Family tree Hans » Grietje Stevens Cremer (1683-± 1755)

Personal data Grietje Stevens Cremer 

• She was born February 1683 in Deventer.
• Religion: Doopsgezind.
• She died about 1755.
• A child of Steven Abrahams Cremer and Tjitske Jeipes
• This information was last updated on January 15, 2021.

Household of Grietje Stevens Cremer

She is married to Berent Luirts Doornbusch.

They got married on February 19, 1720 at Kleinemeer, she was 37 years old.

Child(ren):

1. Berent Berents Doornbosch  ± 1723-1772 

Notes about Grietje Stevens Cremer

Grietje Stevens Cremer (1683 - ca. 1755). Grietje Cremer was de oudste dochter van de al vaker genoemde Steven Cremer en Tjitske Jeipes. Op 19 februari 1720 trad Grietje Cremer voor het eerst in het huwelijk in het kerkje van de Zwitserse doopsgezinden in Kleinemeer (onder Sappemeer) met Berend Luirds Doornbusch (1691 - ca. 1725). Het huwelijk werd voltrokken door Hans Anken, op dat moment oudste van de Zwitserse doopsgezinden in Sappemeer en Groningen. Berend Doornbusch was een zoon van de welgestelde Luird Jans Doornbusch (ca. 1660 - 1727) en Jantje Berends (1664-1751). De familie Doornbusch bezat in Groningen, naast vele huizen en landerijen, bovendien een bierbrouwerij in de Heerestraat. Berend Doornbusch en Grietje Cremer verwierven pas in 1722 een boerderij aan het Achterdiep, nabij Sappemeer. Mogelijk was Grietje als ongehuwde met haar zuster Webbeken Cremer meegekomen naar Kalkwijk. Reeds in 1723 werd een nieuwe boerderij aangekocht in Noorderhogebrug, iets ten noorden van de stad Groningen gelegen, en werd de boerderij aan het Achterdiep van de hand gedaan. Het verblijf aan het Achterdiep is dus van korte duur geweest.

Zoals reeds vermeld, werd Grietje Stevens Cremer omstreeks 1725 weduwe van Berend Luirds Doornbusch. In 1729 had zij het voornemen om opnieuw in het huwelijk te treden. In verband met de bescherming van de financiële belangen van de twee minderjarige kinderen uit haar eerste huwelijk werd een inventaris opgemaakt van het vermogen van de overledene. Het is in deze inventaris, dat we ene Folkert Tijssen aantreffen, namelijk als schuldenaar van Berend Luirds Doornbusch voor een bedrag van f 103,-. Indien het hier om een en dezelfde persoon gaat, moet de laatste ondertekenaar in de kring rondom Grietje Stevens Cremer gezocht worden.

Wij zagen al dat de Groninger Berend Luirds Doornbusch zich in 1720 met de Zwitserse Grietje Stevens Cremer in de echt liet verbinden door Hans Anken. Zijn zuster Willemtje Luirds Doornbusch trouwde zelfs in 1722 met Hans Anken. Een andere zuster, Grietje Luirds Doornbusch, liet zich op 7 april 1723 dopen door Hans Anken en huwde een jaar later met de inmiddels weduwnaar geworden Jan Berends Cremer.

Groninger ‘Amish’ hadden meer dan een eeuw een eigen gemeente

door Beno Hofman

De Amerikaanse Amish-gemeenschap kreeg ongewenst veel media-aandacht als gevolg van een verschrikkelijke moordpartij. Hun Groninger geloofsgenoten van enkele eeuwen geleden hoeven voor aandacht niet zo bang te zijn, al hadden ze die in het kader van de ‘Dag van de Groninger geschiedenis’ wel kunnen krijgen. Het thema van de dag in het RHC Groninger Archieven 2006 was namelijk ‘Geloof en bijgeloof’.

Hun geloof brengt de doopsgezinden van oudsher in conflict met overheden. Vooral het afwijzen van de kinderdoop en het weigeren van wapendienst veroorzaken nogal eens problemen. In de zeventiende eeuw treedt de Zwitserse overheid zo hard op tegen de doopsgezinden dat grote aantallen vluchten naar de Elzas of de Palts. Een aantal van hen komt later vanuit de Palts in Groningen terecht.

