Stamboom Van der Galien, Bootsman, Bos eva » Wigbolt I van Ewsum (1470-1530)

Persoonlijke gegevens Wigbolt I van Ewsum 

• Hij is geboren in het jaar 1470.
• Titel: Jonker
• Beroep: Jonker,Heer van Nienoord, Heer van Ewsum en Middelstum. (ca. 1520-1528).
• Hij is overleden in het jaar 1530, hij was toen 60 jaar oud.
• Een kind van Onno van Ewsum en Ghela Manninga von Lutzborg

Gezin van Wigbolt I van Ewsum

(1) Hij is getrouwd met Beetke Aeylckema van Rasquert (Aeylkema).

Zij zijn getrouwd.

Kind(eren):

1. Anna van Ewsum  1510-1555 
2. Gela Wigbolts van Ewsum  1520-1580 
3. Wigbolt II van Ewsum  1521-1584 
4. Christoffer van Ewsum  1523-1583 
5. Johan van Ewsum  1530-1570 
6. Hiddo van Ewsum  ????-1546
7. Clara van Ewsum  ????-1582 
8. Christopher I van Ewsum  ????-1583

(2) Hij is getrouwd met NN NN.

Zij zijn getrouwd

Notities over Wigbolt I van Ewsum

De borg was in 1610 al in andere handen overgegaan, toen Caspar van Ewsum, die als bevelhebber van Coevorden de Spanjaarden weerstond, de borg aan zijn neef Ripperda schonk.

Deze Ripperda was gehuwd met Ida Lewe.

Daar dit huwelijk kinderloos bleef, vererfde de borg in 1626 aan het geslacht Lewe.

De borg werd in 1649 grondig gerestaureerd en kreeg toen zijn uiteindelijke vorm.

Ewsum was daarna meer lustslot dan verdedigingswerk.

Een brede gracht omsloot het gebouw.

Het huis had beneden enige ruime vertrekken. Een grote wenteltrap voerde naar boven, waar men behalve een grote zaal ook nog verschillende andere vertrekken vond.

Vanaf de toren, die honderd voet hoog was en midden voor het gebouw stond, had men een prachtig uitzicht over de wijde omgeving.

In de Groninger Volksalmanak van 1844, toen de borg Ewsum dus nog bestond, staat een interessant artikel over de borg, geschreven door Mr. T.P. Tresling.

Deze Tresling heeft de toenmalige borgheer, Edzard Jacob baron Lewe van Middelstum, Buitenge- woon Kamerheer des Konings, Ridder der Orde van de Neder- landse Leeuw, Lid der Ridderschap en der Gedeputeerde Staten van de Provincie Groningen, persoonlijk gekend.

Van deze borgheer kreeg hij ook een geslachtslijst en familieaantekeningen. Deze Edzard Jacob was de laatste borgheer van Ewsum.

Op 30 december 1805 was de borg met bijbehorende rechten aan hem overgedragen door zijn vader.

In 1856 vond een publieke verkoping van de borg plaats. Koper was een zekere Wierda uit Winsum. In datzelfde jaar stierf Edzard Jacob.

Wierda liet de borg in 1863 slopen

EWSUM (Wigbolt van) (1), zoon van Onno, overl. 1530; in 1502 gehuwd met Beetke van Rasquert (bij Baflo); hij bewoonde Ewsum, maar na 1517 ook het door hem gestichte huis ‘Nienoord’ (in dezen naam zit een herinnering aan het oude stamslot ‘den Oert’ bij Middelstum, dat in de 13e eeuw door de Groningers was neergeworpen); hij werd erfelijk grietman van Vredewold.

Hun kinderen zijn Onno, die in 1535 gesneuveld is voor Munster in den tijd der Wederdoopers; Hidde, ridder van het Gulden Vlies, overl. 1546 (een natuurlijke zoon van dezen, Hercules, te Winsum wonend speelde een rol in de twisten tusschen Stad en Lande o.a. in 1578); Christoffer, overl. 1583, die tot de in Nov. 1577 gevangen genomen Ommelander heeren behoorde, hij nog wel in zijn eigen huis; Gela, vrouw van ritmeester Aepco Onsta; Anna, de echtgenoote van Focco Ripperda van Wienum, moeder van Haarlems verdediger; Clara, de echtgenoote van Frederik Ripperd a van Hinte; Johan (kol. 838) en Wigbolt (2)

In 1499 werd Ewsum door de Groningers verwoest. Wigbolt, een zoon van Onno, heeft de borg toen weer opgebouwd.

