Stamboom Willems Hoogeloon-Best » Florentine Sophie HEUBEL (1914-2007)

Persoonlijke gegevens Florentine Sophie HEUBEL 

• Zij is geboren op 14 november 1914 in Amsterdam, Noord-Holland, Nederland.Bron 2

  HEUBEL, Florentine Sofie, vooral bekend als weduwe Rost van Tonningen-Heubel en als ‘de Zwarte Weduwe’ (geb. Amsterdam 14-11-1914 – gest. Waasmunster, België 24-3-2007), biologe en nationaal-socialiste. Dochter van Gustav Adolph Heubel (1875-1946), bankier, en Cornelia van Haren Noman (1883-1949). Flor Heubel trouwde op 21-12-1940 in Hilversum met Meinoud Rost van Tonningen (1894-1945), politicus en voorman van de NSB. Uit dit huwelijk werden 3 zoons geboren.
  Florentine (Florrie) Sofie Heubel werd geboren in Amsterdam als jongste van vier kinderen. Haar Duitse vader was als jongeman naar Nederland gekomen om carrière te maken in het bankwezen; hij trouwde met de dochter van zijn chef en werd een gerenommeerd bankier. De kinderen Heubel, die tweetalig werden opgevoed, groeiden op in Laren en later in Hilversum. Naar eigen zeggen had Florrie een zeer gelukkige jeugd in het Gooi. Ze genoot vooral van de natuur.
  Na haar schooltijd ging Florrie Heubel biologie studeren aan de Universiteit van Utrecht. Ze nam actief deel aan het studentenleven totdat ze in 1934 door een mislukte operatie aan bed gekluisterd raakte. Met grote belangstelling volgde ze de politieke ontwikkelingen in Duitsland. Ze las Mein Kampf en de geschriften van nazi-ideoloog Alfred Rosenberg. Toen ze in 1935 eindelijk uit het ziekenhuis kwam, meldde ze zich bij de Nationale Jeugdstorm. Samen met broer Wim werd ze binnen de regio van het Gooi een van de drijvende krachten in deze aan de NSB gelieerde jongerenorganisatie. Toen zij in 1937 voor haar studie ging werken in de botanische tuin van Buitenzorg (Bogor, Indonesië), zocht ze contact met de Jeugdstorm aldaar. Ze stoorde zich aan het gebrek aan organisatie en de laksheid omtrent de rassenleer: in de kolonie werd over afkomst niet zo moeilijk gedaan en sommige leden waren de Nederlandse taal niet eens machtig. Terug in Nederland (1939) deed ze hierover haar beklag bij de partij, tot Anton Mussert aan toe. Omdat ze geen gehoor kreeg, besloot ze uit onvrede over deze ‘zachte’ lijn haar lidmaatschap van de NSB op te zeggen.
  De oorlogsjaren
  In het voorjaar van 1940 werkte Florrie Heubel in een dierentuin in Berlijn. Zodra ze hoorde van de bezetting van Nederland keerde ze terug naar huis; ze wilde bijdragen aan het nieuwe bewind. Dat was echter een slangenkuil van intriges en verraad: Nederlandse nationaal-socialisten probeerden bij de bezetter in het gevlei te komen, maar waren verdeeld. Het belangrijkste conflict speelde zich af tussen de nationalisten, die de zelfstandigheid van Nederland zoveel mogelijk wilden bewaren, en de groot-germanisten die Nederland beschouwden als een onderdeel van Duitsland. De meest prominente vertegenwoordiger van laatstgenoemde stroming was de NSB'-er Meinoud Rost van Tonningen.
