Stamboom Van der Waal » jan de HEER (± 1590-????)

Persoonlijke gegevens jan de HEER 

• Hij is geboren rond 1590 in papendrecht.
• Een kind van van alle kleinkinderen STAMVADER VOOR SELECTIE
• Deze gegevens zijn voor het laatst bijgewerkt op 30 november 2009.

Gezin van jan de HEER

Hij is getrouwd met nn.

Zij zijn getrouwd

Kind(eren):

1. heijndrick de HEER  < 1620-???? 

Notities over jan de HEER

Zomer 1999 - Oud-Beijerland

Het zou zeker lonen om de geschiedenis van de familie De Heer uit Werkendam langdurig en intensief te onderzoeken, omdat de archieven overvloedig materiaal bevatten en de familie een weids panorama biedt aan veelkleurige persoonlijkheden en merkwaardige anecdoten. Schrijver dezes zou de taak graag op zich genomen hebben om een dergelijk grootschalig onderzoek te ondernemen, ware het niet dat de omstandigheden daartoe tot nog toe de gelegenheid niet boden. De onderhavige tekst mag daarom dienenals een soort tussen-versie, waarin alle resultaten die tot dusver verkregen zijn alvast een plaats gevonden hebben.

Allereerst moet gewaarschuwd worden voor het gebruik om iedereen met de naam 'De Heer' als familie te beschouwen. In de loop van de geschiedenis zijn verschillende families deze naam onafhankelijk van elkaar gaan voeren, dus zonder dat zij daadwerkelijk verwant waren. Tot nog toe konden minstens vier verschillende families van elkaar worden onderscheiden:
Een breed vertakte familie De Heer in het Oosten van de Hoekse Waard is te herleiden tot Puttershoek en neemt de aanvang bij het huwelijk van Pieter Andriessen en Anneke Jansen voorin de zeventiende eeuw. Pieter droeg de naam 'Dekker' vóór zijn kinderen zich 'De Heer' gingen noemen, zodat blijkt dat deze familie De Heer uit de familie Dekker is voortgekomen. Kenmerkende namen in deze familie zijn Andries, Jasper en Pleun.

Een Rooms-Catholieke familie met wortels in Den Haag is uitvoerig beschreven in twee dikke boeken door een Zwitserse heer De Heer. Deze familie beschikt over een familiewapen.

Uit Papendrecht stamt een familie De Heer die begint met de broers Hendrik Hendriks de Heer en Jan Hendriks de Heer, die tussen 1650 en 1660 geboren zullen zijn in Dubbeldam.
Vanuit Hardinxveld en Werkendam straalde een groot familieverband uit naar alle omliggende gebieden, te weten Westelijk Noord-Brabant, Over-Flakkee, de Hoekse Waard en de Drechtsteden. Tot dit familieverband mogen wij onszelf rekenen.

Bij de reconstructie van de stambomen die naar Werkendam terugleiden komt men uit op drie takken De Heer, die redelijkerwijs verband met elkaar moeten houden. Tak I begint met een zekere Cornelis de Heer, die alleen bekend is door zijn drie zonen Cornelis Cornelisse, Jan Cornelisse en Dirk Cornelisse de Heer, die rond 1600 geboren moeten zijn. Tak II begint bij een zekere Cornelis Dirkse de Heer en Anneke Mattheüsse Groote, wier zoons Dirk Cornelisse, Cornelis Cornelisse en Laurens Cornelisse de Heer rond 1610 of 1615 geboren moeten zijn. En tak III begint bij het huwelijk van Geertrui Cornelisse de Heer en Jillis Janse, dat rond 1630 gesloten zal zijn. De opvallende naamsovereenkomsten in alledrie de families - in tak I heten de kinderen Cornelis, Jan en Dirk, in tak II heten althans de zoons Cornelis, Dirk en Laurens - en hun gemeenschappelijke oorsprong in Werkendam in hetzelfde tijdvak sluiten redelijkerwijs de mogelijkheid uit dat de families niet verwant zouden zijn. Al is deaaneenknoping van deze families dan ook speculatief, zij heeft zeer goede gronden.

