Family tree Glasmeier (Dld) » Cornelis Willemsz (Kees) de Gooijer (1772-1846)

Personal data Cornelis Willemsz (Kees) de Gooijer 

• He was born on June 4, 1772 in Naarden, Noord Holland, Nederland.
• Profession: veehouder.
• Nationality: Nederland.
• He died on April 4, 1846 in Blaricum, Noord Holland, Nederland, he was 73 years old.

Household of Cornelis Willemsz (Kees) de Gooijer

He is married to Jannetje Hendriks Puijk (Puik).

They got married.

Child(ren):

1. Adriana (Jaantje) de Gooijer  1805-1875
2. Mie de Gooijer  1807-1807
3. Mietje de Gooijer  1807-1836
4. Willem Cornelisz de Gooijer  1809-1877 
5. Lijsje de Gooijer  1811-1817
6. Hendrik (Hein) de Gooijer  1813-1881
7. Klaas de Gooijer  

Notes about Cornelis Willemsz (Kees) de Gooijer

Jeugdjaren 
Cornelis de Gooijer wordt geboren op 4 juni 1772 als zoon van Willem Jansz de Gooijer en Mie Hogeboom. Hij is hun zevende kind. Twee naamgenootjes van hem stierven als baby. Cornelis groeit op in een periode van politieke onrust. In de Republiek is gekrakeel tussen de patriotten en prinsgezinden. In 1787, als Cornelis 15 jaar is, komen 20.000 Pruisen de Republiek overvallen om de stadhouder Willem V weer in het zadel te helpen.
Bij de belegering van Naarden, ondergaat Blaricum met zijn bewoners weer eens een plundering. Zo'n ramp heeft een nasleep van jaren in een armelijke maatschappij. Het overlijden van vader Willem in 1788 zal de ellende in het 'de Gooijer' gezin nog vergroot hebben. De Pruisen roven en stelen voedsel en vee. Omdat dit niet in de oranje-propaganda-kraam te pas komt, worden deze wandaden niet vastgelegd. De misdragingen van hun opvolgers de Fransen des te meer, die worden breed uitgemeten. De Franse sansculotten komen in 1795, als Cornelis 23 jaar is. Gelukkig voor hem kent de Republiek nog geen dienstplicht, want een volksleger zou gevaarlijk zijn voor de oranje-kliek. De patriotten waren daarom juist voorstander van een leger bestaande uit Nederlanders, in plaats van buitenlandse huurlingen. Ondanks de armoede is Cornelis niet zo diep gezonken, dat hij huurling wordt in het staatse huurleger. Een leger, door de oranjes gebruikt als politiek wapen tegen het volk.
Na de vlucht van Stadhouder Willem V naar Engeland wordt de Bataafse Republiek uitgeroepen. In theorie is de hoogste gezagsdrager thans de raadpensionaris, in werkelijkheid is de nieuwe 