  Heubel ontmoette de twintig jaar oudere Rost van Tonningen in augustus 1940 op ‘De Hagespraak der bevrijding’ en was direct onder de indruk. Samen besloten zij een brede jeugdbeweging op te zetten: alle inmiddels verboden jeugdbewegingen moesten zich onder de vlag van de Jeugdstorm verenigen. De taak van Heubel was het trainen van nieuwe jeugdleiders. Op voorspraak van Rost van Tonningen werd zij bij Seyss-Inquart voorgedragen als hoofdstormer van de meisjesafdeling. Vanuit de NSB wees men haar kandidatuur echter resoluut van de hand.
  Enkele maanden na hun eerste ontmoeting kreeg Florrie Heubel een huwelijksaanzoek van Rost van Tonningen. Omdat een hardnekkig gerucht de ronde deed dat hij Indisch bloed had, bedong ze een afstammingsonderzoek in Nederlands-Indië. Vanwege de oorlog kon dit niet plaatsvinden, maar toen Heinrich Himmler zelf zijn zegen aan het huwelijk gaf, stemde zij in. Het was het eerste 'SS-huwelijk' in Nederland. Op 21 december 1940 (winterzonnewende) vond de plechtigheid plaats in het gemeentehuis van Hilversum, in aanwezigheid van alle NSB-kopstukken.
  In de eerste jaren van hun huwelijk vervulde Heubel (voortaan Rost van Tonningen-Heubel) geen publieke functies. Ze kweet zich van de representatieve taken die van haar als echtgenote van een hooggeplaatste NSB'-er werden verwacht. Bovendien kreeg zij kort na elkaar drie zoons. Toen haar man in april 1945 door de Canadezen gevangen werd genomen, vluchtte ze met de kinderen naar familie in Goslar (Duitsland). In juni 1945 stierf Meinoud Rost van Tonningen in de Scheveningse gevangenis. Het officiële rapport spreekt van zelfmoord – hij zou zich van een balustrade hebben geworpen – maar zijn weduwe zou haar leven lang blijven volhouden dat hij was vermoord.
  Na ’45
  In juli 1948 keerde de weduwe Rost van Tonningen terug naar Nederland. Ze werd prompt gearresteerd, maar een maand later weer vrijgelaten. In die tijd had ze geen inkomsten. De eerste jaren woonde ze bij een neef in Den Haag, voor wie ze de huishouding verzorgde. Na 1950 keerde het tij toen zij een weduwepensioen van de Nederlandse Staat kreeg omdat haar man namens de NSB in de Tweede Kamer had gezeten. Ze erfde bovendien een deel van het Duitse familiekapitaal, waarmee ze een villa in Velp kon kopen. Hier begon zij het elektrotechnisch bedrijf Verina. In de jaren vijftig en zestig verscheen ze meerdere malen op televisie om de grootsheid van Hitler en Himmler en de onrechtmatigheid van haar mans dood uit te dragen. Ook bleef ze publiekelijk de moord op de Joden ontkennen.
