe, bekeerde mennonieten die sinds het begin van de 20e eeuw overal ter wereld voorkomen en van verschillende etnische oorsprong zijn. Deze laatste, eerder gematigde en progressieve, groep is vooral in de ontwikkelingslanden erg in opmars. Beiden groepen onderscheiden zich op vlak van taal, cultuur en leefgemeenschap maar delen hun pacifistische levenswijze.

Ontstaan in Zwitserland
De Anabaptistische beweging begon in kringen rond Huldrych Zwingli (1484 - 1531) die de vroege Reformatie in Zwitserland leidde. In Zürich beoefenden Konrad Grebel, Felix Manz, George Blaurock en twaalf anderen op 21 januari 1525 de volwassen doop voor elkaar en daarna ook voor anderen. Deze Zwitserse beweging werd bekend als Zwitserse Broeders. Later werd echter de naam Mennonieten aangenomen.

Ontstaan in Nederland
Zwaar aangeslagen door de dood van zijn bij de bloedige belegering van het Oldeklooster van Bolsward omgekomen broer en radicale wederdoper Pieter Simons besloot Menno Simons, toen nog katholiek priester maar reeds geïnspireerd door de reformatoren Luther en Zwingli, in 1535 om zich definitief te bekeren tot het anabaptisme en alle geweld af te zweren.

In dat zelfde jaar had een geradicaliseerd deel van de wederdopers ook al zware verliezen geleden bij wat hij noemde de Munstersche grouwelen. In februari 1534 waren revolutionaire Nederlandse doopsgezinden er samen met de lutherse burgerij in geslaagd om de macht over de Duitse stad Münster in handen te krijgen, ten koste van het katholieke stadsbestuur. De bedoeling was om, in afwachting van de spoedige wederkomst van Christus, desnoods met gewapend geweld, een 'Gods rijk' te stichten en allen die zich niet opnieuw lieten dopen uit de stad te verdrijven.

Op 24 juni 1535, na een jaar bloedige belegering van dit Nieuwe Jeruzalem, heroverden de verenigde legers van bisschop Frans van Waldeck, landgraaf Filips I van Hessen en andere machtige landsheren de stad en brachten de leidende wederdopers door marteling ter dood, waarna hun volgelingen vluchtten. Ook de pacifistische doopsgezinden, de zgn. Obbenieten, zo genoemd naar hun leider Obbe Philips en sinds 1540 onder leiding van Menno Simons mennonieten genaamd, werden niet alleen in Münster, maar ook in Vlaanderen, Holland en Friesland, zwaar vervolgd. Om daaraan te ontkomen migreerden velen halverwege de zestiende eeuw vanuit Vlaanderen en Nederland naar afgelegen gebieden in Oost-Europa.

Migratie naar Oost-Europa
Onder leiding van Dirk Philips werden vele tientallen landbouwcommunes gesticht. Vooral in de Weichseldelta en rondom de Hanzestad Danzig in de Poolse provincie 'Koninklijk Pruisen', die na 1772 als West-Pruisen bij het koninkrijk Pruisen werd gevoegd. Als uitzondering in het contrareformatorische Polen, waarin alleen het katholicisme was toegestaan, werd hen godsdienstvrijheid gegund en vrijstelling van dienstverlening aan de landbezitters gegeven. Dit was mogelijk omdat ze strikt vast hielden aan hun tradities en zich afgezonderd hielden van de katholieke bevolking. Ze bleven tot in de 19de eeuw een eigen taal, het Plautdietsch spreken als een mengsel van Nederduitse dialecten. Pas na 1772 namen ze de Hoogduitse bijbel in gebruik en pasten hun gesproken taal nog verder aan aan de verwante Nederduitse dialecten die in de omgeving werden gesproken. Ze werden door de Polen Weichselmennonieten genoemd. Toen West-Pruisen ten gevolge van de Eerste Poolse Deling in 1772 deel ging uitmaken van het Koninkrijk Pruisen verloren de mennonieten veertien jaar later, bij de troonsbestijging van Frederik Willem II, hun voorrechten omdat ze juridisch met de andere Pruisische staatsonderdanen gelijkgeschakeld werden. Dit betekende dat ze ook onder de militaire dienstplicht kwamen te vallen.