Deze Wigbolt was ook de stichter van de borg Nienoord.

In de 16e eeuw waren de van Ewsums hereboeren, bezitters van uitgestrekte landerijen, maar ook rauwe vechtersbazen en meedogenloze heersers.

Christian van Ewsum liet in 1547 e.v. een groot aantal heksen verbranden. Intussen plunderde zijn broer Wigbolt de Ommelanden.

In 1643 stierf het geslacht van Ewsum uit.

 

 

Van Wigbold horen we in die tijd niet zoveel. Hij werd in 1515 door George van Saksen officieel van zijn eed van trouw ontslagen en in 1520 ook door karel V.

Daarna mocht hij van Karel van Gelre naar de Ommelanden terugkeren, waar hij zich wijdde aan de opbouw van Nienoord en de vestiging van zijn positie in Vredewold.

Hij stierf in 1528. Zijn politiek werd voortgezet door zijn weduwe Beetke en hun vijf zonen, Onno, Johan, Hidde, Christoffel en WIgbold.

 

Ook nu kwam het niet onmiddellijk tot een boedelscheiding. Beetke bleef op Nienoord wonen en Ewsum schijnt ook door haar zonen niet bewoond te zijn. Er is tenminste sprake van huisbewaarders. Onno, zoon van Relof, stierf in 1537 zonder wettige nakomelingen.

Dus kwamen Ewsum, Mensinge, Nienoord en raskwerd, afkomstig van Beetke, aan de kinderen van de in 1528 gestorven Wigbold.

Kort voor en na de dood van Beetke in 1554 kwam het eindelijk tot boedelscheidingen waarbij Johan Ewsum en Mensinge, Christoffel Raskwerd en Wigbold Nienoord verkreeg. Onno en Hidde waren al gestorven.

 

Wigbolt trouwde in 1502 met zijn nicht Betika Aeylkema van Rasquert, later voorkomende als Beetke van Rasquert, dochter van Asinge Aeylkema thoe Rasquert en Baflo en van Bywe van Heemster in de Ham.

Wigbolt en zijn vrouw kwamen in 1508 naar het Westerkwartier om daar land aan te kopen. Hij kende deze omgeving al omdat zijn broer Roelof van Ewsum, getrouwd met Luts van Harinxma, op de havezathe ‘Mensinge’ in Roden woonde, later bewoond door diens zoon Onno, getrouwd met Magdalena Schenk van Tautenburg.

Hun macht was in dit gebied ook reeds voelbaar. In 1517 kocht Wigbolt gronden in Midwolde. De grote veenvlakten brachten hem op het idee van turfwinning, een goede bron van inkomsten. In het kerspel Midwolde, op een uitloper van een zandstrook die Vredewold verbond met de Drentse zandlagen, liet Wigbolt in 1524 de borg ‘Nienoord’ bouwen. Naar men zegt, gaf hij het ter herinnering aan het oude stamslot ‘In den Oert’, destijds de naam ‘Nijen Oert’.

1599

Particulieren begonnen met de vervening van gronden langs de Pekel A.

Tot circa 1600 had het winnen van turf een kleinschalig en niet systematisch karakter. Wat toen wel het Bourtanger veen werd genoemd besloeg een groot gebied. Het gebied tussen Ruiten A en (nu) de Duitse grens. Het gebied op de grens met Drenthe: Terapel, Musselkanaal en Stadskanaal. En de gebieden Wildervank, Veendam, Oude- en Nieuwe Pekela. De gemiddelde dikte van het veen bedroeg zo'n 3 meter. Naarmate het hout opraakte werd meer turf gegraven. Overigens de eerste veenkolonie werd door Van Ewsum in 1551 gesticht, namelijk te Leek.

