Ancestors Lucia Kamphuis » Gerbrandus Metz (1665-1727)

Personal data Gerbrandus Metz 

• Alternative name: Gerbrandus Mets
• He was christened in the year 1665 in Leeuwarden (Rinsumageest).

  Geloof: RK

• Occupations:
• executeur van het eiland Ameland.
• advocaat-fiscaal, openbaar aanklager.
• procureur, rentmeester, strandvonder.
• jager.
• biersteker.
• operateur chyrurgus en ondernemer.
• He died in the year 1727 in op Ameland.
• A child of Hans Metz and Maycke Hoytes

Household of Gerbrandus Metz

He is married to Hesther Meinderts Bootsma.

They were married in church on June 24, 1694 at Hempens/Teerns.

Geloof: Hervormd

Child(ren):

1. Hans Metz  1697-1744
2. Catharina Metz  1698-< 1704
3. Meyndert Metz  1701-1751
4. Oeke Metz  1703-1748
5. Catharina Metz  1704-< 1708
6. Douwe Gerbrandus Metz  1706-> 1748
7. Catharina Metz  1708-????
8. Dirck Gerbrandus Metz  1712-1792 
9. Jacobus Ignatius Metz  1713-????

Notes about Gerbrandus Metz

Beroepen: executeur van het eiland Ameland (rond 1694); advocaat-fiscaal
(rond 1694); openbaar aanklager (rond 1694); chyrurgus (bij huwelijk
1694); procureur (1698; biersteker (1718-1723). Woonplaatsen:
Rinsumageest (bij huwelijk 1694).

Alle gegevens volgens Tiny Volker; overlijden volgens Parenteel Kienstra
en Fierl (internet 24 januari 2008, door I.R.Brouwer-de Boer).

Gerbrandus Metz, zijn levenswandel (bron: Tiny Volker).

Zijn vroegste jeugd moet een zonnige geweest zijn, in dat huis met
muziek en mooie dingen in de Sint Jacobs-straat te Leeuwarden, waar
vader Hans zijn drukke praktijk uitoefende. Maar vader was vroeg
gestorven en moeder volgde hem spoedig. Nog maar zestien jaar oud, bleef
Gerbrand met het zeven jaar jongere zusje Geertruy als wees achter.

Pas tegen zijn dertigste jaar vinden wij Gerbrands spoor terug in de
rekenboeken van het huis Thoe Schwartzenbergh en in de papieren van het
Amelandse gerecht. Hij was zijn loopbaan als executeur van het eiland
begonnen, en men mag vermoeden, dat die eenvoudige uitvoerende functie
reeds terstond gecombineerd was met de taak van advocaat-fiscaal, van
openbaar aanklager dus. Het ligt voor de hand, dat zijn geleerde
achterneef en diens zwager daar niet vreemd aan zijn geweest (Gijsbertus
Metz, achterneef van Gerbrandus, was "Advocat voor den hove van
Friesland" op het eiland Ameland).

Kort nadien, in Februari 1698, verwierf Gerbrand een nieuwe bevoegdheid.
Nadat de autoriteiten van het eiland een onderzoek hadden ingesteld naar
zijn antecedenten en hij de eed van trouw had afgelegd, gaf het
Amelandse gerecht hem toestemming, voortaan als procureur op te treden,
en daarmee stond het Gerbrand vrij, in het vervolg de zaken van zijn
priv‚ cli‰nten te behartigen voor hetzelfde gerecht, waarvan hij
functionaris was. De jacht bezorgt hem veel drukte, maar ook de
'vogelkooi', die terstond na de overdracht van het eiland oostelijk van
Buren was aangelegd. Hij houdt zich intensief bezig met de aanplant van
bos en is voortdurend doende met de zaken van de strandvonderij, waarin
de heren van Ameland hun oud en wettig deel hadden. Vooral die laatste
affaires bezorgen Gerbrand zware dagen en nachten. Een van zijn brieven
beschrijft, hoe hij in een bulderende winterstorm bezig is, op het
strand de aangespoelde goederen te inventariseren, als daar plotseling
het bericht komt, dat twee andere schepen dreigen te vergaan. Nog in het
holst van de nacht is hij op het strand, waar hij persoonlijk twee
mannen betrapt bij het slopen van wrakstukken. Zijn rapporten schrijft
hij te Ballum, maar evengoed in de herberg van Nes, of achter in Buren.