Op welke manier kunnen we ons de gezamenlijke verwantschap van deze drie familietakken voorstellen? Om te beginnen valt het op dat het in tak III de stammoeder is die de naam 'De Heer' voert en niet de stamvader. Hieruit mag afgeleid worden dat de vier kinderen uit het betreffende huwelijk die 'De Heer' heetten de familienaam van hun moeder zijn gaan voeren omdat hun vader geen familienaam had - hetgeen in die tijd zeker geen ongebruikelijke practijk was. En dat is nog niet alles: het blijkt dat de stammoeder van deze familie, Geertrui Cornelisse de Heer, geïdentificeerd kan worden als één van de dochters uit het huwelijk van Cornelis Dirkse de Heer en Anneke Mattheüsse Groote, de voorouders van familietak II. Of anders gezegd: familietak III is inpasbaar in familietak II.

Hoe is de relatie tussen tak I en tak II te formuleren? Er zijn twee mogelijkheden denkbaar:

De beide gezinnen waren in feite identiek. Cornelis de Heer uit tak I was Cornelis Dirkse de Heer uit tak II. Zijn zoons waren Cornelis, Jan, Dirk en Laurens. Dit impliceert dat Cornelis Cornelisse en Dirk Cornelisse in beide takken identiek zijn. Nu hebben beide Cornelis Cornelissen twee vrouwen en beide Dirk Cornelissen één vrouw, maar niet één naam stemt overeen in beide stambomen. Dit is voldoende om identiteit uit te sluiten. Dit scenario gaat dus niet op.

De beide stamvaders waren neven. Hoe men zich dit precies moet voorstellen is moeilijk te zeggen. Vermoedelijk heette de opa van beide Cornelissen simpelweg 'Cornelis'. Deze had een zoon Dirk, van wie Cornelis Dirkse de Heer een zoon was, en een andere zoon, van wie een andere Cornelis de Heer de zoon was.

De tweede optie is de enige aanvaardbare. Het is jammer dat zij niet uit de archieven bevestigd kan worden. Zij is hier in de stamboom opgenomen onder het opschrift 'hypothetisch gedeelte'.

Waar ligt de oorsprong van de familienaam? Ze betekende oorspronkelijk natuurlijk dat de drager een heer was, dus een landeigenaar of edelman over een bepaald gebied. Hoewel het natuurlijk mogelijk is dat de naam eerder schertsend of caricaturaal ontstaan is en niet op feitelijke grond, is het toch aannemelijker dat de eerste drager wel degelijk zo'n heer was, omdat dergelijke ironische namen dikwijls niet beklijfden. Deze gedachtegang wordt ondersteund doordat in 1466 sprake is van een schout van Arkel met de naam Dirk die Heere. De geographische nabijheid van Arkel en Werkendam enerzijds en het voorkomen van de naam 'Dirk' anderzijds suggereren dat deze figuur verwant geweest is met de latere familie De Heer in Werkendam, zo hij al niet een directe voorvader van hen was. Het tussenliggend aantal generaties hoeft niet meer dan drie geweest te zijn, zodat de naam 'Dirk' heel goed getradeerd kan zijn vanuit Arkel in Werkendam. Verder onderzoek naar deze link zou wel eens heel interessante resultaten boven tafel kunnen brengen.

De familie in Werkendam dijde uit en de nakomelingen begonnen zich in verschillende richtingen te verspreiden. Dirk Willems de Heer en Petertje Gijsberts gingen naar Zijderveld en stichtten daar een nieuwe familietak. Evenzo trok Pieter Lambertse de Heer naar Almkerk, van waaruit zijn gelijknamige kleinzoon Pieter de Heer - na een kort verblijf in Dinteloord - naar de Hoekse Waard verhuisde. Die Pieter de Heer en zijn vrouw Johanna Treurniet werden de voorouders van de tak Piershil, die innigverbonden is met de boerderij aan het einde van de Kreekkant.

