Genealogy Van Elzelingen, Oudenes en de Kwaasteniet » Ds. Adriaan Jacob Begemann (1831-1925)

Personal data Ds. Adriaan Jacob Begemann 

• He was born on June 15, 1831 in Dongen.
• Profession: Predikant.
• He died on November 15, 1925 in Pretoria, he was 94 years old.
• A child of Jan Begemann and Anna Johanna van Alphen

Household of Ds. Adriaan Jacob Begemann

He is married to Johanna Hermina Goetz.

They got married on May 14, 1862 at Potchefstroom, he was 30 years old.

Child(ren):

1. Simon Hendrik Anton Jan Begemann  1863-1900
2. Marthinus Andreas Begemann  1864-1948
3. Andreas Willem Begemann  1864-1948 
4. Frederik Adolf Begemann  1866-1899
5. Jacobus Karel Christof Begemann  1870-1946
6. Anna Johanna Begemann  1873-1918
7. Elisabeth Maria Susanne Begemann  1874-1953
8. Lutgera Margaretha Begemann  1877-1926
9. Godfried Louis Goetz Begemann  1879-1931
10. Eugenie Begemann  1881-1885
11. Hester Barendina Begemann  1883-1889

Notes about Ds. Adriaan Jacob Begemann

studeert theologie Utrecht 18-9-1849

predikant van de N.H. gemeente Pretoria Leerrede over Matt 23 vs 9 uitgesproken in de NH gemeente te Pretoria 8-3-1872

n in Pretoria

1 – 15 November 1925]
(Die onderstaande kom grotendeels uit prof. dr. S.P. Engelbrecht se boek Die Nederduitsch Hervormde Gemeente Pretoria [Eng-05].)

e: 12.000000pt; font-family: 'ArialMT';">Byna agt jaar lank was ds. Van der Hoff die enigste predikant in Transvaal. Die land was sonder paaie, woes en wild. En sy reise met die ossewa om die verskillende gemeentes te besoek en op verskillende plekke kerk te hou, was baie tydrowend. Hy kon Pretoria dan ook net af en toe bereik, en die kerkgebou het die meeste tyd toegestaan. In September 1859 het daar ‘n Hollandse onderwyser op Pretoria gekom, Hendrik Stiemens, en hy het Sondae in die kerkgebou leeskerk gehou. So kon dit nie aangaan nie. Uit die Kaapkolonie kon daar geen tweede predikant vir Transvaal gekry word nie, en daarom het die mense hulle maar weer na Holland gewend om geestelike hulp.

Begemann is op 15 Junie 1831 te Dongen gebore, waar sy vader predikant was. Hy het uit ‘n priester-familie gestam, soos hy dit meermale uitgedruk het. Nie alleen was sy vader predikant in die Hervormde Kerk van Nederland nie, maar ook sy een broer, verskillende neefs en kleinneefs, vyf ooms, sy grootvader en verskeie neefs van sy vader en nog meer familielede. Nadat hy die beroep na die Transvaal aangeneem het, is hy op 7 Maart 1860 in die Grote Kerk van die Hervormde Gemeente Den Haag as predikant van Transvaal georden deur die “Commissie voor die zaken der Protestantsche Kerken in Nederlands Oost en West Indië”. Op 24 April het hy uit Nederland met die seilskip Johanna Maria vertrek en op 21 Junie het hy in Tafelbaai aangekom. Op Sondag 24 Junie het hy in die Groot Kerk in Kaapstad die diens vir Dr. S.P. Heyns waargeneem en oor Mattheus 18 vers 32, “Al die schuld heb ik u kwijtgescholden”, gepreek. En op 30 Junie is hy by die Aktuaris van die Sinode, ds. A. Faure gelegitimeer en nog dieselfde dag het hy sy reis per skip na Natal vervolg waar hy met ossewaens afgehaal is. Langs die pad het hy op verskillende plekke gepreek, o.a. te Utrecht, en op versoek van die kerkraad verskeie nuwe belydende lidmate aangeneem en bevestig.

