Kind Johannes Hendrikus van der Spank geboren 16-04-1873
Vader Martinus van der Spank 65 jaar oud landbouwer
Moeder Engelina van Rooij landbouwster
Geboren in hun woonhuize aan de Venusstraat
Geboorteregister Schijndel 1873, archiefnummer 50, inventarisnummer 7012, aktenummer 54
Gemeente: Schijndel
Periode: 1873
Driek was een van de "grootste" boeren van Schijndel. Aan het eind van zijn leven bezat hij zo'n 45 hectare grond, alleen de zusters in het klooster aan de Pastoor van Erpstraat bezaten meer.
Driek is ook gestart met de grootschalige aardappel-opkoop voor de fabriek, zelfs uit Duitsland (later ook door zijn zoon Johan). Peter Vermeer voegt toe dat deze fabrieken in Friesland stonden.
Rond zijn 55e is Driek gestopt met werken, vanwege hartproblemen.
Het kerkmeesterschap was een functie "die telde". Opmerkelijk is dat het vooral de "gegoeden" betrof die ook kerkmeester werden. Hieronder een foto van de pastoor van de parochie van St. Servatius en de kerkmeesters met hun vrouwen. Achteraan: Driek van der Spank, burgemeester Janssens, Janus Schellekens en Willem de Visser. Vooraan: Dina de Visser-Spierings, mevrouw Janssens, pastoor van Dijk, Jans van der Spank-van de Westelaken (!?) en Berta Schellekens - van der Schoot
Waarschijnlijk is dit Johannes Hendrikus (Driek). In 1947 worden bij het 100 jarig jubileum twee van zijn zonen vermeld.
Handboogvereniging "Landmans Unie"
Voorzitters.
De oprichter Gillius v.d. Schoot bleef voorzitter tot 1868 waarna deze werd opgevolgd door:
P. Kemps, 1868 - 1873
J v.d. Boogaard, 1873 - 1898
W. Kemps, 1898 - 1905
H. v.d. Spank, 1905 - 1921
Adr. Timmermans, 1921 - 1938
W. Timmermans, 1938 - 1946
M. Verhoeven, 1946 - 1948
Ant. Kemps, 1948 - 1952
Andries v.d. Boogaard, 1952 - 1970
M v.d. Boogaard, 1970- tot na juni 1993?
Leo van de Sangen, van 1993?- tot ???
Het waren Gillius v.d. Schoot en Jan van Heeswijk die op 5 juni 1843 aan de Schoot in het café van Jan Geerts (nu winkel op hoek Schootsestraat - Heikantstraat) handboogschutterij "Landmans Unie" oprichten. Deze naam werd gekozen omdat de meeste (aspirant) leden op het land werkten als boer of knecht. Unie staat voor vereniging of bond. Onder voorzitterschap van G. v.d. Schoot groeide de vereniging.
In welk jaar de vereniging verhuisde naar het café van A. van Veghel aan de Hoofdstraat is niet bekend. Vast staat dat hier in 1918 het 75-jarig jubileum werd gevierd.
Ook het jaar van verhuizing naar hotel de Gouden Leeuw is niet bekend. In ieder geval werd hier in 1928 het 85-jarig jubileum gevierd.
Vanaf 15-9-1882 tot 2-12-1887.
De kinderen op de Ruwenberg komen vanuit heel Nederland, zou Driek na zijn tijd hier nog contact met enkelen van hen hebben gehouden?
Het lijkt me wel dat hij met zijn 9 jaren nog best jong was, de meeste andere kinderen waren ouder toen ze begonnen bij de Ruwenberg.
Later zou Driek 3 van zijn zonen (Janus, Harrie en Jos) ook naar de Ruwenberg sturen.