Republiek een vazalstaat van Frankrijk.
Van al dat gesol met het platteland door machthebbers met hun doortrekkende legers, krijgt ook Blaricum regelmatig zijn deel. Het is een ramp om in de verdedigingsgordel van Amsterdam te wonen, want daar vallen de klappen. Voordat er in Amsterdam zelf een druppel bloed vloeit .... geeft het zich keer op keer over. Zo was het met de Spanjaarden, geuzen, Pruisen en nu weer met de Fransen.
In de 'Franse tijd' wordt duidelijk hoe kwetsbaar de economie van de Republiek is. In de havensteden Amsterdam en Rotterdam komen de havens stil te liggen. Direct getroffen zijn de toenmalige 'gastarbeiders'. Deze mensen stammen uit de landprovincies van 'Nederland' en 'Duitsland'. ( Het is onmogelijk al die kleine staatjes te noemen, zoals Gelderland, Westfalen, Oldenburg enz. ) Ondanks hun massale aantal worden ze steevast doodgezwegen in de geschiedenisboekjes van de politieke erfgenamen en hun 'broodschrijvers'. De stedelijke armen en wezen van de Gereformeerde staatskerk bleven in leven door de diakonie-bedeling, zoals in voorgaande eeuwen.
Door het stilvallen van de internationale geldhandel bloeien landbouw en kleinschalige bedrijven, die op het binnenland gericht zijn voor de afzet. Het uitgezogen geld rouleert nu enigszins, omdat het niet in het buitenland (vaak in een vijandig land, zoals Engeland) 'belegd' kan worden. Het handelsmonopoly in de Republiek had de opkomende industrie in de kiem gesmoord, zodat door gebrek aan grootschalige werkgelegenheid er een groot aantal paupers ontstond.
Het begrip 'bevrijding' of 'bezetting' ;zal Cornelis en zijn lotgenoten niets gezegd hebben. De politieke gebeurtenissen gingen langs hun harde leven heen. De regenten-kliek wankelt even. Er komt iets meer lucht voor de eeuwenlang onderdrukte groepen, zoals de katholieken. Het duurt alleen tientallen ja- ren voor het tot de eenvoudige mensen doordringt. De gevolgen van de politieke omwenteling zullen door de eenvoudige dorpsbewoners wel ondergaan zijn als onafwendbare natuurrampen. Als Napoleon aan de macht komt, stelt hij zijn broer Lodewijk aan als 'zetbaas' koning. De Bataafse Republiek wordt vervangen door het Koninkrijk Holland. Ondertussen wordt door de volksvertegenwoordiging naarstig gewerkt aan nieuwe en betere wetten. De primitieve regionale administratie wordt vervangen door een moderne gecentraliseerde. Veel verouderde rechten en instellingen worden opgeheven. In 1809 wordt een wet afgekondigd die de verdeling van gemeenschappelijk bezit moet stimuleren. De regering doet een poging om de wet in het Gooi toe te passen. Geheel in de stijl van de revolutie wordt de bevolking geraadpleegd. De erfgooiers worden op 23 januari 1811 in de Grote Kerk te Naarden bijeengeroepen om hierover te stemmen. Men blijkt eenstemmig tegen de verdeling te zijn. Ook Cornelis is naar Naarden gekomen. Mogelijk lopend of meerijdend op een boerenwagen. Aan de nieuwe wetten kleven ook nadelen. Na de inlijving van Holland bij Frankrijk in 1810 volgt de invoering van de conscriptie (dienstplicht) in 1811. In 1812 vindt Napoleon's tocht naar Rusland plaats. Ongeveer 15.000 nederlandse dienstplichtigen moeten mee, waarvan slechts 2 a 3% terugkeert. Een overgeleverd verhaal in de Gooijers-familie maakt melding van een Jan de Gooijer die omkwam in Rusland. Tot op heden niets daarover in het archief gevonden. Mogelijk is het Petrus de Gooijer, geb. 1776.04.01. Deze zoon van Cornelis broer Willem komt buiten de doopdatum niet in de archieven voor.
Cornelis werkt tot aan zijn huwelijk waarschijnlijk met zijn oudere broers en zusters op de boerderij van zijn moeder. Van de opbrengst moeten 10 personen leven. De weduwe Mietje de Gooijer-Hogeboom moet nog minstens vijf minderjarige kinderen grootbrengen. Misschien neemt zijn oudste broer Willem (geb. 1763) later de boerderij over. Bij zijn huwelijk op 11 mei 1804 is Cornelis 32 jaar en zijn bruid Jannetje Puijk 31 jaar. Hij geeft wever als beroep op. Mogelijk is hij thuiswever, een beroep dat vaak in de wintermaanden bij boeren werd uitgeoefend. Hij komt ook voor op de erfgooierslijst van 1805. Zijn leven zal zich als volgt hebben afgespeeld: Zomers buiten melken, hooien en oogsten, 's-winters melken, mesten en binnenzitten achter een weefgetouw in een bedompte ruimte. Als echtgenote Jannetje op 5 april 1818 op 45 jarige leeftijd sterft, hebben ze samen vijf kinderen. Twee kinderen gingen Jannetje voor. Dochter Mietje stierf als baby van 4 dagen op 9 februari 1807. Dochter Lijsje werd 10 augustus 1811 geboren, maar komt later niet meer voor, zij moet tussen 1811 en 1818 overleden zijn.