Toen Pieter - in gezelschap van zijn broer Willem overigens - naar Piershil kwam, had hij blijkbaar veel geld op zak, want in Piershil kocht hij een groot stuk land aan het einde van de Kreekkant, waar zijn erfgenamen en nakomelingen thans nog leven. De boerderij 'De Stee' was toen al een heel oude boerderij; de gebouwen dateren uit 1596. Volgens overlevering heeft Johan van Oldenbarneveldt er nog op gewoond, maar een koopacte is niet gevonden. Wel staat vast dat althans de familie van Van Oldenbarneveldt land bezat in de Hoekse Waard. Zo vond ik de volgende mededelingen in het Streekarchief Heinenoord:

* Ridder Johan van Oldenbarneveld is in 1615 medebedijker van de polder Klein-Zuid-Beijerland.

* Door het overlijden van Gerrit en Helijns van Oldenbarnevelt als vader en broeder van Joanna van Oldenbarnevelt kwamen tienden aan Joanna, die in 1623 getransporteerd werden [RA Piershil].

* Aan Helias van Oldenbarnevelt, raet en pentionaris deser Stat, namelijk Rotterdam, werd 1/8 part van gorzen van Piershil getransporteerd van Jan Jacobs Nius, 1-7-1606 [RA Piershil].

Na het vroege overlijden van Pieters zoon Adrianus in 1871 moesten de bezittingen verdeeld worden over diens kinderen. Slechts twee van hen, Johannes en Willem, erfden land en hoeve, terwijl de anderen vermoedelijk alleen roerende goederen kregen. Zij raakten van lieverlede aan lager wal. Enigen emigreerden of verhuisden. Zo stichtte Pieter een nieuwe familietak in Nieuw-Beijerland, die hier als 'Nieuw-Beijerland I' wordt behandeld, terwijl Adrianus naar Geervliet trok, vanwaar zijn oudste zoon Pieter Adrianus later overigens weer terug naar Piershil keerde. Ook de nakomelingen van Willem vestigden zich in Nieuw-Beijerland: tak 'Nieuw-Beijerland II'. Cornelis werd vlasboer en verspeelde zijn capitaal. Eén van de broers, mogelijk Cornelis, raakte aan de drank. Arie vertrok naar Rotterdam, van waaruit zijn kinderen zich in verschillende richtingen verspreidden; dit is de tak 'Rotterdam'. Alleen Johannes bleef uiteindelijk op de boerderij. Volgens het verhaal vond één van zijn nakomelingen een pot met negentiende-eeuwse goudstukken op de hoeve en is daarmee naar Canada geëmigreerd.

Het volgende overzicht bevat de volledige reconstructie van de stamboom tot dusver. Hierbij is de restrictie in aanmerking genomen dat de nakome­lingen van vrouwelijke familie­leden niet vermeld worden. De stamboom is verdeeld in huisgezinnen, die met de letters van het alfabet genummerd zijn. De mannelijke gezinsleden die zelf weer een gezin gesticht hebben worden verwezen naar een ander nummer en op die manier ontstaat een samenhangend en gesloten systeem. Het geheel is in takken verdeeld op basis van woonplaatsen.
Omdat het hier een schematische weergave betreft die vooral duidelijk moet zijn, is ervoor gekozen bij de notatie van de gegevens steeds dezelfde procedure te volgen. De structuur van een gezinsbeschrijving is als volgt:

Heeft u aanvullingen, correcties of vragen met betrekking tot jan de HEER?
De auteur van deze publicatie hoort het graag van u!

Tijdbalk jan de HEER

Klik op de namen voor meer informatie. Gebruikte symbolen:  grootouders    ouders    broers/zussen    kinderen