  In de jaren zeventig werd Rost van Tonningen op politiek gebied steeds actiever. De villa in Velp werd het trefpunt van oude en nieuwe aanhangers van extreem rechts. Met name de zonnewendefeesten, gehouden in de stijl van het Derde Rijk, waren berucht. Begin jaren tachtig ontstond er rondom de weduwe een kleine groep getrouwen die tezamen Consortium De Levensboom oprichtten. Dit consortium had zich ten doel gesteld de Germaanse cultuur te stimuleren en te doen herontwaken. Het gaf een periodiek uit, Manuscripten, waarin openlijk het nationaal-socialisme werd beleden. Op het hoogtepunt had het tijdschrift een oplage van 450 exemplaren. Rost van Tonningen was in dezelfde periode vanaf de zijlijn betrokken bij de oprichting van de Centrum Partij. Zij hielp de partij met het inzamelen van handtekeningen om aan de verkiezingen van 1982 te kunnen meedoen. Om al deze activiteiten te bekostigen gebruikte ze geld uit haar bedrijf. Dit leidde uiteindelijk tot een faillissement.
  De weduwe Rost van Tonningen was bijna continu verwikkeld in rechtszaken. In 1986 ontstond er bovendien een heftig publiek debat over het weduwepensioen dat Rost van Tonningen nog steeds ontving. Een stemming in de Tweede Kamer besliste uiteindelijk dat er voor het uitzonderingsgeval van ‘de Zwarte Weduwe’ geen wetswijziging gemaakt hoefde te worden. Zo behield zij haar pensioen, maar alle aandacht deed het consortium geen goed. In 1997 publiceerde ze haar memoires: Op zoek naar mijn huwelijksring. Hierin gaf zij nogmaals uiting aan haar fascistische denkbeelden en haar bewondering voor Adolf Hitler. Hoewel Rost van Tonningen daarna nog wel eens opdook in de media, bijvoorbeeld in het televisieprogramma Het Zwarte Schaap (2000), speelde zij geen rol van betekenis meer in het extreem-rechtse milieu.
  Florrie Rost van Tonningen stierf op 24 maart 2007 in het Belgische Waasmunster, waar ze haar laatste jaren had gesleten omdat ze in Nederland geen huurhuis kon vinden. Om een toeloop van neofascisten te voorkomen werd ze in stilte begraven. Dat was in Rheden: daar had ze in de jaren negentig een graf gekocht. Haar kinderen hebben altijd afstand genomen van haar nationaal-socialistische gedachtegoed. Niettemin ontstond er op 4 mei 2011 ophef omdat haar zoon Grimbert spreektijd kreeg tijdens de dodenherdenking in Culemborg.
  Publicatie
  F.S. Rost van Tonningen-Heubel, Op zoek naar mijn huwelijksring (Erembodegem 1997).
  Literatuur
  Jaap van Donselaar, Fout na de oorlog. Fascistische en racistische organisaties in Nederland 1950-1990 (Amsterdam 1991).
  David Barnouw, Rost van Tonningen. Fout tot het bittere eind (Amsterdam 1994).
  Robert Dulmers, ‘Alles wat ik aanraak sterft’, De Groene Amsterdammer, 25-8-1999.
  Jaap van Donselaar en Peter R. Rodigues, Monitor racisme en extreem rechts. Vierde rapportage (Leiden 2001).
  Anne Frank Stichting, Portret: Florrie Rost van Tonningen [bekeken op 30-11-2011].
  Actiegroep Kafka, Florrie Rost van Tonningen-Heubel [bekeken op 30-11-2011].
  Illustratie
  Portret, door Peter Drent, 1986 (Nationaal Archief / Collectie Spaarnestad).
  Auteur: Rens Oving
  Biografienummer in 1001 Vrouwen: 948
  