Met: Hendrina Hurks geboren 7-11-1821 te Sint Oedenrode overleden op 27-2-1870
Engelina van Rooij geboren te Sint Michielsgestel overleden op 11-5-1873
Adriaan is overleden op 1-8-1870
Bevolkingsregister wijk B, archiefnummer 5017, inventarisnummer 0234, blad 171 Gemeente: Schijndel Periode: 1871-1880
Beschrijving goederen (allen te Schijndel behalve nr. 12 en 13):
Item B/Rd/El BL WL HD HH Nr. Naam
1. 2Hs 2/45/40 X X D457,458,458a,430,476,2143,2449,2450, Plein
Huizen, erven, schop, BL en WL
2. 2Pc. 0/65/30 X D892+893 Het Hoefke
3. 8Pc. 1/41/50 X E495-502 In de [Harlemansheerd]
4. Pc. 0/19/30 X E1171 [De Pegstukken/Pegtakkers]
5. 2Pc. 0/51/80 X X E1304-1307 De Smaldonk (met weg)
6. 4Pc. 1/10/60 X X E1611-1616 en 2909, Het Puthorstje
7. 3Pc. 2/22/30 X D655,1926,1928+1929, De Schootsche Hoef
8. Pc. 0/50/00 X D792 Theeuwishoek
9. Pc. 1/91/10 X D2017 Het Heiveld
10.3Pc. 2/42/10 X X F135-138 De Nieuwe Heikampen
11.Pc. 2/00/60 X F297 De Nieuwe Heikampen
12.Pc. 1/20/30 X B767 Sint Oedenrode De Schijndelse Heide
13.Pc. 3/23/30 X B610 Sint Oedenrode De Schijndelse Heide
Item 13: De onverdeelde helft van
B/Rd/El: aantal Bunders/Roeden/Ellen,
BL: bouwland, WL: Weiland, HD: Heide, HH: Hakhout
Pc.: perceel, Hs.: huis, gv: gedeelte van
Gehuchten L: Lutteleinde, W: Wijbosch, B: Borne, E: Elschot
De ondergetekende, Martinus Johannes van der Spank, landbouwer, wonende te Schijndel weduwnaar van Engelien van Rooij alleen[ ] voogd over Hendrikus Johannes zijn minderjarig kind in echt verwekt met [ wijlen] genoemde zijne echtgenoot woonplaats kiezende ten kantore van den notaris van Beverwijk ter standplaats Schijndel verklaart:
Dat Engelien van Rooij, moeder van genoemde minderjarige, laatst gewoond hebbende te Schijndel, den 11 mei 1873 aldaar is overleden zonder beschikking bij uiterste wil.
Dat de overledene geene goederen als [bezwaarde] erfgenaam of [ ] vruchtgebruik bezat en door dit overlijden geene periodieke uitkeringen bij opvolging zijn overgegaan of vervallen.
Dat tot deze nalatenschap de navolgende onverdeelde goederen behooren:
De onverdeelde helft van (dan volgt een beschrijving van de goederen nrs.1-13, zie andere vermelding)
Schijndel, februari 1874
Getekend door Martinus van der Spank
Johannes Hendrikus vertrokken op 14-9-1882 naar Sint Michielsgestel en vandaar weer teruggekeerd op 2-12-1887 (weer ingeschreven op 7 dec.)
met Adriana van den Dungen, dienstmeid 14-3-1807 weduwe van C. Aarts, overleden 9-2-1881.
met Hendrikus van Ooschot, landbouwknecht geb. 24-4-1864
Bevolkingsregister wijk C, archiefnummer 5017, inventarisnummer 0243, blad 7 Gemeente: Schijndel Periode: 1880-1890
Wijk C nr. 445
Martinus en Johannes Hendrikus ingeschreven per 1.1.1890,
Na het overlijden van Martinus op 6 maart 1891 is Johannes Hendrikus hoofd van het gezin
Vanaf 15 juni 1896 woont Johanna Maria Verhagen bij hem in, 3 dagen na hun huwelijk.
Bevolkingsregister wijk C, archiefnummer 5017, inventarisnummer 0251, blad 5 Gemeente: Schijndel Periode: 1891-1900
Bevolkingsregister wijk C, archiefnummer 5017, inventarisnummer 0251, blad 5, Gemeente: Schijndel, Periode: 1891-1900
Dat deze nalatenschap bestaat uit:
Actief
De onverdeelde helft van:
Onder Schijndel
1. Van Huizen, erven, tuin, bouw-weiland en rijweg, Sectie
D 457,458,458a,459,476,2173,2449,2450,1926,3695,3629,892,893,3774,2017
E 1171,1304-1307,1611-1616,2909,495-502
F 657-659,902,575-580,878,189 en 878
Ter grootte van 15 hecare, 78 aren en 65 centiaren.
