Voorouders van Cor en Annie Danenberg » Bronnen » Overleden op het eiland in Hoorn - F0189-01

Cornelis van Daanbergen, is in 1827 overleden op het ‘eiland’ in Hoorn. Hij is 67 jaar geworden. Het bedoelde eiland is het huidige Oostereiland, een eiland welke verschillende functies heeft gehad. Begonnen als VOC eiland, en toen de Admiraliteit het eiland niet meer nodig had, lieten de provincies en de gemeente Hoorn weten in dit complex een oplossing te zien voor het bedelaars probleem en gebruikte het eiland vanaf 1816 om ongeveer 1400 bedelaars te herbergen. Bovendien werd zo een mogelijkheid geschapen om de medische opleiding voor Hoorn te behouden. Voorwaarde was, dat de stad over een ziekenhuis beschikte, waar medisch onderwijs gegeven werd. Het St. Jansgasthuis voldeed weliswaar niet aan de gestelde voorwaarde, maar het stadsbestuur voerde aan dat het bedelaarsgesticht een overvloed aan zieken had en dat het ook voldoende lijken voor de snijkamer kon leveren. Dat bleek een doorslaggevend argument. In 1824 had Hoorn een medische school, waar verloskunde, chirurgie en farmacie werden onderwezen.De verbouwing kostte handenvol geld, maar de stad werd niet verlost van de bedelaars, want talloze gestichtsgasten bleven na hun ontslag uit de inrichting in Hoorn rondhangen. Er moesten drastische maatregelen worden genomen om het bedelen te beperken. Voortaan mochten uitsluitend armlastige bejaarde en invalide inwoners van Hoorn bedelen en dan nog alleen op vastgestelde dagen. Ter herkenning droegen zij een wollen lap met het stadswapen op de borst. Dat de bedelaars bepaald niet waren ingenomen met hun gedwongen verblijf op het Oostereiland, bleek in de warme maand juni van het jaar 1819. De mannen braken uit de werkzaal en overvielen de dienstdoende wacht. De woedende menigte baande zich een weg naar buiten. Daar werd de opstand met geweld bedwongen. De aanstichters kregen zware lijfstraffen en de bewaking werd aanzienlijk opgevoerd. In 1827 werd het bedelaarsgesticht opgeheven.
Toen de Maatschappij van Weldadigheid geen kans zag haar landbouwkolonies in Drenthe snel genoeg te bevolken, werd een beroep gedaan op wees- en tuchthuizen. Vanuit het Hoornse gesticht werden de gezonde bedelaars op transport gesteld naar Drenthe. Alleen zieken, bejaarden en invaliden bleven in Hoorn achter en vielen volgens de stadsreglementen onder de geneeskundige voorzieningen voor armlastigen. In feite dienden velen van hen zowel voor als na hun dood tot nut van de Geneeskundige School. Het vervoer van overledenen van het Oostereiland naar het leslokaal aan het Kerkplein gebeurde per handkar en schijnt aanleiding gegeven te hebben tot een incident. Men moest voortaan dit vervoer aan de politie melden, zodat toezicht mogelijk was. Toen in 1827 het Bedelaarsgesticht werd opgeheven, kregen de gebouwen de bestemming van Huis van Correctie. Later werd het een gevangenis en in de volksmond heette het de “Krententuin”.
Over het Hoornse bedelaarsgesticht schreef Jacob van Lennep: Dit gesticht ligt afgescheiden van de stad, in het water! Bij het inkomen vindt men ter 's linkerhand de keuken, met drie grote kuipen of ketels voorzien, vervolgens de eetzaal der mannen en hun werkplaats, waar zij zich met het maken van karpetten, tafelkleden, netten enz. bezig houden. Allen zagen er bleek en vervallen uit. Eene bovenzaal was voor gebrekkigen bestemd, die lichter werk deden. De vrouwen waren met breien en spinnen in een ander vertrek bezig. In hare eetzaal stond de predikstoel waar een Hervormd leeraar en een Roomsch pastoor dienst deden. Ook de school trok onze aandacht, waar de ondermeester 13 kinderen les gaf: sommige leerlingen waren 20 jaren oud.

type: Periodiek
uid: 19
Type: Vereniging Oud Hoorn