Spellingvariant: Joannes Simons Stinstra of Joannes Stinstra.
Johannes Stinstra, geboren te Harlingen op 10 aug. 1708, overleden op 8 jan. 1790 te Harlingen. Zoon van Johannes Stinstra, houthandelaar, en Trijntje Gooitjens Braam. Stud. theol., filos. en lett. Franeker 1726. Doopsgezind pred. Harlingen 1734-1785 (emerit.). Hij bleef ongehuwd.
In 1742 kregen synode en Friese Staten het zelfs voor elkaar, dat de verlichte predikant van doopsgezind Harlingen, Johannes Stinstra, gedurende vijftien jaar zijn ambt moest neerleggen wegens vermeende sociniaanse opvattingen. Deze geruchtmakende zaak was al in 1738 begonnen, toen de gereformeerde predikant van De Knijpe, Wijnand van Assen, de vleesgeworden socinianerij van de doopsgezinde leraren van opnieuw De Knijpe en Heerenveen, Wybe Pieters, Pieke Tjommes en Wytze Jeens, onder het fileermes legde van de reeds genoemde Zevenwoudse classis.
In 1748 vond in Harlingen een pachtersoproer plaats. De arme bevolking kwam in opstand tegen de relatief hoge accijnzen op de eerste levensbehoeften.
Tegen de avond trok "een talryke hoop volks" naar het huis van de bekende, in Harlingen geboren, doopsgezinde voorganger Johannes Stinstra. Hij was een zoon van de houthandelaar en bibliofiel Simon Stinstra en de zeer gefortuneerde redersdochter Trijntje Gooitjens Braam. In 1742 was Stinstra door de Staten van Friesland een preekverbod opgelegd. Gereformeerde theologen en predikanten, zowel van binnen als van buiten Friesland, hadden daar op aangedrongen, omdat zij Stinstra verdachten van sociniaanse sympathieën. De Doopsgezinde Gemeente van Harlingen had alles in het werk gesteld om dit preekverbod eerst tegen te houden en later te laten opheffen, maar tevergeefs.
Toen Stinstra de menigte voor zijn huis te woord stond, werd hem de brandende vraag gesteld, of hij de volgens dag voor of na de middag wilde prediken, "zullende zij hem dan met eenige honderd man op stoel brengen". De geschorste leraar voelde zich duidelijk voor het blok gesteld en sputterde tegen dat de Edele Mogenden hem het preken hadden verboden. Uiteindelijk liep het met een sisser af. De gecommitteerden wisten de opstandige menigte tot bedaren te brengen.
Johannes Stinstra |
"Biografisch lexicon voor de geschiedenis van het Nederlands protestantisme"
"Biografisch lexicon voor de geschiedenis van het Nederlands protestantisme"; "Doopsgezinde Bijdragen", nieuwe reeks 2, van S. Zijlstra; "Doopsgezinde Bijdragen", nieuwe reeks 24 (1998); "Gedoopt!, Doopsgezinde Bijdragen", nieuwe reeks, nr. 35/36
"Biografisch lexicon voor de geschiedenis van het Nederlands protestantisme"; "Vaderlandsche letter-oefeningen, of tijdschrift van kunsten en ...", Volume 15