kom waar hy by ds. Van der Hoff tuis gegaan het en die dienste op die 9e en 16e waargeneem het. Op 20Januarie 1861 het hy saam met ds. Van der Hoff die nagmaal op Rustenburg bedien, waarop hulle saam na Pretoria is waarheen ds. Begemann intussen beroep is. Op Sondag 27 Januarie is hy deur ds. Van der Hoff bevestig. Die opkoms van die gemeente was baie groot. In sy bevestigingsrede het ds. Van der Hoff in herinnering gebring dat die land ‘n beskaafde land genoem kon word in vergelyking met 8 jaar gelede toe hy hier aangekom het. Ds. Begemann het die middag sy intreepreek gehou. Maandagmôre was daar volgens die ou gewoonte van daardie dae ook nog weer kerk gehou en het ds. Begemann ’n paar nuwe belydende lidmate bevestig en ongeveer 40 kinders gedoop.

e="font-size: 12.000000pt; font-family: 'ArialMT';">Die pastorie, gebou deur Skinner en Devereux [waar die Paleis van Justisie vandag is] was ‘n eenvoudige geboutjie met ‘n grasdak en grondvloere, sonder plafon. In dieselfde jaar toe ds. Begemann sy intrek daarin geneem het is ‘n veranda aan die voorkant gesit en op die pastorie-erf ‘n stal gebou, want die huisbesoek moes te perd geskied.

>Ds. Begemann was met sy aankoms in Pretoria nog ongetroud, en is eers op 14 Mei 1862 te Potchefstroom deur ds. Van der Hoff in die huwelik bevestig met mej. Johanna Hermina Goetz. Hy was stip en nougeset, streng in sy optrede en kon geen verkeerdhede verdra nie. Veral teen dronkenskap, iets wat in daardie dae gladnie seldsaam was nie, het hy baie skerp gehandel. Hy was ‘n goeie prediker en in die eerste jare van sy optrede was die opkomste na die kerk goed en het die aanbou van ‘n vleuel aan die kerkgebou nodig geword. Dit het deur die oorspronklike bouers Skinner en Devereux in 1865 geskied, terwyl die mooi trapgeweltjies toe ook aangebring is. In 1876 het Skinner en Devereux die banke vir die kerk gemaak, want voorheen moes iedere kerkganger sy eie stoel saambring. In 1864 het J.H.M. Struben en sy eggenote Catharina Anderson aan die gemeente ‘n silwer nagmaalservies geskenk.

mann en sy vrou Johanna Hermina Goetz [Eng-01 p17].

erlinge J.F. Schutte en P.A. Minnaar, en diakens J.L. Erasmus, P.J. Barnard, H.S. Pretorius en S.A.J. Bothma. In die eerste jare van die bestaan van Pretoria was die Hervormde gemeente die enigste gemeente wat daar was en ds. Begemann was die enigste predikant.

ekry in die persoon van N.J.R. Swart. In 1869 is ‘n Engelse gemeente (Anglikaans) gestig en is eerw. Joseph Wills as eerste predikant geïnstalleer. ‘n Lutherse sendinggemeente is betreklik vroeg begin en in 1870 is ‘n Lutherse gemeente gestig met F.C.A. Grünberger as eerste predikant. In 1876 het ds. F. Lion Cachet ‘n Nederduitse Gereformeerde Gemeente in die distrik gestig maar dit het klein en kwynend gebly en het nooit ‘n eie predikant gahad nie, en ook nie ‘n kerkgebou in die dorp nie, maar het alleen ‘n klein geboutjie aan die Elandsrivier gehad.