In het Manifesto van juli 1763 nodigde tsarina Katharina de Grote kolonisten, met name uit de Duitse landen en Polen, en daaronder zeker ook mennonieten, uit om zich in het pas veroverde gebied ten noorden van de Zee van Azov, dus in het zuiden van de huidige Oekraïne te gaan vestigen. Degenen die deze uitnodiging aannamen gingen deel uitmaken van de kolonisten die later bekend zouden worden als Ruslandduitsers. Naast hen werden ook Grieken, Roemenen en Bulgaren geworven, omdat dezen met hun geloof dicht bij de Russen stonden. De hardwerkende mennonieten veranderden de woeste en verwaarloosde gronden van de steppes in vruchtbare landbouwgronden. Zuid-Rusland kreeg daardoor bekendheid als 'de graanschuur van Europa'. De mennonieten vermeerderden zich snel en elke nieuwe generatie stichtte ook weer nieuwe kolonies, op het laatst breidden deze zich uit naar het westen van Siberië. Aan het einde van de 19de eeuw werden de bijzondere voorrechten (waaronder de vrijstelling van dienstplicht) voor de mennonieten in Rusland ingetrokken. Dat was voor een aantal van hen toen al aanleiding om naar Amerika te emigreren. Voor en in de Tweede Wereldoorlog werden de achtergebleven Ruslandduitsers en daaronder een restant van de mennonieten vanuit de Oekraïne naar Siberië gedeporteerd. De achtergeblevenen in West-Pruisen werden na de oorlog naar Duitsland uitgewezen toen hun woongebied door Polen werd geannexeerd. Een deel van de Oekraïne- en Siberië-mennonieten kon na de oorlog via Amerikaanse connecties naar Amerika emigreren, met name naar Paraguay. De laatsten die nog her en der in de Sovjet-Unie leefden konden na 1990 vrij emigreren en gingen voornamelijk naar Duitsland.

Schisma en migratie naar Amerika
De rigoreuze mennonieten die zich in de 17de eeuw in Pennsylvania vestigden onder leiding van Jakob Amman kwamen uit Zwitserland en de zuidwestelijke gebieden van het Duitse Rijk, de Elzas inbegrepen. Daar had een groep puriteinse mennonieten zich in 1693 afgesplitst van de minder radicale mennonitische hoofdstroom. Amman's discipelen noemen zich amish, een eponiem van Amman. Vanuit Pennsylvania werden later in andere Amerikaanse staten en in Canada nieuwe kolonies gesticht.

Veel mennonieten zijn niet weggetrokken maar, onder de naam doopsgezinden, in de Nederlanden blijven wonen. Vooral in Noord-Holland en Friesland was lange tijd een vierde deel van de bevolking van de 'doperse' denominatie. Ze vormden lokale gemeenten van onopvallende, ijverige, zich buiten politiek en bestuur houdende gelovigen die het vaak tot welstand brachten en een belangrijk aandeel hadden in de bloei van de economie. Op den duur stapten velen over naar de dominante Hervormde Kerk. De doopsgezinde gemeenten in Nederland anno 2016 kenmerken zich door openheid en vrijzinnigheid, dit in contrast met veel mennonitische gemeenschappen elders in de wereld.

Wereldwijd waren er begin 21e eeuw circa 1,5 miljoen mennonieten.

Geloofsleer
De kenmerken van de mennonitische beweging waren de totale scheiding van kerk en staat, de afwijzing van de kinderdoop, het weigeren van de eed, en de persoonlijke belijdenis van mondige mensen in plaats van het onderschrijven van de door de kerk vastgelegde teksten. De doperse non-conformistische uitgangspunten riepen veel weerstand op. In de zestiende eeuw werden de dopers te vuur en te zwaard vervolgd. In die tijd zijn in Nederland zo'n tweeduizend dopers om hun overtuiging omgebracht. Nog steeds gelden bij Doopsgezinden de uitgangspunten van persoonlijke verantwoordelijkheid van ieder lid of vriend van de gemeente. Doopsgezinden kennen geen ambtsdragers. De predikanten worden beschouwd als gewoon lid van de gemeente te midden van alle anderen. Respect voor elkaar en voor elkaars mening is normaal en ook betrokkenheid bij elkaar en de wereld, zonder dat dit tot beklemming leidt: er zijn geen meerderen en geen minderen. Een ander adagium in het kerkgenootschap luidt: niet moeten, maar mogen.

Uitdrukkingen
Menistenbruiloft (de beerput legen) en menistenstreek of menistenleugen (een halve waarheid verkiezen boven de hele waarheid) zijn oude volksuitdrukkingen. Een menistenzusje is een ingetogen vrouw, ofschoon de uitdrukking veelal sarcastisch voor het tegendeel gebruikt wordt.

Do you have supplementary information, corrections or questions with regards to Wybe Feddricks (Frederiks) Kalff (Calff)?
The author of this publication would love to hear from you!

Timeline Wybe Feddricks (Frederiks) Kalff (Calff)

  This functionality is only available in Javascript supporting browsers.

Click on the names for more info. Symbols used:  grandparents    parents    brothers/sisters    children

Ancestors (and descendant) of Wybe Feddricks (Frederiks) Kalff (Calff)

Feddrick Wybes		Tieskien Annes
Wybe Feddricks (Frederiks) Kalff (Calff) ± 1655-????
1678
Trijntje Sjoerdts Schiere ????-> 1709 Tjieskjen Wijbes ????-1763 Feddrik (Frederick) Wybes ????-1740 Gerrit Wybes Kalf (Calf)