Onder St. Oedenrode
2. Heide Sectie B no. 767 groot 1 hectare, 20 aren 30 centiaren
3. De Noordoostelijke helft van heide Sectie B no. 610 voor het geheel groot 3 hectaren, 23 aren 30 centiaren.
Voorschreven onroerende goederen zijn voor gemeld gedeelte gechat volgens de wet: Dfl. 5145,-
4. De lichamelijke roerende goederen, vee, [goed], bouwersgereedschappen en granen voor gemelde gedeetlen geschat als voor Dfl. 188,-
5. Eene onderhandsche schuldbekentenis de dato 1 februari 1877
groot fl.200,- ad 4% ten laste van Wouters Dfl.f 200,-
loopende renten tot en met den dag van overlijden f 0,80
6. Eene dito de dato 15 maart 1879 groot fl.50,- ad 4% ten laste
van Hendrikus Adriaan Smits te Schijndel geschat op Dfl. 5,-
7. Eene dito de dato 26 april 1890 groot fl.1200,- ad 4%
ten laste van Van den Boogaart Dfl. 1200,-
loopende renten als voor Dfl. 41,60
8. Eene dito de dato 24 mei 1890 groot fl.100,- ad 4%
ten laste van Beekmans Dfl. 100,-
loopende renten als voor Dfl. 3,40
9. Eene dito groot fl.1400,- ad 4% de dato 4 juni 1890
ten laste van Schevers Dfl. 1400,-
loopende renten als voor Dfl. 37,64
10. Eene dito de dato 1 augustus 1890 groot fl.200,- ad 4%
ten laste van Van Engeland Dfl. 200,-
loopende renten als voor Dfl. 4,80
11. Eene dito de dato 1 october 1883 groot fl.130,- ad 4%
ten laste van Matthijs van den Akker begroot op Dfl. 10,-
loopende renten als voor onder de schatting inbegrepen
12. Eene dito de dato 2 juni 1879 groot fl.100,- ad 4%
ten laste van Adriaan [Lauerensen] begroot op Dfl. 10,-
loopende renten als voor onder de schatting inbegrepen
13. Tegoed van Laurensen en Smits wegens achterstallige
landhuren fl.299,- begroot op Dfl. 30,-
14. Tegoed wegens verkocht schaarhout voor de helft Dfl. 12,50
15. Tegoed zijnde enloopende huis en land huren tot en met
de dag van het overlijden voor de helft Dfl. 84,21
16. Contanten ten dage van het overlijden Dfl. 194,40
Tezamen Dfl. 8867,36
Passief
17. Dienstbodenloon van Hendrika van den Heuvel
over[het] loopende jaar ad. Dfl. 50,-
18. De rekening van Dr. Dobbelaere over 1891
wegens geneeskundige behandeling Dfl. 8,50
19. De begrafeniskosten met die [derte] vieren kerkelijke
plechtigheden tot en met het eerste jaargetijde Dfl. 234,04
Tezamen Dfl. 292,54
Zuiver saldo Dfl. 8574,82
Schijndel 4 september 1891
De uitstaande gelden behoren voor de helft tot deze nalatenschap zoodat het zuiver saldo bedraagt: Dfl. 6953,20
Getekend door H. van Heeswijk
De nalatenschap bestaat: 1.Onroerend goed Dfl. 5145,-
2. Renteg. vordering Dfl. 1562,50
3. Overig roerend goed Dfl. 538,24
Actief Dfl. 7245,75
Passief Dfl. 292,54
Saldo Dfl. 6953,20
Geerfd over het enig kind
Er is alzoo verschuldigd over 6953,20 1% recht van successie Dfl. 69,53
over 1562,50 1/4% recht van overgang Dfl. 3,90
Dfl. 73,43
30% [oprenten] Dfl. 27,90
Totaal honderdeen gulden vierendertig cent Dfl. 101,34
Waarvan de nota [dadelijk] [is] [verzonden]. [De ontvanger] [handtekening notaris v. Beverwijk?]