in sy opmerkings, en daarby bepaald nie takvol nie, sodat hy meermale met sy gemeentelede in botsing geraak het. In die jaar 1864 was die geestestoestand in die gemeente nie baie hoog nie en verskillende

t met mekaar op gespanne voet gestaan. Op 5 Januarie van daardie jaar het die burgeroorlog wat reeds geruime tyd geheers het, in die distrik Pretoria op ‘n gewapende botsing uitgeloop, waarby ‘n paar persone gesneuwel het. Dit het onder bepaalde vooraanstaande families verbittering teenoor mekaar veroorsaak. Maar nou het ds. Begemann ‘n onverstandige ding gedoen. Met die nagmaalsviering op 2 en 3 Julie het hy sonder raadpleging van die kerkraad op Saterdagmiddag met die voorbereidingsdiens afgekondig dat hy die volgende dag geen avondmaal of doop sou bedien nie, en daarmee sou wag tot die gemeente in woord en daad sou toon dat daar ware godsdienstige belangstelling bestaan. Hierdie ontaktvolle en onkerkregtelike handelswyse, waardeur hy die hele gemeente somaar op eie gesag onder sensuur geplaas het, het ‘n opskudding veroorsaak. Verskeie lidmate het by die kerkraad aangedring dat ds. Begemann beweeg moes word om van sy besluit af te sien, en vyf weke later het hy dan ook inderdaad bekend gemaak dat hy weer die sakramente sou bedien. Die skadelike gevolge het egter nie uitgebly nie.

">Weier om Volksraad met gebed te open
Die Grondwet het vereis dat die leraar van die Nederduits Hervormde Gemeente die Volksraadsitting met gebed moes open en weer afsluit. Ds. Begemann het by twee geleenthede, nl. in 1964 en 1965, gevra om verskoon te word. Die Volksraad was hieroor baie ontstemd.

ebed om die losie van die Vrymesselaars te open
‘n Paar maande later het daar iets gebeur wat die herstel van die breuk baie moeilik gemaak het. In Pretoria was verskillende Vrymesselaars wat byna algar lid van die gemeente was, en ook troue lidmate. President Pretorius self was ook ‘n Vrymesselaar. Hulle het ‘n nuwe losie gebou en in Augustus ds. Begemann uitgenooi om met die ingebuikneming daarvan ‘n passende gebed te kom doen. Alhoewel ds. Begemann self geen Vrymesselaar was nie, het hy tog aan die uitnodiging gehoor gegee. Hierdeur het hy die beswaardes heeltemal van hom vervreem en hulle het hom by die Kommissie van die Algemene Kerkvergadering aangekla. Die Kommissie was van oordeel dat hy met die doen van die gebed hom nie strafbaar gemaak het nie, en het die klag van die hand gewys. Die uiteinde van die saak was dat ‘n aantal beswaardes die sg. Konsulentsgemeente van Pretoria gestig het met ds. G.W. Smits as predikant.

tyle="font-size: 12.000000pt; font-family: 'ArialMT';">Tekskritiek
In die begin van 1872 was daar nuwe moeilikheid. Ds. Begemann het die akademiese vraagstuk van tekskritiek in die gemeente gebring. Hy het eers in ‘n privaatgesprek en daarna in ‘n kerkraadsvergadering gesê dat 1 Johannes V vers 7 later in die Bybel sou ingevoeg wees en daarin nie behoort nie, en net so ook die eerste verse van die agste hoofstuk van die Evangelie van Johannes. En ook “dat men groote oogen zoude opzetten, indien bekend werd wat hij wist”. Die kerkraad kon dit nie hierby laat nie en het hom by die Kommissie van die Algemene Kerkvergadering aangekla.

luit het om “hare afkeuring te kennen te geven over die woorden, door den Predikant A.J. Begemann gebezigd, en veroordeelt den predikant A.J. Begemann tot een Schorsing van de dienst van drie maande vanaf heden af te reken, met verlies van tractement”. Daar ds. Begemann van plan was om in elk geval af te tree, het hy onmiddelik die pastorie ontruim en ‘n ander woning betrek en

tyd om was, het hy sy ontslag gevra en sy emeritaat verkry, en op 30 Junie sy afskeid van die gemeente geneem.