Cornelis blijft achter met de volgende kinderen: Oudste dochter Jaantje 13 jaar, Mietje 10 1/2 jaar, Willem 8 1/2 jaar, Hendrik 5 jaar en de jongste zoon Klaas 1 1/2 jaar. Jaantje zal de huishouding in het moederloze gezin gedaan hebben. Mietje overlijdt op 26 januari 1836, bij de aangifte geeft Cornelis als beroep wever op. Op 9 mei 1838 is er een dubbele bruiloft in het huis van Cornelis. Jaantje trouwt op die datum met Pieter de Jong en Willem met Mietje Vos. De trouwdatum is traditioneel gekozen, namelijk vlak voor de schaardag van 12 mei. Zowel Pieter als Willem zijn nu gerechtigd om vee te laten scharen op de Meent. In de trouwakte geeft Cornelis als beroep veehouder op. Willem en zijn Mietje vestigen zich in Blaricum op nr. 123. Waarschijnlijk trouwt Jaantje bij haar vader in. Bij het overlijden van Cornelis woont zij en haar man op hetzelfde adres, namelijk huisnummer 27. Volgens het kadaster uit 1832 is dit een boerderij. Deze is gelegen aan de Torenlaan en is eigendom van 'de kinderen van Cornelis de Gooijer'. Mogelijk dateert dit eigendom van na 1846, dus na het overlijden van Cornelis. Een andere mogelijkheid is, dat deze boerderij en erf afkomstig zijn uit de erfenis van Cornelis schoonvader Hendrik Rutger Puijk. De aangrenzende percelen B 222 en B 225 behoren in die tijd aan 'de kinderen van Hendrik Puijk'. In 1832 bezat Cornelis en bezat of beheerde hij de volgende onroerende goederen:
A 369 Bouwland oppervlak 48 are, 70 ca
B 223 Huis en erf " 4 are, 70 ca (aan de Torenlaan)
B 224 Tuin " 3 are, 30 ca
Mogelijk bezat hij nog grond in andere gemeenten of hij pachtte dat. Op zijn oude dag was hij niet rijk. In 1841 hield hij twee koeien, mogelijk waren dat er ooit meer. Als 72 jarige kwam hij niet voor op de 'Lijst van repartitie van den plaatselijk omslag van de gemeente Blaricum voor 1844'.Over de schrijfvaardigheid van Cornelis is het volgende te melden:
De geboorte-akten van zijn kinderen van 1811, 1813, 1816 en de overlijdensakte van Jannetje Hendrikse Puijk uit 1818 zijn voorzien van een handtekening van Cornelis de Gooijer. Weliswaar geschreven met hanepoten, maar goed leesbaar! Echter de overlijdensakten uit 1833, 1836 en 1839 zijn, in plaats van een handtekening van Cornelis, voorzien van de opmerking:
"Verklaarde niet te kunnen schrijven", waarbij in 1839 nog is toegevoegd: "omdat hij het niet geleerd heeft".(mogelijk werd door de ambtenaar na 1833 geen genoegen meer genomen met een aangeleerde 'krabbel')
De periode, die Cornelis meebeleefde, bracht veel politieke veranderingen in Nederland. Echter Blaricum en het leefklimaat ter plaatse veranderde nauwelijks. De armoede bleef, de kindersterfte bleef en ook de regenten bleven. Gelukkig was het beleg van Naarden in 1813/1814 het laatste. Cornelis zal wel niet tot de Landstorm behoord hebben die Naarden toen moest insluiten. De uitvallen van de Fransen, zoals naar Bussum, zullen ook de Blaricummers opgeschrikt hebben. Voorafgaande aan de insluiting van Naarden zal wel door de Fransen in de omliggende dorpen geplunderd zijn. Ook de kozakken en andere vreemde troepen 'vorderden' zo het een en ander, vergoedingen bleven uit.
Op het Wiener Congres besluit men tot het stichten van een sterk Koninkrijk der Nederlanden om de Fransen in toom te houden. De bevolking wordt niet geraadpleegd bij het samenvoegen van de Noordelijke en de Zuidelijke Nederlanden. Willem van Oranje Nassau wordt als koning aangesteld. De ingestelde dienstplicht blijft van kracht. Willem, de zoon van Cornelis, heeft pech. Bij het loten voor de Nationale Militie trekt hij een even lot, zodat hij in dienst moet. Er wordt voor hem een ramplacant gekocht. Het kost een lieve duit, want het is 1829 en de Belgische Opstand breekt uit. Mogelijk moet Cornelis land of vee verkopen om het bedrag op te kunnen brengen.