De ondergetekende Hendrikus van Heeswijk Wilhelmuszoon grondeigenaar en Lid van den Gemeenteraad wonende te Schijndel
Als voogd over Johannes Hendrikus van der spank, eenig kind van Martinus van der Spank en Engelina van Rooij, beiden overleden
Woonplaats kiezende ten kantore van den notaris van Beverwijk ter standplaats Schijndel, verklaart:
Dat Martinus van der Spank de vader van den minderjarige laatstgewoond hebbende te Schijndel aldaar is overleden den 6 maart 1891 zonder beschikking bij uitersten wil;
Dat deze nalatenschap uitsluitend geerfd wordt door Johannes Hendrikus van der Spank eenig kind des erflaters;
Dat de overledene geene goederen als bezwaarde erfgenaam of in vruchtgebruik bezat en door dit overlijden geene periodieke uitkering bij opvolging is overgegaan of vervallen;
Dat deze nalatenschap bestaat uit:
Actief, De onverdeelde helft van:
Dan volgt een beschrijving van alle bezittingen, de onroerende goederen onder Schijndel in nr.1 en in St. Oedenrode in nrs. 2+3, en de roerende goederen in nrs. 4-16, tezamen geschat op Dfl. 8867,36
en Passief (beschrijving nrs. 17-19) tezamen Dfl. 292,54.
(zie de andere vermelding)
Ondertekend door H. van Heeswijk
Op heden den vijfentwintigsten september 1800 een en negentig verscheen voor ons Kantonrechter te Veghel bijgestaan door onzen griffier: Hendrikus van Heeswijk (zie hierboven).
Die in onze handen aflegde den eed, voorgeschreven bij art.28 der wet van den 13 mei 1859, (Staatsblad No.36), wegens de deugdelijkheid der aangifte der nalatenschap van Martinus van der Spank, gewoond hebbende te Schijndel en aldaar overleden 6 maart 1891 van welken eed door ons Kantonrechter duidelijke voorlezing is gegeven.
Waarvan acte in duplo
In duplo geregistreerd te Veghel den zesentwintigsten september 1800 een en negentig deel 24, folio 17 [ ], vak 5 houdende een half blad [geen] renvooij.
De ontvanger [handtekening]
Marinus Adrianus 24-10-1900, Christianus Johannes Jozef 5-3-1903, Martina 14-1-1905, Anna Maria Josephina 22-3-1908, Henricus Johannes 27-4-1910, Adrianus Josephus Maria 8-12-1911, Anna Johanna Maria 16-12-1914 en Gijsbertus Johannes 19-10-1916. Allen geboren te Schijndel.
Engelbertha is op 21-9-1910 vertrokken naar Oerle, en op 6-10-1911 weer teruggekeerd.
Johannes Martinus op 11-5-1911 naar Zundert en op 31-5-1912 teruggekeerd.
Christianus Johannes Josef op 9-9-1915 naar Sint Michielsgestel en op 30-7-1917 teruggekeerd.
Henricus Johannes op 10-11-1921 naar Heeswijk
Bij Marinus staat "Landstorm" gestempeld
Anna Maria Josephina is overleden op 22-4-1908
Bevolkingsregister wijk C, archiefnummer 5017, inventarisnummer 0263, blad 5
Gemeente: Schijndel
Periode: 1900-1921
Maar Hendrikus uit 1839 wordt ook vermeld op deze pagina?
Nee hij staat er niet bij, dit moet moet een verkeerde vermelding zijn?
Dit is mogelijk Adriaan Santegoeds:
Adrianus Santegoeds geboren 25-02-1869, Vader Johannes Santegoeds, Moeder Helena van der Heijden
Geboorteregister Schijndel 1869, archiefnummer 50, inventarisnummer 7011, aktenummer 26
Na het overlijden van zijn moeder in 1900 bleef Adrianus in het ouderlijk huis wonen, samen met zijn vrouw Nicolasina van der Kant, samen met hun 7 kinderen van wie er 2 vroeg overleden zijn. Op het moment van de brand hadden ze 4 kinderen.
In 1945 wordt er een weduwe van A. Santegoeds vermeld op de Schoot bij de nieuwe indeling van de Schootsestraat. Ze stond toen vermeld op nummer 55, en de kinderen van der Spank op nummer 16 (dit is waarschijnlijk waar na de oorlog het tegenwoordige huis op nummer 26 is gebouwd).
Schijndel, 9 Apr. Gisterenavond ontstond er brand in de landbouwerswoning, toebehoorende aan J. H. Van der Spank en bewoond door A. Santegoeds. In minder dan geen tijd stond alles in lichte laaie. De inboedel verbrandde bijna geheel benevens twee koeien. Huis en inboedel zijn tegen brandschade verzekerd.