onderwyser
Die verslag van die skoolkommissie van Pretoria meld dat die Hollandse onderwyser Stiemens in Junie 1870 die diens verlaat het om Goewermentsekretaris te word. Ds. Begemann het toe in die pos waargeneem, maar in 1871 kon hy dit nie langer doen nie en die meeste kinders is toe ingelyf by die Engelse deel van die skool [Lug-01 p85]. (As die feite korrek is was hy toe predikant én onderwyser?)

ater die eerste bibliotekaris van die Staatsbiblioteek [1887 – 1893] terwyl hy ook baie gedoen het vir die oprigting van die Staatsmeisjesskool in 1884. Hy lê begrawe in die ou kerkhof in Kerkstraat-Wes.

[Pr-85 p19].

n>

ily: 'ArialMT';">1861 A.J. Begemann is aangestel as Predikant in Pretoria [S 61-02-08]. 1864 Ds. A.J. Begemann is gekies as lid van die plaaslike skoolkommissie

12.000000pt; font-family: 'ArialMT';">[S 64-06-14]
A.J. Begemann onderteken die skoolverslag [S 64-09-06]
Ds. Begemann voltrek die huwelik van S.J. Meintjes in die huis van kapt. Struben [S 64-09-20]

sies vir die begraafplaas

font-family: 'ArialMT';">[S 69-03-10]
A.J. Begemann word benoem om onderwysers te eksamineer [S 69-03-24]

nt-size: 12.000000pt; font-family: 'ArialMT';">1870  A.J. Begemann betaal hoofbelasting van 2 pond [S 70-08-02] (elke volwassene moes jaarliks 1 pond belasting betaal).

1871  ‘n Seun is gebore vir A.J. Begemann en sy vrou J.M. Goetz [S 71-01-03]

type: none;" start="1873">an>Sy twee oudste seuns, Simon en Marthinus, ontvang pryse by die

prysuitdeling van die Goewermentskool [V 74-03-07]

[V 75-01-23]. (Volgens die Staatsalmanak van 1898 was dit die plig van die persoon om boek

e verkoop van seëls [Sta-02 p57].)
‘n Dogter is gebore op 17 Februarie vir mev. J.H. Begemann (gebore Goetz) [V 75-02-13]

; font-family: 'ArialMT';">1876  Ds. Begemann skenk minerale aan die skool se museum [V 76-10-21] en een van sy seuns skenk insekte en reptiele in spiritus [V 76-10-21] Ds. Begemann word nou gekies op die Komitee vir die Hoërskool
[V 76-05-13]

el tydens ‘n resepsie in die Raadsaal [V 77-05-30]

] Jak. Begemann ontvang ‘n prys by die prysuitdeling van die meisieskool [V 77-11-20] (moontlik Jacobus Carel Christof – klein seuntjies het ook by die meisieskool skoolgegaan)

s) by die skooleksamen [V 79-01-04]

ale Verkiesing [V 80-10-02]

ont-size: 12.000000pt; font-family: 'ArialMT';">oorlede op 20 September, 11 maande oud [V 80-10-05]

p;Begemann (geen voorletters word genoem) is aangestel as

2.000000pt; font-family: 'ArialMT';">Native Commissioner [V 82-01-28]

prys [in die 4de klas] by die skooleksamen

="1888">000000pt; font-family: 'ArialMT';">openbare wedstryd vir skole [V 88-11-30]

gelaat om te praktiseer as prokureur, notaris

v>

Do you have supplementary information, corrections or questions with regards to Ds. Adriaan Jacob Begemann?
The author of this publication would love to hear from you!

Timeline Ds. Adriaan Jacob Begemann

Click on the names for more info. Symbols used:  grandparents    parents    brothers/sisters    children