In 1717 treft hij voorbereidingen voor het leggen van een oesterbank,
zuidoostelijk van het Ballumer slot! en dat is geen proefneming of
lekenwerk, want spoedig is die oesterkwekerij volop in bedrijf en dan
gaat het kostelijk schaaldier geregeld bij vatenvol naar het Hof. Een
Zeeuwse schipper ontvangt in deze jaren regelmatig opdracht om de voor
uitzaai bestemde oesters in Engeland te kopen en er bestaat een stuk van
Gerbrands hand met uitvoerige notities, door hemzelf te Zierikzee
gemaakt over de techniek van de oesterteelt. Een paar jaar later wordt
zuidwestelijk van het slot op de 'grie' een nieuwe oesterbank aangelegd
en de bepalingen tot beveiliging van deze onderneming zijn al even
streng als voor de reeds bestaande bank. In de late Decemberdagen van
1757 raast de storm over Ameland en stroomt alles onder water. Dagenlang
is Gerbrand van huis. De gevolgen schijnen catastrofaal. Het land is
overal gescheurd, zodat men 'schier van 't eene dorp na 't andere niet
kan met de waegen rijden'. De oesterbank is aan een zijde vrijwel
geruineerd, de andere kant kon Gerbrand nog niet inspecteren. Alle
dijken zijn weggespoeld, vervolgt een brief van de 29e. De eilanders
hadden zich op het ergste voorbereid, en de paarden, waaronder de
prachtige Engelse en Arabische hengsten, die herhaaldelijk het onderwerp
van de correspondentie vormen, hadden in de stallen van het slot 'tot 't
lijff in 't waeter gestaen'.

In 1718 wordt het getal van Gerbrands kwaliteiten met een nieuwe
vermeerderd. Hij wordt 'biersteker'. De 'bierstal' van het eiland wordt
hem toevertrouwd en hij krijgt het alleenrecht om 'uytheemsche bieren',
bedoeld zijn Haarlemse bieren en dergelijke! op Ameland te importeren en
bij de ingezetenen en tappers aan de man te brengen. Dat is een scherpe
reactie van het Hof op de talloze 'sluikerijen', waarmee men de
invoerrechten op deze brouwsels pleegt te ontduiken. Terstond ontstaat
er rumor in tent. De Amelandse herbergiers zijn nog niet in een
vakorganisatie verenigd, maar zij weten elkaar te vinden. Hans de Gies,
de houder van de voornaamste herberg van Nes, leidt de protestactie en
beroept zich voor zijn eigen geval op het recht, dat zijn herberg 'van
olts' heeft bezeten, om zelf bieren van Haarlem en elders 'te
ontbieden', zoals voor hem in hetzelfde huis Frans Ros en daarvoor
Marcus Ros, diens vader. Maar de heren van het eiland zijn verbolgen
over het onheil, dat lange jaren hun recht en hun kas is aangedaan, en
zij laten deze angel nog een poosje steken. M‚‚r dan vijf jaren duurt
het, voor Gerbrand Metz van de Amelander 'bierstal' wordt ontheven.

Op zekere dag meldt Gerbrandus aan De Hertoghe, dat hij verhinderd is
over te komen voor de mondelinge behandeling van een zaak, daar hij
juist 'een vrouw van een 'swaere kancker heeft gesneden'!' Hoewel het
voldoende bekend is, dat men dergelijke levenskwesties in die tijden
anders hanteerde dan tegenwoordig, rijzen ons de haren toch ten berge
bij een duizendkunstenarij van deze soort. De executeur en fiscaal, de
rentmeester en strandvonder, de jager en de ondernemer van
honderd-en-een zaken, blijkt er zelfs niet tegen op te zien zoiets als
een kanker-operatie te verrichten. Natuurlijk kan de zoon van de
lands-operateur van Friesland, van de man dus die in min of meer
professorale verhouding tot zijn mede-chirurgijns stond, de
vingervaardigheid van zijn vader hebben ge‰rfd. Ook Gerbrands oudste
zoon Hans combineert later een administratieve functie met de kunst van
tang en pincet. In de veertien jonge jaren, die voor ons in het duister
liggen, kan Gerbrand naast een administratief-juridische, zeker een
medische scholing hebben genoten, die aan bepaalde eisen van die tijd
voldeed.

Do you have supplementary information, corrections or questions with regards to Gerbrandus Metz?
The author of this publication would love to hear from you!

Timeline Gerbrandus Metz

Click on the names for more info. Symbols used:  grandparents    parents    brothers/sisters    children