Schijndel. Op dinsdag jl. werd alhier een localen fokveedag gehouden, de eerste hier ter plaatse. Bijna 180 stuks rundvee werd ten toon gesteld. Hiervoor werden 24 medailles en 46 diploma's uitgereikt.
Het bestuur bestond uit de heeren: J. J. Janssen, Burgemeester, als Voorzitter, Adrs. v. Boxtel, Secretaris (Secretaris en Adrs. v. d. Oetelaar, J. H. v. d. Spank en J.v.d. Westelaken, als leden.
De jury bestond uit de heeren A.Th. Ariens, te Breda, S. Martens te Beers en H. van de Hurk, te Den Dungen.
Nalatenschap verdeeld nog voor de dood van Johanna Verhagen in 9 delen.
Plm. 45 hectare grond met 5 boerderijen.
- Venushoek, klein & laag boerderijtje, hoog met rieten kap, lemen muren met kalk, en een stalletje erachter. Afgebroken eind jaren '60. En nieuw huis werd daar gebouwd door Peter Vermeer, de zoon van Engelbertha van der Spank, dochter van Hendrikus.
- Venushoek grond tegenover de weg
- Putsteeg met 1,5 hectare grond (waar Johannes Martinus woonde)
- Rooise dijk 15 hectare, door Driek gekocht (de meeste aankopen deed hij samen met zijn vrouw)
- Hof (boomgaard), naast van Oirschot
- Schootsestraat 1 hectare
- Wijbosch (van Johanna Verhagen)
- Grond bij huidige boederij Wim van der Spank (zoon van Harry)
In de boerderij van zijn opa Johannes Petrus uit 1774. Deze is afgebroken plm. 1970. In 1929 was het achterdeel al ingestort. De schuur achter het tegenwoordige huis bevat nog vele balken uit deze boederij. Het huis had relatief weinig vocht, de schouw trok teveel, speciaal in de woonkamer voor de warmte. Doordat boerderijen in die tijd vaak met de voordeur naar de kerk stonden, zat die in deze boederij van de weg af gekeerd.
Waar nu het huis staat op nr. 26 was destijds de voortuin, het huis met rechts ernaast de stal lag daar dieper achter. Op de plaats van de toenmalige boerderij is een nieuwbouw wijkje verrezen, waar onder andere Henk van der Spank (1950) heeft gewoond tot zijn overlijden. Peter van der Spank (1952) woonde naast het huis op nummer 26.
Hoe is de sterke gevallen!
Hij heeft een matig en vlekkeloos leven geleid.
Hij was godsdienstig en een man vol geloof.
Goede echtgenoot en goede vader gedroeg hij zich in alles met groot beleid.
Aan de kerk en aan de armen bewees hij goede diensten.
Overledene Johannes Hendrikus van der Spank overleden op 17-06-1936, 63 jaar oud, landbouwer
echtgenoot van Johanna Maria Verhagen
Vader Martinus van der Spank
Moeder Engelina van Rooij
Overlijdensregister Schijndel 1936, archiefnummer 405, inventarisnummer 849, aktenummer 37
Gemeente: Schijndel
Periode: 1936
Hij is getrouwd met Johanna Maria Verhagen.
Zij zijn getrouwd op 12 juni 1896 te Schijndel , hij was toen 23 jaar oud.Bron 22
Anneke van der spank (1914) vermeld 16 juni 1896.