  laatst gewijzigd: 08/07/2016

• Zij is overleden op 24 maart 2007 in Waasmunster, Oost-Vlaanderen, België, zij was toen 92 jaar oud.
• Een kind van Gustaph Adolph HEUBEL en Cornelie van HAREN NOMAN

Gezin van Florentine Sophie HEUBEL

Zij is getrouwd met Meinoud Marinus ROST van TONNINGEN.

Zij zijn getrouwd op 21 december 1940 te Hilversum, 4624, Noord-Holland, Nederland, zij was toen 26 jaar oud.

Kind(eren):

1. Meinoud Grimbert ROST van TONNINGEN  1941-2018

Notities over Florentine Sophie HEUBEL

Florentine Sophie (Florrie) Rost van Tonningen-Heubel (Amsterdam, 14 november 1914 – Waasmunster, 24 maart 2007) was een Nederlands nationaalsocialiste. Zij was de echtgenote van NSB-voorman Meinoud Rost van Tonningen en bleef na de Tweede Wereldoorlog en de dood van haar man in 1945 het nationaalsocialisme haar leven lang ondersteunen en uitdragen. Daarom stond ze bekend als de Zwarte Weduwe.

Inhoud [weergeven]
Jeugd[bewerken]
Florrie Heubel werd in Amsterdam geboren als dochter van Gustav Adolph Heubel, bankier bij de firma Jan Kol & Co (familiaal verbonden met de Utrechtse Bank Vlaer & Kol), en Cornelie van Haren Noman. Het gezin telde vier kinderen, naast Florentine (ook wel Florrie genoemd) dochter Annie (geboren in 1906) en zonen Dolf (1904) en Wim (1910). Florrie Heubel groeide op in Hilversum. Toen de jonge prinses Juliana een bezoek aan Hilversum bracht, werd Florentine Heubel samen met haar broer Wim gevraagd een partijtje tennis tegen de prinses te spelen. In de jaren dertig werden Florrie en Wim Heubel actief in de Nationale Jeugdstorm, de jeugdbeweging van de Nationaal-Socialistische Beweging (NSB). Ze studeerde toen biologie aan de Universiteit Utrecht, met interesse in het vak dierpsychologie.

In de zomer van 1936 verbleef Heubel in verband met haar studie enige tijd in Berlijn. Ze raakte onder de indruk van Adolf Hitler en de 'kameraadschap, discipline en geestdriftige inzet' van de nazibeweging. Een jaar later maakte ze samen met Wim een reis naar Nederlands-Indië, waar haar oudste broer Dolf als landbouwingenieur werkte. Toen ze weer terug was in Nederland verliet ze de NSB, omdat ze van mening was dat de rassenhygiëne niet consequent genoeg in de partij werd nageleefd. Ze vond ook dat partijleider Anton Mussert haar zorgen niet genoeg deelde. Medio 1939 ontmoette ze, via haar broer, Meinoud Rost van Tonningen. Tijdens de Duitse inval in Nederland op 10 mei 1940 bevond Florentine Heubel zich in Berlijn. Daar hoorde ze van de Duitse invasie, die ze later zou uitleggen als 'de Duitsers wilden een doorgang verschaffen om dicht bij de Engelsen te komen, die vanaf Chamberlain al op twee paarden hebben gewed' (Het Zwarte Schaap, 1 juli 2000).

Huwelijk met Rost van Tonningen[bewerken]

Huwelijk van Meinoud en Florrie Rost van Tonningen op 21 december 1940
Op 21 december 1940, de dag van de Winterzonnewende, trad Heubel in het huwelijk met Meinoud Rost van Tonningen. Desgevraagd had Heinrich Himmler, de Duitse Reichsführer-SS, toestemming verleend en de kwartierstaten goedgekeurd. Rost van Tonningen-Heubel kreeg drie zonen, Grimbert (1941), Ebbe (1943) en Herre (1945). Haar kinderen zouden in de jaren tachtig openlijk afstand nemen van de politieke standpunten van hun moeder.[1] De jongste zoon werd geboren op 28 april 1945, op de dag dat haar broer Wim Heubel vechtend voor de SS-divisie Landstorm Nederland in de buurt van Elst sneuvelde. Florentine verbleef op dat moment met haar kinderen op Terschelling. Kort daarna zou ze via Cuxhaven naar Goslar in Duitsland vluchten, waar ook haar ouders verbleven en waar de familie Heubel vanouds bezittingen had. Echtgenoot Meinoud werd op 8 mei door de Canadese geallieerden gevangengenomen.

Vlak na de oorlog kwam Meinoud Rost van Tonningen om het leven in de gevangenis van Scheveningen, waar hij in afwachting van zijn proces gevangen zat. Hij zou over de balustrade van een trap zijn gesprongen. Rost van Tonningen-Heubel heeft altijd bestreden dat haar man zelfmoord pleegde; volgens haar was hij vermoord. Het motief zou zijn geweest dat haar man als president van De Nederlandsche Bank te veel wist over zwartgeldtransacties van prominente personen. In de televisie-uitzending Het zwarte schaap op 1 juli 2000 sprak voormalig RIOD-medewerker Hans van der Leeuw over een 'gezelfmoord zijn' van Rost van Tonningen, wat zou inhouden dat hij in de gevangenis tot zelfmoord was gedreven. Zijn NIOD-collega David Barnouw nam afstand van die uitspraak. Hij wees erop dat Rost slechts zes uur in de gevangenis van Scheveningen doorgebracht had en twee weken voor zijn dood al een zelfmoordpoging gedaan had.[2]