Na een korte periode van betrekkelijke rust nemen vanaf 1710 de vervolgingen van de dopers in Zwitserland weer toe. Dit leidt opnieuw tot een uittocht. Velen vluchten naar het Amerikaanse Pennsylvania, onder wie de volgelingen van Jacob Ammann die Amish worden genoemd. In de zomer van 1711 komt er ook een grote groep naar Nederland. Groninger en Sappemeerse doopsgezinden vangen 126 van deze vluchtelingen op.
Het Kleine Vinkhuis
Het Kleine Vinkhuis in 1969. Foto: E. Folkers [1785-3488]
Het Kleine Vinkhuis in 1969. Foto: E. Folkers [1785-3488]

Omdat veel Zwitsers een boerenachtergrond hebben, helpen de Groninger doopsgezinden hen door boerderijen en koemelkerijen voor ze te kopen of te huren.

Zo wordt het Grote Vinkhuis of het omstreeks 1710 gebouwde Kleine Vinkhuis spoedig betrokken door de Zwitser Steffen Symon.

De twee Vinkhuizen worden, evenals het in de loop van de achttiende eeuw westelijker bijgebouwde Nieuwe Vinkhuis, op den duur door leden van de Zwitsers doopsgezinde familie Leutscher bewoond.

De Leutschers spelen een grote rol in de Zwitserse gemeente, alleen al getalsmatig.

Doordat de Zwitsers zich in de stad bij de al eerder gekomen Paltsers aansluiten, worden zij vaak net zo genoemd.

Als zij in een slop in de Muurstraat - dan Achter de muur geheten – een eigen ‘kerkje’ krijgen, wordt deze daarom de Paltzergang genoemd.
Scheuring
Boerderij "Groot Klooster", ca. 1930. Foto: P.B. Kramer [1785-28502]
Boerderij "Groot Klooster", ca. 1930. Foto: P.B. Kramer [1785-28502]

Omstreeks 1720 leidt de aankoop van de boerderij ‘Groot Klooster’ – nu in vernieuwde vorm ten noorden van het Van Starckenborghkanaal - door de Zwitserse ‘oudste’ Hans Anken tot een scheuring in de gemeente.

De hoge hardstenen stoep is te werelds in de ogen van zijn mede-oudste Abraham Lauffer.

De volgelingen van Lauffer gaan verder als Oud-Zwitsers, die van Anken als ‘Nieuw-Zwitsers’.

Eind achttiende eeuw zijn er al verscheidene Zwitsers overgegaan naar een van de twee Groninger doopsgezinde gemeenten en zijn de overigen weer samengegaan.

Het samengaan van de Groninger doopsgezinden leidt op 19 oktober 1815 tot een verhuizing van de Zwitsers. Zij nemen het oude kerkgebouw van de ‘Verenigde Waterlandsche en Vlaamsche Doopsgezinde Gemeente’ op die dag in gebruik.

Diezelfde gemeente, die eigenaar is van het Zwitserse gebouwtje aan de Palzergang, verkoopt dit enkele maanden later.

Erg lang kerkt de Zwitserse gemeente niet in haar nieuwe gebouw. Na het overlijden van de nog jonge ‘leraar’ Christiaan Jacobs Leutscher op 8 augustus 1824, besluiten de Zwitsers zich aan te sluiten bij de Verenigde Doopsgezinde Gemeente in de Oude Boteringestraat. En zo worden 34 Zwitserse doopsgezinden op 24 oktober van dat jaar overgeschreven.

Van de twee Zwitserse kerkgebouwen is thans geen spoor meer. Het ene is nu het achterhuis van café De Coaster aan de Muurstraat. Het andere is opgeslokt door het winkelpand van de Wibra aan de Pelsterstraat.

Do you have supplementary information, corrections or questions with regards to Grietje Stevens Cremer?
The author of this publication would love to hear from you!

Timeline Grietje Stevens Cremer

Click on the names for more info. Symbols used:  grandparents    parents    brothers/sisters    children