In 1899 of 1900 zijn Johanna en Driek verhuisd van de Venushoek/Venusstraatje naar de Schoot (Schootsestraat)
BS huwelijksakte (Akte)datum: 12-06-1896 Plaats: Schijndel
Vader van de bruidegom Martinus van der Spank
Moeder van de bruidegom Engelina van Rooij, beide overleden
Bruidegom Johannes Hendrikus van der Spank leeftijd 23, geboren te Schijndel
Bruid Johanna Maria Verhagen leeftijd 23, geboren te Schijndel
Vader van de bruid Jan Verhagen
Moeder van de bruid Martina Verhagen, beide landbouwers wonende te Schijndel
Getuigen:
1. Matijs Verhagen 66 jaar oud landbouwer wonende te Schijndel oom van de bruid
2. Josephus Antonius van Liempd 27 jaar oud winkelier wonende te Schijndel behuwdbroeder van de bruid
3. Hendrikus van Heeswijk 60 jaar oud landbouwer wonende te Schijndel geen bloedverwant (maar voogd van Johannes Hendrikus sinds de dood van zijn vader in 1891)
4. Johannes Andries van der Spank, 40 jaar oud, secretaris wonende te Schijndel, neef van de bruidegom (eigenlijk is hij een achterneef, maar dit laat wel zien dat ze wisten dat ze verwant waren)
Bijgevoegd is het bij de wet gevonderde bewijs dat de bruidegom aan zijn verplichtingen ten aanzien van de Nationale Militie voldaan heeft
Huwelijksregister Schijndel 1896, archiefnummer 50, inventarisnummer 7034, aktenummer 13
Gemeente: Schijndel
Periode: 1896
Kind(eren):
Driek was volgens zijn dochter Anneke als persoon goeig van aard, en goed van vertrouwen.
Volgens zowel zijn dochter Anneke als kleinzoon Peter Vermeer overleed zijn vader toen hij 3 jaar oud was, dit in itegenstelling tot wat er in de memorie van successie wordt beweerd. Volgens Peter Vermeer woonde hij in de tijd tussen de dood van zijn vader tot hij naar de Ruwenberg ging in bij de ongetrouwde broer van zijn overleden moeder Engelina.
Op jonge leeftijd ging hij naar kostschool de Ruwenberg, volgens Peter Vermeer (1933) op voorspraak van de Schijndelse pastoor en zijn voogd.
In zijn tijd op de Ruwenberg moet hij wat hebben opgestoken want volgens Peter was hij wel wat meer geleerd dan anderen.
Volgens de verhalen van de overlevenden in 2001 wist Driek van geen enkel familielid, maar in zijn trouwakte wordt Johannes Andries van der Spank, destijds de gemeentesecretaris in Schijndel genoemd als een van de getuigen en bovendien als zijn neef. In werkelijkheid was dit achterachterneef, maar het lijkt er toch op dat Driek en Johannes Andries wel wisten dat ze familie waren, dus zo eenzaam was hij ook weer niet!
In 1899 of 1900 zijn Johanna en Driek verhuisd van de Venushoek/Venusstraatje naar de Schoot (Schootsestraat)
De grote boerderij die hij bouwde aan de Schootsestraat was volgens Peter een kloosterboederij (er zat een jezuïetenklooster in?), met een zware voordeur.
Toen zijn zoon Johan 3 jaar oud was (dus plm. 1902) had Driek volgens Peter een kampioenskoe, die hij niet wilde ruilen tegen 2,5 hectare grond van een boer uit Sint Oedenrode. Want een koe geeft elke dag melk was zijn redenatie.
Driek was een gezien man in Schijndel, burgemeester Janssens ging volgens Peter altijd langs bij "opa Spank"
Hij genoot het meest van kaartavondjes, elke zondag vanaf 7 uur. Met 4 man waaronder zijn vrienden Brouwer Swinkels en Teus Vugts (zie ook bij Antonie Vugts).
Ook mocht hij er graag een potje biljarten.
Hij was ook president van de Landmansunie een Schijndelse boogschiet vereniging.
Uit het boekje "750 jaar Van der Spank – Van der Spanck – Van der Spanct Een Schijndelse familie van Rooise afkomst":
5.1.c Johannes Hendrikus (Driek) van der Spank (1873 – 1936)
Als stamhouder van zijn familietak was Hendrikus (Driek) zonder broers, zussen, neven of nichten. Zijn moeder overleed kort na zijn geboorte, maar gelukkig werd zijn al bejaarde vader Martinus nog wel 83 jaar oud (Driek was 17 jaar toen hij overleed).
In zijn jongste jaren groeide Driekske op in de boerderij aan de Venushoek. In het huis ernaast woonden zijn oom en tante van Rooij. Hij kende ook de familie Hurks van zijn vader’s eerste vrouw in Veghel goed.