De Zwarte Weduwe[bewerken]

De massief gouden huwelijksring met de levensboom als symbool, die door Rost van Tonningen 67 jaar is gedragen. Bij haar huwelijk is deze gekust door Adolf Hitler, sindsdien beschouwde zij deze als heilig.
Na de dood van haar man bleef Rost van Tonningen-Heubel actief in diverse extreemrechtse bewegingen. Aanvankelijk leefde ze in armoede en was ze zoals veel voormalige nationaalsocialisten onder curatele geplaatst. Haar curator Anton Leo de Block, griffier van de Eerste Kamer, plaatste de drie zonen van Rost van Tonningen-Heubel onder toeziend voogdij van haar zwager Nico Rost van Tonningen, die vanaf 1948 eerst adjudant en later grootmeester was van koningin Juliana. Zoon Grimbert zou later zijn moeder verlaten om in eerste instantie bij de familie Fentener van Vlissingen en daarna bij de secretaris van koningin Juliana, Jan van der Hoeven, in te trekken.

Haar hele leven zou in het teken staan van het gevecht tot eerherstel van haar man. Kort na de oorlog werd Rost van Tonningen in audiëntie ontvangen door paus Pius XII, waar ze een onderhoud had over haar man Meinoud, die bij deze paus bekend was uit de wereld van de diplomatie.[bron?] In 1952 verruilde ze haar woning aan de Haagse Frankenslag voor een villa in Velp, waar ze door middel van een driehoeksruil aan was gekomen. De villa droeg de naam "Ben Trovato" (Italiaans voor 'goed gevonden'). In deze naam zag Rost van Tonningen een teken van hogerhand, omdat de eerste twee letters van de woorden in de achternaam van haar man er in voorkwamen. (ROst VAn TOnningen) Ze had intussen een eigen bedrijf, Verina BV, dat handelde in verwarmingsapparatuur en tevens patent had op de droogmolen. Ondertussen liepen de processen om het graf van haar man te vinden door tot aan de Raad van State. In 1968 verscheen ze in de documentaire Portret van Anton Adriaan Mussert van regisseur Paul Verhoeven. Dit was de eerste keer dat ze publiekelijk aan het woord kwam. Vanaf de oorlogsjaren tot aan het eind van de jaren zeventig leefde de weduwe in betrekkelijke anonimiteit, mede ook door haar drukke werkzaamheden voor Verina BV. Dat veranderde toen er vanaf 1979 in het huis van de weduwe besloten bijeenkomsten van "gelijkgestemden" plaatsvonden. Begin jaren tachtig haalde deze bezoeken ook de media en resulteerde dit meermalen in huiszoekingen door de politie, overigens ooit zonder enig resultaat. Rond haar pensioen proces (1986) is een poging gedaan haar huis in brand te steken. 'Huiszoekingen, kapotte ramen en brandstichtingen waren aan de orde van de dag', zo schrijft zij in haar boek Op zoek naar mijn huwelijksring.

Rost van Tonningen werd meerdere malen veroordeeld wegens het verspreiden van nazilectuur en voor het organiseren van nationaalsocialistische bijeenkomsten, zoals een winterwendefeest. In 1988 verloor zij een kort geding dat was aangespannen door Kitty Courbois wegens het gebruik van een portret van deze actrice uit Op hoop van zegen in een folder. Dat deze folder slechts in de beperkte oplage van het Consortiumblad was verspreid kon het bezwaar dat de actrice op geen enkele wijze met de weduwe Rost van Tonningen en haar opvattingen geassocieerd wilde worden, niet wegnemen.