Toch breekt in Blaricum een beetje de zon door. De gemeenschap kon in 1826 eindelijk ook wat geld besteden aan een eenvoudig kerkje en de oude schuilkerk afbreken. Het aanbod om de oude oorspronkelijke katholieke kerk weer terug te kopen stuit af op de hoge prijs die betaalt moet worden voor de zwaar verwaarloosde kerk. Na twee en een halve eeuw bezat de overwegend katholieke bevolking weer een kerk. Voor de eenvoudige mensen uit die tijd was dat van levensbelang. Wat een discriminatie van een meerderheid door een handje vol regenten ! Dertig jaar tevoren, in 1797, had pastoor Hendrik Huijsman al geprotesteerd tegen de achterstelling. Namelijk 502 R.K. parochianen, praktisch de hele bevolking, moest nog steeds betalen voor de 'gereformeerde kerk'. Daarnaast moesten zij hun eigen schuilkerk onderhouden. (nog steeds praat de officiële geschiedschrijving deze en andere wantoestanden goed !)
Uit het parochie-archief blijkt, dat Cornelis de Gooijer in 1827 in de kerk een plaats pacht. Ingeschreven staat onder "De Boven zitplaatsen: N 1 Cornelis de Gooijer f 3.10.-" Zijn broer Willem heeft een goedkopere plaats, namelijk "N 6 Willem de Gooijer f -. 5.-." Even verder staat vermeld onder: "De Plaatsen op zolder N 1 Cornelis de Gooijer f 3,50". Waarschijnlijk gaat het om dezelfde plaats van 3 gulden en 10 stuivers, die nu door de pastoor is omgerekend in het decimale stelsel.
Enfin, de katholieken werden dus in het nieuwe Koninkrijk der Nederlanden gedoogd. Voor de verdediging van het'vaderland' waren ook of juist de tweede rangs burgers goed genoeg. De eerste rangs burgers lieten dit graag over aan remplaçanten. Of de andere zonen van Cornelis, Klaas en Hendrik, in dienst zijn geweest is nog onbekend. Zoon Klaas was bij de keuring voor de Nationale Militie 1,83 m lang, terwijl de meeste rekruten ver beneden de 1,70 waren. Klaas trouwt in 1848 met Aaltje Vos, zij is een schoonzus van broer Willem. Hendrik trouwt pas in 1851, hij is dan 38 jaar, met Lijsje Rokebrand. Deze beide zonen bleven hun leven lang in Blaricum wonen.
Koning Willem I bleef zich tot zijn aftreden verzetten tegen de afscheiding van België. Die houding was zeer kostbaar voor het toch al verarmde Noord Nederland. Om de torenhoge staatsschuld te kunnen betalen zocht men naar allerlei middelen om de schatkist te vullen. De regering haalde onder andere met het Gooi de volgende truc uit:
In een groot deel van het Gooi bezaten de erfgooiers sinds eeuwen gebruiksrechten op de grond, maar volgens de overheid was 'Domeinen' daar de eigenaar van. Nu ging de regering over tot het verdelen van die grond in 1836 en 1843. De erfgooiers hadden geen inspraak zoals in 1811, anders was de verdeling niet doorgegaan. Domeinen stond het grootste deel van de gemene grond af in ruil voor de vollen eigendom van het kleinste deel, voornamelijk bos en hei. Met welk recht kon domeinen zonder toestemming van de erfgooiers iets afstaan ? Sinds wanneer was zij eigenaar ? Volgens de 'wet' veranderde de 'grondheerlijke marke' in een 'vrije marke'. Het aan de erfgooiers gelaten bezit was groot 3678 ha. Het Rijk had via een gerechtelijk trukje 1735 ha ingepikt. Deze regeling ging ten koste van de erfgooiers, die alleen belang hadden bij gebruiksrechten. Na de verdeling was het gebied waar de erfgooiers gebruiksrechten hadden geslonken tot 68 %. Het eigendomsrecht was een wassen neus en zou dat tot de opheffing ook blijven. De erfgooiers lieten deze ontvreemding gelaten over zich heen gaan. Anders dan bij de ontvreemding van 's-Graveland in de 17e eeuw, lees je hierover op het gebied van onrust NIETS !

Cornelis sterft tenslotte in zijn woning. In de overlijdensaangifte staat:
"Heden den 6 April 1846, zijn voor ons ondergeteekende, Ambtenaar van den Burgelijke Stand der Gemeente Blaricum verschenen Klaas de Gooijer van beroep landbouwer oud 29 jaar wonende te Blaricum nummer 28, Zoon van de na te noemen overledene, en Pieter de Jong van beroep Landbouwer oud 45 jaar wonende nummer 27, Behuwd zoon van de overledene, welke ons hebben verklaard dat op den 04-04-1846 om 5.30 uur des namiddags in het huis staande te Blaricum nummer 27 in den ouderdom van 73 jaar is overleden Cornelis de Gooijer van beroep Landbouwer geboren te Blaricum en wonende te Blaricum.
Cornelis de Gooijer geb. 1772.01.01, weduwnaar van Jannetje Hendrikse Puyk.
Zoon van Willem de Gooijer en Mietje Hogeboom."

Do you have supplementary information, corrections or questions with regards to Cornelis Willemsz (Kees) de Gooijer?
The author of this publication would love to hear from you!