Hendrikus was een pientere knaap, en toen hij 9 was besloot men hem naar de kostschool de Ruwenberg in St. Michielsgestel te sturen. In die tijd was dit een elite-school voor zonen van gegoede families uit Brabant en andere windstreken. Het Franstalige onderwijs dat Hendrikus kreeg was een behoorlijke luxe als je het vergelijkt met andere boerenzonen die op jonge leeftijd al op het land moesten meewerken.
Na vijf jaar keerde Hendrikus weer terug naar Schijndel waar zijn vader drie jaar daarna overleed. Hendrik van Heeswijk, de overbuurman en lid van de Schijndelse gemeenteraad, trad in die tijd op als zijn voogd.
In de jaren daarna ontmoette hij Johanna Maria Verhagen. Toen ze op 23-jarige leeftijd trouwden, kregen ze beide van huis uit behoorlijk wat bezittingen mee. Hendrikus verwierf als enige erfgenaam al het familiebezit sinds zijn opa Jan-Piet en ook de familie Verhagen was bemiddeld. Zo kan ook nu nog ieder familielid uit de stam van de familie Verhagen een studietoelage krijgen uit het “Hester van Grinsven” Fonds daterend uit de 15e eeuw .
Al deze bezittingen waren aan Hendrikus en Johanna wel besteed. Ze kochten tijdens hun leven veel grond bij en kochten/bouwden een viertal boerenbedrijven in Schijndel. Door zijn opleiding en bezit was Driek eigenlijk meer een soort heerboer, en van melken had hij naar het schijnt dan ook niet zoveel kaas gegeten.
Rond 1907 kochten Driek en Johanna hun eigen woning: een grote klooster-boerderij genaamd “het Hof” aan de Schootsestraat. Twintig jaar later kochten ze voor hun oudste zoon Johan van de familie Verhoeven een boerderij met land aan de Putsteeg. Ook lieten ze een boerderij na met de naam “de Mariahoeve” op de Venushoek waar later hun zoon Harry zou gaan wonen.
Hendrikus en Johanna waren actief in diverse instanties en verenigingen. Hendrikus zat als kerkmeester in het kerkbestuur van Schijndel (in die tijd een zeer hooggeachte positie) en maakte zich middels de Vincentiusvereniging ook sterk voor de armenzorg. Johanna was actief in de Elizabeth- en Tabitha vereniging, die zorgdroegen voor arme vrouwen en jonge moeders.
In zijn vrije tijd zat Driek in het bestuur van de Landmansunie, een van de twee boogschuttersvereni-gingen in Schijndel in die tijd. Maar het grootste plezier had hij toch aan zijn zondagse kaartavondje in cafe de Kafmolen, samen met zijn drie vrienden Teus Vugts, Tinus Scheffers en Brouwers Swinkels.
Hij stond op goede voet met de burgemeester Janssens, die een tijd aan de overkant van de straat woonde en ook later vaak een praatje kwam maken met “vader Spank”.
Hendrikus was in de omtrek ook bekend als opkoper van de aardappels voor fabrieken in Nederland en Duitsland. Toch wekte zijn positie als de grootste boer in Schijndel wel eens scheve gezichten: onder de boeren op de Schootse Hoef werd wel gezegd “zorg maar dat je de spullen van het land hebt, voordat van der Spank er met zijn grote kar doorheen moet”.
Wegens een zwakker wordende gezondheid stopte Hendrikus met werken toen hij rond 55 jaar was en overleed op 63 jarige leeftijd. Johanna stierf 7 jaar later tijdens de oorlog. Kort daarna brandde de grote boerderij geheel af toen de Duitsers hem in 1944 in brand schoten.
Ondanks dat Hendrikus geen directe familie had met de naam van der Spank, had hij wel een achterneef die hij goed kende, Pieter van der Spank (1902). Over Pieter, een geziene figuur in Schijndel, meer in hoofdstuk 5.2 van dit boekje.
Driek en Johanna Maria kregen samen 9 kinderen, waarvan we de oudste zoon (Johan) in het volgende stukje zien. De oudste dochter, Bertha (1898) trouwde met Sjef Vermeer en overleed op het kraambed van hun eerste kind Peter. Deze woont nu op de plaats waar eens de oude boerderij op de Venushoek had gestaan.
Het huis ernaast is de Mariahoeve, waar eerst Harry (1910) woonde en tegenwoordig diens zoon Rien. Zo rustig als Harry zelf was, zo druk en gezellig pratend was zijn vrouw Petronella (Pietje) Wouters.