Pensioen[bewerken]
Rost van Tonningen ontving tot haar dood een weduwepensioen van de Nederlandse staat omdat haar man parlementslid was geweest. Toen dat in 1986 publiek bekend raakte, zorgde dat voor veel ophef. Ondanks een hoorzitting in de Tweede Kamer behield ze het pensioen. Op 1 juli 2000 verscheen de Zwarte Weduwe in het VARA-televisieprogramma Het zwarte schaap. In deze uitzending, waarin zij de holocaust betwijfelde en de nadruk legde op de naar haar zeggen 488.000 doden van het geallieerde bombardement op de stad Dresden, verdedigde de 85-jarige weduwe zo hardnekkig het nazi-gedachtegoed dat de VARA dacht aan het schrappen van de uitzending.

Rost van Tonningen had vergevorderde plannen om in 2000 van haar villa in Velp naar een flatwoning in Arnhem te verhuizen, maar juridische protesten uit de buurt weerhielden haar ervan. Kort daarna verhuisde ze naar België, naar eigen zeggen 'in ballingschap' omdat het leven haar in Nederland onmogelijk werd gemaakt. Tot aan haar dood bleef ze het gedachtegoed van het nationaalsocialisme trouw.

Rost van Tonningen werd op sommige plaatsen als 'vip' ontvangen, zoals op hoge leeftijd bij het Ulrichsbergtreffen in Oostenrijk en het Europäischen Kongress der Jugend in Thessaloniki.

Overlijden en begrafenis[bewerken]

Bij haar eigen grafsteen
Reeds in 1996 had Rost van Tonningen een graf gekocht op Begraafplaats Heiderust in Rheden en een grafsteen laten maken met haar naam, geboortedatum en het opschrift 'De Waarheid maakt vrij'. De plek was al voor de aankoop omstreden; omwonenden vreesden dat het graf een trekpleister kon worden voor rechtsextremisten.[3]

In 2007 stierf Florrie Rost van Tonningen-Heubel op 92-jarige leeftijd in haar woning te Waasmunster (België). Ze werd overleefd door haar drie zonen en twaalf kleinkinderen.[4] Op 30 maart 2007 werd zij in besloten kring begraven in het door haar gekochte graf te Rheden. De gemeente Rheden besloot het tijdstip van de begrafenis geheim te houden om een massale toeloop van zowel nationaalsocialistisch publiek als tegenstanders daarvan te voorkomen. Voor de begrafenis werden door de gemeente bijeenkomsten met bezorgde omwonenden gehouden.[5]

Haar drie kinderen - die altijd afstand hadden genomen van het gedachtegoed van hun moeder - hadden anderen verzocht hun moeder met rust te laten op de begraafplaats. Constant Kusters, voorman van de Nederlandse Volks-Unie (NVU), verklaarde hierop: "Die kinderen kunnen de pest krijgen, want ze zijn altijd tegen ons en hun moeder geweest."[6]

Trivia[bewerken]
De roman De ordening (1998) van Kees van Beijnum is gedeeltelijk gebaseerd op het leven van Florrie Rost van Tonningen. Het boek werd in 2003 verfilmd door Pieter Kuijpers met Dora van der Groen als de weduwe en Angela Schijf als de jonge studente die haar archief ordent. Kort voor de première van de film gaf Rost van Tonningen aan niets van het boek en de film De ordening te weten.[7]
Haar archief is alleen toegankelijk via haar secretaris en vertrouwensman F.J.A.M. van der Helm, die haar 27 jaar heeft bijgestaan.
Werk[bewerken]
Op zoek naar mijn huwelijksring, 1990, De Krijger, Erembodegem (België), ISBN 90-72345-14-2

Heeft u aanvullingen, correcties of vragen met betrekking tot Florentine Sophie HEUBEL?
De auteur van deze publicatie hoort het graag van u!

Tijdbalk Florentine Sophie HEUBEL

Klik op de namen voor meer informatie. Gebruikte symbolen:  grootouders    ouders    broers/zussen    kinderen