In 1499 werd Ewsum door de Groningers verwoest. Wigbolt, een zoon van Onno, heeft de borg toen weer opgebouwd.

Deze Wigbolt was ook de stichter van de borg Nienoord.

In de 16e eeuw waren de van Ewsums hereboeren, bezitters van uitgestrekte landerijen, maar ook rauwe vechtersbazen en meedogenloze heersers.

Christian van Ewsum liet in 1547 e.v. een groot aantal heksen verbranden. Intussen plunderde zijn broer Wigbolt de Ommelanden.

In 1643 stierf het geslacht van Ewsum uit.

Van Wigbold horen we in die tijd niet zoveel. Hij werd in 1515 door George van Saksen officieel van zijn eed van trouw ontslagen en in 1520 ook door karel V.

Daarna mocht hij van Karel van Gelre naar de Ommelanden terugkeren, waar hij zich wijdde aan de opbouw van Nienoord en de vestiging van zijn positie in Vredewold.

Hij stierf in 1528. Zijn politiek werd voortgezet door zijn weduwe Beetke en hun vijf zonen, Onno, Johan, Hidde, Christoffel en WIgbold.

Ook nu kwam het niet onmiddellijk tot een boedelscheiding. Beetke bleef op Nienoord wonen en Ewsum schijnt ook door haar zonen niet bewoond te zijn. Er is tenminste sprake van huisbewaarders. Onno, zoon van Relof, stierf in 1537 zonder wettige nakomelingen.

Dus kwamen Ewsum, Mensinge, Nienoord en raskwerd, afkomstig van Beetke, aan de kinderen van de in 1528 gestorven Wigbold.

Kort voor en na de dood van Beetke in 1554 kwam het eindelijk tot boedelscheidingen waarbij Johan Ewsum en Mensinge, Christoffel Raskwerd en Wigbold Nienoord verkreeg. Onno en Hidde waren al gestorven.

Even buiten Middelstum ligt op een eilandje het laatste stukje van wat eens een van de indrukwekkendste borgen van de ommelanden was. Over de ontstaansgeschiedenis van de borg Ewsum is weinig bekend. De naam Ewsum wordt voor het eerst met zekerheid in een oorkonde van 1371 genoemd. Maar in een oudere oorkonde uit 1353 wordt verteld van een jonker Ewe wiens kasteel "in den Oert" door Groningers was "omgeworpen', waarop Ewe een nieuwe burcht even westelijker heeft gebouwd. Dat zou in 1278 gebeurd zijn. Een probleem is, dat de oorkonde uit 1353 een vervalsing is. Waarschijnlijk is niet alles wat er in staat verzonnen, maar we kunnen niet meer vaststellen wat er precies van klopt en wat niet.

Toch lijkt het wel zeker dat Ewsum als een eenvoudig steenhuis is begonnen. Op een kopie van een schilderij dat omstreeks 1600 van Ewsum is gemaakt zien we achter de slanke traptoren een gedeelte van het oude steenhuis. In de 15e eeuw kreeg de burcht een schildmuur die in het water was gebouwd. Deze muur had afgeschuinde hoeken. De burcht was toen circa 20 x 25 meter groot. Later is de schildmuur verhoogd wat te zien is aan de nisachtige vorm waarin kennelijk een duiventil is opgesteld. De traptoren moet ongeveer 30 meter hoog zijn geweest en bood een schitterend uitzicht op de omgeving. Deze uitbreiding heeft Menneke van Ewsum uitgevoerd. Hij heeft in 1439 en 1442 steenhuizen in de omgeving gekocht en afgebroken. De stenen werden in de uitbreiding van de borg Ewsum gebruikt. Dat kwam veelvuldig voor. Tal van steenhuizen en later ook kloostergebouwen dienden als steengroeve voor andere bouwwerken.

Bron:

Bewoners van Nienoord.

Heeft u aanvullingen, correcties of vragen met betrekking tot Wigbolt I van Ewsum?
De auteur van deze publicatie hoort het graag van u!

Tijdbalk Wigbolt I van Ewsum

Klik op de namen voor meer informatie. Gebruikte symbolen:  grootouders    ouders    broers/zussen    kinderen