Na de vroege dood (door een ongeval op het land) van de jongste zoon Gijs (1916) zag Janus (1903) zich genoodzaakt zijn baan bij de V.V.O. op te zeggen en de boerderij te gaan bewerken. Evenals zijn broer Marinus (1900) trouwde hij op latere leeftijd en kreeg met zijn vrouw Maria van de Bruggen twee kinderen, Henk en Peter. Het verlies van zijn vrouw kort na de geboorte van Peter was zeer moeilijk te verwerken voor Janus. Hij had nog enige tijd een eigen boerderij, maar moest later stoppen met werken wegens zijn teruglopende gezondheid.
Jos (1911) kende een leven met grote pieken en dalen. Als pientere knaap ging hij naar de Ruwenberg en studeerde later zuiveltechniek in Den Bosch. Jos bracht het tot directeur van de melkfabriek in Wagenberg (bij Breda), waar hij met zijn vrouw Rie van Teteringen en vier kinderen in een fraai groot huis woonde. Na het stranden van zijn huwelijk en de nare nasleep ervan kwam Jos terug naar de omgeving van Schijndel. De laatste jaren van zijn leven woonde hij alleen in Veghel en op een kamer in de Zwaan te Schijndel (zoals twee eeuwen eerden zijn voorvader Jan - zie 4.10).
De jongste dochter Anneke heeft bij de uitgifte van dit boekje de eerbiedwaardige leeftijd van 86 jaar bereikt, en woont op de Schootsestraat in een huis dat gebouwd is op de plaats waar voor de oorlog de kloosterboerderij “Het Hof” van haar ouders stond.
Voetnoot:
Uit de tak Verhagen stamt nog het recht op een studiefonds voor priesterstudenten, afkomstig uit de nalatenschap van Hester van Griensven, daterend uit de 15e eeuw. Harrie (1929) en Xaveer (1934) van der Spank hebben hier bij hun studie aan het seminarie nog gebruik van mogen maken.
Johannes Hendrikus van der Spank | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1896 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Johanna Maria Verhagen |
RANB Centrale Klapper Bevolkingsregisters Schijndel periode 1871-1921 en bidprentje
Anneke van der Spank (1914) en Peter Vermeer (1933)
Boekje Jan Heesters (in museum over Heesters te Schijndel) pagina 59
https://schijndelwiki.nl/index.php?title=Landmans_Unie
De Ruwenberg te Sint Michielsgestel Bibliotheek Rijksarchief nr. 38 B24 en Register van het Instituut De Ruwenberg, archiefnummer 5184, inventarisnummer 1196, blad 63, aktenummer 49 Gemeente: Sint-Michielsgestel Periode: 1880-1916
RANB Centrale Klapper Bevolkingsregisters Schijndel periode 1871-1880
RANB Schijndel Memories van Successie, Reg.4 No.3/3911 Taf.5, deel 9, folio 138 no.33 Ingediend den 25 april 1874 Dagt. d 22 f 122 No.2/1497
RANB Centrale Klapper Bevolkingsregisters Schijndel periode 1880-1890
RANB Centrale Klapper Bevolkingsregisters Schijndel periode 1890-1900
RANB Schijndel
RANB Schijndel Memories van Successie, Reg.IV. No. 5/4158
RANB Schijndel Memories van Successie, Reg.IV No.5/4158
RANB Schijndel Memories van Successie, No.401
RANB Centrale Klapper Bevolkingsregisters Schijndel periode 1900-1921
ECHO-1906 Krantenpagina De Echo, Pagina: 2 Datum: 1906-04-11
AAN-1921 De Aankondiger Krantenpagina Pagina: 4 Datum: 1921-09-24
UDC-1929 Udensche Courant Krantenpagina Pagina: 1 Datum: 1929-12-11
Anneke van der Spank geb. 1914
RANB Centrale Klapper Bevolkingsregisters Schijndel periode 1820-1830
Xaveer van der Spank (1934) en tekening boederij "het Hof"
Bidprentje en BHIC Overlijdensregister Schijndel 1936, archiefnummer 405, inventarisnummer 849, aktenummer 37
BHIC Huwelijksregister Schijndel 1896, archiefnummer 50, inventarisnummer 7034, aktenummer 13